ငဝ်းမာႏလိ
- ငဝ်းမာႏလိကရိုꩻနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုး မဲဉ်စံꩻ တဖဲ့ꩻသာꩻသား ဉာဏ်ႏပညာႏတဲင် ပလို့ꩻခါꩻထွူ အနက်အဓိပ္ပါယ်ႏဖုံႏတွော့ꩻ ကဖန်ဆင်ꩻဒေါ့ꩻဟော်ꩻ၊ တဲမ်းစန်ႏ၊ ရီပုစ္ဆာႏဖုံႏ တောမ်ႏ ပဟေဠိ ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။[၁]
- ငဝ်းမာႏလိကရိုꩻနဝ်ꩻ - နမ်းကမဲဉ်အွဉ်ႏနယ်ဒါႏ ထာꩻတမျိုꩻမျိုꩻယို ဒေါ့ꩻသေနာႏ(ဒေါ့ꩻဝုဲင်း)နေးတဲင် ကပလို့ꩻခါꩻနေးအဓိပ္ပါယ်ႏ ငဝ်းစုဖုံႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ ငဝ်ႏမာႏလိနဝ်ꩻသွူ။[၂]
- ငဝ်းမာႏလိအခြောင်ꩻအခရာႏဖုံႏနဝ်ꩻ
- သဘာႏဝတခြာကိုဖုံႏ၊
- စွုမ်ႏနီꩻ ကသုင်ꩻအာဒါႏ တခြိုꩻဖုံႏ၊
- ယူးဝါးဖုံႏ၊
- လိုꩻနမ်းကြို ခန္ဓာႏဖုံႏ၊
- အရောင်ꩻ အရာႏဖုံႏ၊
- အဒီႏ အကဝ်ႏမျိုꩻဖုံႏထွူတကာႏတဝ်း၊
- ပွိုင်းဝွို့ တောမ်ႏ ထာꩻရက်ကိစ္စရေꩻရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏခေါ်ခေါ်နေကဒွိုန်းနဝ်ꩻသွူ။
ငဝ်းမာႏလိဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်ခွုင်းကစုခါꩻဗာႏအကို မီႏဖောႏထန်ႏနယ်ဗာႏနဝ်ꩻ -
- ၁။ မီႏထွားအမွူးအဝ်ႏပဉ်ဆုံꩻ၊ တွိုႏအရာႏနဝ်ꩻ တဖြုံႏလွုမ်ꩻ။ (ကလူꩻ တောမ်ႏ ကထုမ်း)
- ၂။ ကထီႏအဆာႏသား အဝ်ႏဝင်ꩻနီ၊ ကောထူႏသားအီ အဝ်ႏငတ်ꩻဖြာꩻ၊ စုဲင်သားနဝ်ꩻရာꩻ အဝ်ႏသွံဆီ၊ ရော့ꩻကွိုင်ႏသားအီ တဖြာꩻဒျာႏ။ (မဲ့၊ စူ၊ တငါ တောမ်ႏ ဖြေꩻ)
- ၃။ ယိန်းထွား ယိန်းညာꩻနဝ်ꩻတမုဲင်ꩻ။ (နားလာႏ)
- ၄။ ကတူႏသံးတန် ငွဉ်ꩻသံးသေꩻ၊ လေ့ဖူꩻသံးစျူ ကွင်ႏမို့ꩻကီ၊ ခွန်သိကျာꩻဟောင်း လူꩻဒျာႏဟောင်း။ (ဗင်ဆွိုင်၊ ပင်ဆွိုင်၊ မန်ꩻအောင်ႏပဒေ)
- ၅။ တွမ်ႏဖြီတက်ꩻလစ်ꩻဗာႏ နဲစ်ဖြုဲင်ꩻငါႏ၊ အွိုးစင်ꩻမွိုးလာႏ မီꩻမွူးခြာ။(ကြေ့ꩻ)
- ၆။ မီႏလွေꩻထာꩻနဝ်ꩻ တကောင်ႏကဲ့ꩻ၊ အဝ်ႏဆꩻခိုႏဖဲ့ꩻ လင်ꩻဒေါမ်ဒေါမ်။ (ခြောင်)
- ၇။ ဖိုးနဲဉ်းထီတဗဲက်ꩻ ဗွာစွစ်ꩻစဲစ်ꩻ။ (လာမဲင်း)
