ထာꩻဗေင်ႏခရာႏတွမ်ႏ
"ထာꩻဗေင်ႏခရာႏတောမ်ႏ တသီႏနယ်ꩻဖုံႏ" နီလိုꩻသီးတန်ယို ဖေႏကလွေꩻနွောင်ꩻ သဲင်ꩻနွောင်ꩻ၊ အံႏသော့ꩻဖေႏဗာႏ အာဟာႏရလဲ့ အံႏအာဟာႏရလွုမ်ꩻတထွူတဝ်း၊ စုမ်ႏဟာစွုမ်ႏနာꩻ ဗေင်ႏဖေႏဗာႏထာꩻမꩻ နမ်းအာႏ၊ သꩻအာႏ (ကနောက်ꩻအာႏ) ဗွေနွောင်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးယို လွူးနမ်းမွီႏသက်အတာႏ လွေꩻသဲင်ꩻဗာႏ၊ လိုပ်ꩻမာꩻဖြေꩻစာဗာႏမꩻသွူ။ အဝ်ႏအလွေꩻသဲင်ꩻ အလိုပ်ꩻမာꩻလွုမ်ꩻ မီႏတအ့ႏဖေႏတဝ်း အာဟာႏရ၊ မီႏတဗေင်ႏဖေႏတဝ်းထာꩻနဝ်ꩻ အာႏတအဝ်ႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။
ကလွေꩻသဲင်ꩻ ကလိုပ်ꩻမာꩻဖြေꩻစာထာꩻယိုနဝ်ꩻ နမ်းအာႏလဲ့လို့၊ ကနောက်ꩻအာႏ(ဉာဏ်ႏအာႏ)လဲ့ လို့ယွမ်ꩻထိုꩻတဲင် ကလို့ယွမ်ꩻထိုꩻဒါႏ နမ်းအာႏဉာဏ်ႏအာႏယို စုမ်ႏနီꩻစွုမ်ႏနာꩻ ထဲမ်သော့ꩻဖေႏဗာႏယင်းသွူ။ လိုꩻသီး ကဗေင်ႏထာꩻယိုနဝ်ꩻ နမ်းလဲ့တရုဲင်ꩻတသွိုးဗာႏ အွဉ်ႏအုံပဆား၊ သꩻထာꩻသေ (ကနောက်ꩻ)ယိုလဲ့ ယူႏတဝ်း၊ စဉ်ꩻစာꩻတဝ်းထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ အွဉ်ႏအုံပဆားသွူ။ လိုꩻသီးယို ထာꩻလေမွူးယာခိုႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏလိုပ်ꩻမာꩻ ထိုမ်ႏကျံႏရွဉ်ခံꩻဥစ္စာႏ ရတနာႏမျိုꩻဖုံႏတဲင် ဗေင်ႏထာꩻအခိန်ႏ တအဲဉ်ထဝ်း၊ ဗေင်ႏဗာႏဒျာႏ ထာꩻခေ့ꩻမွူးဟာခိုႏသွူ။ မွူးယာခိုႏနဝ်ꩻ အခိင်ႏအဝ်ႏစွဉ်ႏလဲ့ ဗေင်ႏအာထာꩻနဝ်ꩻ အကျိုꩻဟဝ်တလꩻတဝ်းသွူ။ ဗေင်ႏထာꩻမွူးယာခိုႏယို တလꩻတဝ်းအကျိုꩻကုဲင်နဝ်ꩻ (၄၅)မိနေစ်မာꩻလလွုမ်ꩻ၊ ပေါႏလွို(၄၅)မိနေစ်နဝ်ꩻ အကျိုꩻဟဝ်တအဝ်ႏတ်းရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မွူးယာခိုႏနဝ်ꩻ လိုႏဗေင်ႏယာအာတဝ်းထာꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ညညတလဲင်ႏ ကွပ်အကျောင်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ မွူဟာခိုႏမီႏတဗေင်ႏဗာႏကွို့ꩻတဝ်းထာꩻနဝ်ꩻ ဗေင်ႏဗာႏယင်း မွူးယာခိုႏမꩻ အုံထာꩻဟတ် သꩻသွင်ႏ အာႏဗွေသွူ။ လိုꩻကထိုမ်ႏဒါႏရွဉ် မွူးဟာခိုႏ နုဲင်းဇာတ်သားဖုံႏနဝ်ꩻ မွူဟာခိုႏ ဗေင်ႏထာꩻအခိင်ႏတအဲဉ်ထဝ်းတဲင် ဗေင်ႏယာဗာႏနေးလုဲင်ႏသွူ။
လိုꩻတဖြာꩻ ကဗေင်ႏထာꩻမွူးဟာခိုႏနဝ်ꩻ မီႏဗေင်ႏဗာႏအခိင်ႏဆေ့ꩻအာ ၇-နားရီႏရပ်နဝ်ꩻမꩻ ဗေင်ႏထာꩻကွို့ꩻဟဝ်ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ လိုꩻတဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ဗွိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻ၊ ယဖြာꩻဖြာꩻနဝ်ꩻ ဗေင်ႏဗာႏငါ ၄-၅ နားရီႏငါလဲ့ ကွို့ꩻဒျာႏသွူ။ ကဗေင်ႏထာꩻယိုနဝ်ꩻ အနားရီႏဆေ့ꩻအာဗွိုန်ဗွိုန်လွဝင်ꩻလဲ့ ကဗေင်ႏစဝ်းသားနဝ်ꩻ ကွို့ꩻပိုႏလဲဉ်း လိုꩻဗေင်ႏလွုက်ꩻသားရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "စောစောအိပ်ထ၊ ပြုကျင့်က၊ တွင်းပကိုယ်ခန္ဓာ၊ ရောဂါခပ်သိမ်း၊ ရှောင်ခွါသိမ်း၊ ကင်းငြိမ်းလွန်ချမ်းသာ"ကရိုꩻဒါႏ မန်းငဝ်းနဝ်ꩻ မဲန်ႏတွမ်ႏသိပ္ပံပညာႏသားထာꩻယူႏသွူ။ ဗေင်ႏထာꩻနဝ်ꩻ ကဗေင်ႏဒါဒါႏ ထာꩻဒါယို မီႏဒွိုန်လွဉ်ꩻငါႏနဝ်ꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻအလꩻ တဟဝ်ငါႏတဝ်းရိုꩻနဝ်ꩻတဲင် ဒွုန်ငါႏမွိုန်း၊ ဗွိုငါႏမွုန်းနဝ်ꩻ အဟဝ်သွတ်ꩻသွူ။ ဟွမ်လဲ့နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ မီႏဗွိုငါႏလဲ့ခွꩻ၊ မီႏဒွုန်ငါႏလဲ့ထွူႏတဲင် မဲန်ႏရာႏမဲန်ႏရာႏနဝ်ꩻ အဟဝ်သွတ်ꩻသွူ။ မွဉ်လဲ့ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ မွဉ်ထိုနဝ်ꩻ ဟဝ်ဗေင်ႏခွုမ်းတဝ်း၊ မွဉ်ယိန်းဖွိုႏယိန်းဟဝ်ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကဗေင်ႏထာꩻယို လိုႏဗေင်ႏတဝ်းတဖဲ့ꩻချင်ႏ၊ မဲ့သေတလဲင်ႏ ချာႏတဖဲ့ꩻနဝ်ꩻဟဝ်သွူ။ လိုꩻသီးယိုနဝ်ꩻ ခိင်ႏဗေင်ႏ ဗေင်ႏဗာႏကွို့ꩻကွို့ꩻမꩻ ဟဝ်ရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဗေင်ႏထာꩻမဲ့ꩻတဗေင်ႏတဝ်း၊ မဲ့စွုန်းခေ့ꩻထာꩻ ပဉ်နာꩻနာꩻတဲင် ယူႏပက်ယပ်ꩻသꩻတန်ဒျာႏသွူ။ ခိင်ႏဗေင်ႏ မဲ့တဗေင်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ ကွပ်တစွိုးစွိုး၊ ပွိုးတမျိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ မဲ့ဗေင်ႏတဝ်းလဲ့ မဲ့တဗေင်ႏတဝ်းအကျောင်ꩻတရာꩻယို အီႏသေဗာႏနဝ်ꩻ ဆရာႏဝွန်ႏခန်းလဲ့ တယိုꩻတဝ်းသွူ။ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ အံႏနေးသွူတသီႏမဲ့ဗေင်ႏလဲ့ တဗေင်ႏတဝ်းဒွိုန်းသွူ။ လိုꩻမဲ့ဗေင်ႏဆေ့ꩻ ဗေင်ႏထာꩻတလꩻတဝ်းသားနဝ်ꩻ မဲ့ဖေႏကဗေင်ႏ မီႏမဲန်စံꩻတွမ်ႏတသီႏနယ်ꩻဒွေါင်ႏလဲ့ ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ အနယ်ꩻနုဲင်းဆꩻငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
မဲ့ဗေင်ႏအီ အနယ်ꩻဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ လိုꩻမဲ့ဗေင်ႏတဝ်းသားနဝ်ꩻ ကဲန်းအာ သꩻရာႏအာႏပေႏတဲင် သꩻရာႏအာႏဖေႏကဟဝ်၊ ဗေင်ႏထာꩻဖေႏကအွီႏနဝ်ꩻ ဖိုးနဲန်းထီတသဉ် တကောက်ꩻယို ဒွိုႏလိုမ်ꩻပသာႏသွူတွော့ꩻ သော့ꩻတွမ်ႏဇာႏတိဖိုလ်ႏရာႏဖွန်ႏ တစေားနေင်းထီနွိုး၊ ကွယ်ညီꩻဝင်ꩻ အွꩻဖေႏနဝ်ꩻ မဲ့ကုဲင်းဗေင်ႏဟဝ်သွူ။ ဖိုးနဲန်းထီတသဉ် မီႏအဲဉ်ထဝ်းလဲ့ ကွယ်တွမ်ႏတဝတ်ꩻထီ တမူထီ တစောအံႏဟန်ႏအိုရပ်နဝ်ꩻတွော့ꩻ အံႏဖေႏလဲ့ လꩻဒျာႏသွူ။
