ဆာႏ

ဆာႏ (အိန်းကလေက်: Star) ကရိုꩻနဝ်ꩻ လေလင်းတဆဝ်တန် ဖွဲ့ဗူႏခါꩻတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် ထွာဒျာႏ ပလာစမာ ထာꩻဖြုံႏတလွုံꩻတန်ဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏတခွင်ႏမို့ꩻလောင်းကီ ကအဝ်ႏလေတင်ႏဒါႏအမျိုꩻလို့လို့နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဆာႏတဲင် မွူး-လာ-ဆာႏစတဲင်ဖုံႏ ခွုန်းထာꩻလေဒါႏမို့ꩻလောင်းနဝ်ꩻ ပါလို့နဝ်ꩻသွူ။ တောမ်ႏကမ္ဘာႏဟံႏယို အဗော့ꩻသွတ်ꩻကအဝ်ႏဒါႏ ဆာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ မွူးတဲင် မွူးနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏတာႏ ထွာအီမွေး စွမ်းအားအရွီးအခိုႏဖုံႏ တဖဲ့ꩻတခဝ်နဝ်ꩻသွူ။ ဆာႏအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ မွူးမိဉ်ႏခေ့ꩻထိုꩻ မွူးရောင်ႏအဝ်ႏတဝ်းအခိန်ႏမ့ꩻ မို့လောင်းကီ အီႏထီႏလꩻ ဆာႏအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ အမဲင်ꩻအစဲဉ်ႏအဆက် စိုးအဆက်ဆက်ကို ကလေလင်းတဆဝ်တန်ဒါႏ ဆာႏဖုံႏယို ရောမ်ဗူႏထွူတဲင် အွောန်ႏထွော့လွေꩻ နက္ခတ်တာရာထွူ ကလေလင်းတဆဝ်မွေး ဆာႏတန်ဖုံႏနဝ်ꩻ နက္ခတ်ဗေဒပညာႏသျင်ႏသီး ဖန်ဖေႏခါꩻနေးအမိဉ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။

နာသာ ကတွဲႏထူႏခါꩻဒါႏ မက်ဂလင်းနစ် ဆာႏမို့ꩻအေႏတွိုက် အစုအဗူႏတန်

ဆာႏအစွိုꩻအဗူႏကိုကပါဒါႏ မွူးရောင်ႏပုင်ႏ၊ False color imagery of the Sun, a G-type main-sequence star, the closest to Earth

ဆာႏနဝ်ꩻ သက်တန်ꩻတလီးလွုမ်းကို အဝ်ႏဝွေꩻဗဟိုႏနမ်းအကိုဖဲ့ꩻ ထေထန်ႏဒါႏ သာမိုနျူးကလီးယား ပေါင်ꩻစပ်မုꩻ စွမ်းအင်ဖုံႏတဲင် စွမ်းအင်နဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကာႏလွေꩻသွူ ဆာႏအကိုဖဲ့ꩻထွူ ဖြယ်လီစွစ်ꩻထန်ႏလွေꩻခန်း အထန်ႏအာကာသ ထာꩻခြေင်ကိုထျꩻသွူ။ ဒြပ်စင်ဖုံႏ ကထွူႏထဲင်းဒါႏ ဟုဲက်ဒရိုစဉ်တောမ်ႏ ဟီလီယမ်ဖုံႏ ကဲဉ်းအာအာနဝ်ꩻ အဝ်ႏဆာႏပေါင်ꩻစပ်ꩻမုꩻကို ထန်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ထွာလွောန်အထွာအကုဲင်ဖုံႏသွူ။ အာကာသထာꩻခြေင်ပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ လွူꩻထွားသွူ ဒြပ်ထု၊ သက်တန်ꩻ၊ ဓာတုဗေဒဓာတ်ပေါင်ꩻစပ်မုꩻဆေ့ꩻအာတောမ်ႏ ဂုဏ်ႏသတ္တိအလင်ဖုံႏတဲင် သေလွောန်ဗာႏ ဆာႏဖုံႏ အရောင်ႏဆတ်ꩻထန်ႏထာꩻဖုံႏ၊ ထာꩻလေရောင်ႏ လေလင်းတဆဝ်မုꩻဖုံႏတောမ်ႏ အာကာသထာꩻခြေင်ကို ထိုꩻလွေꩻချာငါမုꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏကုဲင် ဆာႏသဘာႏဝစရဲက်ဖုံႏအလင်နဝ်ꩻ ထွာဗာႏဒျာႏ ဆာႏပေႏတန်လုဲင်းအဲဉ်ႏတခဲင်ꩻ၊ လေပ်ပတ်ပုင်ႏ၊ ခြုဲင်းလွေꩻချာငါပုင်ႏ တောမ်ႏ အလျားခိန်ႏဖုံႏ အထွာအကုဲင် ပြောင်ꩻလုဲင်ႏထင်ႏထိုလွဉ် သမဲင်ꩻခြောင်ꩻသွူ။

