ပဒေႏသရာဇ်
ပဒေႏသရာဇ် ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻကအုပ်ချုပ်ခမ်းထီ စောက်ꩻဖါးဖုံႏရွုမ်ꩻ တမွေးတဝ်းနော၊ ကအံႏနွောင်ꩻဒါႏ လူထုလောင်းလို့လို့စင်စင် ဟဲ့ꩻဗာႏ ပဒေႏသရာဇ်နဝ်ꩻသွူ။ ကတရျားတဝ်း၊ ကအံႏနွောင်ꩻဒါႏ လူထုလောင်းနဝ်ꩻ-
(၁) အုပ်ချုပ်ခမ်းထီ လိုꩻတန်
(၂) အုပ်ချုပ်တွိုင်ꩻ လိုꩻတန်
(၃) အုပ်ချုပ်ခရဲင်ႏလိုꩻတန်
(၄) အုပ်ချုပ်ဝေင်ꩻနယ်ႏ အွိုင်ႏလိုꩻတန်
(၅) အုပ်ချုပ်ဒုံဆောင်ႏဟေင်
(၆) ထိန်ꩻသိမ်ꩻဒုံဆောင်ႏ ကျော့ပါꩻဖြားဒုံ
(၇) ထေဒျာႏအာႏဏာႏတဲင် ထုမ်ႏကျမ်ႏစီꩻပွာꩻရေꩻသား
(၈) ထေရွဉ်ခံꩻတဲင် ထုမ်ႏတရျားတဝ်း စီꩻပွာꩻရေꩻသား
(၉) လွူးလိုꩻကုဲင်တဲင် ကျမ်ႏစဲႏဒျာႏစီꩻပွာꩻရေꩻသား
(၁၀) ပေ့ꩻလူထုမဲ့နား လိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
အချက်(၁)
မွဉ်းဖျင်ပဒေႏသရာဇ်အတန်စား အုပ်ချုပ်ခမ်းထီ လိုꩻတန်ဖုံႏ၊ ခမ်းထီယံကခွꩻ၊ ခမ်းထီယံကညိမ်ꩻ၊ ခမ်းထီသားဖုံႏ ယံကထင်ႏထို၊ ယံကစီꩻပွာꩻ၊ မဲ့နားယံကလေ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ယံကထွာ ကျိုꩻစာꩻအားထုတ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးတာႏဝွန်ႏနဝ်ꩻ တဆေ့ꩻတဝ်း၊ တခမ်းထီလွုမ်းအတွက်တာႏ စီꩻပွာꩻရေꩻ ကီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻတွေꩻသီးစူကိုနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ တာႏဝွန်ႏနုဲးနဝ်ꩻခါ ဝွေꩻသီးတမာꩻတဝ်း၊ လွူးအာအာတပဲ့ꩻတဲင် ကွီလယ်ႏဒျာႏ လူထုအလောင်း၊ နိစ္စက်လယ်ႏဒျာႏလူထု၊ ကျမ်ႏစဲႏဒျာႏရွဉ် အနမ်းတာႏစီꩻပွာꩻရေꩻ၊ အုဲႏအာဒျာႏလိုꩻမူႏ၊ အွဉ်ႏအမာနီသုမ်လစ်ꩻဖြာꩻ၊ အပိုအမာ ကွဉ်ကꩻအံႏအွꩻတာႏ လူထုထေဖေႏဗာႏ၊ မီႏတဖေႏတဝ်း နိစ္စက်လူထုအမျိုꩻမျိုꩻ၊ အခွဉ်ႏတောႏလဲ့ မဲဉ်ကွီမုဲင်ꩻခါကွီလယ်ႏဒျာႏ၊ ကအွဉ်ႏနယ်ထွူနဝ်ꩻ အအဲဉ်ႏစား၊ အလုဲင်းစားနဝ်ꩻ တောမ်ႏဉာဏ်ႏ ယူႏစွေးလွဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အုပ်ချုပ်ခမ်းထီတဲင် လူထုအတာႏ အကျိုꩻတအဝ်ႏတဝ်း၊ ထွာလယ်ႏဒျာႏ ဝွေꩻသီးစီꩻပွာꩻရေꩻ ကီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ ပဒေႏသရာဇ်အတန်စားနဝ်ꩻသွူ။
အချက်(၂)
မွဉ်းဖျင်အုပ်ချုက်လယ်ႏဒျာႏတွိုင်ꩻ လိုꩻတန်သီး။
အချက်(၃)
မွဉ်းဖျင်အုပ်ချုက်လယ်ႏဒျာႏခရဲင်ႏ လိုꩻတန်သီး။
အချက်(၄)
