ဒါႏန

ဒါႏန ကရိုꩻနောဝ်ꩻ "ဖေႏ-လူႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သူႏတောႏကောင်ꩻသီး ထာꩻလူႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၅)မျိုꩻသွူ-

သဒ္ဓါဒါန
သက္ကစ္စဒါန
ကာလဒါန
အနုဂ္ဂဟိတဒါန
အနုပဟစ္စဒါန ဖုံႏဒျာႏသွူ။

ဒါႏနနဝ်ꩻ ဝဋ္ဋနိဿိတဒါႏန၊ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတဒါႏန အဝ်ႏ ၂-မျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

၁။ "ဝဋ္ဎနိဿိတဒါႏန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ-

ကော့ꩻမောင်ꩻအွဉ်ႏသꩻ မဉ်လꩻဒျာႏ လိုꩻချမ်ꩻသာႏ၊ လူꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ဗျဟ္မာႏချမ်ꩻသာႏတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ဝဋ်ဆင်ꩻရယ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဝဋ္ဋနိဿိတဒါႏန"နောဝ်ꩻသွူ။

၂။ "ဝိဝဋ္ဋနိဿိတဒါႏန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ-

ကော့ꩻမောင်ꩻအွဉ်ႏသꩻ မဉ်လꩻဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုင်းဝွို့တောဝ်း တွမ်ႏဝဋ်ဆင်ꩻရယ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဝိဝဋ္ဋနိဿိတဒါႏန"နောဝ်ꩻသွူ။

Dana is one of the ancient lineage comes from Buddhas time. Many Great King offers various required necessities of Buddhist monk, which was called Dana.

တနယ်ꩻ (၁) ဓမ္မဒါႏန (၂) အာမိသဒါႏန အဝ်ႏ ၂-မျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

၁။ "ဓမ္မဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- ထာꩻလူႏကပွိုင်းဝွို့ဆဲင်ႏရာꩻ တွမ်ႏတရာꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ "ဓမ္မအဒါန"(လူႏတရာꩻ)နောဝ်ꩻသွူ။
၂။ "အာမိသဒါန"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- ကလူႏဒါႏ သင်္ကန်ꩻ သွမ်ꩻ ကျောင်ꩻ တသီႏ-စတဲင် ကလူႏဝတ္ထုအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ကတန်ꩻတခြိုꩻအစားစားဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"အာမိသဒါန"နောဝ်ꩻသွူ။

အာမိသဒါႏနနဝ်ꩻ- (၁) ဟီနဒါန (၂) မဇ္ဈိမဒါန (၃) ပဏီတဒါန အောဝ်ႏ ၃-မျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

၁။ "ဟီနဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- ဖေႏနေးကကျောႏစော်ꩻ၊ ဖေႏနေးဝင်ꩻကအံႏဖြာႏ၊ ဖေႏနေးဝင်ꩻကရိုႏသေႏ၊ ဖေႏနေးဘွုံꩻတန်ꩻခိုꩻကတိုꩻတက် ရေႏရွယ်ႏအွဉ်ႏသꩻ မဲဉ်လꩻမဲဉ်ထွာနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏအညမ်းသွတ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဟီနဒါႏန"နောဝ်ꩻသွူ။
၂။ "မဇ္ဈိမဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- မဉ်လꩻဒျာႏ လိုꩻလူꩻသီးစေꩻစိန်ႏချမ်ꩻသာႏ၊ မဉ်ထွာဒျာႏ လိုꩻဟဝ်လိုꩻမျတ်၊ လူꩻဟဝ်လူꩻမျတ်နုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏနတောႏတောႏတန်ႏတန်ႏလွုမ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "မဇ္ဈိမဒါန"နဝ်ꩻသွူ။
၃။ "ပဏီတဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- ကော့ꩻမောင်ꩻအွဉ်ႏသꩻ မဉ်လꩻဒျာႏ လူꩻလိုꩻသီးစေꩻစိန်ႏချမ်ꩻသာႏလွုမ်ꩻ တကာႏတဝ်း ဖေႏကလꩻတွိုႏစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏ အွဉ်ႏသꩻဆုꩻတောင်ꩻကော့ꩻမောင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ကဖေႏလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏနအထို အမျတ်သွတ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "ပဏီတဒါႏန"နဝ်ꩻသွူ။

(ယိုနောဝ်ꩻ ထွားအကျိုꩻတရာꩻအလောင်းတဲင် ဝွေႏဖန်ႏဆုံꩻဖျတ် သတ်မတ်သိုမ်မျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။)

