စိုးရီးပန်ချာ
"စိုးရီးပန်ချာ ကုသိုလ်ႏအာတွော့ꩻ" နီဗွေႏဘုရာꩻ ကဟော်ꩻခါꩻဒါႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၃၈)ပါꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဂါႏထာႏပေါင်ꩻ (၁၀)သွူ။ ဂါႏထာႏတဆီအကို ဒုတိယဂါႏထာႏ ပါဠိနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏနုဲင်းဆꩻငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ = ပတိရူပ ဒေသဝါသော စ၊ ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ။ အတ္တသမ္မာ ပဏိဓိ စ၊ ဧတံ မင်္ဂလ မုတ္တမံ။
ဒုတိယဂါႏထာႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၃)ပါꩻ
မွဉ်းဖျင်၁။ သင်ꩻရာꩻအရပ် ခင်ႏလမ်းလျောက်ပတ်ကို အုံအောဝ်ႏသော့ꩻဗာႏ။ ၂။ စိုးရီးပန်ချာ မာꩻသေꩻအာဗာႏ ကုသိုလ်ႏ။ ၃။ နီနမ်းယို နီထိန်ꩻတီဟောဝ်ဟောဝ်ဗာႏ။ မင်္ဂလာႏတရာꩻယို (၃)ပါꩻအကို ဒုတိယတပါꩻနောဝ်ꩻ "စိုးရီးပန်ချာ မာꩻသေꩻအာအာဗာႏကုသိုလ်ႏ"ရိုꩻနောဝ်ꩻတဲင် မာꩻဗာႏကုသိုလ်ႏတွော့ꩻ ထွာမင်္ဂလာႏအကျောင်ꩻယို အီႏတဲမ်းနယ်လွေꩻတွမ်ႏသက်သေႏ၊ အီႏခြုဲင်းနယ်လွေꩻဖေႏ တွမ်ႏဝတ္ထုနုဲင်းငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
ဒုကနိပါတ်-မဏိစောရဇာတ်ဝတ္ထု
မွဉ်းဖျင်ပွိုင်းလဲင်ႏစခါ ဗာႏရာႏဏသီႏခမ်းနောဝ်ꩻ ခွန်တန်ဗြဟ္မဒတ် အောဝ်ႏအုပ်စိုꩻသွူ။ ခွန်ဗြဟ္မဒတ်ယိုနောဝ်ꩻ ထာꩻမဲဉ်လꩻ လောဘတန်ငါႏ၊ သွူတကာႏတောဝ်း ကျံꩻထံꩻလဲ့ ကျံꩻထံꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ခွန်ဗြဟ္မဒတ်ယိုနောဝ်ꩻ စိုးရီးပန်အွဉ် ဘွုံꩻကံႏပေႏ ဘုံꩻကံႏဆေꩻတဲင်တွော့ꩻ ရော့ꩻတကဲင်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ တကဲင်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တခမ်းတထီလွုမ်း လွꩻထီႏရောင်၊ ငမ်းရောင်ဝင်ꩻဖုံႏသွူ။
သူႏကျွဲႏတမာဝါꩻ
မွဉ်းဖျင်ဗာႏရာႏဏသီႏခမ်း ဒုံတဒုံကိုနောဝ်ꩻ နမ်းကျင်ꩻတရာꩻ ကဗွေစွုမ်ႏဒါႏ သုဇာႏတာႏ ကမဉ်ꩻဒါႏ သူႏကျွယ်ႏပေႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ တွမ်ႏလမ်းသားမာမူႏ နင်ꩻသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအုံညီꩻလွေꩻလွဝင်ꩻသွူ။ သူႏကျွယ်ႏပေႏ မောင်ႏသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻ နမ်းကျင်ꩻတရာꩻလဲ့ဗွေစွုမ်ႏ၊ ထာꩻဆင်ႏချင်ႏ ထာꩻဝွေႏဖန်ႏလဲ့ဟောဝ်၊ လွူးနမ်းလဲ့ စင်ႏကြယ်ႏဒျာႏသွူ။ ကထွာဒါႏ အမာနင်ꩻသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻလဲ့ နုဲင်းနောဝ်ꩻနေနေ၊ စိုးရီးပန်ချာ မာꩻသေꩻအာဗာႏ ကုသိုလ်ႏ၊ နမ်းကျင်ꩻသီႏလလဲ့ တရေꩻဖုဲင်ႏထွား၊ သꩻလဲ့ဗွာစင်ႏကြယ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ သုဇာႏတာႏသူႏကျွယ်ႏတမာဝါꩻယိုနောဝ်ꩻ တွိုႏတနီꩻတွော့ꩻ ထုမ်းတွမ်ႏလောတဲင် လွေꩻဖြေꩻစာခန်း ကွန်ႏတခြိုꩻ အွိုးဗာႏရာႏဏသီႏခမ်းကိုသွူ။
ပတ္တမျာꩻပန်ꩻကုံꩻ အွဉ်ႏထွာသက်သေႏ
မွဉ်းဖျင်အနီꩻဝွေꩻသီးကလွေꩻစာဒါႏ တခြိုꩻ ဗာႏရာႏဏသီႏဝေင်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ခွန်ဗြဟ္မဒတ်လဲ့ ထုမ်းတွမ်ႏဆင်တွော့ꩻ လယ်ႏခန်းထာꩻ ဝေင်ꩻဖူꩻနေနေသွူ။ သူႏကျွယ်ႏသီးတမာဝါꩻ ထုမ်းတွမ်ႏလော ထွိုင်ႏနွို့လွဉ်နောဝ်ꩻ ခွန်ဟော်ခံꩻထီႏလꩻခန်း နင်ꩻသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နင်ꩻသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻ အရွယ်ႏမဲဉ်ႏယောင်ꩻရေꩻငါႏတွော့ꩻ ခွန်ဟော်ခံꩻ ထွိုင်ႏထီႏနောဝ်ꩻ စွယ်ꩻလံꩻဗွို့ꩻခြꩻ ဝွေꩻသꩻကိုတွော့ꩻ အုံထာꩻသꩻတစွူလꩻဒွုမ်သွူ။ "ပါꩻမူႏပေႏယို မာꩻသီထိုꩻအဝါꩻတွော့ꩻ သိမ်ꩻထူႏစွဉ်ႏအမာနောဝ်ꩻမꩻ"ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထွဉ်ႏအမတ်တဖြာꩻ လွေꩻအွဉ်ႏတခွန်ꩻစွဉ်ႏ ပတ္တမျာꩻပန်ꩻကုံꩻ ဝွေꩻသီးလေားလောင်းသွူ။ ခွန်လိုꩻယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ခွန်ဟော်ခံꩻ ပန်ꩻကုံꩻထိုꩻမားရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ရဲးဝွေꩻသီးလော၊ သောက်ခန်းဝွေꩻသီးလောသွူ။ ပန်ꩻကုံꩻနောဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးအွဉ်ႏဒျာႏ၊ ဝွေꩻသီးထုမ်ႏချာဒျာႏတဲင် တညတောဝ်း မော့ꩻခန်းပန်ꩻကုံꩻ ဝွေꩻသီးလောလောင်းတွော့ꩻ ဆွမ်ꩻခန်းလောသား အဝါꩻသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻ လွေꩻအပ်ခန်းဒျာႏ ခွန်ဟော်ခံꩻသွူ။ သူႏကျွယ်ႏပေႏတမာဝါꩻနောဝ်ꩻ တထူႏဗာႏတောဝ်းအကျောင်ꩻယို တောင်ꩻပြန်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻတောင်ꩻပြန်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း၊ သူႏကျွယ်ႏပေႏ မောင်ႏသုဇာႏတာႏယို ခွန်ဗြဟ္မဒတ်အပ်ခန်းဒျာႏ စူရုဲင်းသား လိုꩻမွိုက်ရွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
တွိုင်ႏတယ်ႏစွဉ်ႏ လူꩻတနံသီး
