ပထမရန်းသွဉ်ဟော်ꩻ
ပထမရန်းသွဉ်ဟော်ꩻလိတ်
လိတ်ပအိုဝ်ႏ ပထမရန်းတာႏ ငေါဝ်းထွဉ်ႏဆရာႏသီး
မွဉ်းဖျင်အစိုႏရအတန်ꩻကျောင်ꩻကို ခါးလားကသွဉ်သော့ꩻလꩻအတွင်ꩻနဝ်ꩻ သွဉ်ဗာႏဒျာႏ "ပအိုဝ်ႏလိတ်မွူးစောင်ႏ"တစောင်ႏလွုမ်ꩻ၊ တွိုႏ ၁၃၇၇-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အစိုႏရဖေႏခွင်ꩻ အတန်ꩻကျောင်ꩻကို မူႏခိုသွဉ်သော့ꩻလꩻ"ပအိုဝ်ႏလိတ်"နဝ်ꩻသွူ။ တနီꩻနဝ်ꩻ သွဉ်ခိန်ႏလꩻ တနားရီႏဒျာႏတဲင် "ပအိုဝ်ႏလိတ်မွူးစောင်ႏ"နဝ်ꩻ မာꩻဗာႏတော "မူလ၊ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ မူလရန်းနဝ်ꩻ အုံစကျောင်ꩻ လိုꩻပေႏတာႏ သွဉ်ပျောႏရာႏအနေႏလွုမ်ꩻ၊ ပထမရန်းယိုနဝ်ꩻ တဲႏစ "သရ-ဗီး"လို့လွေꩻ လိတ်မွူးအတွယ်ꩻ(၁) ဗꩻငါလꩻ "လ-ဗဲဉ်၊ ရ-ဗဲဉ်"အခန်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပထမရန်းယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏသွဉ်တဲပ်တဲပ်ဖေႏငါႏ ဗီးငဝ်း(ပအိုဝ်ႏငဝ်းဇာႏတိထန်ႏ)စဲစ်စဲစ်မဲဉ်ႏမဲဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ ဥပမာႏ- "ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ"၊ "ဓ"နဝ်ꩻ အငဝ်းထန်ႏနုဲင်းမန်း "ဒ"ငဝ်းမွေးတဝ်း၊ အငဝ်းထန်ႏဗွန်ဒျာႏ "ထ"ငဝ်းတဲင် "ဗုဒ်ဒ"မွေးတဝ်း၊ "ဗုဒ်ထ"(ဗုဒ်ဓ)နုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။
- " ဋ ၊ ဌ ၊ ဍ ၊ ဎ ၊ ဏ
တ ၊ ထ ၊ ဒ ၊ ဓ ၊ န " ဋ-စွိုꩻငတ်ꩻဖြုံႏတွမ်ႏ တ-စွိုꩻငတ်ꩻဖြုံႏယိုနဝ်ꩻ (မဉ်ႏဒေါ့ꩻယိုꩻယိုꩻနဝ်ꩻ) အဖြုံႏလတွမ်ႏ အဖြုံႏကီနဝ်ꩻ အငဝ်းထန်ႏဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻ၊ မန်းနဝ်ꩻ "ဎ-ဓ"နဝ်ꩻ အငဝ်းထန်ႏဒျာႏ "ဒ"ငဝ်းတဲင် "ဍ ၊ ဎ ၊ ဒ ၊ ဓ" ဒ-ငဝ်းအဝ်ႏလစ်ꩻဖြုံႏ၊ ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ "ဎ၊ ဓ"နဝ်ꩻ အငဝ်းထန်ႏဒျာႏ "ထ"တဲင် "ဌ ၊ ဎ ၊ ထ ၊ ဓ" ထ-ငဝ်းအဝ်ႏလစ်ꩻဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဗီးမဉ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ အမဉ်ꩻဗွန်လို့ဝင်ꩻအဝ်ႏတဲင် အဖြုံႏရီးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ရီး"၊ အဖြုံႏဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဆုဲင်ꩻ"၊ အငဝ်းထန်ႏဗွန်တအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ ထန်ႏဗော့ꩻအငဝ်းဇာႏတိ တငွါနဝ်ꩻလွုမ်ꩻ၊ ဥပမာႏ- "င၊ ည၊ ပ"စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
ပထမရန်းယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုသွဉ်ဒါႏဒါႏရီး- " နာႏ ၊ ဒေါ့ꩻ ၊ ဟော်ꩻ ၊ တဲမ်း "ယိုလစ်ꩻမျိုꩻသွူ။ " နာႏ "ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဆရာႏကသွဉ်တွင်ꩻ၊ ကဒေါ့ꩻတွင်ꩻ၊ ကခြုဲင်းတွင်ꩻနဝ်ꩻ "နာႏစဲင်းစဲင်းဗာႏ"နဝ်ꩻသွူ။ " ဒေါ့ꩻ "ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻပအိုဝ်ႏငဝ်း ဖေႏနေးကဖြွောင်ႏဖြီႏဗာႏ၊ ဒေါ့ꩻထာꩻ အချက်ဖေႏကထို့ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ " ဟော်ꩻ "ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဟော်ꩻပအိုဝ်ႏလိတ် ဖေႏကဒါႏဗာႏ၊ ဟော်ꩻလင်္ကာႏ၊ ဟော်ꩻကဗျာ-ဖုံႏနဝ်ꩻ အနယ်ꩻတွမ်ႏအနယ်ꩻ၊ အမျိုꩻတွမ်ႏအမျိုꩻ ဟော်ꩻဖေႏနေးကဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ " တဲမ်း "ကရိုꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းလိတ်ဖြုံႏ (ဗီး၊ သရ)ထွို့ꩻပုံႏ၊ ထွို့ꩻနယ်ꩻဖုံႏ၊ အဟွဲ၊ အပယ်၊ အဗဲဉ်-ဖုံႏနဝ်ꩻ ဖေႏနေးကမဲဉ်ႏဗာႏ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ သွဉ်ဖေႏလိုꩻပေႏလိတ်နဝ်ꩻ- " ဖေႏကလို့လꩻ မွေးတဝ်း၊ ဖေႏကဒါႏလꩻဒျာႏ"တဲင် လိုꩻပေႏ သေနာႏနဲ့ သေနာႏတဝ်းနဲ့၊ ဒါႏနဲ့ ဒါႏတဝ်းနဲ့နဝ်ꩻ ဆရာႏယံကသေ ဆင်ႏဆင်ႏရီဗာႏ၊ မဉ်ႏရီတဲ့ ရီခါႏခါႏ ပဉ်ဖြာꩻဖြာꩻ၊ အမဉ်ႏတဒါႏတဝ်း၊ အမဉ်ႏတသေနာႏတဝ်းတဲ့ အွဉ်ႏသꩻဆွာꩻဆွာꩻ သျင်ꩻနယ်၊ ခြုဲင်းနယ်ဖေႏဗာႏ၊ လိုꩻပေႏ (ပထမရန်း)လွုမ်ꩻတဲင် သျင်ꩻနယ်ခြုဲင်းနယ်အာငါႏ၊ ဒေါ့ꩻဆွာꩻတရွားငါႏတဲ့ လိုꩻပေႏနားသျုက်ခြေင်လွုမ်ꩻ၊ အတတောင်ꩻတဝ်းခြာနေနေ။ သျင်ꩻနယ်၊ ခြုဲင်းနယ်ဆေ့ꩻဆေ့ꩻရီးငါနဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏသꩻယပ်ꩻတဝ်း၊ လိုꩻပေႏ မဉ်ႏဟွုန်ယပ်ꩻ၊ လိုꩻပေႏ သꩻမဉ်ႏယပ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ မဲ့ꩻအသꩻမဉ်သွဉ်ဒွုမ် လိတ်ပအိုဝ်ႏ၊ မဲ့ꩻအသꩻဗွိုႏထိုꩻဒါႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏစတဲင် အသွုမ်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဆရာႏမူႏ/ ဆရာႏခိုသီး လိုႏအွဉ်ႏသတိꩻငါႏ မရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။
ဆရာႏမူႏ/ဆရာႏခိုသီးဖုံႏ ကသွဉ်ဖေႏလို့ꩻပေႏတွင်ꩻ ခတ်ကယ်ꩻပါသွော့ လိုꩻပေႏ၊ သွဉ်ဖေႏသွော့ အနယ်ꩻတမျိုꩻထွူတမျိုꩻ၊ လိုꩻပေႏသꩻကိုနဝ်ꩻ "အုံကျောင်ꩻပျောႏငါႏ-လိတ်တဲ့ဒါႏ"ဖေႏကထွာဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ လိုꩻပေႏသီး သꩻမဉ်ႏပျောႏ၊ လိုꩻပေႏသီး မဉ်ႏဟွုန်ယိုꩻလိတ်နုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ သꩻစွယ်ꩻလိတ်ပအိုဝ်ႏ၊ သꩻရက်လိတ်ပအိုဝ်ႏတဲ့ ယိင်းတလာလာလွဉ်နဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ သွဉ်ပုံႏသွဉ်နယ်ꩻတဲ့ ထွင်ႏပါသွော့၊ ဆရာႏသီးဖုံႏတဲ့ အွဉ်ႏလွမွုန်း ပညာႏမာႏန၊ အဓိက အထျꩻထျꩻနဝ်ꩻ လိုꩻပေႏဖေႏကဒါႏလိတ်ဒျာႏ၊ ဆရာႏချင်ꩻချင်ꩻ အုံကိုမ်သွော့လို့ဝင်ꩻ၊ လုဲင်ႏသွော့လို့ဝင်ꩻ သွဉ်ပုံႏသွဉ်နယ်ꩻ၊ အနယ်ꩻဟဝ်ကလꩻ အနယ်ꩻဆꩻကသေဖုံႏနဝ်ꩻ တဲမ်းထေဒင်ႏပျꩻနယ်သွော့ ကဆဲင်ႏရာꩻသား။ ကဆဲင်ႏရာꩻသားတဲ့ အွဉ်ႏမွုန်းပညာႏမာႏန၊ တွုမ်တွုမ်ထူႏ-ထွူႏထွူႏနေးတဲင် သꩻရောင်းသꩻရေꩻတွော့ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻအရန်း၊ ဆဲင်ႏရာꩻအခန်ꩻကဏ္ဍကို မဉ်ႏတဲမ်းသော့ꩻ၊ မဉ်ႏဒေါ့ꩻပါနဝ်ꩻ အကျိုꩻအာငါႏနဝ်ꩻသွူ။
- သွဉ်ဟော်ꩻလိတ် ပထမရန်းတာႏ
- အွဉ်ႏထွော့တဲမ်းဖေႏသားအစွိုꩻ
- "ကျမ်ႏသီဝင်ꩻ-မဲ့ထီလင်ꩻ"
အွိုး - စခါ မေႏမုဲင်းမူႏ အပိုခိုအဝ်ႏတဖြာꩻ၊ ထင်ႏအပ်ဗွေႏဗွန်ထျꩻ၊ ဗွေႏဗွန်နဝ်ꩻ မက်မွေးစွဉ်ႏထော့ꩻယာႏ၊ ထော့ꩻယာႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်သုံꩻလို့ထိုꩻ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻ၊ ပေါႏလို့တဝ်းတဲ့ ဗွေႏဗွန်အွဉ်ႏသော့ꩻဗီဒို၊ ခတ်ꩻခါꩻစွဉ်ႏသော်၊ ကော်ပီႏနဝ်ꩻ အံႏဗာႏတဝ်း ထော့ꩻယာႏတနီꩻနီꩻ၊ ဝွေꩻတဲ့ မဉ်အံႏမွေးစွဉ်ႏထော့ꩻယာႏတဲင် တွိုႏတနီꩻတွော့ꩻ ထော့ꩻယာႏတဝန်ႏလိုမ်းနဝ်ꩻ ဝွေꩻတင်ႏလို့စွဉ်ႏ သွမ်ꩻတောႏ။ ဗွေႏဗွန်ရီ- " ကော်ပီႏ - ဟန်ႏနီꩻ ထော့ꩻယာႏ မထီႏတဝ်းအီ? " " ခွေသွဉ်း တင်ႏလို့လဲဉ်း သွမ်ꩻတောႏ ဗွေႏအော် " " အွူ - မွေးဒျာႏ၊ နာꩻစေႏတနာႏ ဟဝ်ငါႏဟနေား၊ ဟန်ႏနီꩻနဝ်ꩻ တဲ့ယဝ်း၊ မွူးရဝ်ꩻနီꩻမာꩻငါနဝ်ꩻ တင်ႏမွုန်းဒွုမ်ဟုဲင်း၊ ဘုရာꩻတမက်တဝ်း ထော့ꩻယာႏ " နုဲင်းမွူးရဝ်ꩻနီꩻတွော့ꩻ ဗွေႏဗွန်သုံꩻထိုꩻလို့ထော့ꩻယာႏ၊ ကော်ပီႏအံႏဗာႏရိုမ်းတဝ်း၊ တွိုႏတရူႏနီꩻတွော့ꩻ ကော်ပီႏ တင်ႏလို့ဖျင်သွမ်ꩻတောႏ၊ ကတင်ႏသွမ်ꩻတောႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻရေႏဒျာႏ ဝွေꩻအံႏတာႏ၊ ဗွေႏဗွန်အဝ်ႏသေတဲင် ကော်ပီႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်တွဲႏတွမ်ႏခွဉ်း သိုမ်ဆင်ႏ။ ကော်ပီႏနဝ်ꩻ သဲင်ꩻဒေါ့ꩻငွိုး ဒေါ့ꩻတလွိုးအမွိုးတဲင် အမွိုးနဝ်ꩻ သꩻလျားစွဉ်ႏဗွေႏဗွန်၊ ဒွိုႏထော့ꩻယာႏထွူတွော့ꩻ သော့ꩻပါစွဉ်ႏအစွူႏ၊ ထင်ႏကပ်ဗွေႏဗွန်၊ အွဉ်ႏအွီႏအငဝ်း လဝ်းပါနုဲင်းယို- " နီဗွေႏနဝ်ꩻ မက်ငါႏထော့ꩻယာႏတဲင် ခွေသွဉ်းကွီငါးဝင်ꩻရွဉ်၊ ဖြေꩻထော့ꩻယာႏ တဝန်ႏတာႏ၊ စွော်စွော်ဒွိုႏထင်ႏဖေႏဒျာႏ နီဗွေႏ၊ သုံꩻလို့လို့ဗွေႏနေား"လဝ်းနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် နဲစ်လင်ꩻထိုꩻခန်းဒျာႏ။ ဗွေႏဗွန်နဝ်ꩻ ယူႏ- "တကာႏမ မေႏမုဲင်းမူႏယိုနဝ်ꩻ ဆင်ꩻရယ်ꩻဒုက္ခငါႏ၊ ဝွေꩻဖေႏနေးကချမ်ꩻသာႏနဝ်ꩻ ထော့ꩻယာႏယို ခွေကပ်လူႏတေားက ဘုရာꩻမꩻ"အွဉ်ႏသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် လွေꩻကပ်လူႏတော ဘုရာꩻ။ ဗွေႏဗွန်သုံꩻသွမ်ꩻယာ ကထင်ႏထွူတွော့ꩻ ကော်ပီႏနဝ်ꩻ သꩻရောင်းသꩻရေꩻ လွေꩻချꩻသွမ်ꩻတောႏ၊ လောႏအံႏလွေꩻ အံႏလွေꩻစွဉ်ႏ ထော့ꩻယာႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ ဟို့ꩻဆာခြေ့စွော့ꩻ၊ ဖြော့ꩻထာꩻ၊ လွင်းသဲင်ꩻလမ်း၊ တွိုႏလမ်းနဝ်ꩻ သီထိုꩻစွဉ်ႏ။ အမွိုးနဝ်ꩻ ငွိုးငါး၊ ဗားဗီးနေးစွဉ်ႏ၊ လောႏထင်ႏကျောင်ꩻ၊ ထင်ႏရီဗွေႏဗွန်နုဲင်းယို- " ခွေသွဉ်း ကထင်ႏကပ်ထော့ꩻယာႏနဝ်ꩻ နီဗွေႏသုံꩻတဝ်းနဲ့အော်? " " သုံꩻတဝ်း၊ တကာႏမ ဖေႏကချမ်ꩻသာႏတဲင် ခွေလွေꩻတင်ႏတေားဒျာႏ သွမ်ꩻတောႏ၊ ထော့ꩻယာႏ ထီႏဒွုမ်ဟ၊ နာꩻပို မျောႏထိုꩻလဲဉ်းယင် " တွိုႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ ပါꩻမူႏနဝ်ꩻ ငွိုးဒေါ့ꩻ ငွိုးဒေါ့ꩻစွဉ်ႏနုဲင်းယို - " တွိုႏထမုဲင်ꩻ တပါတဝ်းအနီꩻနဝ်ꩻ နီဗွေႏမျောႏ၊ တွိုႏထမုဲင်ꩻကပါ ဟန်ႏနီꩻနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းပိုမျောႏ၊ ခွေသွဉ်းပို သီထိုꩻလဲဉ်း ဆရာႏတောႏ ဗွေႏအော်၊ ဟွူး ဟွူး - ဟွူး ဟွူ " ဗွေႏဗွန်ကထင်ႏဟွုန် တကာႏမငဝ်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ လောႏထွိုင်ႏစွော့ꩻလွဉ်ငါ - " တကာႏမပို မျောႏထော့ꩻယာႏနဝ်ꩻ မသီထိုꩻတွိုး၊ ပွိုးထမုဲင်ꩻ၊ ထော့ꩻယာႏကိုနဝ်ꩻ တကာႏမသော့ꩻအစွူႏ၊ ကျမ်ႏသီခွေ မွေးနေဟောင်း?" ဗွေႏဗွန်ဒေါ့ꩻသင်ႏ အဲ့ꩻတင်ႏအမဲ့ရီတဲင် ပါꩻမူႏနဝ်ꩻတဲ့ ဒွုတ်ꩻနဲစ်နတ် အမဲ့ထီ၊ အဝ်ႏကျောင်ꩻကီ လွင်းလင်ꩻထိုꩻစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
သွဉ်အွံတာႏ-ငေါဝ်းလင်္ကာႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ တခြိုꩻသံဃာႏ ၊ ထူႏအံႏမာႏ ၊ ခံႏဗာႏ ငါးရုဲင်ꩻသွူ ။
- ၂။ ဗွေႏဗွန်ထော့ꩻယာႏ ၊ အံႏထိုꩻမာႏ ၊ မော့ꩻဗာႏ ခွဉ်းနဝ်ꩻသွူ ။
- ၃။ ကော်ပီႏနဝ်ꩻငွိုး ၊ ဒေါ့ꩻတလွိုး ၊ အမွိုးကျမ်ႏသီသွူ ။
- ၄။ ကွပ်ပွိုးကျမ်ႏမာႏ ၊ ဗွေႏဆရာႏ ၊ ပိုဒျာႏ သီတောသွူ ။
ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ-ကလိုႏသုံꩻ"(သွဉ်အွံ)
မွဉ်းဖျင်စခါ ၊ မေႏမုဲင်း ၊ ဗွေႏဗွန်သုံꩻ ၊ ခတ်ꩻခါꩻသော် ၊ ကော်ပီႏ ၊ တင်ႏသွမ်ꩻတောႏ ၊ စေႏတနာႏဟဝ် ၊ မွူးရဝ်ꩻနီꩻ ၊ တရူꩻနီꩻ ၊ အွဉ်ႏအွီႏငဝ်း ၊ အစွူႏ ၊ ဟို့ꩻဆာခြေ့ ၊ ဖြော့ꩻထာꩻ ၊ လွင်းသဲင်ꩻလမ်း ၊ သံဃာႏတခြိုꩻ ။
ငေါဝ်းရီ- (ဆရာႏရီသွော့ လိုꩻပေႏဖုံႏနေား)
မွဉ်းဖျင်- ၁။ မေႏမုဲင်းမူႏ-ကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏအမျိုꩻမုဲင်ꩻ?
- ၂။ လိုꩻပေႏ အုံဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ?
- ၃။ သံဃာႏတခြိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏအံႏဒါႏနဲ့ ဒါႏတဝ်းနဲ့?
- ၄။ မဉ်ႏထူႏအံႏမာႏ သံဃာႏတခြိုꩻနဝ်ꩻ ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ?
- ၅။ မဉ်ႏကျမ်ႏသီဝင်ꩻနဝ်ꩻ နီထွာဒါႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ?
( ယိုတပုဒ်နဝ်ꩻ ပေါႏလွောက်ꩻတဝ်း လိုꩻပေႏရိုꩻနဝ်ꩻတဲင် သော့ꩻပါတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။)
ပသီႏခွေႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ တဖြာꩻရီ-
တဝွုန်ꩻသေႏသေႏ ၊ ပသီႏခွေႏ ၊ ထွာဖေႏ "ဗီး"မုဲင်ꩻဩ? ။
- ၂။ လိုꩻအာဒေါ့ꩻချာ -
တဝွုန်ꩻသေႏသေႏ ၊ ပသီႏခွေႏ ၊ ထွာဖေႏ "ဝ"သွူဩ ။
- ၃။ တဖြာꩻရီ -
ဆွိုင်ꩻဖေႏကီလ ၊ ဝ - နောဝ်ꩻဟ ၊ ယံကျ ထွာမုဲင်ꩻဩ? ။
- ၄။ လိုꩻအာဒေါ့ꩻချာ -
ဆွိုင်ꩻဖေႏကီလ ၊ ဝ - နောဝ်ꩻဟ ၊ ယံကျ ထွာ"ဝိ"ဩ ။
- ၅။ တဖြာꩻရီ -
ဆွိုင်ꩻဖေႏချာငါ ၊ ဝ - နောဝ်ꩻခါ ၊ အီႏထွာ "ဗီး"မုဲင်ꩻဩ? ။
- ၆။ လိုꩻအာဒေါ့ꩻချာ-
ဆွိုင်ꩻဖေႏချာငါ ၊ ဝ - နောဝ်ꩻခါ ၊ ဗီးထွာ "ထ"သွူဩ ။
- ၇။ ကားကအောဝ်ႏ ရိုꩻယွယွ -
" ဝ - ဝိ - ထ "
- ၈။ တဖြာꩻရိုꩻ-
မွေးလဲဉ်းသွူ သွꩻဖုံႏဩ ။
- ၉။ ( ကားကအောဝ်ႏ တဗꩻစူ )
( ဆရာႏမူႏ တဲမ်းနယ်သင်ပွန်ꩻတန်လောင်း ၊ သျင်ꩻပျꩻနယ်သွော့နေား ) "ပအိုဝ်ႏငဝ်းထုံꩻ ကလိုႏသုံꩻ (သွဉ်အွံ) တဝွုန်ꩻ၊ ယွေး၊ တခွေႏ၊ ပသီႏခွေႏ၊ ဗီး-(ဗျည်း)၊ သရ၊ ကီလ၊ ချာငါ၊ အွဉ်ႏဆွိုင်ꩻ။
ငေါဝ်းရီ
မွဉ်းဖျင်( ဆရာႏ တဲမ်းနယ် သင်ပွန်ꩻတန်လောင်းနေား )
- ၁။ ပသီႏခွေႏ တဝွုန်ꩻနဝ်ꩻ ဗွန်ပီ ဗီးထမုဲင်ꩻ?
- ၂။ ပသီႏခွေႏ တဝွုန်ꩻနဝ်ꩻ ဗွန်ပီဂဏန်ꩻထမုဲင်ꩻ?
- ၃။ ဝိ-ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဝ-လောင်းကီ သရထမုဲင်ꩻအဝ်ႏဒင်ႏ?
- ၄။ ဒင်ႏတဝွုန်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ရေႏရွယ်ႏသရထမုဲင်ꩻ?