အဓိပ္ပါယ်ႏခꩻတနယ်ꩻ

၁။ "ဟီနဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- နေးတွမ်ႏသꩻစေႏတနာႏ သဒ္ဓါႏတရာꩻ နွူႏနွူႏယေ့ꩻယေ့ꩻ ဆေ့ꩻခြောယုတ်ညမ်းတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏနအညမ်းသွတ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဟီနဒါႏန"နောဝ်ꩻသွူ။
၂။ "မဇ္ဈိမဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- နေးတွမ်ႏသꩻစေႏတနာႏ သဒ္ဓါႏတရာꩻ တောႏတောႏတန်ႏတန်ႏပေႏတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏနတောႏတောႏတန်ႏတန်ႏစားပေႏလွုမ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "မဇ္ဈိမဒါႏန"နဝ်ꩻသွူ။
၃။ "ပဏီတဒါန"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- နေးတွမ်ႏသꩻစေႏတနာႏ သဒ္ဓါႏတရာꩻ ရုဲင်းရုဲင်းသန်သန် တန်တန်အာအာတဲင် ကဖေႏကလူႏဒါႏ ဒါႏနအမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏနအထို အမျတ်သွတ်ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "ပဏီတဒါႏန"နဝ်ꩻသွူ။

(ယိုနဝ်ꩻ ထွားသꩻစေႏတနာႏ သဒ္ဓါႏတရာꩻအလောင်းတဲင် ဝွေႏဖန်ႏဆွုံꩻဖျတ် သတ်မတ်သိုမ်မျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။)

တနယ်ꩻ- (၁) ဒါနဒါသ (၂) ဒါနသဟာယ (၃) ဒါနသာမိ အဝ်ႏ ၃-မျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

၁။ "ဒါနဒါသ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ-

နမ်းကသွုံꩻဆောင်ႏနဝ်ꩻ အဟဝ်စား၊ တွိုႏကဖေႏကလူႏနဝ်ꩻ အညံးစား၊ ထာꩻလူႏဒါႏနအမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏကဖေႏဒါႏ သွဉ်းသယ်ႏနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီလို့ဝင်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဒါနဒါသ"နဝ်ꩻသွူ။

၂။ "ဒါနသဟာယ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- နမ်းကသွုံꩻဆောင်ႏ တွမ်ႏကဖေႏကလူႏနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီလို့ဝင်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဒါနသဟာယ"နောဝ်ꩻသွူ။
၃။ "ဒါနသာမိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ- နမ်းကသွုံꩻဆောင်ႏနဝ်ꩻ ဟဝ်တဝ်း၊ တွိုႏကဖေႏကလူႏနဝ်ꩻ ဟောဝ်၊ အလူႏဒါႏန အမျိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏကဖေႏကလူႏ အဗွေႏစဝ်းနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီလို့ဝင်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဒါနသာမိ"နဝ်ꩻသွူ။

တောင်ꩻခါꩻ- ဒါနဒါသနောဝ်ꩻ ဒါႏနအညမ်းသွတ်ꩻတဲင် ထွာ"ဟီနဒါန"၊ ဒါနသဟာယနဝ်ꩻ ဒါႏနတောႏတောႏတန်ႏတန်ႏစားတဲင် ထွာ"မဇ္ဈိမဒါန"၊ ဒါနသာမိနောဝ်ꩻ ဒါႏနအဟဝ် အမျတ်တဲင် ထွာ"ပဏီတဒါန"မဉ်ႏရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ လꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။

အကျိုꩻဖေႏပွုံႏ ကွာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းယို-

၁။ ဟီနဒါနတွမ်ႏ ဒါနဒါသ ၂-မျိုꩻနဝ်ꩻ (ထွာဒါႏနအညမ်းစားတဲင်) အကျိုꩻတဲ့ ဖေႏဒျာႏ စေꩻစိန်ႏချမ်ꩻသာႏ အညမ်းစားနောဝ်ꩻသွူ။
၂။ မဇ္ဈိမဒါနတွမ်ႏ ဒါနသဟာယ ၂-မျိုꩻနဝ်ꩻ (ထွာဒါႏနတောႏတောႏတန်ႏတန်ႏစားတဲင်) အကျိုꩻတဲ့ ဖေႏဒျာႏစေꩻစိန်ႏချမ်ꩻသာႏ တောႏတောႏတန်ႏတန်ႏစားနဝ်ꩻသွူ။
၃။ ပဏီတဒါနတွမ်ႏ ဒါနသာမိ ၂-မျိုꩻနဝ်ꩻ (ထွာဒါႏနအဟဝ် အမျတ်စားတဲင်) အကျိုꩻတဲ့ ဖေႏဒျာႏစေꩻစိန်ႏချမ်ꩻသာႏ အဟဝ်အမျတ်စားနောဝ်ꩻသွူ။^[၁]

အာႏကွိုꩻ

↑ ပုညကြိယာႏဝတ္ထုပါꩻဆီ၊ အိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ

[1] ပုညကြိယာႏဝတ္ထုပါꩻဆီ၊ အိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ

[၁]