မွဉ်းဖျင်ခွန်ထွိုင်ႏအပ်နောဝ်ꩻ လိုꩻမွိုက်ရွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ စွီႏလွေꩻခန်းဒျာႏ သူႏကျွယ်ႏပေႏ မောင်ႏသုဇာႏတာႏ အွိုးသင်ႏခဲင်ꩻကိုနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻတွော့ꩻ အောဝ်ႏကုဲင်အမာ နင်ꩻသုဇာႏတာႏမူႏပေႏနောဝ်ꩻ စင်းမာꩻတောဝ်း၊ စင်းအာႏကွိုꩻတောဝ်းတဲင် ငွိုးခြီခြောဝ်ခန်းဒျာႏအငေါဝ်းသွူ။ "လောကကိုယို လူꩻကထိန်ꩻတီစောင်ႏသျောက်ဒါႏသီလအောဝ်ႏသားလဲ့နောဝ်ꩻ၊ ကထိန်ꩻတီစောင်ႏသျောက်ဒါႏ ရဟန်ꩻပုဏ္ဏာꩻသီးလဲ့နောဝ်ꩻ အဲဉ်ထောဝ်းဟောင်းဗွေႏ၊ နီသွဉ်းသီး တမာဝါꩻယိုနောဝ်ꩻ ကရီးခါ မာꩻသေꩻခါꩻဗာႏတောဝ်း ကုသိုလ်ႏတစွိုးစွိုးဟောင်းဗွေႏ၊ လူꩻသူႏတောႏကောင်ꩻ ကအီႏရဲဒါႏ လိုꩻမွိုက်သီးယို အဲဉ်ထောဝ်းဟောင်းဗွေႏ"ငွိုးခြီခြောဝ်သွူအငေါဝ်းနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ ကမာꩻဗာႏဖို ဒါႏန၊ သီႏလ၊ ဘာႏဝနာႏကုသိုလ်ႏဖုံႏယို တွိုင်ႏတယ်ႏလွေꩻပါစွဉ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနောဝ်ꩻတွော့ꩻ သူႏကျွယ်ႏသီးတမာဝါꩻ ကမာꩻဗာႏဖို ဒါႏန၊ သီႏလ၊ ဘာႏဝနာႏကုသိုလ်ႏကံႏအာႏသွံပါꩻ အကျိုꩻတရာꩻတဲင် သိကျာꩻကမ္ဗလာႏ လျားစွဉ်ႏဒျာႏတလဲင်ႏချင်ꩻတွော့ꩻ ထွိုင်ႏထွားလင်ꩻ လိုꩻခမ်းနောဝ်ꩻ ထီႏလင်ꩻခန်းဒျာႏ သုဇာႏတာႏသီးတမာဝါꩻ အီႏမော့ꩻထာꩻဒုက္ခသွူ။ နောဝ်ꩻတွော့ꩻ ခွန်သိကျာꩻနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏလူꩻသီးတံꩻခိုꩻတဲင် လင်ꩻထေ့သွူ သုဇာႏတာႏသီးတမာဝါꩻတွော့ꩻ ခွန်ဗြဟ္မဒတ်တွမ်ႏ မောင်ႏသုဇာႏတာႏယို လုဲင်ႏဖေႏခန်းဒျာႏဝင်ꩻခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ဗြဟ္မဒတ်ယို တထူသော့ꩻခန်းဒျာႏ ခြောဝ်ႏတထူကို၊ ခြောဝ်ႏတထူကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻလီꩻဒါႏ မောင်ႏသုဇာႏယို အွဉ်ႏဒင်ႏလုဲင်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ ဆင်ကတူႏလောင်းကီနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ကောမာꩻသီသားဖုံႏနောဝ်ꩻ သꩻအောဝ်ႏယူႏဒျာႏ သူႏကျွယ်ႏပေႏတဲင် တွမ်ႏနꩻယံယံထင်ထင် ဗက်ꩻတပစ်ꩻခန်းဒျာႏ ခွန်ဗြဟ္မဒတ်ငွဉ်ꩻသွူ။ လိုꩻကအောဝ်ႏထွားသားဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွိုင်ႏထီႏခွန်ဗြဟ္မဒတ် ကတူႏနောဝ်ꩻ သူႏကျွယ်ႏပေႏနောဝ်ꩻ လဲဉ်းလွေꩻမုဲင်ꩻ မဲဉ်သေတဲင် ထွိုင်ႏထွားဆင်ကတူႏလောင်းနောဝ်ꩻ သူႏကျွယ်ႏပေႏ အောဝ်ႏဒင်ႏဒျာႏ ဆင်ကတူႏလောင်းသွူ။
ခွန်သိကျာꩻ ဒင်ႏမျောက်ဖေႏခွန်ဟော်ခံꩻ
