တရာꩻဒိုပꩻလꩻကိလေႏသာႏ
"နိဗ္ဗေဓိကသုတ် (တရာꩻဒိုပꩻ ကိလေႏသာႏ)" "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ခွေအီႏဟော်ꩻဖေႏသီ 'နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယ-ဒိုပꩻကိလေႏသာႏခရာႏ'၊ အွဉ်ႏသꩻနာႏလွသွော့ဟုဲင်း" "မွေးသွူ ဗွေႏ- ရိုႏရိုႏသေႏသေႏ နာႏလွဒျာႏ ဗွေႏဩ" "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၁။ အဝ်ႏလိုႏသေ'ကာမ'၊ 'ကာမ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ မဲ့တထဲ့ꩻ ထာꩻတရေꩻ(ရူပါရုံ)၊ နားတထဲ့ꩻ ထာꩻတလေ့(သဒ္ဒါရုံ)၊ နေ့ꩻဖူတထဲ့ꩻ ထာꩻနွုမ်ꩻဟွမ်(ဂန္ဓာရုံ)၊ ဖြေꩻတထဲ့ꩻ ထာꩻအွီႏ(ရသာရုံ)၊ နမ်းတထဲ့ꩻ ခွေါင်းရွချော်ꩻပြေ(ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရုံ)ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ကာႏမဂွုဏ်ႏ အာႏရွုံႏငတ်ꩻပါꩻဖုံႏသွူ။ ထာꩻတထဲ့ꩻ ထာꩻမဉ်လꩻ (သင်္ကပ္ပရာဂ)ဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ကွပ်ထမုဲင်ꩻထွာလွဉ်၊ ကွပ်'ဖဿ-အခွေါင်းအရွ'တဲင်ထွာလွဉ်၊ မဲ့တွမ်ႏ ထာꩻတရေꩻခွေါင်းရွ၊ နားတွမ်ႏ ထာꩻတလေ့ခွေါင်းရွ၊ နေ့ꩻဖူတွမ်ႏ ထာꩻနွုမ်ꩻဟွမ်ခွေါင်းရွ၊ ဖြေꩻတွမ်ႏရသာႏအွီႏခွေါင်းရွ၊ နမ်းတွမ်ႏ ပနဲဉ်ႏချော်ꩻပြေခွေါင်းရွ၊ ကွပ်(ဖဿ)ခွေါင်းရွတွော့ꩻ 'ရာႏဂ-လောႏဘꩻ'ထွာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻတထဲ့ꩻကာမ ကခွေါင်းရွနဝ်ꩻ ဗွန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ ကထီႏတရေꩻ (မဲ့ဆဲင်ႏရာꩻ)ကာမနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကဟွူန်တလေ့ (နားဆဲင်ႏရာꩻ)ကာမနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကနွုမ်ꩻဟွမ် (နေ့ꩻဖူဆဲင်ႏရာꩻ)ကာမနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကမက်ထာꩻအွီႏ (ဖြေꩻဆဲင်ႏရာꩻ)ကာမနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကကျွိုက်ပနဲဉ်ႏချော်ꩻပြေ (နမ်းဆဲင်ႏရာꩻ)ကာႏမနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကာမတဏှာႏ အကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းယိုဖုံႏသွူ။ ကွပ်ထာꩻတထဲ့ꩻကာမတဲင် ကလꩻအကျိုꩻ (ဝိပါက)နဝ်ꩻ တထဲ့ꩻလူꩻကာႏမဂွုဏ်ႏ (လူꩻချမ်ꩻသာႏ)တွော့ꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻ သုစရဲက်အပါꩻတဆီနဝ်ꩻမꩻ တွိုႏလူꩻခမ်း၊ လꩻလူꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ကွပ်မာꩻဒုစရဲက်အပါꩻတဆီနဝ်ꩻမꩻ တွိုႏလွေꩻဗာႏ အပါယ်ႏလစ်ꩻခမ်း၊ မော့ꩻထာꩻဒုက္ခနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻတထဲ့ꩻ'ကာမ'ဖေႏနေးကငိမ်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻဖေ့ရီးဗာႏ အကျောင်ꩻတရာꩻ 'ဖဿ-ခွေါင်းရွ'နဝ်ꩻသွူ၊ ဖဿ-ခွေါင်းရွ မဉ်ႏဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ 'ကာမ'(ကာမဂွုဏ်ႏငတ်ꩻပါꩻ)တဲ့ ဖေ့ငီမ်ꩻလို့နောဝ်ꩻသွူ။ ကမာꩻဖေ့ငိမ်ꩻနွောင်ꩻ 'ဖဿ-ခွေါင်းရွ'နဝ်ꩻ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻ သွစ်ꩻပါꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ- 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ-ထာꩻထီႏမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပ-ထာꩻကျံႏ(ထာꩻယူႏ)မဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာဝါစာ-ထာꩻဒေါ့ꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာကမ္မန္တ-ထာꩻမာꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာအာဇီဝ-လွူးနမ်းမဲဉ်ႏမွေး (ကြောင်းစင်မွေး)၊ သမ္မာဝါယာမ-ထာꩻကျိုꩻစာꩻသောင်ႏသာမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသတိ-ထာꩻအွဉ်ႏသတိꩻတိꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသမာဓိ-သꩻစွူမဲဉ်ႏမွေး'ယိုသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ကာမ ကွပ်ထမုဲင်ꩻထွာလွဉ်၊ အကွာႏလို့ဝင်ꩻ၊ အကျိုꩻ(ဝိပါက)၊ ဖေႏနးကဖေ့ငိမ်ꩻ၊ ကမာꩻဖေ့ငိမ်ꩻနွောင်ꩻတရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ နုဲင်းကခြုဲင်းနယ်ထွူဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၂။ အဝ်ႏလိုႏသေ'ဝွေႏဒနာႏ'၊ ဝွေႏဒနာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ သုခဝွေႏဒနာႏ၊ ဒုက္ခဝွေႏဒနာႏ၊ အဒုက္ခမသုခဝွေႏဒနာႏ၊ အဝ်ႏသွံပါꩻယိုသွူ၊ သုခဝွေႏဒနာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ခံႏစာꩻအဟောဝ်၊ ဒုက္ခဝွေႏဒနာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ခံႏစာꩻအကုဲင်၊ အဒုက္ခမသုခ(အဒုက္ခံ-အသုခ)ကရိုꩻနဝ်ꩻ ခံႏစာꩻအကုဲင်တဲ့မွေးတဝ်း၊ ခံႏစာꩻအဟောဝ်တဲ့မွေးတဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခံႏစာꩻမုꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ကွပ်ထမုဲင်ꩻထွာလွဉ်၊ ကွပ်'ဖဿ-အခွေါင်းအရွ'တွော့ꩻထွာလွဉ်၊ မဲ့တွမ်ႏ ထာꩻတရေꩻခွေါင်းရွ၊ ခံႏစာꩻသုခအရသာႏ၊ မဲ့တွမ်ႏထာꩻဆော့မဲ့ခွေါင်းရွ ခံႏစာꩻဒုက္ခအရသာႏ၊ ထီႏထာꩻတရေꩻတဲ့မွေးတဝ်း၊ ထီႏထာꩻဆော့ꩻမဲ့တဲ့မွေးတဝ်း ခံႏစာꩻအဒုက္ခ-မသုခအရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နားတဲ့ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ၊ ပေါႏဟွူန်တလေ့-သုခ၊ ပေါႏဟွူန်ခတ်ꩻနား-ဒုက္ခ၊ (ဒေါမနဿ)၊ နဝ်ꩻနီမျိုꩻမွေးတဝ်းနဝ်ꩻ အဒုက္ခမသုခ၊ နွုမ်ꩻဟွမ်-သုခ၊ နွုမ်ꩻသေင်-ဒုက္ခ(ဒေါမနဿ)၊ အွီႏဗွမ်ႏ-သုခ၊ ခါႏကရစ်ꩻ-ဒုက္ခ၊ ချော်ꩻပြေ-သုခ၊ ကျံႏတရံꩻ-ဒုက္ခ၊ ခံႏစာꩻလွနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ "ဝွေႏဒနာႏ-ခံႏစာꩻမုꩻ"နဝ်ꩻ ဗွန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ မဲ့ဆဲင်ႏရာꩻ ခံႏစာꩻမုꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ နားဆဲင်ႏရာꩻ ခံႏစာꩻမုꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ နေ့ꩻဖူဆဲင်ႏရာꩻခံႏစာꩻမုꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ဖြေꩻဆဲင်ႏရာꩻ ခံႏစာꩻမုꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ နမ်းဆဲင်ႏရာꩻ ခံႏစာꩻမုꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ခံႏစာꩻမုꩻ ဝွေႏဒနာႏနဝ်ꩻ အကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ခံႏစာꩻမုꩻ ဝွေႏဒနာႏတဲင် ကလꩻအကျိုꩻ (ဝိပါက)နဝ်ꩻ မဉ်ခံႏစာꩻလူꩻ လူꩻချမ်ꩻသာႏတွော့ꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻ သုစရဲက်အပါꩻတဆီနဝ်ꩻမꩻ တွိုႏလꩻလူꩻခမ်း၊ ခံႏစာꩻဗာႏ လူꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ကွပ်မာꩻဒုစရဲက်အပါꩻတဆီနဝ်ꩻမꩻ တွိုႏလွေꩻဗာႏ အပါယ်ႏလစ်ꩻခမ်း၊ ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ-ခံႏစာꩻဗာႏဒုက္ခနောဝ်ꩻသွူ။ ခံႏစာꩻမုꩻ ဝွေႏဒနာႏ ဖေႏနေးကငိမ်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻဖေ့ရီးဗာႏ အကျောင်ꩻတရာꩻ 'ဖဿ-ခွေါင်းရွ'နဝ်ꩻသွူ၊ ဖဿ-ခွေါင်းရွ မဉ်ႏဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ ခံႏစာꩻမုꩻ ဝွေႏဒနာႏတဲ့ ဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကမာꩻဖေ့ငိမ်ꩻနွောင်ꩻ 'ဖဿ-ခွေါင်းရွ'နဝ်ꩻ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻ သွစ်ꩻပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ- 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ-ထာꩻထီႏမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပ-ထာꩻကျံႏ(ထာꩻယူႏ)မဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာဝါစာ-ထာꩻဒေါ့ꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာကမ္မန္တ-ထာꩻမာꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာအာဇီဝ-လွူးနမ်းမဲဉ်ႏမွေး (ကြောင်းစင်မွေး)၊ သမ္မာဝါယာမ-ထာꩻကျိုꩻစာꩻသောင်ႏသာမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသတိ-ထာꩻအွဉ်ႏသတိꩻတိꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသမာဓိ-သꩻစွူမဲဉ်ႏမွေး'ယိုသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ဝွေႏဒနာႏ ကွပ်ထမုဲင်ꩻထွာလွဉ်၊ အကွာႏလို့ဝင်ꩻ၊ အကျိုꩻ(ဝိပါက)၊ ဖေႏနးကဖေ့ငီမ်ꩻ၊ ကမာꩻဖေ့ငိမ်ꩻနွောင်ꩻတရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ နုဲင်းကခြုဲင်းနယ်ထွူဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၃။ အဝ်ႏလိုႏသေ 'သညာႏ'ခရာႏ၊ သညာႏနဝ်ꩻ တောင်ꩻခါꩻအနမ်း(ရူပသညာ)၊ တောင်ꩻခါꩻအငေါဝ်း (သဒ္ဒသညာ)၊ တောင်ꩻခါꩻအလွီး(ဂန္ဓသညာ)၊ တောင်ꩻခါꩻအရသာႏ(ရသသညာ)၊ တောင်ꩻခါꩻခွေါင်းရွ(ဖေါဋ္ဌဗ္ဗသညာ)၊ တောင်ꩻခါꩻသဘော်ꩻတရာꩻ(ဓမ္မသညာ)အဝ်ႏသူပါꩻနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကွပ်ထမုဲင်ꩻ သညာႏထွာလွဉ်၊ ကွပ်'ဖဿ-အခွေါင်းအရွ'တဲင် သညာႏထွာလွဉ်၊ မဲ့တွမ်ႏအနမ်းခွေါင်း၊ 'ယိုတရေꩻ-ယိုတကုဲင်'တောင်ꩻခါꩻ၊ နားတွမ်ႏအငေါဝ်းခွေါင်း'တလေ့-တလေ့တဝ်း'တောင်ꩻခါꩻ၊ နေ့ꩻဖူတွမ်ႏအလွီးခွေါင်း'နွုမ်ꩻဟွမ်-ဟွုမ်ꩻသေင်'တောင်ꩻခါꩻ၊ ဖြေꩻတွမ်ႏအရသာႏခွေါင်း'အွီႏ-အွီႏတဝ်း'တောင်ꩻခါꩻ၊ နမ်းတွမ်ႏချော်ꩻပြေခွေါင်း 'ချော်ꩻပေႏ-အပသဲ့ꩻတန်'တောင်ꩻခါꩻ၊ သꩻတွမ်ႏသဘော်ꩻတရာꩻခွေါင်း'ကျွိုက်-ကျွိုက်တဝ်း'တောင်ꩻခါꩻ၊ သညာႏနဝ်ꩻ တောင်ꩻခါꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ "သညာႏ-တောင်ꩻခါꩻ"နဝ်ꩻ ဗွန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ ကတောင်ꩻခါꩻ မဲ့ဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကတောင်ꩻခါꩻ နားဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကတောင်ꩻခါꩻ နေ့ꩻဖူဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကတောင်ꩻခါꩻ ဖြေꩻဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကတောင်ꩻခါꩻ နမ်းဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ ကတောင်ꩻခါꩻ သꩻဆဲင်ႏရာꩻနောဝ်ꩻ ခေါ်ခေါ်ဒျာႏ၊ သညာႏ-တောင်ꩻခါꩻနဝ်ꩻ အကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်သညာႏ-တောင်ꩻခါꩻတဲင် ကလꩻအကျိုꩻ(ဝိပါက)နဝ်ꩻ 'ခွေတောင်ꩻခါꩻဖိုနုဲင်းယို၊ ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻနုဲင်းယို၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ စဲင်းစဲင်းစဲ့စဲ့သေနွောင်ꩻ၊ ဟဲ့ꩻနွောင်ꩻ'နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ 'သညာႏ-တောင်ꩻခါꩻ'ဖေႏကဖေ့ငိမ်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻဖေ့ရီးဗာႏ အကျောင်ꩻတရာꩻ 'ဖဿ-ခွေါင်းရွမုꩻ'နဝ်ꩻသွူ၊ ဖဿ-ခွေါင်းရွမုꩻ မဉ်ႏဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ သညာႏ-ကတောင်ꩻခါꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကမာꩻဖေ့နွောင်ꩻ'ဖဿ-ခွေါင်းရွ'နဝ်ꩻ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၄။ အဝ်ႏလိုႏသေ အာသဝေါ-ခရာႏ၊ အာသဝေါတရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ 'ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ'အောဝ်ႏသွံပါꩻ၊ (လောဘ၊ လောဘ၊ မောဟ)နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ အာသဝတရာꩻဖုံႏယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ'အဝိဇ္ဇာႏ-ထာꩻတသေတဝ်း'ထွာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အာသဝတရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဗွန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ ကွပ်အာသဝေါတရာꩻတဲင် ကထဲ့ငါးရုဲင်ꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ပွိုးအာသဝေါတရာꩻတွော့ꩻ ကလွေꩻထွာ တိရစ္ဆာန်ႏတဲ့အဝ်ႏ၊ ကွပ်ပွိုးအာသဝေါတရာꩻတဲင်တွော့ꩻ ကလွေꩻထွာဗာႏ ပိတ္တာႏတဲ့အဝ်ႏ၊ ကွပ်အာသဝေါတရာꩻတဲင် ကထွာလိုꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ပွိုးအာသဝေါတရာꩻတွော့ꩻ ကထွာလူꩻတဲ့အောဝ်ႏ၊ အာသဝေါတရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ အကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးအာသဝေါတဲင်တွော့ꩻ ကလꩻအကျိုꩻ(ဝိပါက)နဝ်ꩻ မာꩻသုစရဲက်တဲင် တွိုႏလိုꩻခမ်း၊ လူꩻခမ်း၊ မာꩻဒုစရဲက်တွော့ꩻ တွိုႏအပါယ်ႏလစ်ꩻခမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏအဝိဇ္ဇာႏဖေ့တဲ့ အာသဝေါဖေ့ဒျာႏ၊ ကမာꩻဖေ့နွောင်ꩻ အဝိဇ္ဇာႏနဝ်ꩻ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၅။ အဝ်ႏလိုႏသေ 'ကံႏ'ခရာႏ၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏ (စေႏတနာႏနိုꩻဆောႏတမာ)တဲင် မာꩻတွမ်ႏနမ်းတဲ့ယဝ်း၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏတဲင် ဒေါ့ꩻနေးငေါဝ်းတဲ့ယဝ်း၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏတဲင် ယူႏနေးသꩻတဲ့ယောဝ်း၊ ကွပ်စေႏတနာႏ နိုꩻဆောႏတမာ၊ ကွပ်စေႏတနာႏထွဉ်ႏမာꩻ၊ ကွပ်စေႏတနာႏထွဉ်ႏဒေါ့ꩻ၊ ကွပ်စေႏတနာႏထွဉ်ႏယူႏတဲင် 'ကုသိုလ်ႏကံႏ၊ အကုသိုလ်ႏကံႏ'ထွာလွဉ်ဗာႏ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ (စေတနာဟံ ဘိက္ခဝေ ကမ္မံ ဝဒါမိ) 'စေႏတနာႏနောဝ်ꩻ ခွေရိုꩻကံႏ'နောဝ်ꩻသွူ။ (ကံႏ-ကရိုꩻနဝ်ꩻ ကမ္မ-ထာꩻမာꩻ၊ ထာꩻဒေါ့ꩻ၊ ထာꩻယူႏ၊ ကာယကံႏ၊ ဝစီꩻကံႏ၊ မနော်ꩻကံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ)။ ကံႏကထွာလွဉ် အထျꩻအထောင်ꩻ အကျောင်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏ'ဖဿ-အခွေါင်းအရွ'ထွာလွဉ်နဝ်ꩻသွူ။ 'ကံႏ'နဝ်ꩻ ဗွန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ ကွပ်အကုသိုလ်ႏကံႏနဝ်ꩻတဲင် ခံႏဗာႏငါးရုဲင်ꩻဒုက္ခ၊ ထွာဗာႏတိရစ္ဆာန်ႏ၊ ခံႏဗာႏဒုက္ခ ထွာဗာႏပိတ္တာႏ၊ ခံႏဗာႏဒုက္ခ၊ ပွိုးကုသိုလ်ႏကံႏတွော့ꩻ ခံႏစာꩻဗာႏလိုꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ခံႏစာꩻဗာႏလူꩻချမ်ꩻသႏ၊ ကံႏနဝ်ꩻ အကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးကံႏတဲင်တွော့ꩻ ကလꩻအကျိုꩻ(ဝိပါက)နဝ်ꩻ အကျိုꩻဘဝယိုအဝ်ႏ၊ အကျိုꩻဘဝငါ(ဒုတိယဘဝ)သူꩻအဝ်ႏ၊ ဘဝယိုမွေးတဝ်း၊ ဒုတိယဘဝမွေးတဝ်း၊ အခလဲ့ꩻတွိုႏ(အကျိုꩻဖေႏခွင်ꩻလꩻ) ဘဝတဗာႏဗာႏတဲ့အောဝ်ႏ၊ ကံႏအကျိုꩻ(ဖေႏခိန်ႏ)နဝ်ꩻ အဝ်ႏသွံမျိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ မဲ့ထီႏတရေꩻ၊ နားဟွူန်တလေ့၊ နေ့ꩻဖူနွုမ်ꩻဟွမ်၊ ဖြေꩻခံစာꩻအအွီႏ၊ နမ်းနဝ်ꩻ သာႏယာႏချော်ꩻပြေ၊ သꩻကျွိုက်တဲင် မဉ်လꩻထဲင်း မာꩻထဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဖဿ ပစ္စယာ ဝေဒနာ-'မဲ့၊ နား၊ နေ့ꩻဖူ၊ ဖြေꩻ၊ နမ်း၊ သꩻ'ယိုသူခွေါင်း-ခွေါင်းတဲင် ခံႏစာꩻမုꩻ သူမျိုꩻထွာ၊ ဝေဒနာ ပစ္စယာ တဏှာ-ခံႏစာꩻမုꩻ သူမျိုꩻထွာတွော့ꩻ တရေꩻလောဘတဏှာႏ၊ တလေ့လောဘတဏှာႏ၊ နွုမ်ꩻဟွမ်လောဘတဏှာႏ၊ အွီႏလောဘတဏှာႏ၊ သာႏယာႏလောဘတဏှာႏ၊ ကျွိုက်လောဘတဏှာႏ၊ လောဘတဏှာႏ-သူဗာႏထွာလွဉ်။ တဏှာ ပစ္စယာ ဥပါဒါနံ-မဲ့စွယ်ꩻ၊ နားစွယ်ꩻ-စတဲင် ဥပါဒါန်ႏ၊ သူစွယ်ꩻထွာလွဉ်၊ ဥပါဒါနံ ပစ္စယာ ဘဝေါ-(ကမ္မဘဝေါ)ကွပ်ပွိုးစွယ်ꩻလမ်ꩻတွော့ꩻ 'ကံႏ'ထွာလွဉ်၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ 'ကံႏ'အထျꩻအထောင်ꩻ အကျောင်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ- 'ဖဿ-ခွေါင်းရွ'နဝ်ꩻသွူ၊ ပေါႏဖဿဖေ့ငိမ်ꩻတဲ့ ကံႏဖေ့ငိမ်ꩻဒျာႏ၊ ကမာꩻဖေ့နွောင်ꩻ 'ဖဿ'နဝ်ꩻ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻနောဝ်ꩻသွူ။ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻ သွစ်ꩻပါꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ- 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ-ထာꩻထီႏမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပ-ထာꩻကျံႏ(ထာꩻယူႏ)မဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာဝါစာ-ထာꩻဒေါ့ꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာကမ္မန္တ-ထာꩻမာꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာအာဇီဝ-လွူးနမ်းမဲဉ်ႏမွေး (ကြောင်းစင်မွေး)၊ သမ္မာဝါယာမ-ထာꩻကျိုꩻစာꩻသောင်ႏသာမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသတိ-ထာꩻအွဉ်ႏသတိꩻတိꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသမာဓိ-သꩻစွူမဲဉ်ႏမွေး'ယိုသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၆။ အဝ်ႏလိုႏသေ 'ဒုက္ခ'ခရာႏ၊ ကွုတ်ဗာႏထဲင်းဒုက္ခ၊ ဖြားဗာႏထဲင်းဒုက္ခ၊ ဆာဗာႏထဲင်းဒုက္ခ၊ သီဗာႏတဲ့ဒုက္ခ၊ ခိုးလျား(သောက)တဲ့ဒုက္ခ၊ ငွိုးအွီႏဗာႏထာꩻ (ပရိဒေဝ)တဲ့ဒုက္ခ၊ နမ်းဒုက္ခ၊ သꩻဒုက္ခ၊ ရွိုးလွားအွန်းအန်း မရမက (ဥပါယာသ)တဲ့ဒုက္ခ၊ ကမဉ်လꩻအတွိုင်ꩻ လꩻတဝ်းတဲ့ဒုက္ခ၊ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏအဖြွောင်ႏသွတ်ꩻ၊ အဒွေါင်ႏသွတ်ꩻအချုပ်နဝ်ꩻ (ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ) ကအဝ်ႏစွယ်ꩻလမ်ꩻဒါႏ 'ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ-ဒုက္ခလွဉ်းလွဉ်း'နဝ်ꩻသွူ။ က'ဒုက္ခ'ဗာႏ (ဒုက္ခ)အထျꩻအထောင်ꩻ အကျောင်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ 'လောဘ-တဏှာႏ'နဝ်ꩻသွူ၊ ဒုက္ခတဲ့ အဗွန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ ဒုက္ခမွေးမုဲင်းအဝ်ႏ၊ ဒုက္ခပသောင်းပသာႏအဝ်ႏ၊ ဒုက္ခထိုꩻမားယွယွအဝ်ႏ၊ ဒုက္ခထိုꩻမားစွော့ꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ဒုက္ခနဝ်ꩻ အကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုက္ခအကျိုꩻ (ဝိပါက)ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- လောကကိုယို လိုꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ဒုက္ခနိစ္စက်၊ ယူႏပက်ယပ်ꩻသꩻတဲင် ခိုးလျားဗာႏ၊ ငွိုးဗာႏ၊ တွမ်ႏစူယာꩻ တဗꩻသꩻအင် ငွိုးဖြွုံဖြင်ဗာႏ၊ ငွိုးဖြွို့ဖြဗာႏ။ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻရိုꩻ- 'ဒုက္ခနိစ္စက် မယူႏပက်ယပ်ꩻသꩻငါးနုဲင်းယို၊ ရွစ်မန္တန်ႏတပွုဒ်၊ စွုတ်ဂါႏထာႏနီစား မာꩻထိုꩻမားဖေႏခွေ ဒုက္ခယို ဒါႏသားအဲဉ်ထဝ်းဟောင်းနဲ'နေးတွမ်ႏလောကီပညာႏ ကထိုမ်ႏမာႏ ထာꩻချမ်ꩻသာႏ(သာႏသနာႏထန်ႏကို)နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အဝ်ႏ။ ကွပ်'ဒုက္ခ'တဲင် ကလꩻအကျိုꩻ(ဝိပါက)နဝ်ꩻ ဒုက္ခမရမက၊ တငွို့တင၊ လိန်းလွုမ်ꩻလိန်းလံꩻ၊ ထုမ်ႏတရံꩻတောဒျာႏ ထာꩻအာႏကွိုꩻမာႏ(ထင်းအီႏချမ်ꩻသာႏ)နောဝ်ꩻသွူ။ ဒုက္ခအထျꩻအထောင်ꩻ အကျောင်ꩻတရာꩻ ကထွာဒါႏ 'သမုဒယသစ္စာႏ-လောႏဘꩻတဏှာႏ'မဉ်ႏဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ (အကျိုꩻဝိပါက)ဒုက္ခတဲ့ ဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကမာꩻဖေ့ငိမ်ꩻနွောင်ꩻ သမုဒယသစ္စာႏ-တဏှာႏရာႏဂနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ မျတ်ကီကီထင်ႏ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻနောဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻ သွစ်ꩻပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ- 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ-ထာꩻထီႏမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပ-ထာꩻကျံႏ(ထာꩻယူႏ)မဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာဝါစာ-ထာꩻဒေါ့ꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာကမ္မန္တ-ထာꩻမာꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာအာဇီဝ-လွူးနမ်းမဲဉ်ႏမွေး (ကြောင်းစင်မွေး)၊ သမ္မာဝါယာမ-ထာꩻကျိုꩻစာꩻသောင်ႏသာမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသတိ-ထာꩻအွဉ်ႏသတိꩻတိꩻမဲဉ်ႏမွေး၊ သမ္မာသမာဓိ-သꩻစွူမဲဉ်ႏမွေး'ယိုသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- အရိယာႏတပဲ့ꩻနဝ်ꩻ 'သေဒုက္ခ၊ သေဒုက္ခကထွာလွဉ်အကျောင်ꩻ၊ သေဒုက္ခအကွာႏ(အထူꩻ)၊ သေဒုက္ခအကျိုꩻ၊ သေဒုက္ခဖေႏကငိမ်ꩻထိုꩻ၊ သေဒုက္ခဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻအီ မဂ္ဂင်ႏတရာꩻသွစ်ꩻပါꩻ၊ ပေါႏသေနုဲင်းယို သူချက်နဝ်ꩻ နက်ဒိုပꩻလꩻ ကိလေႏသာႏ ခွေဟော်ꩻစွဉ်ႏဒျာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ အင်္ဂုတ္တရပါဠိ၊ ဆက္ကနိပါတ်၊ နိဗ္ဗေဓိကသုတ်) လိုꩻတွိုင်ꩻဖေႏနေးကသေနာႏ တဲမ်းဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။[၁][၂]