ကုရုဓမ္မဇာတ်

ဇာတ်ဝတ္ထု ၅၅၀-တိကနိပါတ်၊ ဥဒပါနဝဂ် ၊ ဂရုဓမ္မဇာတ်တရာꩻတောႏ ဘုရာꩻအဝ်ႏ ဇေႏတဝွန်ႏကျောင်ꩻကိုခိင်ႏ လိုꩻသာဝတ္ထိနီဖြာꩻ ထွာရဟန်ꩻ၊ တွိုႏတနီꩻ လင်ꩻလူးထီ အစိရဝတီႏ ခြောင်ꩻ၊ အုံ လင်ꩻဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻ သုဲင်ꩻပြင်ႏကို၊ ဟင်္သာႏနီဗာႏ ကျောင်ႏလွဉ် စင်ꩻပေႏတပါꩻ ထူႏလုံးတူႏထွူ “ဝါးကီနဝ်ꩻ ခွေမီႏဝꩻအမဲ့လꩻ”၊ အသွꩻရိုꩻ”လꩻတဝ်း”၊ “ဝꩻမဲဉ်ႏလꩻပါထဲင်း အွိုးသူꩻတပင်”၊ အသွꩻရိုꩻ “တထွာနွောင်ꩻတဝ်း”၊ ပေါႏနဝ်ꩻ “ခွေဝꩻယို”ရိုꩻတဲင် ထူႏလုံးတူႏ ဝꩻ ထင်ႏရီးအဖဲ့ꩻချာ။ ရဟန်ꩻလင်ဖုံႏ ထင်ႏထီႏ “သီယို ထွာထွူရဟန်ꩻ သာႏသနာႏ မာꩻလွစ်နွောင်ꩻဝဋ်ဒုက္ခကို၊ အဝ်ႏမာꩻဒျာႏ ပါဏာ တိပါတကံႏနဝ်ꩻ”ရိုꩻတဲင် ဟဲ့ꩻလွေꩻဘုရာꩻထျꩻ လဝ်းနယ်အခရာႏ။ ဘုရာꩻရိုꩻ-“သီမွော့မာꩻတွိုႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ဘုရာꩻအဲဉ်ထဝ်း ခိင်ႏ ဝင်ꩻလိုꩻဒါႏဖုံႏ အဝ်ႏထွာလိုꩻလမ်းမဉ်ႏတဲ့ ဂရုဓမ္မကရိုꩻဒါႏ သီႏလငတ်ꩻပါꩻယို ထွာငါႏသံႏသယပေႏငါမီႏတဲ့ ဝင်ꩻတခံႏ ထွာတဝ်း၊ တွိုႏသီနဝ်ꩻ တထိင်ꩻဗဲင်းတဝ်းနမ်း ဖြောင်း သꩻဝင်ꩻလိုꩻဒါႏစခါဖုံႏနဝ်ꩻ ထိင်ꩻဟဝ်လွနမ်းဖြောင်းသꩻအ ကျောင်ꩻ ဟော်နယ်ဖေႏနုဲင်းယို- ၁။ ခွန်ရိုꩻ“ခွေသီႏလယို ခွေသံႏသယအဝ်ႏ”၊ ခမ်းကို သိုမ်နေင်ႏတလဲင်ႏ ပွယ်ꩻအဝ်ႏ၊ ခွန်ခြွိုင်းလူꩻနေးနမ်း၊ လွေꩻထေ့ဗာႏ စိတ္တ ရာဇာလူꩻ၊ ပူႏဇောႏတွမ်ႏကဝ်ႏ၊ ခꩻထင်ႏဗာႏပြာႏ အရပ်လစ်ꩻဖဲ့ꩻ၊ ပြာႏလစ်ꩻလီးကို ထီႏသိုမ်လီးဒျာႏ၊ ကခꩻလင်ꩻထီကိုတလီးနဝ်ꩻ ထီႏတဝ်း၊ အလွိုးရဗာႏသီထိုꩻလဲဉ်းသွူထဒျာႏရင်ꩻ၊ ခွေယို ပါဏာတိပါတ သီႏလကံကုဲင် လဲဉ်း သံႏသယအဝ်ႏ”။ “စေႏတနာႏတပါတဝ်း၊ သီႏလကုဲင်တဝ်း” ခွန်တဲမ်းဖေႏ သီႏလငတ်ꩻပါꩻ ခံꩻပျာꩻလောင်း၊ မာꩻသီတဝ်းဝင်ꩻသက်၊ တခွန်ꩻတဝ်းဝင်ꩻဥစ္စာႏ၊ ပဲတ်မာႏတဝ်းဝင်ꩻ ပိုမာ၊ ဒေါ့ꩻတဝ်းငဝ်း မုသာꩻ၊ အွꩻတဝ်းဒဝ်သူႏရာႏ။ “ခွေသီႏလ တပေါႏစင်တဝ်း၊ လွေꩻထေ့ထဲင်း နီမွိုးထျꩻသူꩻဟုဲင်း၊ နီမွိုးသီႏလကုဲင်းစင်ဒါႏ”။ ၂။ “အွိုးတလဲင်ႏ ပါꩻဖေႏလွဉ်ခွန် သေင်ႏဟွမ်ကဲဉ် အငိုꩻတန်ႏတသဲန်စား၊ တွမ်ႏကဝ်ႏခမ်ꩻ အငိုꩻတန်ႏတရေင်စား၊ ခွန်ဖေႏ တေားအမွိုး၊ အမွိုးဖေႏတေား အပနံ၊ ခွန်မာနဝ်ꩻ ဖေႏကဝ်ႏ၊ ဥပရာႏဇာႏမာနဝ်ꩻ ဖေႏသေင်ႏဟွမ်၊ အမန်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏရိုႏသေႏ ဗာႏဒျာႏ လိုꩻတန်၊ ခွေဖေႏထာꩻနဝ်ꩻ တမွေးတဝ်းဒုမ်ရိုꩻတဲင် သီႏလအလောင်း ထွာသံသယ။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ၊ ခွန်မွိုးအွဉ်ႏလွေꩻထေ့ခွန်မာ။ ၃။ ခွန်မာရိုꩻ “တနီꩻသားကို ခွန်တဖူးဝေးလေပ်ဝေင်ꩻ၊ ခွန်မာထီႏ ဥပရာႏဇာႏ အသꩻဗွို့ꩻ၊ ဒေါ့ꩻရီဟဝ်တွမ်ႏဥပရာႏ ဇာႏ၊ တနီꩻခါ ဥပရာႏဇာႏ မီႏထင်ႏထွာခွန် အအီႏဒင်ႏခွေနင်ꩻတန်၊ ခွန်ပေႏအလောင်း ပဲတ်မာႏတွမ်ႏသꩻ ထွာသံႏသယ”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲမ်းဖေႏဗာႏ၊ ခွန်မာအွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဥပရာႏဇာႏ။ ၄။ ဥပရာႏဇာႏရိုꩻ “အွိုးတလဲင်ႏ မွူးအီႏပြေ့ꩻခိင်ႏ လွေꩻထေ့ခွန်၊ ရထာꩻအွဉ်ႏ ခွန်တခါꩻငွါထျꩻ၊ တဖြွီꩻတွမ်ႏခွဉ်းဝါး သိမ်ꩻဟဝ် ဗာႏတဝ်း၊ တွိုႏခွန်ထျꩻ ခမ်းလော့၊ ဝေးခွန်ဖေႏသဲင်ꩻချာတဝ်း၊ အဟာနဝ်ꩻ ဗေင်ႏဗာႏခွန်ထျꩻ၊ လိုꩻဖုံႏ ထင်းဒျာႏ ဥပရာႏဇာႏ အီႏသဲင်ꩻ ချာမွိုင်၊ အုံပွေါးခမ်းစဝ်ႏကို တဟာသူႏသူႏ၊ ခွေမာꩻယပ်ꩻဗာႏဖိုဝင်ꩻ၊ ခွေသီႏလယို လွိုးရစင်တဝ်း၊ လွေꩻထေ့ဒျာႏ ပုရောဟိတထျꩻ သူꩻ၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ သီႏလစင်ဒါႏ”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ- “ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၅။ ပုရောဟိတရိုꩻ “အွိုးတနီꩻ ခွေလွေꩻထေ့ခွန်ထျꩻ၊ ခွန်ခမ်းလင်တပါꩻ ဖေႏလွဉ်ရထာꩻတသာ၊ ခွေဖြားလဲဉ်း၊ ခွေမီႏလꩻဗာႏ ရထာꩻယိုနဝ်ꩻ အီႏဟဝ်ရိုꩻတဲင် မဲဉ်လꩻဗာႏဖိုဝင်ꩻထာꩻ၊ ခွန်ခမ်းလင်လိုꩻ ထင်ႏဖေႏခွန်တန်၊ ခွန်တန်အွဉ်ႏဖေႏ မွေးခွေ၊ ပွိုးခွေသီႏလ ကုဲင်လဲဉ်း သံႏသယအဝ်ႏမꩻ ခွေအုဲင်ႏထူႏတဝ်း၊ လွေꩻထေ့ဒျာႏ တဖြွီꩻတဲက်သားထျꩻသူꩻ၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ ငတ်ꩻပါꩻသီႏလကုဲင်းစင်ဒါႏ”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၆။ တဖြွီꩻတဲက်သားရိုꩻ- “အွိုးတနီꩻ ခွေတဲက်ဖေႏပါꩻလုဲင်း၊ လုဲင်းသားခွုမ်တဖြွီꩻမော့တဖဲ့ꩻ၊ ခွေစွိုင်နေးဗင်ထိုးတဲင် ခွုမ်တဖဲ့ꩻ၊ ခွေအီႏဆွို့လင်ꩻခင်ႏလမ်းနဝ်ꩻ ဆွေႏဖူꩻအဝ်ႏ၊ တဖဲ့ꩻနဝ်ꩻခွန်ဟမ်ႏ၊ တဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ သဌေꩻဟမ်ႏ၊ ငမ်းသꩻဝင်ꩻဟမ်ႏပါ တဲင် ဆွို့လင်ꩻဆွေႏဖူꩻ၊ အငဝ်းသင်ႏရဲပ်၊ ခွေဆဲ့ꩻသီဗာႏလဲဉ်းဆွေႏရိုꩻတဲင် သံႏသယအဝ်ႏ၊ လွေꩻထေ့ရထာꩻထိင်ꩻသား ထျꩻသူꩻဟုဲင်း၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ အလွိုးရ သီႏလစင်”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၇။ရထာꩻထိင်ꩻသားရိုꩻ-“ခွေဝါးရထာꩻ ဒင်ႏလွေꩻဗာႏခွန်ဥယျာဉ်ႏကို ထင်ႏသဲင်ꩻ ခမ်းအွုမ်ႏထင်ႏထာꩻ၊ ငမ်းခမ်းစဝ်ႏ ခွန်တဲင် တွဲႏဖေႏကလွေꩻမွိုင်၊ ဆုဲင်ꩻပေါႏတွိုႏနဝ်ꩻကို သေလောႏမွိုင်ဗာႏထာꩻ၊ ထင်းဒျာႏအရပ်နဝ်ꩻ ရန်ႏအဝ်ႏ၊ ခွေဖေႏသေ အမတ် မာႏထိုꩻလဲဉ်း၊ မာꩻယပ်ꩻသေ၊ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ခွေသီႏလလွိုးရတစင်တဝ်း၊ လွေꩻထေ့သဌေꩻထျꩻသူꩻ၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ လွိုးရသီႏလစင်”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၈။ သဌေꩻရိုꩻ“အွိုးတနီꩻ ခွေလင်ꩻထွားလုဲင်း၊ ထီႏတရေꩻငါႏဗွူခြီႏတဲင် ဒဲ့ꩻဗွူခြီႏ ဒျꩻကတူႏ၊ တွိုႏတဖူꩻလောင်းမꩻ ကွဲး ယူႏလꩻ၊ လုဲင်းတဟိုႏနဝ်ꩻ ဖေႏဗာႏလဲဉ်းခွန်၊ လွေꩻထူႏမာႏထိုꩻ အဟိုႏခလꩻဖေႏဗာႏတဝ်းဒွိုန်းခွန်၊ ခွေထူႏမာႏထိုꩻလဲဉ်းခွန် ထာꩻရိုꩻတဲင် သံႏသ ယထွာ၊ လွေꩻထေ့ဒျာႏ ခြောင်းတွိုင်သားသူꩻဟုဲင်း၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻလွိုးရသီႏလစင်”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၉။ ခြောင်းတွိုင်သားရိုꩻ-“ခꩻတနီꩻ တွိုင်ဖေႏခွန်ဗွူခိင်ႏ ခမ်းလော့၊ ကတွိုင်ထွူနဝ်ꩻ အဝ်ႏခွုင်းယိုရိုꩻတဲင် ခုမ်အမတ် လွေꩻအုံ တခါꩻငွါ၊ ဗွူနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသော့ꩻချာ အပုမ်ႏတန်ကို၊ သော့ꩻခုန်ပုမ်ႏ သော့ꩻသဌေꩻပုမ်ႏမကောင် သေဒုမ်၊ မီႏသော့ꩻ ခွန်ပုမ်ႏနဝ်ꩻ ထွာအ တခွန်ꩻ၊ သဌေꩻဖဲ့ꩻတဲ့အီႏဆာ၊ ခွေသီႏလယိုစင်တဝ်း သံႏသယအဝ်ႏ၊ လွေꩻထေ့ဒျာႏ တခါꩻပွေါးသားထျꩻသူꩻဟုဲင်း၊ ဝွေꩻသီႏလရစင်”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၁၀။ တခါꩻပွေါးသားရိုꩻ“ခꩻတနီꩻ ဆော့ထာꩻသိုမ်လဲင်ႏ၊ အီႏအွဉ်ႏထွိုင်ꩻတခါꩻ ပါꩻတဖူးဝေး ထိုမ်ႏသိုႏတခြာသဲင်ꩻ ဟဲ့ꩻတွမ်ႏအ ဖူးမူႏအွဉ်ႏသဲင်ꩻမွိုင်၊ တခါꩻပွေါးသားရိုꩻ ‘ဝေင်ꩻကို ခွန်အဝ်ႏနဝ်ꩻ သီသေတဝ်းနဲ့၊ သီတမာဝါꩻ လွေꩻအုံငီꩻဝင်ꩻ တနီꩻမွူးမွူးသနဲ့နဝ်ꩻ’။ အဝေးဒေါ့ꩻချာ တခါꩻပွေါးသား ‘ယို ခွေဖူးမူႏဒျာႏ’နဝ်ꩻမꩻကွဲးသေ၊ ခွေဒေါ့ꩻမာႏထိုꩻလဲဉ်း၊ ခွေသီႏလကုဲင်လဲဉ်း၊ လွေꩻကွီတဲမ်းဒျာႏ မေႏဖြဲးမူႏထျꩻသူꩻဟုဲင်း၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ လွိုးရသီႏလစင်”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ ၁၁။ မေႏဖြဲးမူႏရိုꩻ “သက္က လင်ꩻစမ်ꩻခွေသီႏလ၊ မာꩻအနမ်းခိုဗင်ႏပေႏ၊ ဖေႏရွဉ်တရေင်ထွူ ‘တွိုႏခိင်ႏယိုမဲ့ꩻလွဉ်’၊ တလွဉ်တဝ်းည စွဉ်ႏသိုမ်နေင်ႏ၊ အခါႏကို ခွေအံႏမထာꩻ၊ လိုꩻလင်ထျꩻ အပြူးဖောႏငါတဲ့ ခွေတထူႏတဝ်း၊ လွေꩻဒေါ့ꩻနယ်တရာꩻရိုမ်ꩻ၊ တရာꩻရိုမ်ꩻရိုꩻ ‘တဲႏဟန်ႏနီꩻမာꩻငါ ထူႏဝင်ꩻရိက္ခာႏလꩻလဲဉ်း’၊ အဝ်ႏတရာꩻရိုမ်ꩻ သဲတ်ကထန်ႏ ခွဲးထွူစွဉ်ႏ ပါꩻဖေႏရိက္ခာႏ ရွဉ်တရေင်သား၊ မေႏဖြဲးမူႏ စယောင်းငါအစူ ထီႏခန်းသက္ကပျꩻအနမ်း၊ ‘ပါꩻဖေႏခါꩻခွေ ရွဉ်တရေင်သား ဖျော်လွဉ်လဲဉ်း’ရိုꩻတဲင် လောႏသိမ်ꩻချာအစူ၊ ‘ခွေတလိုႏ တဝ်းဒွုမ်’ဒေါ့ꩻချာ၊ သက္ကတဲ့ အုံမို့ꩻလောင်း အွဉ်ႏလော့လင်ꩻဖေႏ ရတနာႏခမ်းနွုတ်ꩻပါꩻ၊ မေႏဖြဲးမူႏလမ်းကို ဗွေထမ်စွဉ်ႏ။ “သီႏလကရိုꩻနဝ်ꩻ ထိင်ꩻဟဝ်ဗဲင်းနုဲင်းနာꩻကထိင်ꩻ၊ ယိုမာꩻငါ တွမ်ႏအုံတဖေင်ꩻမွုန်း”ဒေါ့ꩻဖေႏထွူ သဲင်ꩻချာအခမ်း၊ “ကွဲႏတွော့ꩻ ခွေယောင်းမာႏစူပေႏနဝ်ꩻ လွိုးရခွေသီႏလကုဲင်ထိုꩻ၊ ခွေသံႏသယအဝ်ႏ”။ ပုဏ္ဏာꩻရိုꩻ-“ကိစ္စအဲဉ်ထဝ်း”တဲင် တဲမ်းဖေႏဗာႏ။ တမန်ပုဏ္ဏာꩻ လꩻထွူလိုꩻ(၁၁)ဖြာꩻ သီႏလငတ်ꩻပါꩻ ခံꩻပျာꩻ(၁၁)ဗီႏထွူ သဲင်ꩻချာဒန္တပူရ၊ သဲင်ꩻဒေါ့ꩻနယ်ခွန်၊ ကလိင်္ဂခွန်တဲ့ ကံမဲန်ႏသီႏလ၊ တလဲင်ႏချင်ꩻ ခမ်းတဲ့လော့၊ ရောႏဂါႏဘေꩻ အံႏမဘေꩻတဲ့ ထိုꩻမား၊ လွိုင်ႏကွုန်ꩻလွဉ်ယင်း၊ တသက်လိုမ်းကုသိုလ်ႏ တဲင် လဲဉ်းထင်ႏကီ လူꩻခမ်း၊ တရာꩻအနာ ပျꩻပါသစ္စာႏတဲင် ရဟန်ꩻဖုံႏ လꩻလွမဂ်ဖိုလ်ႏ။ မေႏဖြဲး = သဲင်ꩻထွာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏထေရီ တခါꩻပွေါးသား= ပုဏ္ဏထေရ တဖြွီꩻတဲက်သား = ကစ္စာယနထေရ ခြောင်းတွိုင်သား=မောဂ္ဂလာနထေရ သဌေꩻ = သာရိပုတ္တထေရ ရထာꩻထိင်ꩻ = အနုရုဒ္ဓထေရ ပုရောဟိတ =ကဿပထေရ ဥပရာဇာ = နန္ဒပဏ္ဍိတ ခွန်မာ = ယသောဓရာထေရီ ခွန်မွိုး = မွိုးဗွေႏမဟာမာယာဒေဝီ ဓနဉ္စယကောရဗျ = သဲင်ꩻထွာသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရာꩻနမ်း