ဒ
(ဒ) ၁။ (က) ဒါႏန တꩻဟီႏ၊ သီႏလ တꩻအဲ့။ (ခ) ဒါႏန တꩻဟီႏ၊ သီႏလ အော့အဲ့။(ဝင်ꩻမဉ်ႏဟဲ့ꩻလူႏ ဟဲ့ꩻတန်ꩻ ရိုꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ ဝင်ꩻမဉ်ႏဟဲ့ꩻကံ ဟဲ့ꩻကျင်ꩻ ရိုꩻ"တန်ꩻတောဝ်း"။ ၂။ ဒါႏန ငီꩻ၊ သီႏလ ခေါ်။ ၃။ ဒါႏနနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်းဖါ၊ သီႏလနဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်းမွိုး၊ ဘာႏဝနာႏနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်းခွန်ဟော်ခံꩻ။ ၄။ ဒါႏလွုမ်ꩻထာꩻရောင် နုဲင်းဝါးရန်ႏ၊ စောက်အာႏထွိုင်ႏထန်ႏ ကနဲစ်ထိုꩻ။ ၅။ ဒါႏလဲႏကြွို့ꩻ လိတ်သုတ္တလွုမ်ꩻ မဲဉ်ဟော်ꩻတွမ်ႏတရာꩻ။ ၆။ ဒါႏလိတ်တဲ့ ပွိုဗာႏဟံႏ၊ ဒါႏတောဝ်းလိတ်လဲ့ ပွိုဗာႏဟံႏ။ ဒါႏလိတ်လဲ့ အံႏဗာႏဒဲဉ်၊ ဒါႏတောဝ်းလဲ့ အံႏဗာႏဒဲဉ်။(ပဒေသရာဇ်အမွီႏခံႏကအောဝ်ႏနေ လိုꩻတွူသီး ငေါဝ်းသွုံꩻ။) ၇။ ဒေ့ꩻဆွဉ်ႏ တစွုမ်ႏတောဝ်း ကျောင်ႏထုမ်ႏအဆာႏ တဒါႏတောဝ်း။ ၈။ ဒဲ့ꩻဒါႏမꩻ ဟူႏ၊ ထူႏဒါႏမꩻ လꩻ။(ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏခွုမ်မာꩻရော့ꩻရော့ꩻမꩻ အောင်ႏမျင်ႏထွူလꩻ။) ၉။ ဒေါ့ꩻကေမဉ်ꩻ ကေဖျော်။(ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏ ပါꩻတဖြာꩻအမဉ်ꩻ အကျောင်ꩻခရာႏတွင်ꩻ တွမ်ႏစထွူတွင်ꩻ ပါꩻနောဝ်ꩻ သမ်းဖျော်ပေါက်လွဉ်။) ၁၀။ ဒေါ့ꩻကြွို့ꩻကြꩻထာꩻ ဗာႏဒါႏပါꩻ။ ၁၁။ ဒေါ့ꩻဆာဝင်ꩻနောဝ်ꩻ လျားကဲꩻ မေႏ။ ၁၂။ ဒေါ့ꩻဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ မာꩻအာအာ၊ ထာꩻမာꩻထွူထွာ၊ ကေꩻဇူꩻအာ။ ၁၃။ ဒေါ့ꩻတစူနဲႏ၊ မဲႏ တစူမွူး။(ဒေါ့ꩻဆေ့ꩻဆေ့ꩻပေႏလဲ့ မာꩻတန်တန် လုဲင်းလုဲင်းအာအာထာꩻ။) ၁၄။ (က) ဒေါ့ꩻတစူယာꩻ မာꩻတစူနဲႏ၊ (ခ) ဒေါ့ꩻတစူယာꩻ မာꩻတစူမီႏ၊ (ဂ) ဒေါ့ꩻတတွာ စူယာꩻ၊ မာꩻတတွာ စူနဲႏ။(ဒေါ့ꩻတန်ထာꩻ၊ ဒေါ့ꩻယံထာꩻ တဲးတဲးဝါးဝါးလဲ့ တမာꩻလွဉ်ꩻတောဝ်း တဲးတဲးဝါးဝါး၊ မွေးမွေးကျကျ၊ တန်တန်အာအာ။) ၁၅။ ဒေါ့ꩻတစိတ်ꩻ တွိုႏတစောက်ꩻ။(ဒေါ့ꩻတစွိုးလဲ့ ထန်ႏတမျိုꩻ၊ ရေႏတမျိုꩻလဲ့ လꩻပါတစား။) ၁၆။ ဒေါ့ꩻတရော့ꩻတဝ်း တငွါ၊ လွေꩻတရော့ꩻတဝ်း တကာ၊ အံႏတရော့ꩻတဝ်း တငွါ။(အံႏတရော့ꩻတောဝ်း တတာ။) ၁၇။ ဒေါ့ꩻတဟိုႏ၊ ကြိုႏတထွောင်း။(ကဒေါ့ꩻနောဝ်ꩻ တမျိုꩻ၊ ကမာꩻနဝ်ꩻ ထွာတေားတစား၊ အဒေါ့ꩻတွမ်ႏအမာꩻ တမီႏတောဝ်းဝင်ꩻ။) ၁၈။ ဒေါ့ꩻထာꩻမဉ်ႏဒါႏ သာႏ၊ ခꩻထာꩻမဉ်ႏဒါႏ ဗာႏ။ ၁၉။ ဒေါ့ꩻဒျာႏငေါဝ်းလိန်ႏ တငါကဲဉ်၊ ဒေါ့ꩻဒျာႏငေါဝ်းလဲဉ် တငါခါႏ။ ၂၀။ ဒေါ့ꩻနယ်အလုဲင်း၊ ခြုဲင်းနယ်အဆွာꩻ။ ၂၁။ ဒေါ့ꩻမꩻထွူ ဒွူမꩻယောဝ်း။ ၂၂။ ဒေါ့ꩻမီႏဒါႏ လꩻပေါ်ꩻ၊ ချော်ꩻမီႏဒါႏ လꩻခြေင်။ ၂၃။ ဒေါ့ꩻဖြောင်းလွုမ်ꩻ နမ်းအုံဆွော့ꩻထာꩻ။(နမ်းမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻ။) ၂၄။ ဒေါ့ꩻမွူးယာ ထွားချာ၊ ဒေါ့ꩻမွူးဟာ ထွားလ။(မွူးယာနဝ်ꩻ ဆꩻချာဖဲ့ꩻ၊ မွူးဟာထာꩻခေ့ꩻနောဝ်ꩻ ဆꩻလဖဲ့ꩻ၊ ပါꩻမာꩻတသျို လွဉ်အုံနာႏတခွန်ꩻဒါႏထာꩻသွူ။) ၂၅။ ဒေါ့ꩻမွေးလဲဉ်းငေါဝ်း၊ လောဝ်းမွေးလဲဉ်းငွါ။ ၂၆။ ဒေါ့ꩻမွိုင်ငါႏလဲ့ အပီႏလန်ဒါႏ နုဲင်းလူးဖုဲင်ꩻ(ဖွယ်ꩻ)။ ၂၇။ ဒေါ့ꩻယိုꩻယိုꩻ ရိုꩻဖြွောင်ႏဖြွောင်ႏ၊ ဒေါ့ꩻဒွေါင်ႏင်ႏ ဖြောဝ်ႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻ။ ၂၈။ ဒေါ့ꩻယိုꩻယိုꩻ ရိုꩻတွင်ႏတွင်ႏ။ ၂၉။ ဒေါ့ꩻယွဒျာႏထာꩻ နုဲင်းမေႏခိုးဖေ၊ ထေယွဒျာႏထာꩻ နုဲင်းလိုꩻတေ့ꩻ။ ၃၀။ ဒေါ့ꩻရီအာမော် မဲ့ꩻဟွမ်ခင်ႏယ။ ၃၁။ ဒေါ့ꩻလွုမ်ꩻငေါဝ်းတငါခါႏ၊ ဆာႏလွုမ်ꩻငေါဝ်းတငါကဲဉ်။ ၃၂။ ဒေါ့ꩻလွုမ်ꩻဖြောင်း ငေါဝ်းမုꩻသာႏ၊ ဆာႏလွုမ်ꩻဖြောင်း ငွါလိန်ႏလဲဉ်။ ၃၃။ ဒေါ့ꩻလဲ့ရ၊ ငလဲ့ ဗွို့ꩻ။ ၃၄။ ဒေါ့ꩻဝင်ꩻပုမ်ႏ ဖြောင်းလဲမ်ꩻဆိမ်ꩻ၊ ဖြောဝ်ႏဝင်ꩻမဉ်ꩻ ဖြောင်းလဲင်ꩻနွိုး။ ၃၅။ ဒေါ့ꩻသဲင်ꩻငေါဝ်းပေႏ တပွိုက် အွဉ်ႏထဲ့မွိုန်းတွာ၊ ဒေါ့ꩻသဲင်ꩻငဝ်းပေႏတငွါ အွဉ်ႏထဲ့မွိုန်းဟံႏ၊ ဒေါ့ꩻဗာႏသွူလဲ့ ဒေါ့ꩻသွော့ ငေါဝ်းမွေးမန်ႏ။ ၃၆။ ဒေါ့ꩻအတွိုင်ꩻ မီႏမာꩻ ဘုရာꩻကျွိုက်၊ လိုꩻကျွိုက်။ ၃၇။ ဒုက္ခဗာႏမꩻ သုခဖျော်၊ အောဝ်ႏငေါဝ်းဗာႏမꩻ သုခတွိုႏ။ ၃၈။ ဒုက္ခသွူမꩻ သေနန်းဖါ၊ ဆော့ဆာသွူမꩻ သေနန်းမွိုး၊ တလွိုးသွူမꩻ သေနန်းဆရာႏ။(အုံဟဝ်ခြွိုင်ႏသန်ꩻတွင်ꩻ မွိုးဖါဆရာႏသမာꩻ ဆုမ္မသွဉ်ဖေႏ တနေးနာႏတဝ်း တွူထာꩻ၊ ထွိုင်ႏမော့ꩻသွူ ထာꩻဒုက္ခယူႏပက်မꩻ ကွဲးသေနန်းယူႏလꩻ လောႏလွဉ်ထေ့ချာယင်း မွိုးဖါဆရာႏသမာꩻသီးထျꩻဒွို။) ၃၉။ ဒုံပေႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ ဟောဝ်လွုမ်ꩻအောဝ်ႏလꩻ ခီ၊ မဉ်ႏသီမꩻ စဲင်း။ (ဒုံပေႏနောဝ်ꩻ လိုꩻဆေ့ꩻတဲင် မဉ်ႏလꩻခီနောဝ်ꩻ ဗဲင်းဖန်းလို့ဝင်ꩻခီယာ လꩻအာတွော့ꩻ ရိုꩻဗာႏအဟဝ်၊ ကွဲႏတွော့ꩻ မဉ်ႏသီနောဝ်ꩻ ယပ်ꩻငါႏ။) ၄၀။ ဒဲဉ်ခြုံး တခြွီႏလင်ꩻကောင်၊ မောင်းဒေါင် ထုမ်ႏတွယ်ႏဟန်ႏ။(လိုꩻတသေတောဝ်း ကေꩻဇူꩻတရာꩻ၊ လိုꩻမွိုက် လိုꩻရွိုင်ꩻ၊ လိုꩻတွူ။) ၄၁။ ဒဲဉ်ဆော့ဆွော့ꩻငါႏ လိုꩻြဖားအံႏမဒါႏ၊ ဒဲဉ်ငွါတန်ငါႏ လိုꩻပေႏမျောႏမဒါႏ၊ ကောင်တန်ထိုငါႏ လိုꩻဖြား ထင်ႏမဒါႏ။ ၄၂။ ဒဲဉ်ဆော့အွဉ်ႏည နွုမ်ꩻသူႏ၊ တင်ꩻမူႏ အွဉ်ႏည ထွာထာꩻနန်း။ ၄၃။ ဒဲဉ်တဝန်ႏ ဟန်ႏတစေား ကျိုꩻစာꩻလူႏသွော့နေား။ ၄၄။ ဒဲဉ်တနျာႏ တသာႏတရီ၊ ဟန်ႏအိုထီ ထီႏမို့ꩻ။(ကေန်ꩻခြေား မွစွတ်ꩻငါႏထာꩻတဲင် မော့ꩻတဝ်းနုဲင်းဝင်ꩻ ဒဲဉ်ဟဝ်ဟန်ႏအွီႏ၊ အခိုးအခဲမ်ꩻ။) ၄၅။ ဒဲဉ်တဝန်ႏေလာင်ꩻ ဒဲဉ်လက်သစ်၊ ဒဲဉ်တပစ်အကို ဒဲဉ်ဆျာအူႏ၊ ဝင်ꩻထူႏဖေႏနေး ငမ်းသꩻတတ်၊ ဝင်ꩻကပ်ဖေႏနေး ငမ်းသꩻသျိုး၊ သဲင်ꩻဖျိုးတွိုႏဒျာႏ နီဒဲဉ်ဒွိုႏအွိုးလမ်း။(မဉ်အွꩻအံႏတောဝ်း လိုꩻကျောင်ꩻသီးဒဲဉ်ဟန်ႏတဲင် ဒေါ့ꩻအီ။) ၄၆။ ဒဲဉ်ဒေါဝ်သူႏရာႏ မီႏရွိုင်ꩻဒါႏမꩻ၊ ဖေင်ꩻဖင်ꩻယာလံ မီႏကံဒါမꩻ၊ ကုတ်ဖုဲင်းတောႏလောင်ꩻ မီႏသျောင်ႏနွောင်ꩻမꩻ ထွာလိုꩻကျ။ ၄၇။ ဒဲဉ်နောဝ်ꩻ အံႏသွော့လို့လို့၊ ငေါဝ်းနောဝ်ꩻ တွမ်ႏဒေါ့ꩻမွော့လို့လို့။ ၄၈။ ဒဲဉ်ဖွိုင်ꩻပေႏ ထျထေ့ထေ့၊ ထီဆေ့ပေႏ သွုမ်ငေါဝ်ငေါဝ်။ ၄၉။ ဒဲဉ်ဖွိုင်ꩻပေႏ ဒဲဉ်ဖွိုင်ꩻေမာက်။ ၅၀။ ဒဲဉ်သီႏ ထီကား၊ ဒဲဉ်ဟား ထီဆေ့ꩻ၊ သူႏပေ့ꩻ စဲင်ဆာ။ ၅၁။ ဒဲဉ်အသက် နွိုတ်ꩻနီꩻ၊ ထီအသက် တရောဝ်ꩻ။ ၅၂။ ဒေါင်ကွယ်သာႏ ဗာႏတေား ထွꩻ။(ရေႏရွယ်ႏအပေႏသေꩻလဲ့ လꩻတေား အဖြိုအတန်အပြွူႏ။) ၅၃။ (က) ဒေါင်ဆင် လꩻကွယ်သာႏ၊ (ခ) ဒေါင်ဆင် အောဝ်ႏခံကေ။(ယိုနီပွုတ် ရွဲႏအပြွူႏအတန် ကျံႏအဟောဝ်အယံလဲ့ လꩻတေားဒျာႏ အပေႏအဗဲ့ အသေꩻအဖြီ အညမ်းအဖျင်ꩻ။)[၁][၂][၃]