- ၈။ နင်ꩻလူꩻမူႏ ပထို့ယုဲင်ꩻထီ၊ ဆျာထီႏကီလဲ့ ပေါက်ꩻမလꩻ။ (အဝ်ႏတဆေင်ႏအိုကို ကတောင်ႏလင်ꩻဒါႏ မွူးရောင်ႏ)
- ၉။ မီႏထွားထွားနဝ်ꩻ ရိုꩻအဗော့ꩻ၊ မီႏလွေꩻဗာႏမꩻ ကော့ꩻအညာꩻ။ (ကောင်)
- ၁၀။ ထုံထွုင်ꩻငဝ်ႏသင်ႏ ငွိုးအွုမ်ႏအံႏ၊ ကသီလဲဉ်းသား လဲင်ꩻမွန်ချာ၊ ကအုံနို့ꩻသားလဲ့ ဖျော်ပတာ။ (မို့ꩻဦꩻခိန်ႏ တျာႏဆေႏထာꩻ၊ ခမ်းလော့၊ မီႏဖုံႏ ထာꩻအီႏဖုံႏ ဒေါ့ꩻချာ၊ ဒေႏဖြေင်ꩻချာထာꩻ)
- ၁၁။ တဒုံႏဗာႏတဝ်း သံးအဝ်ႏသင်ႏ၊ တစံႏဗာႏတဝ်း သံးတဖုန်။ (မို့ꩻဖြေင်ꩻထာꩻ၊ ခမ်းခြွိုင်ꩻထာꩻ)
- ၁၂။ ဗက်ꩻလဲ့မဖြတ်ꩻ၊ နက်လဲ့မသီ။ (ထီ)
- ၁၃။ လမ်းအဝ်ႏကီလဲ့ လိုꩻမအုံ၊ လိုꩻအုံကီလဲ့ ငဝ်းမဟွိုန်။ (သင်ႏခဲင်ꩻ)
- ၁၄။ မောင်ႏဖြေင်ႏလေ့ဖူꩻ မောင်ႏနျာႏမွစ်ꩻ။ (ဖွိုင်ꩻ တောမ်ႏ မေႏ)
- ၁၅။ သေင်ႏကောင်ႏဆꩻလ ထီအုံႏပေႏ။ (နေင်းငွဲꩻ)
- ၁၆။ ပေႏပေႏခိန်ႏနဝ်ꩻ တဖော့ယွော့၊ ဖေႏနေးကတန် တွဲႏတောမ်ႏခွဉ်း၊ ဖေႏနေကဆွော့ꩻ လျံႏတောမ်ႏမေႏ။ (ဖွိုင်ꩻ)
- ၁၇။ အပိုထွိုင်ႏတွဲႏ အမွိုးငွိုး၊ ဟို့ꩻတဖြုံႏ ကတူႏတဖြုံႏ။ (မောင်း)
- ၁၈။ ဖွိုႏလဲဉ်းမီꩻ ထိုလဲဉ်းကောင်။ (တဖူꩻ)
- ၁၉။ ပါꩻပေႏတအွောင်ႏ ကꩻဆဲင်ꩻဒွေါင်ႏ။ (ခုံꩻဟဲ့ꩻ)
- ၂၀။ စုꩻစုꩻစိꩻစိꩻ သင်ႏသဲင်ꩻလွဉ်၊ ထွိုင်ႏအုံပဆားဗာႏ ထောက်တောမ်ႏကာႏ။ (လော)[၃]
ငဝ်းမာႏလိ
မွဉ်းဖျင်ပလို့ꩻထွူ ငဝ်းအနက်အဓိပ္ပါယ်ႏတဲင်တွော့ꩻ ကထေဒါႏ ပုစ္ဆာႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ ငဝ်းမာႏလိနဝ်ꩻသွူ။ ကထေဒါႏ ပုစ္ဆာႏနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ အွဉ်ႏရံꩻဝင်ꩻငဝ်းမာႏလိ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အရီသားမီႏရီတွော့ꩻ အဖြေႏသား ဖြေႏမဉ်ႏတဒါႏတဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ ခံႏအဲဉ်း(ဖေႏသွုမ်ꩻ)ဒျာႏ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻထွူမꩻ ကောရီသားလဲ့ ဒေါ့ꩻနယ်ဖေႏချာဗာႏ အဖြေႏနဝ်ꩻသွူ။ ငဝ်းမာႏလိနဝ်ꩻ အမူႏပလို့ꩻရီးတဲင် အခိုနဝ်ꩻ စေဖွင်ꩻဗာႏ အဓိပ္ပါယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ မဟော်သဓာဇာတ်တောႏကို ဘုရာꩻအလောင်ꩻတောႏ မဟော်သဓာနဝ်ꩻ ကထွိုင်ႏထီႏ အမရာတဲင် ရီခန်းအမဉ်ꩻ။ အမရာလဲ့ ကထွိုင်ႏဖြေႏချာ ငဝ်းရီနဝ်ꩻ ဖြေႏချာꩻရိုꩻရိုꩻတမွေးတဝ်း 'ခွေမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာကျာꩻ၊ ထွာထွူ၊ အီႏထွာ ကရိုꩻဒါႏ ကာႏလသွံပါꩻကို ကအဝ်ႏသော့ꩻတဝ်းသနဲ့' ရိုꩻဖေႏချာခန်း နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻတဲင် မဟော်သဓာလဲ့ ကာႏလသွံပါꩻကို တပါသော့ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ အမရာ စေချာခန်း ငဝ်းမာႏလိအဖြေႏမဲဉ်ႏ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အမရကရိုꩻနဝ်ꩻ တသီဒါႏတဝ်းထာꩻ အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူတကာႏတဝ်း အမရာနဝ်ꩻ ဝွေꩻဖါ လွေꩻမာꩻလုဲင်းအွိုး သင်ႏခဲင်ꩻကိုအကျောင်ꩻ တဒေါ့ꩻရိုꩻရိုꩻနေးတဝ်းတဲင်၊ နီဖါလွေꩻမာꩻဒျာႏလုဲင်း အွိုး...လိုꩻသီး ပေါႏလွေꩻထွူတလဲင်ႏ သဲင်ꩻချာယင်း တအဲဉ်ထဝ်းအရပ် ဒေါ့ꩻဝုဲင်းနေးခန်း နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ယိုနဝ်ꩻ အမူႏပလို့ꩻထွူ အခိုစေချာဒါႏ ငဝ်းမာႏလိ နမူႏနာႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
ငဝ်းမာႏလိနဝ်ꩻ အဝ်ႏနေးအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပလို့ꩻနေး လင်္ကာႏလွောက်ꩻဖုံႏ၊ ပလို့ꩻနေး တောမ်ႏ ဥမာႏဖုံႏ၊ ပလို့ꩻနေး တောမ်ႏ အနက်ဖုံႏ၊ ပလို့ꩻနေး တောမ်ႏ ငဝ်းဝုဲင်းဖုံႏ၊ ပလို့ꩻနေး တောမ်ႏ ဂဏန်ꩻဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။[၄]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ်
- ↑ ဦးအေးချို၏ မြန်မာ့စကား
- ↑ ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ မြန်မာသမိုင်း နိဒါန်း
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၃)