မွဉ်းဖျင်တွိုႏနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ခွန်သိကျာꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခန်းအနမ်းတဲင် "ဆင်ကတူႏလောင်း ကအောဝ်ႏဒင်ႏဒါႏ မောင်ႏသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻ ခွိုင်းယိုမာꩻငါ ထွာလုဲင်ႏဗာႏရာႏဏသီႏခမ်း ခွန်ဟော်ခံꩻ၊ နင်ꩻသုဇာႏတာႏနောဝ်ꩻ ထွာမိဖုရာꩻတန်"ရိုꩻဖေႏထွူ ခမ်းသားလိုꩻအမျာꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ဒင်ႏမျောက်ဖေႏခန်းဒျာႏ ခွန်ဟော်ခံꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းသားထီသားဖုံႏလဲ့ "ခွန်သိကျာꩻနောဝ်ꩻ ခွန်မွိုက်ရွိုင်ꩻယို ပယ်ႏထိုꩻထွူတဲင် ဒင်ႏမျောက်တသာလွေꩻဖေႏလဲဉ်းနီ ခွန်ဟောဝ်ခွန်ဒါႏ ခွန်သမ္မာႏသွူ။ တယ်ႏဟန်ႏနီꩻယိုမာꩻတငါနောဝ်ꩻ နီခမ်းနီထီယို အီႏထွန်ꩻကာꩻတိုꩻတက်လွေꩻသွူ"ဒေါ့ꩻလွသွူနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ အွဉ်လွဝင်ꩻတဗꩻစူ ထောက်ခံႏလွေꩻခန်းဒျာႏ ခွန်တသာနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ ခွန်သိကျာꩻနောဝ်ꩻ ပျꩻအနမ်းထာꩻခြေင်ကိုတဲင် "အွိုး လိုꩻအပေါင်ꩻသီးဟွေး- သီႏလဗွေစွုမ်ႏထွူတွော့ꩻ စိုးရီးပန်ချာ ကုသိုလ်ႏကအာဒါႏလိုꩻနောဝ်ꩻ လူꩻသီးစွဲကမ်းကိုတောဝ်းအမျိုꩻလꩻနဲ့၊ ခွန်ကွဉ်ဟော်ခံꩻသီးယိုနောဝ်ꩻ တရာꩻတအဲဉ်ထောဝ်းနမ်းလောင်းတွော့ꩻ စိုးရီးပန်ချာ ကုသိုလ်ႏကံႏအာႏ ကတအဲဉ်ထောဝ်းလိုꩻနောဝ်ꩻ- "ခမ်းနောဝ်ꩻ- (က) တလိုႏလော့တောဝ်းအခိန်ႏခါႏလဲ့ လော့ဒျာႏ၊ (ခ) ကလိုႏလော့ဒါႏအခိန်ႏခါႏလဲ့ တလော့တောဝ်း၊ (ဂ) ရောႏဂါႏထူꩻထူꩻဆန်ꩻဆန်ꩻ ပေါႏပေါက်လွဉ်၊ (ဃ) လိုꩻသီးအံႏမဒါႏထာꩻ၊ (င) နꩻစတဲင် စူခွုမ်လက်နက်ဘေꩻဖုံႏ ပေါႏပေါက်ဒါႏ-ကရိုꩻဒါႏ ကပ်သွံပါꩻယိုလဲ့ ဆွိုက်လွဉ်ဒါႏသွူ။ ကွပ်ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ သီဖုံႏယိုနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟန်ႏနီꩻမာꩻတငါ တယ်ႏယိုခါမာꩻလွေꩻ အီႏခြွေခြာႏချံꩻသာႏလွဝင်ꩻဖုံႏ၊ အွဉ်ႏတဖေင်ꩻပုဲင်ႏ ဒါႏန၊ သီႏလ၊ ဘာႏဝနာႏ တရာꩻယိုသွံပါꩻလုဲင်းနော"ထွဉ်ႏခါꩻသွူ ခမ်းသားထီသားနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ထင်ႏကီခန်းဒျာႏ တာႏဝတိံသာႏလူꩻခမ်းသွူ။
ဥပဒေသ
မွဉ်းဖျင်စိုးရီးပန်ချာ ကုသိုလ်ႏကံႏ ကအာဒါႏလိုꩻသီးယိုနောဝ်ꩻ ဘဝယိုခါ မော့ꩻစွဉ်ႏထာꩻဒုက္ခ၊ ခွဲစွဉ်ႏထာꩻယပ်ꩻသꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ ဟူꩻဟောဝ်လူꩻဒါႏသီး တထွားလွိုတောဝ်း၊ မဉ်အောဝ်ႏရပ်မုဲင်ꩻအောဝ်ႏ လူꩻဟောဝ်လူꩻဒါႏသီး လွဉ်ကယ်ႏဒျာႏ၊ လွဉ်ကူႏညီႏဒျာႏအကျောင်ꩻယို ထွားဝတ္ထုသက်သေႏ "မဏိစောရဇာတ်"ယိုတဲင် သေဗာႏဒျာႏသွူ။[၁][၂]