- ၅။ ဝိ-နဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏငဝ်းစဲစ်စဲစ် ထန်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ?။
ငေါဝ်းရံꩻ (အွဉ်ႏရံꩻလို့ဝင်ꩻ)
မွဉ်းဖျင်ရီ - တဖြာꩻနဝ်ꩻ လွေꩻထာꩻယွိုက်ꩻ တဖြာꩻနဝ်ꩻ လွေꩻထာꩻမွိုင်ပသာႏ တဖြာꩻနဝ်ꩻ လွေꩻထာꩻမွိုင်မွေး တဖူးဝေး သိုမ်ဖြာꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻ?။ စေ - နားရီႏဗင်သိုမ်ဗာႏ လွေꩻထာꩻယွိုက်ꩻနဝ်ꩻ - နားရီႏဗင်တန် လွေꩻထာꩻမွိုင်ပသာႏနဝ်ꩻ - မိနစ်ဗင် လွေꩻထာꩻမွိုင်မွေးနဝ်ꩻ - စက္ကန့်ဗင် ။
သွဉ်အွံဖေႏ လိုꩻပေႏ
မွဉ်းဖျင်- စက္ကန့်သူဆီ တမိနစ်
- မိနစ်သူဆီ တနားရီႏ
- ထွားသွော့ ထီႏထီႏ ။
- တဆီနီ မွူးယာခိုႏ
- တဆီနီ မွူးဟာခိုႏ
- ယာခိုႏလေ ဟာခေ့ꩻရစ်ꩻ
- နီလစ်ꩻ နားရီႏ ။
( ဆရာႏမူႏ ထူႏနားရီႏ သျင်ꩻနယ်သွော့နေား )
"ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကလိုႏသုံꩻ (သွဉ်အွံ) လွေꩻထာꩻယွိုက်ꩻ၊ လွေꩻထာꩻမွိုင်၊ နားရီႏဗင်၊ မိနစ်ဗင်၊ စက္ကန့်ဗင်၊ မွူးယာခိုႏလေ၊ မွူးဟာခိုႏခေ့ꩻ၊ ခေ့ꩻရစ်ꩻ ။ ငေါဝ်းရီ (ဆရာႏ ရီသွော့လိုꩻပေႏဖုံႏ) ၁။ တမိနစ်နဝ်ꩻ စက္ကန့်ပေါင်ꩻ အဝ်ႏကားမုဲင်ꩻ? ၂။ တနားရီႏနဝ်ꩻ မိနစ်ပေါင်ꩻ အဝ်ႏကားမုဲင်ꩻ? ၃။ မွူးယာခိုႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏကားမုဲင်ꩻနားရီႏ? ၄။ မွူးဟာခိုႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏကားမုဲင်ꩻနားရီႏ? ၅။ တနီꩻတွမ်ႏတနာꩻ (ခေ့ꩻတွမ်ႏလေ)နဝ်ꩻ အဝ်ႏကားမုဲင်ꩻနားရီႏ? "အရပ်လစ်ꩻဖဲ့ꩻ" ခွဲႏထေ့မွူး စူဗောင်ယွိုင်ႏ တနွောင်း အုံထွိုင်ႏ ။ ငင်းနဝ်ꩻ တွို့ꩻ ဟို့ꩻနဝ်ꩻကွဉ်ႏ စူစေႏ-ထင်ꩻ စူထွေ-နဝ် ဟဝ်သေထွူစွဉ်ႏ ။ ( ဆရာႏမူႏဟဲ့ꩻထွိုင်ႏ လိုꩻပေႏတဖြာꩻ သျင်ꩻနယ်သွော့နေား ) "ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကလိုႏသုံꩻ (သွဉ်အွံ) ခွဲႏထေ့၊ ခွဲႏတရွို့ꩻ၊ စူဗောင်၊ ယွိုင်ႏစူဗောင်၊ အုံထွိုင်ႏ၊ တနွောင်း၊ တလွာꩻ၊ ငင်း-တွို့ꩻ၊ ဟို့ꩻ-ကွဉ်ႏ၊ စေႏ-ထင်ꩻ၊ ထွေ-နဝ် ။ ငေါဝ်းရီ (ဆရာႏ ရီသွော့လိုꩻပေႏဖုံႏနေား) ၁။ ခွဲႏထေ့မွူးနဝ်ꩻ ငင်းအဝ်ႏဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ၊ ဟို့ꩻအဝ်ႏဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ? ၂။ ခွဲႏထေ့မွူးနဝ်ꩻ စူစေႏအဝ်ႏဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ၊ စူထွေအဝ်ႏဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ? ၃။ မဲ့တခေင်ႏနဝ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ? ၄။ မဲ့ဗန်ႏနဝ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ? ၅။ မဲ့မဉ်ႏဗန်ႏ ဖေႏနေးကသေ တွို့ꩻ ကွဉ်ႏ နဝ် ထင်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ?။ "နွောင်ꩻရာꩻနွောင်ꩻရာꩻ မာꩻထာꩻမာꩻ" နီတဖူးဝေး အဝ်ႏသိုမ်ဖြာꩻ၊ အတန်တွမ်ႏ အတလောင်ꩻနဝ်ꩻ အခို၊ အပေႏသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အမူႏ၊ နီဖါ ရိုꩻနုဲင်းယို- " ပိုခို ပိုမူႏသီးဖုံႏဟွေး- လိုꩻသီးယိုနဝ်ꩻ နွောင်ꩻရာꩻနွောင်ꩻရာꩻ မာꩻဗာႏထာꩻမာꩻ၊ တွိုႏဒဲဉ်နောဝ်ꩻ အံႏ၊ တွိုႏထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ မာꩻတဝ်း၊ လိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻလိုꩻလွꩻ၊ လိုꩻလွꩻနဝ်ꩻ သွဉ်ပညာႏတဲ့ တဒါႏနွောင်ꩻတဝ်း၊ လိုပ်ꩻခွုမ်ဖြေꩻစာတဲ့ တထွာနွောင်ꩻတဝ်း၊ ထွာလိုꩻခြော၊ ထွာလိုꩻဒုက္ခ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ- ၁။ ပိုခိုတန်နဝ်ꩻ ရဲ့ဗာႏဖိုးဆာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနော၊ ၂။ ပိုခိုတလောင်ꩻနဝ်ꩻ ဖေါ့ဗာႏသိုႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနော၊ ၃။ ပိုမူႏပေႏနဝ်ꩻ ဖွစ်ꩻဗာႏထာꩻ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနော။ နွောင်ꩻရာꩻနွောင်ꩻရာꩻ မာꩻဗာႏထာꩻမာꩻ"နီဖါခန်ꩻဖေႏ နီထာꩻမာꩻ၊ ဖေႏခါꩻနီတာႏဝွန်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် နီတဲ့ ရိုႏရိုႏသေႏသေႏ တာႏဝွန်ႏကေႏကေႏ ခွုမ်မာꩻလွေꩻဒျာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻသွူ။
"သွဉ်အွံတာႏ လင်္ကာႏကဗျာ" ထွာလဲဉ်းလိုꩻ ပဉ်တဖြာꩻ နွောင်ꩻရာꩻ မာꩻဗာႏ ။ ပေါႏမာꩻတဝ်း ဟဲ့ꩻလိုꩻလွꩻ အံႏအွꩻ ခြေားငါႏ ။ ပိုခိုတန် ရဲ့ဖိုးဆာႏ တလောင်ꩻတာႏ သိုႏဖေါ့တော ပိုမူႏပေႏ ဖွစ်ꩻလမ်းကီ နဝ်ꩻသီ တာႏဝွန်ႏနော ။
"ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကဟဝ်သုံꩻ (သွဉ်အွံ) တဖူးဝေး၊ သိုမ်ဖြာꩻ၊ ဝင်ꩻသိုမ်၊ အတန်၊ အတလောင်ꩻ၊ အပေႏ၊ နွောင်ꩻရာꩻ၊ တွိုႏဒဲဉ်နဝ်ꩻအံႏ၊ တွိုႏထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ မာꩻတဝ်း၊ လိုပ်ꩻခွုမ်၊ ဖြေꩻစာ၊ လိုꩻခြော၊ လိုꩻဒုက္ခ၊ ရဲ့ဖိုးဆာႏ၊ ဖေါ့သိုႏ၊ ဖွစ်ꩻထာꩻ၊ ခန်ꩻခါꩻ၊ တာႏဝွန်ႏ။
ငေါဝ်းရီ (ဆရာႏ ရီသွော့လိုꩻပေႏဖုံႏ) ၁။ ပေါႏထွာသွူလိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻဗာႏထမုဲင်ꩻ? ၂။ သေအံႏဒဲဉ်လွုမ်ꩻ၊ မာꩻတဝ်းထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻလိုꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻ? ၃။ လိုꩻလွꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏလိုꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ? ၄။ လိုꩻလွꩻနဝ်ꩻ သွဉ်ပညာႏ ဒါႏနွောင်ꩻနေဟောင်း? ၅။ လိုꩻလွꩻနဝ်ꩻ ခွုမ်မာꩻဖေႏစာ ထွာနွောင်ꩻနေဟောင်း?။
"ငေါဝ်းရီ (ဆရာႏ တဲမ်းနယ်သွော့ သင်ပွန်ꩻတန်လောင်းနေား)" ၁။ ဝ-ယို မဉ်ႏမာꩻဗွောင်ဆကီဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ထွာလိတ်ဖြုံႏထမုဲင်ꩻ? ၂။ ဝ-ယို မဉ်ႏမာꩻဗွောင်ဆလဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ထွာလိတ်ဖြုံႏထမုဲင်ꩻ? ၃။ ဝ-ယို မဉ်ႏမာꩻတိုဆငါဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ထွာလိတ်ဖြုံႏထမုဲင်ꩻ? ၄။ ဝ-ယို မဉ်ႏမာꩻတိုစူစေႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ထွာဂဏန်ꩻထမုဲင်ꩻ? ၅။ ၁-ယို မဉ်ႏပေ့ꩻပစ်ꩻထိုꩻအဖြောင်းနဝ်ꩻ ထွာဂဏန်ꩻထမုဲင်ꩻ?။
"ဗွန်ဟိုမ်ႏ ပို့ꩻဗွူ" ဟန်ႏနေင်ႏယို နီမွိုးဖါ လိုပ်ꩻဗွူလꩻအာငါႏ၊ မွူးရဝ်ꩻယို အီႏပို့ꩻသွူနီဗွူ၊ နီဖါ ဗွန်ဟိုမ်ႏနေး တဒုံလိုမ်းတဲင် လွေꩻတလမ်းတဖြာꩻ၊ ဝင်ꩻမာꩻပို့ꩻသော့ꩻဗွူခင်ႏလမ်း၊ ဆို့ꩻထာꩻထွန်ႏဝါႏလစ်ꩻလီး၊ ထာꩻထွန်ႏဝါႏ တမောက်ꩻကီနဝ်ꩻ အွဉ်ႏကန်ႏဒင်ႏဝါႏ၊ ပို့ꩻဒင်ႏဗွူတာႏ၊ ဆေင်ႏခါꩻနေး ပိတ်ဗွာ(ဖါကင်း)၊ အွဉ်ႏဗွောင်ခါꩻအငွါတဖဲ့ꩻ၊ တောသော့ꩻဗွူသဲဉ်ꩻတာႏ။ အမူႏဖုံႏနဝ်ꩻ လွေꩻတောလွဉ်ဗွူသဲဉ်ꩻ၊ အခိုဖုံႏနဝ်ꩻ အုံဖါကင်းကို ပို့ꩻလွဗွူ၊ ဗွူသဲဉ်ꩻခြေင်နဝ်ꩻ ဝေါင်းကီထန်ႏချာ ဖါကင်းထန်ႏ၊ ယဟန်ႏသားနဝ်ꩻ အီလွဉ်တခီ၊ ကပို့ꩻထွူဗွူနဝ်ꩻ လို့သော့ꩻတခီကို၊ ပေါႏဗွေတအိတ်တဲ့ စွိုင်စောက်ꩻခါꩻ တခီအိတ်ငွါ၊ ထမ်ႏပသာလွေꩻ လောလောင်းသူꩻသွူ။ နီမွိုးဖါ လွူးပါဒဲဉ်ယာ၊ ဟန်ႏအိုဖုံႏနဝ်ꩻ- "ဗေယွဉ်ꩻဖြုံႏထီ၊ တဒွီပြာꩻ၊ ခဲဉ်ႏကျော်၊ ခဲဉ်ႏအောက်ꩻ၊ အံႏကောခုံꩻသွတ်ꩻဖုံႏ"နဝ်ꩻသွူ။ သဲစ်အံႏဒဲဉ်ယာထွူတဲ့ ပို့ꩻချာစွဉ်ႏဗွူ၊ ခိုႏတဝ်းထာꩻတဖြာꩻဖြာꩻ၊ ကွပ်သေမာꩻ ပငါပရာꩻတဲင် မွူးခွယ်တန်ခိန်ႏနဝ်ꩻ ပို့ꩻဗွူထွူစွဉ်ႏ၊ တွမ်ႏလောဖုံႏ ဒင်ႏသဲင်ꩻထွူစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
"သွဉ်အွံတာႏ ငေါဝ်းလင်္ကာႏ" ၁။ ဗွန်ဟိုမ်ႏဗို့ꩻဗွူ ၊ ဖြွမ်းငါႏသွူ ၊ ရွစ်ထွူ တအုံတဝ်း ။ ၂။ ယာခိုး လျားငါႏ ၊ သိုꩻလူးလား ၊ ဟူးဟား တခြင်ꩻတဝ်း ။ ၃။ ကွိုꩻလိုꩻဒုံဘုံꩻ ၊ ဗွန်ဟိုမ်ႏထုံꩻ ၊ ထူႏသုံꩻ ယပ်ꩻအဲဉ်ထဝ်း ။ ၄။ ပါတဝ်းသူႏရာႏ ၊ ရျူႏဟဝ်ငါႏ ၊ သက်သာႏ ထွူစဝ်းစဝ်း ။ ၅။ တွိုႏခေတ်ယိုခါ ၊ ဒဝ်ဘီယာ ၊ သော့ꩻပါ မွန်ꩻအာငဝ်း ။ "ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကဟဝ်သုံꩻ (သွဉ်အွံ) ဗွန်ဟိုမ်ႏ၊ ပို့ꩻဗွူ၊ လိုပ်ꩻဗွူ၊ ထာꩻထွန်ႏတမောက်ꩻ၊ ဖါကင်း၊ ဗွူသဲဉ်ꩻ၊ တခီ၊ တခီအိက်၊ စွိုင်ခါꩻ၊ စောက်ꩻခါꩻ၊ စွိုင်စောက်ꩻခါꩻ၊ တဒွီပြာꩻ၊ အံႏကော။ ငေါဝ်းရီ (မာꩻဗွေလိုꩻပေႏထာꩻယူႏ) ၁။ သီမွိုးဖါ ပို့ꩻဗွူနဝ်ꩻ စင်းနေးဝင်ꩻနဲ့၊ မာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ? ၂။ စခါ ဝင်ꩻပို့ꩻဗွူနဝ်ꩻ "ဒဝ်-ဘီယာ"သော့ꩻပါနေဟောင်း? ၃။ သော့ꩻပါတဝ်း ဒဝ်ထီ-ဘီယာနဝ်ꩻ ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ? ၄။ ခေတ်ယိုခါ ကသော့ꩻပါ ဒဝ်-ဘီယာနဝ်ꩻ ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ? ၅။ သော့ꩻပါတဝ်း ဒဝ်-ဘီယာနဝ်ꩻ ဟဝ်နဲ့? ၆။ သော့ꩻပါ ဒဝ်-ဘီယာနဝ်ꩻ ဟဝ်နဲ့?။ "လꩻလို့လစ်ꩻဖဲ့ꩻ" ၁။ တဖြာꩻရီ - ခွဲႏကီ-ခွဲႏလ၊ ခွဲႏငါ-ချာ၊ လစ်ꩻဖြုံႏနဝ်ꩻ ထွာထမုဲင်ꩻဒါႏ?။ ၂။ လိုꩻအာဒေါ့ꩻ - ခွဲႏကီ နောဝ်ꩻ "ပ" ခွဲႏလ - "ဂ" (ဟော်ꩻ "ဂ"တငွါငါ) ခွဲႏငါနောဝ်ꩻ "င" ခွဲႏချာ (တ) "၁" (တ-တဗာႏ၊ ဂဏန်ꩻဒျာႏ)။ ၃။ ကားကအောဝ်ႏ ရိုꩻသွိုသွိုလို့ဝင်ꩻ - ပ - ပတီꩻဆူႏ ၊ ပဉ်ဖူႏဖူႏ ။ ဂ - ဂဏန်ꩻဗာႏ ၊ တွက်ဒါႏဒါႏ ။ င - ငလာႏဆား ၊ ဗွူႏပနား ။ ၁ - တစ် တဗာႏ ၊ ဂဏန်ꩻဒျာႏ ။ ( နီပျောႏငါႏ - ဟား ၊ ဟား ၊ ဟား ) "ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကဟဝ်သုံꩻ (သွဉ်အွံ) ခွဲႏကီ၊ အွဉ်ႏခွဲႏကီ၊ အွဉ်ႏခွဲႏလ၊ အွဉ်ႏခွဲႏငါ၊ အွဉ်ႏခွဲႏချာ၊ တဗာႏ၊ တဖြာꩻ၊ တပါꩻ၊ တဆူႏ ။ "ဟွာႏစင်စင်စူ" စူနီပင် စင်သေႏသေႏ စူမီႏ ရုဲင်ꩻဖေႏ ။ စူတဗော့ꩻ အံႏထာꩻအံႏ ထွာအံႏ အဝွေႏ ။ အံႏအဝွေႏ ထွာရောႏဂါႏ ဆော့ဆာဒါႏ ကုဲင်းသီစဝ်း ။ ဟွာႏစင်စူ ချင်းအံႏဒါႏ ရောႏဂါႏ ထွာတဝ်း ။ ( ဆရာႏမူႏ ဟွာႏနယ်သွော့စူ တွမ်ႏသပျာႏ၊ သျင်ꩻနယ်ပါသွော့ ထွာဒါႏရောႏဂါႏခရာႏနေား )
"ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကဟဝ်သုံꩻ (သွဉ်အွံ) စူမီႏ၊ ခင်ႏမီႏ၊ စူတဗော့ꩻ၊ စူတဗော့ꩻလဲ့ꩻ၊ အံႏထာꩻ၊ ထာꩻအံႏ၊ အဝွေႏ၊ အကြောင်း၊ ရောႏဂါႏ၊ ဆော့ꩻဆာ၊ ကုဲင်းသီဒါႏ၊ ကုဲင်းသီစဝ်း၊ ဟွာႏစူ၊ ချင်းအံႏ ။ ငေါဝ်းရီ (ဆရာႏ ရီသွော့လိုꩻပေႏဖုံႏ) ၁။ မဉ်ႏအွဉ်ႏဆွာꩻစူမီႏ၊ တွမ်ႏစူမီႏ မဉ်ႏဟွတ်ꩻနမ်းနဝ်ꩻ စူမီႏကို ခြူႏခြီႏအဝ်ႏခံနဲ့ အဝ်ႏခံတဝ်းနဲ့? ၂။ စူမီႏအေႏ မဉ်ႏစွုမ်းသော့ꩻဒဲဉ်ကိုနဝ်ꩻ ပသို့ꩻနဲ့ ပသို့ꩻတဝ်းနဲ့? ၃။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုႏရုဲင်စူမီႏ (ခင်ႏမီႏ)နဲ့ လိုႏရုဲင်ꩻတဝ်းနဲ့? ၄။ မဉ်ႏအံႏဒဲဉ်နဝ်ꩻ လိုႏဟွာႏစူနဲ့ လိုႏဟွာႏတဝ်းနဲ့? ၅။ မဉ်ႏအံႏထံ စူတဗော့ꩻဗော့ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏထမုဲင်ꩻ?