ဆာႏဖုံႏကဲဉ်းအာ ကထွာလွဉ်နဝ်ꩻ ဟုဲက်ဒရိုစဉ်အဝ်ႏနွို့ပါအာဒါႏ ဟီလီယမ်တောမ်ႏ ဒြပ်စင်ထွူႏအလင်ဖုံႏလဲ့ တစွိုးတစိꩻ အဝ်ႏပါညီꩻဒါႏ ထာꩻရာꩻဝတ္ထု အစုအဗူႏဖုံႏ ဖြွမ်းဗူႏတဉ်ႏခွေါင်ထွူဝင်ꩻတဲင် ထာလွဉ်ယင်း ဆာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆာႏအကိုဖဲ့ꩻ မဉ်ႏလꩻလိုမ်းသွူ တဉ်ႏခွေါင်တချမုꩻခိန်ႏနဝ်ꩻ ဟုဲက်ဒရိုစဉ်ဓာတ်ယဟန်ႏလဲ့ တောမ်ႏနျူးကလီးယား ပေါင်ꩻစပ်မုꩻအနယ်ꩻတဲင် ထွာပြောင်ꩻလွေꩻခန်း ဟီလီယမ်နဝ်ꩻသွူ။ ကအဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ ဆာႏအကိုဖဲ့ꩻအခဝ်လင်ဖုံႏနဝ်ꩻ တောမ်ႏအရောင်ႏဆဲစ်ꩻထန်ႏအနယ်ꩻတောမ်ႏ အထီကိုမော်လီစျူးဖုံႏ တသွိုးမုꩻအနယ်ꩻ နီဗာႏယို ပေါင်ꩻစပ်မုꩻအာႏတဲင် အဝ်ႏဗဟိုႏကို အွဉ်ႏစွꩻထန်ႏထိုꩻခန်း စွမ်းအင်အာႏဖုံႏ အထန်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဗဟိုႏနမ်းအကို ကအဝ်ႏဒါႏ ဟုဲက်ဒရိုစဉ်အဆာႏဖုံႏ မဉ်ႏလို့ထိုꩻခိန်ႏနဝ်ꩻ တောမ်ႏမွူးဒြပ်နမ်း ၁၀ ပွန်း ၄ မွန်းရပ် ကအဝ်ႏဒါႏ ဆာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွေꩻလုဲင်ႏ ဆာႏတန်တနျာႏ အနေႏနဝ်ꩻသွူ။ ယလဲင်ႏလဲင်ႏလဲ့ ကထွူႏမွေးဒါႏဒြပ်နမ်းအထွူႏဖုံႏနဝ်ꩻ နွို့စွုမ်းပေါင်ꩻစပ်လွေꩻဒါႏ ဗဟိုႏနမ်းထျꩻ မွေးတဝ်းလဲ့ ဗဟိုႏနမ်း အသောင်အရင်ꩻကိုကအဝ်ႏဒါႏ အခြုံဖုံႏထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻထွူ ဆာႏဖုံႏလဲ့ ထွာလွဉ်ထိုꩻ ပြုဲင်လီကုဲင်ပြင်ꩻဒါႏ ပုင်ႏစံႏတဲင် ဒြပ်နမ်းဖုံႏ တခူးတခဝ်လဲ့ ထေထန်ႏထိုꩻခန်း အသောင်ꩻအရင်ꩻထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ႏလမ်းနဝ်ꩻဖုံႏကိုနဝ်ꩻ မာꩻထွာလွဉ်အီဒါႏယင်း ဒြပ်နမ်းအထွူႏဖုံႏ ကနွို့ပါအာထဲင်းဒါႏ ဆာႏတသာဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။