ကလွူꩻထွာႏနွောင်ꩻဒါႏ စဲက္ကျာႏဝဠာႏ
ကလွူꩻထွားနွောင်ꩻဒါႏ စက္ကျာႏဝဠာႏ (Observable universe) ကရိုꩻနဝ်ꩻ နီလိုꩻသီး ခွုင်းကသေထွꩻနွောင်ꩻ လေ့လာထောင်ထွားနွောင်ꩻဒါႏ စက္ကျာႏဝဠာႏတဗာႏလွုမ်းဒျာႏသွူ။ လေ့လာထောင်ထွားသားတဖြာꩻအနေႏ စက္ကျာႏဝဠာႏယိုနဝ်ꩻ သတ်မတ်အွဉ်ႏငီႏထွူ တတွောင်းချင်ႏတဲင်တွော့ꩻ မဲဉ်လေ့လာထောင်ထွားခန်း အရပ်(အထွောင်း)မုဲင်ꩻ တရိုꩻတဝ်း အီႏထီႏဗွိုန်တရျားလို့ဒျာႏဝင်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း ကလေ့လာထောင်ထွားနွောင်ꩻဒါႏ ဂယ်လဲစ်သီယန်ဖုံႏနဝ်ꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻ (၂) ထရီလီယံသွူ။[၇][၈] ကလေ့လာထောင်ထွားနွောင်ꩻဒါႏ ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယာႏယိုတငွါနဝ်ꩻ အထျꩻတအွဉ်ႏတဝ်း ခေတ်တသာသိပ္ပံပညာႏသီးအလောင်းသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသားသီႏ ဖေႏအခိန်ႏတွော့ꩻ ထွိုင်ႏတဲက်ထွားမွေး (cosmic microwave background radiation: CMBR) ယိုတဲင် ဝွေꩻသီး တဲမ်းကဲစ်ꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏဒျာႏ မဟာႏပꩻလီမုꩻထွူ ကလုဲင်ႏတဟာႏလွဉ်ဒါႏ စက္ကျာႏဝဠာႏဟံႏပွုံႏနဝ်ꩻသွူ။ အခေႏခံႏအွဉ်ႏနေး CMBR လꩻလဒ်တဲင်တွော့ꩻ တဲက်ထွားချက်အလꩻ ယိုခါ နီနာꩻကထီႏနွောင်ꩻဒါႏ ထာꩻလေရောင်ႏအဗော့ꩻအညာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၁၄ ဗီလီယံ Parsec (အလေနေင်ႏ ၄၅.၇ဗီလီယံ) သွူ။
 အွဉ်ႏနယ်ခါꩻ ကလွူꩻထွားနွောင်ꩻဒါႏ စဲက္ကျာႏဝဠာႏပွုံႏ၊ အစဲက်ꩻပေႏပေႏစားဖုံႏနဝ်ꩻ supercluster အစုအဗူႏဖုံႏ နမ်းခြောင်ꩻဒျာႏတဲင် အထာႏဝ အကဲဉ်ကိုတဲ့ꩻတဲ့ꩻနဝ်ꩻ Virgo Supercluster ဒျာႏသွူ။ ဝွေꩻယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ နဂါꩻလူႏရဲဉ်ႏအမွိုးရိုꩻကီလဲ့ သံးပေႏမွေးငါႏတဲင်တွော့ꩻ တထီႏစဲင်းလꩻနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။ | |
| အနား(အချင်း) | ၈.၈×၁၀၂၆ m (၂၈.၅ Gpc မွေးတဝ်းလဲ့ ၉၃ Gly)[၁] |
|---|---|
| အနမ်းအခြုံ(ထုထည်) | 3.566×1080 m3[၂] |
| ဒြပ်ထု (ordinary matter) | 1.5×1053 kg[note ၁] |
| တဲပ်တချ(သိပ်သည်းမှု) (စွန်ꩻအာႏခြွဉ်း) | 9.9×10−27 kg/m3 (equivalent to 6 protons per cubic meter of space)[၃] |
| သက်တန်ꩻ | 13.799±0.021 ဗီလီယံ နေင်ႏ[၄] |
| ပုင်ႏမဲဉ်ႏအလျားခိန်ႏ | 2.72548 K[၅] |
| Contents |
|
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ Itzhak Bars; John Terning (November 2009)။ Extra Dimensions in Space and Time။ Springer။ pp. 27–။ ISBN 978-0-387-77637-8။ 2011-05-01 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ volume universe - Wolfram|Alpha။
- ↑ What is the Universe Made Of?။ NASA။
- ↑ Planck Collaboration (2016). "Planck 2015 results. XIII. Cosmological parameters (See Table 4 on page 32 of pdf).". Astronomy & Astrophysics 594: A13. doi:. en:Bibcode: 2016A&A...594A..13P.
- ↑ "The Temperature of the Cosmic Microwave Background" (December 2009). The Astrophysical Journal 707 (2): 916–920. doi:. en:Bibcode: 2009ApJ...707..916F.
- ↑ Planck cosmic recipe။
- ↑ Christopher J. Conselice et al (2016). "The Evolution of Galaxy Number Density at z < 8 and its Implications". The Astrophysical Journal 830 (2). doi:.
- ↑ Fountain၊ Henry။ "Two Trillion Galaxies, at the Very Least"၊ New York Times၊ 17 October 2016။ 17 October 2016 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူ။
အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: <ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found