။ "နီလမ်းကို မွူးရဝ်ꩻခိုႏ" နီလမ်းနဝ်ꩻ ဆျာထီတန်တရေꩻ အဝ်ႏတဗာႏ၊ ခင်ႏတဲင်ꩻဆွာꩻ၊ တမောက်ꩻတနျာႏ၊ အူႏထာꩻတဲ့သန်၊ အူႏထာꩻမွူးရဝ်ꩻခိုႏစဝ်းနဝ်ꩻ လစ်ꩻနားရီႏရပ်တဲင် အခိန်ႏမဲဉ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏဝွေꩻအူႏသွူထာꩻနဝ်ꩻ နီမွိုးတဲ့ထွိုင်ႏ၊ နီဖါတဲ့ထွိုင်ႏသွူ၊ နီမွိုးနဝ်ꩻ အူရီးမေႏ၊ ဖွေါင်ထီလျား၊ ဖြားမဲ့၊ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ၊ အုံလင်ꩻတရာꩻ၊ ဒွိုႏဒဲဉ်၊ ဒွိုႏဟန်ႏအို၊ ပသာဒဲဉ်ဗွာ။ နီဖါနဝ်ꩻ ထွိုင်ႏဖြားမဲ့ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ၊ အုံလင်ꩻတရာꩻ၊ စွီႏထန်ႏပနားထီးတန်၊ ခွုမ်ပနား လွေꩻထုဲင်သွို့ꩻ၊ မွူးရဝ်ꩻခိုႏ တရင်း၊ မွူးဟာခိုႏတရင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခွေသွဉ်း (ခွန်ကျောႏ)တဲ့ ဟဲ့ꩻထွိုင်ႏ ဖူးမူႏဗွာ၊ ထူႏထီတကောက်ꩻ၊ နီလွေꩻဖြားမဲ့၊ ဖြားမဲ့ထွူ ပွစ်တငါ၊ ခေါက်ဟဝ်ဟွံထာꩻဒါ၊ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ၊ အုံလင်ꩻတရာꩻ၊ ပေါႏထွူတဲ့ နီတဖူးဝေး လွေꩻအုံထာꩻလေလေအရပ် ထွားကျပ်ဒျာႏလိတ်တဲင် "နီလမ်းကို မွူးရဝ်ꩻခိုႏနဝ်ꩻ မာꩻသော့ꩻကုသိုလ်ႏတွော့ꩻ မင်္ဂလာႏအဝ်ႏငါႏ"နဝ်ꩻသွူ။ အောက် - အိတ် - အိတ် - အွတ် အောက် - အိတ် - အိတ် - အွတ် တဗꩻဒေ့ꩻ ဆျာထီးတန် ငေါဝ်းသန်သန် ဝွေꩻအူႏ ။ ထွိုင်ႏထွူစွဉ်ႏ နီမွိုးဗွေႏ အူမေႏ လူးခူႏ ။ မေႏတင်ႏသွူ ဖွေါင်ထီလျား မဲ့လွေꩻဖြား ထွူသေႏချာႏ ဘုရာꩻ ဝုဲင်ႏဒျာႏ ။ နီဖါတဲ့ မဲ့သေထွား မဲ့လွေꩻဖြား ထွူသေႏချာႏ ဘုရာꩻ ဝုဲင်ႏဒျာႏ ။ နီမွိုးနဝ်ꩻ ဒွိုႏဒဲဉ်ဗွာ နီဖါနဝ်ꩻ ခွုမ်ပနား တဲးဝါး ယံငါႏ ။ ခွေမဲ့သေ ဟဲ့ꩻဖူးမူႏ ထီကောက်ꩻထူႏ လွေꩻဖြားမဲ့ ဟွမ်တဲ့ ခေါက်ဗာႏ ။ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ ထွားလိတ်ဟွေး ။ ယံမွေး မင်္ဂလာႏ ။
"ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းထုံꩻ ကဟဝ်သုံꩻ (သွဉ်အွံ) လမ်းကို၊ မွူးရဝ်ꩻခိုႏ၊ ဆျာထီး၊ ခင်ႏတဲင်ꩻ၊ တမောက်ꩻ၊ ဆျာအူႏ၊ အူမေႏ၊ မေႏခူႏ၊ ဖွေါင်ထီလျား၊ ဖြားမဲ့၊ ပွစ်တငါ၊ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ၊ အုံလင်ꩻတရာꩻ (အားထုတ်တရာꩻ)၊ ဒွိုႏဒဲဉ်၊ ပသာဒဲဉ်ဗွာ၊ ခွုမ်ပနား၊ လွေꩻထုဲင်သွို့ꩻ၊ ထုဲင်တရင်း၊ ထွားလိတ်၊ ကုသိုလ်ႏ၊ မင်္ဂလာႏ ။
"ငေါဝ်းရီ - (ဆရာႏ ရီသွော့လိုꩻပေႏ)" ၁။ လိုꩻဝွေꩻသီးလမ်းနဝ်ꩻ ထွိုင်ႏကားမုဲင်ꩻနားရီႏ? ၂။ အမွိုးနဝ်ꩻ ထွိုင်ႏမာꩻရီးထမုဲင်ꩻ? ၃။ လိုꩻဝွေꩻသီးလမ်း ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ၊ အုံတရာꩻ ကားမုဲင်ꩻဖြာꩻ? ၄။ ဒဲဉ်ဗွာနဝ်ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻပသာ၊ အဖါနဝ်ꩻ မာꩻထမုဲင်ꩻ? ၅။ ဝွေꩻသီးတဖူးဝေး ဝုဲင်ႏဘုရာꩻထွူ၊ အုံတရာꩻထွူနဝ်ꩻ အမာꩻထမုဲင်ꩻ? ၆။ ဝွေꩻသီးလမ်းနဝ်ꩻ မာꩻသော့ꩻ ကုသိုလ်ႏတဲင် ထွာထမုဲင်ꩻ?။ [၁]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ ဗွေႏဗွန်-ကောဝိဒ(သီႏသဲင်ႏ)၊ ပထမရန်းသွဉ်ဟော်ꩻလိတ်(မူကျမ်ꩻ)