- ၂။ အလျားခိုႏ အလျားခံ ခင်ႏလောင်ꩻခင်ႏယာꩻကိုတွော့ꩻ မဲ့တဗေင်ႏတဝ်းနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏဒါႏသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဗေင်ႏထာꩻမဲ့မီႏဗေင်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ ပေါႏအီႏဗေင်ႏလဲ့ ထောက်ꩻထီခင်ႏ ကီႏလေင်းမာꩻလ တွမ်ႏထီခွꩻခွꩻ အကောက်ꩻတဆီရပ်ငါ ဗေင်ႏဟဝ်ဗေင်ႏအွီႏဒါႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၃။ မဲ့တဗေင်ႏဟဝ်တဝ်းယိုနဝ်ꩻ ကလိုပ်ꩻရွိုးမာꩻရွိုးဒါႏထာꩻ ထာꩻလိုပ်ꩻသားနဝ်ꩻ ထွာကြွို့ꩻတဝ်း၊ ကဲန်းအာအာထွာဒျာႏလိုꩻအုံသာႏထာꩻသားသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ လိုꩻအုံစွူအုံသာႏထာꩻသား မဲ့မီႏဗေင်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ တနီꩻနီꩻယို တခွယ်ꩻတနားရီႏရပ် ခွုမ်နံႏခွုမ်နဉ်ႏတွော့ꩻ မီႏရုဲင်ꩻတသွိုး မာꩻတသွိုးဖေႏ တသိုꩻမီႏထန်ႏသာႏသာႏနဝ်ꩻ မဲ့ကုဲင်းဗေင်ႏဟဝ်ဒါႏသွူ။ မီႏစင်းမာꩻတဝ်းထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ နုဲင်းလိုꩻဝေင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ မွူးရဝ်ꩻခိုႏစဝ်း အဝ်ႏလိုႏထောင်စဝ်းဖေႏတဖူꩻ တခွယ်ꩻ တနားရီႏရပ်သွူ။
- ၄။ ခိင်ႏဗေင်ႏ မဲ့တဗေင်ႏတဝ်းလိုꩻနဝ်ꩻ ပေါႏနွို့သွူခင်ႏလံးဗေင်ႏလဲ့ မတ်ဖေႏတလီꩻသာနွို့သာထန်ႏ နေ့ꩻဖူငွါကိုတရိုꩻတဝ်း၊ မတ်ဖေႏဟို့ꩻဖဲမ်ႏတရိုꩻတဝ်း၊ သꩻမီႏစွူမီႏညိမ်ꩻလွဉ်နဝ်ꩻ မဲ့ကုဲင်းဗေင်ႏအီနေနေသွူ။ မီႏနုဲင်းခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ နာႏတရာꩻတရိုꩻတဝ်း၊ ထွားလိတ်တရိုꩻတဝ်း ပေါႏသꩻစွယ်ꩻစသꩻစွူလဲ့ မဲ့ကုဲင်းဗေင်ႏဒါႏသွူ။
- ၅။ ခွန်ကုဝေထီႏဗာႏ လိတ်စောင်ႏတစောင်ႏကိုနဝ်ꩻ လိုꩻမဲ့တဗေင်ႏတဝ်းသားနဝ်ꩻ ထဲင်းအံႏမွိုင်းထဲင်းဟံးအာအာမဲ့နဝ်ꩻ မဲ့ဖွီမဲ့တခြင်ထိုꩻတဲင် မဲ့ဗေင်ႏဟဝ် ဗေင်ႏအီဒါႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၆။ မဲ့ဗေင်ႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ အောင်ႏလျာပေႏ (ဧကရာဇ်)ရွီးယို ဒွေါ့ꩻပဲစ်ꩻအွဉ်ႏလိုသဲင်သွူတဲင် ထောင်းဖွန်း သော့ꩻခါꩻသွော့ပလဲင်ꩻနေား၊ အောင်ႏလျာပေႏရွီးဖွန်ႏ တစေားနေင်းထီနွိုးတွမ်ႏ ခမ်းရင်ꩻသားတသီႏ အမုဲင်(၁၆) "အပူငြိမ်းဆေး"ယို မွေးတဝ်းလဲ့ တသီႏသွီႏနွိုး ရသာႏခွꩻ ရသာႏတွောင်းတမျိုꩻမျိုꩻယို အယာႏခဉ်ႏတွာ ရော်ꩻဝင်ꩻတွော့ꩻ အံႏဖေႏမွူးယာခိုႏတလဲင်ႏ၊ မွူးဟာခိုႏအီႏဗေင်ႏထာꩻတလဲင်ႏ၊ တနီꩻနီလဲင်ႏ အံႏဖေႏစွုမ်ႏနီꩻနီꩻနဝ်ꩻ မဲ့ဗင်ႏအွီႏဒျာႏသွူ။ အံႏဆေ့ꩻအအာနုဲင်းယို မဲ့မီႏတဗေင်ႏတဝ်းဒွိုန်းနဝ်ꩻ မွူးဟာခိုႏ အီႏဗေင်ႏတလဲင်ႏနဝ်ꩻ အံႏပိုႏအံႏအာတိုꩻထဲင်းသွော့ ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၇။ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ထထီႏတခဲင်ႏတရိုꩻတဝ်း၊ ထထီႏဆျာႏတရိုꩻတဝ်း အမဉ်တဖြုံႏယို ကျာႏဗွောင်ဖေႏအမော့ နီဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ထီတဗွီႏတန်တန် လိုႏဖွေါင်ဗို့ꩻဗို့ꩻထွူတဲင် ထူႏထထီႏနဝ်ꩻသော့ꩻသွော့၊ ခြွူသွော့မိနေစ်(၁၀)ရပ်နေား၊ ထွူနဝ်ꩻ အွဉ်ႏခွꩻသွူတွော့ꩻ ခါးလားကဗေင်ႏတနားရီႏရပ်နဝ်ꩻ အွꩻဖေႏလို့လို့သွော့နေား။
- ၈။ တသီႏမဲ့ဗေင်ႏ ထဲင်းနယ်ꩻနဝ်ꩻ သနပ်ခါꩻရွီးယို မူသွူလုံးအဲန်လောင်းတွော့ꩻ ပေါႏလꩻသွူ မူအောက်ꩻတစေားနေင်းထီနွိုးရပ်နဝ်ꩻလဲ့ တွမ်ႏတဝတ်ꩻ(တမူထီ)တထာႏဝေစား အံႏဟန်ႏအိုယို ကွယ်ရော်ꩻဝင်ꩻတွော့ꩻ အံႏဖေႏသွော့နေား၊ မွူးယာခိုႏတလဲင်ႏ မွူးဟာအီႏဗေင်ႏတလဲင်ႏ အံႏဖေႏသွော့ တနီꩻနီလဲင်ႏနေား၊ နုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻ အံႏဖေႏသွော့ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနေား၊ မဲ့ဗေင်ႏအွီႏလွဉ်ဒျာႏ ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၉။ လိုꩻမဲ့တဗေင်ႏတဝ်း၊ ဗေင်ႏထာꩻတအွီႏတဝ်းယိုနဝ်ꩻ ကဲန်းအာလိုꩻနမ်းကို အလျားဆောင်ႏ၊ အလျားသန်၊ အလျားတအွိုခံအာသွီႏကိုယာႏကိုဖုံႏတဲင် အလျာႏဖဖေႏကညိမ်ꩻနဝ်ꩻ အံႏဖေႏဗာႏတသီႏသွီႏရသာႏခွꩻ၊ ရသာႏတွောင်း "အပူငြိမ်းဆေး"ဖုံႏသွူ။ ကထီႏဗာႏ တသီႏသွီႏကဲန်းအာအာ အကျိုꩻဟော်ꩻနဝ်ꩻ "အံႏအွီႏတဝ်း၊ ဗေင်ႏအွီႏတဝ်း၊ သꩻတနွော့ꩻသꩻတဖုံ"နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ကုဲင်းပါသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻမဲ့ဗေင်ႏအွီႏတဝ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအံႏဖေႏ တသီႏသွီႏနွိုးတမျိုꩻမျိုꩻ၊ တနီꩻသွံလဲင်ႏ တလဲင်ႏနဝ်ꩻ တစေားနေင်းထီနွိုးသွူ။[၁]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ ခွန်ကုဝေ-မုဲင်းကောင်၊ ခမ်းသားငဝ်း အမုဲင်-၆၊ အစဲဉ်ႏ-၆၉