တုနုဲင်းအဟဝ်
လိုꩻမျိုꩻသီးယိုနဝ်ꩻ အုံခေါ်အဝ်ႏခေါ်ဝင်ꩻလဲ့ တလꩻတဝ်း၊ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻတွမ်ႏတမျိုꩻနဝ်ꩻ နွို့ထန်ႏဆက်ဆန်ႏဝင်ꩻတဲင် ဖြေꩻစာလွေꩻသဲင်ꩻ ခွုမ်မာꩻညီꩻဝင်ꩻ တကင်ꩻသာႏတဝ်းဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏထီႏတွမ်ႏမဲ့ ပစ္စုပ္ပန်ႏယိုခါ ကထီႏဗာႏနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ တွမ်ႏမန်းဖြဝ်ꩻခဲႏကလာꩻ ခဲႏလီႏသောႏစောက်ꩻတနျာႏ စောက်ꩻဗွာပတောင်ႏ ဓနုတောင်ႏရွိုꩻ ဟုဲးယားနောင်ဖုံႏနဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻမော့ꩻခွဲးလွဝင်ꩻအာအာ၊ လိုꩻမျိုꩻရော်ꩻရယ်ꩻဝင်ꩻနုဲင်းယိုခါနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသတိꩻတိꩻတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏဗာႏငါႏနော။ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻတွမ်ႏတမျိုꩻနဝ်ꩻ ထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻ ကွဉ်ကꩻ ဘာႏသာႏကိုꩻကွယ်ႏမုꩻ တပီတဝ်းဝင်ꩻနော။ အယူႏဝါႏဒ တပီတဝ်းစွဉ်ႏဝင်ꩻလဲ့ တုနုဲးဒါႏဝင်ꩻ၊ ထွားနုဲးဒါႏဝင်ꩻ၊ ကထင်ႏတုနုဲး၊ ထွားနုဲးဒါႏဝင်ꩻနဝ်ꩻခါ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ အဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏ ပြောင်ꩻလုဲႏတဲင် သွင်ꩻဖွီသဲ့ꩻသွမ်ꩻချာဒါႏ အမျိုꩻသာꩻနော။ တုနုဲးထွားနုဲးကရိုꩻယို အဟဝ်အကုဲ အဝ်ႏနီမျိုꩻ၊ အဟဝ်နဝ်ꩻ တု၊ အဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ ထွားနုဲးပုဲင်ႏ၊ နဝ်ꩻမꩻလဲ့ နီအမျိုꩻသာꩻ တသွောင်းထင်ႏထိုဒါႏနဝ်ꩻသွူ။ အဟဝ်မျိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ - ၁။ ပညာႏရေꩻ ၂။ အုံဟဝ်အဝ်ႏသန်ꩻရေꩻ ၃။ လုပ်ꩻမာꩻဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻ ၄။ ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻကစဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ယိုလဲင်ႏခါ ပညာႏရေꩻနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏခြာ သွဉ်လိတ်ကျောင်ꩻ ကအဝ်ႏခင်ႏလမ်း၊ ကအဝ်ႏအရပ်လဲ့ အဝ်ႏလဲဉ်းဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏပညာႏရေꩻ တခြာကိုနဝ်ꩻ ကအီႏအောင်ႏထင်ႏတွိုႏလꩻ လစ်ꩻတန်ꩻနဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻဗာႏတဲးတဲးဝါးဝါးစွဉ်ႏဒျာႏ၊ ကထီႏဗာႏနုဲးယိုခါနဝ်ꩻ အောင်ႏထင်ႏလꩻ ဒုတိယ တတိယတန်ꩻတဲင် အမွိုးအဖါ ဟဲ့ꩻသဲင်ꩻတခြို၊ အွဉ်ႏတီလဲဉ်းဖိုးပနား၊ အွဉ်ႏလုပ်ꩻမာꩻလဲဉ်းထာꩻနဝ်ꩻသွူ။ သွဉ်ပညာႏနဝ်ꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ယံကဒါႏဗဲင်း ဟော်ꩻလိတ်၊ တဲမ်းလိတ်၊ တွက်ဂဏန်ꩻ အတွက်အချက်နဝ်ꩻမꩻထွူနော၊ မွိုးဖါထေနွောင်ꩻ၊ မီႏတတ်နွိုင်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသွဉ်ဗꩻတွိုႏတွိုႏစွဉ်ႏ အတန်ꩻတဆီမာꩻကီ ဘီအေ အိုင်အေနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻခရာႏအဲဉ်ထဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏကိုနဝ်ꩻ ယိုလဲင်ႏခါ အဝ်ႏလိုႏငါႏ (၁) တသီႏဖဲ့ꩻဆရာႏဝွန်ႏ (၂) စက်အဲင်ဂျင်နီယာဖဲ့ꩻဆရာႏ (၃) တရာꩻဥပဒေႏဖဲ့ꩻဆရာႏ (၄) ဆဲင်ႏတွမ်ႏသေင်ႏတနွိုင်တခြာဖဲ့ꩻဆရာႏ (၅) ဆဲင်ႏတွမ်ႏထီခြောင်ဥတုဖဲ့ꩻဆရာႏ (၆) စီꩻပွာꩻရေꩻဖဲ့ꩻဆရာႏ (၇) ဆဲင်ႏတွမ်ႏဓာတ်သတ္တုဖဲ့ꩻဆရာႏ (၈) ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻဖဲ့ꩻဆရာႏကစ ထာꩻဒါႏပညာႏဖုံႏနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏပေႏကို ဟဝ်ကျိုꩻစာꩻသွဉ်ထူႏငါႏဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကအွဉ်ႏနယ်ထွူပညာႏနုဲးနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ မန်းဖြဝ်ꩻစောက်ꩻခင်ချင်ꩻ လိုꩻမျိုꩻကိုနဝ်ꩻ ဒါႏလွထွူလိုꩻလဲ့ အဝ်ႏလဲဉ်း၊ တဒါႏတဝ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏကုဲင်ဒျာႏ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻရွုမ်ꩻနော၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ လင်ꩻထဲ့ဖွိုႏ၊ အဝ်ႏဖွိုႏငါႏဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ယံကဒါႏနုဲးဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင်နဝ်ꩻ တုနုဲးထွားနုဲးဝင်ꩻတဲင် ပညာႏရေꩻယို ဟဝ်ဖေႏအာႏငါႏ ပိုလီꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကထွာပိုလီꩻသီးလဲ့ ကျိုꩻစာꩻလွေꩻ ယံကဗꩻလꩻနုဲး ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင်နဝ်ꩻသွူ။ ကထီႏဗာႏ ခေတ်ယိုလဲင်ႏခါ လိုꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ တွိုႏပညာႏရေꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ တုနုဲးထွားနုဲးတဝ်း ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင်၊ တုနုဲးထွားနုဲးတောဒျာႏ လိုꩻမျိုꩻလင်သီး အကွဉ်အကꩻအံႏအွꩻတဲင် ပအိုဝ်ႏသꩻ၊ ပအိုဝ်ႏသွီႏ ထိုꩻမားတောဒျာႏထဲင်း၊ လိုꩻမျိုꩻလင်သꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻလင်သွီႏနဝ်ꩻ ဟမ်းအာအာနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဒါႏသဲင်ꩻထွူ ပညာႏကြော့ကြော့ကြဲ့ကြဲ့ ဒေါ့ꩻရီမန်းဝင်ꩻ ထော့ထော့ထဲ့ထဲ့တဲင် ကွဉ်ကꩻနီႏမန်း သဲင်ꩻအွဉ်ႏမောႏဒျာႏအနမ်း အမျိုꩻသာꩻလောင်းဆကီဖုံႏနဝ်ꩻ ယံကထိုꩻမားခါ ဖြွမ်းဗူႏဝင်ꩻတဲင် ခူႏအရွီး ဗက်ꩻအခိုႏ ဗုံတွမ်ႏမေႏနဝ်ꩻမꩻ ထိုꩻမားလꩻနဝ်ꩻသွူ။ ထွားမွိုင် ယိုခါ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻအုပ်ချုက်ရေꩻဖဲ့ꩻ၊ ပညာႏရေꩻဖဲ့ꩻ၊ ဖြေꩻစာရေꩻဖဲ့ꩻ၊ ရွဉ်ခံꩻဘဏ္ဍာႏရေꩻဖဲ့ꩻ၊ သင်္ဘောꩻကျောင်ႏဖဲ့ꩻ၊ မေႏရထာꩻဖဲ့ꩻ၊ နဲင်ႏငန်ႏချာꩻရေꩻဖဲ့ꩻ၊ တရာꩻဥပဒေႏဖဲ့ꩻ၊ စက်အဲင်ဂျိင်နီယာဖဲ့ꩻ၊ အုံဟဝ်သန်ꩻပြန်ꩻရေꩻဖဲ့ꩻကစ နီပအိုဝ်ႏတဖြာꩻဖြာꩻ ပါသော့ꩻနေဟောင်း၊ တပါသော့ꩻတဝ်း၊ တပါသော့ꩻတဝ်းနဝ်ꩻခါ ကွပ်စွဉ်ႏ နီပညာႏတအဝ်ႏတဝ်းသွူ။[၁][၂]