မွဉ်းဖျင်အုပ်ချုက်လယ်ႏဒျာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏလိုꩻတန်သီးဖုံႏနဝ်ꩻ စီꩻကန်ꩻဥပဒေႏအတွိုင်ꩻ တအုပ်ချုက်တဝ်း၊ အံႏလယ်ႏတံႏဆိုꩻလက်ဆောင်ႏ၊ လူထုအမုပေါႏတဝ်း ယံကပေါႏ၊ မီႏပေါႏပေါက်လွဉ်နဝ်ꩻခါ ဥပဒေႏအတွိုင်ꩻ တမာꩻတဝ်း၊ ပါꩻထိုꩻနွောင်ꩻတံႏဆိုꩻလက်ဆောင်ႏနဝ်ꩻခါ တရာꩻတမွေးတဝ်းလဲ့ ဝွေꩻအွဉ်ႏအမွေးတဲင် တဖေႏနွောင်ꩻ တထိုꩻနွောင်ꩻတဝ်း လက်ဆောင်ႏသားနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဝင်ꩻအသွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။လူထုညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻဖဲ့ꩻဖုံႏဒျာႏလဲ့ တကျိုꩻစာꩻတဝ်း၊ မာꩻတောဒျာႏ လူထုခိုးလျားရေꩻဖဲ့ꩻ၊ လူထုမဉ်ႏခိုးလျားနဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻသီးလွဉ်ꩻအချောင်တဲင် လူထုခိုးလျားတဝ်း ယံကခိုးလျားနဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻအလိုꩻ မာꩻခိုးလျားနဝ်ꩻသွူ။ ရာႏဇဝွတ်မုꩻလို့လို့နဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးဆုံꩻဖျတ်ဗာႏတဲင် တံႏဆိုꩻလက်ဆောင်ႏ အီႏလꩻအမျိုꩻမုဲꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးအဝ်ႏကျမ်ႏစဲႏစွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကအုပ်ချုပ်ဒါႏ ဝွေꩻသီးလꩻလ လိုꩻဖုံႏအလောင်းနဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသီးခြွꩻထွူဖျင်ဒျာႏ တရန်းနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻတန်နုဲးနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ လူထုအလောင်း မေတ္တာႏကင်ꩻ သညင်ꩻတဝ်း၊ ထီႏလယ်ႏဒွါႏ အမာမဲ့ငါ အပိုမဲ့ငါ အဖူးဝေးမဲငါ အဆွေႏမျိုꩻမဲ့ငါနဝ်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် နိစ္စက်ဒွါႏလူထုနဝ်ꩻလဲ့ ပဒေႏသရာဇ် အတလောင်ꩻစားနဝ်ꩻသွူ။
အချက်(၅)
မွဉ်းဖျင်ဟေင်ကရိုꩻနဝ်ꩻ အုပ်ချုက်လယ်ႏဒျာႏဒုံ ၄-၅-၆ဒုံလိုꩻတန်နဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏဟေင်၊ ခေတ်ယိုလဲင်ႏခါ ဟဲ့ꩻတဝ်းဒွုမ်ဟေင်၊ ဟဲ့ꩻတောဒျာႏ ဒုံဥက္ကဋ္ဌနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံဥက္ကဋ္ဌယို အရေꩻကီလွိုဝင်ꩻ၊ ကွပ်အကျောင်ꩻမုဲင်ꩻတဲင် အဝ်ႏဗော့ꩻစွဉ်ႏလူထု၊ အဝ်ႏဗော့ꩻစွဉ်ႏလိုꩻအမျာꩻ၊ ဆက်ဆံႏနွို့ထန်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻဗာႏ ဒုံဆောင်ႏကိုတဲင် လူထုအသꩻအဝ်ႏနုဲးမုဲꩻ၊ အသဖော်ꩻအဝ်ႏနုဲးမုဲꩻ ဒုံဥက္ကဋ္ဌနဝ်ꩻ သေလွိုဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံဆောင်ႏချမ်ꩻသာႏမုꩻ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻမုꩻ၊ ကီꩻပွာꩻမုꩻ၊ ဆုတ်ယုတ်မုꩻ ဒုံဆောင်ႏဥက္ကဋ္ဌ မဉ်ႏဟဝ် မဉ်ႏကျနဝ်ꩻ ကီꩻပွာꩻထင်ႏထိုဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ဒုံဆောင်ႏ
(၁) ညီႏညွတ်ရေꩻ
(၂) စီꩻပွာꩻရေꩻ
(၃) ပညာႏရေꩻ
(၄) ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ
(၅) ညိမ်ꩻခွꩻရေꩻနဝ်ꩻ ထွာစွဉ်ႏဒျာႏ ဒုံဥက္ကဋ္ဌတာႏဝွန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံဆောင်ႏလမ်းခိုႏ အဝ်ႏခွုင်းမုဲꩻရျာꩻ အမူႏအဝ်ႏခွုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻ၊ အခိုအဝ်ႏခွုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻ၊ အပေႏအတန်အဝ်ႏခွုင်းမုဲꩻဖြာꩻ၊ အခွုမ်အမာꩻ၊ အလုပ်ꩻအမာꩻဒါႏ စီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏခွုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻ၊ လိုꩻမွိုက် လိုꩻကုဲင် တခွန်ꩻစွန် ယာလံ ဒဝ်သား ဖုဲင်းသား အဝ်ႏခွုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻ၊ လိုꩻအနွို့အထန်ႏကစ လို့လို့စင်စင်နဝ်ꩻ ဒုံဥက္ကဋ္ဌတာႏဝွန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ မဉ်ႏကျိုꩻစာꩻလွေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ ထွာလူထုလိုꩻတန်နဝ်ꩻသွူ။
ကအွဉ်ႏနယ်ထွူအတွိုင်ꩻ မီႏတမာꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻနယ်ႏကို လမ်းခိုႏအဝ်ႏတရေင်နဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ပျꩻတောဒျာႏ နွုတ်ꩻသွစ်ꩻရျာꩻ၊ အွဉ်ႏသေꩻသူႏတောဒျာႏ နီသွ့ရျာꩻ၊ ဒုံဆောင်ႏပညာႏရေꩻ ရွဉ်တောင်ႏတာႏ မဉ်ႏအဝ်ႏလဲ့ သုံꩻစုဲႏထိုꩻ၊ ဝင်ꩻလိုꩻတန် မဉ်ႏအွဉ်ႏကေပ်ꩻခွဲꩻ တလမ်းသွံဗီႏလဲ့ ဝွေꩻသတ်တောလစ်ꩻဗီႏ၊ ပညာႏရေꩻ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနဝ်ꩻလဲ့ တထူႏရေꩻတဝ်း၊ အပေ့ꩻထဲင်းလူထုမဲ့နား၊ အဝ်ႏလလိုႏလꩻရွဉ်မီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ တငဲ့တညာႏတဝ်း ကွီစွဉ်ႏမပ်မပ်၊ တဒုံတွံႏတဒုံ၊ တရပ်တွံႏတရပ် ညီႏညွတ်ရေꩻ ယံကထွာနဝ်ꩻ တကျိုꩻစာꩻတဝ်း၊ ယားလီထဲင်း၊ လိုꩻမီႏလွောင်ႏဗူႏဝင်ꩻနဝ်ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ႏအုပ်ချုက်ယပ်ꩻ၊ မာꩻတွိုင်ꩻဒေါ့ꩻတွိုင်ꩻ တလꩻတဝ်း၊ အသꩻအဝ်ႏနုဲးနဝ်ꩻတဲင် ယားလီထဲင်း လူထုအမျာꩻနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ဒုံကိုဆောင်ႏကို လိုꩻဒါႏလိတ်လုဲꩻ၊ တဒါႏတဝ်းလိတ်လုဲꩻနဝ်ꩻ ဒုံဥက္ကဋ္ဌနဝ်ꩻ သေလွိုဝင်ꩻ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ကထင်ႏဒင်ႏပါꩻဖြားဒုံ ဒုံလိုꩻတန်နဝ်ꩻလဲင်ႏ လိတ်ဖြုံႏလဲ့ တဒါႏတဝ်း၊ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻမꩻ အွဉ်ႏဒင်ႏပါꩻဖြားဒုံ၊ ကဒင်ႏနုဲးနဝ်ꩻ ဒုံဆောင်ႏသားသဖော်ꩻအတွိုင်ꩻဒင်ႏဒျာႏ၊ စီꩻကန်ꩻအဝ်ႏစွဉ်ႏလဲ့ ကထွာဒုံဥက္ကဋ္ဌသားနဝ်ꩻ ယံကဒင်ႏဗဲင်း တဲမ်းလိတ်လုဲꩻကဒါႏ၊ ဟော်ꩻလိတ်လုဲꩻကဒါႏဒျာႏလိုꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်ဖေႏအကျမ်ႏအဉာဏ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ယံကဒင်ႏလိုꩻတဲမ်းလုဲꩻကဒါႏ၊ ဟော်ꩻလိတ်လုဲꩻကဒါႏနဝ်ꩻလဲ့ အာႏဏာႏကအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဟဝ်အသုံꩻပျုနဝ်ꩻသွူ။
ဒုံဆောင်ႏကို လိုꩻလွꩻလိုꩻလော်နုဲးနဝ်ꩻမျိုꩻလဲ့ ဟဝ်ဖေႏသတိꩻ၊ ယံကကျိုꩻစာꩻ လုပ်မာꩻထာꩻနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏလိုႏသုံꩻနေးအာႏဏာႏလဲ့ သုံꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻအမျာꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ တဒုံတွံႏတဒုံ လွေꩻသဲင်ꩻဆက်သွယ်ႏရေꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ လိုꩻပေႏပညာႏရေꩻလဲ့ လိုꩻတန်ပညာႏရေꩻ ဖြေꩻစာကူꩻကားမုꩻကစ ဒုံဥက္ကဋ္ဌနဝ်ꩻ နိုꩻဆောႏတမာဗာႏ တာႏဝွန်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ နိုꩻဆောႏဟဝ်ဝ် မီႏတလꩻတဝ်း တန်ႏထေအာႏဏာႏ တန်ႏသုံꩻအာႏဏာႏလဲ့ ထေဗာႏသုံꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံဥက္ကဋ္ဌနဝ်ꩻ လိုꩻအမျာꩻသီး ရက်လဲ့ ယံကရက်ဗာႏ၊ ငမ်းလဲ့ ယံကငမ်းဗာႏ၊ ရိုႏသေႏလဲ့ ယံကရိုႏသေႏဗာႏ အုံအဝ်ႏကျင်ꩻဗာႏနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ ကအွဉ်ႏနယ်ထွူနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ မဉ်ႏတကျင်ꩻလွဉ်ꩻတဝ်း၊ မဉ်ႏတမာꩻလွဉ်ꩻတဝ်း၊ မဉ်ႏကျမ်ႏခြွꩻဒျာႏ နမ်းစီꩻပွာꩻရေꩻတာႏ၊ ကျမ်ႏထူႏဒျာႏ ကျမ်ႏဗို့ꩻဒျာႏ လိုꩻထူအထုံပဲင်းနဝ်ꩻခါ ထါာတေားဒွါႏ ပဒေႏသရာဇ်၊ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ ပဒေႏသရာဇ်နဝ်ꩻနေနေသွူ။
အချက်(၆)
မွဉ်းဖျင်ထိန်ꩻသိမ်ꩻဒုံဆောင်ႏ ကျော့ပါꩻဖြားဒုံ ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဒုံကိုဆောင်ႏကို ကုသိုလ်ႏဖဲ့ꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ ဒုံကိစ္စလဲ့ပီပီ ဝွေꩻနဝ်လယ် လယ်ႏထိန်ꩻသိမ်ꩻထွားဗာႏ ဒုံဆောင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒုံဆောင်ႏဥက္ကဋ္ဌဆလ၊ ကူႏညီႏကိုဗာႏ ဒုံဆောင်ႏဥက္ကဋ္ဌတာႏဝွန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံဆောင်ႏကိုလဲ့နဝ်ꩻ၊ စပ်ဆွိုင်ႏတွံႏ အလူတန်ꩻလဲ့နဝ်ꩻ နိုꩻဆောႏလဲႏလိုꩻဖေႏသတိꩻဒါႏ ဒုံဆောင်ႏကိုလိုꩻအမျာꩻ လိုꩻနွို့လိုꩻထန်ႏ လိုꩻဟဝ်လိုꩻကုဲင် လိုꩻတမာꩻတဝ်းထာꩻ၊ လိုꩻလွꩻ၊ လိုꩻမူႏလိုꩻခို၊ လိုꩻပေႏလိုꩻတန် စာႏရင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဗာႏ၊ ဒုံကို လမ်းငင်းပေါင်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ သေဗာႏ၊ ဒုံဆောင်ႏကို ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ ယံကလွစ်ကင်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ စီႏမံႏဗာႏ၊ ဒုံဆောင်ႏယံကလွစ်မေႏခိုးနဝ်ꩻ တမာနိုꩻဆောႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ လိတ်တဲမ်းသား ကသေဗာႏ အွိုင်ႏတထွောင်းနဝ်ꩻ ကဒင်ႏဒါႏပါꩻဖြားဒုံနဝ်ꩻ လိတ်လုဲꩻလဲ့တဒါႏတဝ်း၊ တဒါႏတဝ်းနဝ်ꩻ တဒုံဒျာႏတမွေးတဝ်း၊ စွုမ်ႏဒုံဒုံနေး၊ တွိုႏလိုꩻကဒါႏသားနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးတဒင်ႏတဝ်း၊ ပါꩻဖြားဒုံလိုꩻတန်မဉ်ႏလဲ့ တဒါႏတဝ်းလိတ်လုဲꩻနဝ်ꩻ ကထွာဒါႏ လူထုပိုလီꩻနဝ်ꩻ အမျိုꩻမဲဉ်အွဉ်ႏဒါႏလိတ်လုဲꩻတမွေးတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ကထွာလိုꩻတန် ဒုံမွိုးဒုံဖါနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ ဗဟုသုတဆေ့ꩻ၊ မဲ့နားပေ့ꩻ ဉာဏ်ႏခြေားနဝ်ꩻခါ ကထွာပိုလီꩻ လူထုနဝ်ꩻခါ အမျိုꩻသေထာꩻ တမွေးတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ မီႏရိုꩻစပ်ဆွိုင်ႏတွံႏ ရွဉ်ကိစ္စနဝ်ꩻ တခွတ်ရီးရီးဝင်ꩻ၊ ကျင်ႏလဲႏငါႏ၊ စူမွိုင်ခင်ႏမွိုင်ငါႏနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻခါ အာႏဏာႏကအဝ်ႏသမျ ထေသုံꩻစွဉ်ႏဒျာႏ လူထုအလောင်း၊ ဒုံဆောင်ႏသားအလောင်း၊ အီႏလꩻရွဉ်အမျိုꩻမုဲင်ꩻ အီႏကျမ်ႏစယ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ တရျားလဲ့နဝ်ꩻ၊ တရျားတဝ်းလဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻအာႏစာႏဖေႏကအဝ်ႏနဝ်ꩻ အဖဲင်ႏရော့ꩻနုဲးမုဲင်ꩻလဲ့ ကျမ်ႏထေစွဉ်ႏဒျာႏ၊ ညဖြာꩻဖြာꩻနဝ်ꩻ လွူးပါဒျာႏလိုꩻကုဲ လိုꩻမွိုက်မဲ့ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ပါꩻဖြားဒုံနုဲးနဝ်ꩻခါ ဟဲ့ꩻဗာႏ ပဒေႏသရာဇ်နေနေနဝ်ꩻသွူ။
အချက်(၇)
မွဉ်းဖျင်ထေအာႏဏာႏ သုံꩻအာႏဏာႏတဲင် ထုမ်ႏကျံႏနမ်းတာႏစီꩻပွာꩻရေꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ထာꩻဒေါ့ꩻထာꩻဖြဝ်ႏလဲ့ဒါႏ၊ တဲမ်းလိတ်ဟော်ꩻလိတ်လဲ့ ဒါႏဒျာႏ၊ ဒုံကိုဆောင်ႏကိုလဲ့ ဝွေꩻမဉ်ႏဒေါ့ꩻနဝ်ꩻ ကိစ္စထွူဒျာႏ၊ အာႏဏာႏလဲ့ အဝ်ႏဒျာႏ၊ ဝင်ꩻမဉ်ႏဒင်ႏလိုꩻတန်နဝ်ꩻ သံးတမာꩻတဝ်း၊ ဝင်ꩻမဉ်ႏမာꩻလဲ့ ဝွေꩻနဝ်ꩻအဝ်ႏဆꩻချာ ဝွေꩻဖေႏဝင်ꩻအာႏဏာႏ၊ ဝွေꩻကဒေါ့ꩻအတွိုင်ꩻ ဝင်ꩻလွောက်ꩻ နာႏဗာႏဝွေꩻအငဝ်း၊ ဝင်ꩻမီႏတနာႏတဝ်း ဝွေꩻအငဝ်းနဝ်ꩻခါ ဝွေꩻသမ်းယားဝင်ꩻ၊ ဝွေꩻဒေါ့ꩻအတွိုင်ꩻ လူထုအမျာꩻ သံးနာႏဒျာႏဝွေꩻအငဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကထွာပါꩻဖြားဒုံနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးထွို့ꩻလွေꩻမုဲင်လဲ့ပါ၊ ဝွေꩻသီးစွီႏတွိုင်ꩻလွေꩻဗာႏ၊ ဝွေꩻသီးဒေါ့ꩻတွိုင်ꩻ မာꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ဒုံကိုဆောင်ႏကိုနဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသီးမာꩻတွိုင်ꩻထွာတဲင် စီꩻပွာꩻရေꩻအဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသတ်စွဉ်ႏဒျာႏ၊ ပါꩻဖြားဒုံလဲ့ သံးနာႏဗာႏဒျာႏ ဝွေꩻငဝ်းတဲင် ထာꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ဝွေꩻတထူႏရေꩻတဝ်း၊ ညညလဲင်ႏ လိုꩻတန်ဆꩻကီ ကချꩻလင်ꩻဖေႏ ပါꩻဖြားဒုံထာꩻခွုမ်ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးချယ်လယ်၊ ဝွေꩻသီးဝွေႏဖန်ႏတောဒျာႏ၊ အဝ်ႏလိုႏလꩻမီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးသတ်ရီး၊ ကျိုꩻစာꩻရီးစွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ လꩻခင်ꩻမီႏတပါ တတ်းနဝ်ꩻ ဝွေꩻတထွားတဝ်း၊ ဝွေꩻတထူႏရေꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻချꩻဖေႏတောဒျာႏ ပါꩻဖြားဒုံအလောင်း၊ လူထုအမျာꩻလောင်း၊ ဝွေꩻလဲ့ꩻထိုꩻဒျာႏ၊ ယံကလွစ်နဝ်ꩻ ဝွေꩻချာႏတောဒျာႏ၊ ပရိယာယ်ႏတောဒျာႏ အမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻခါ ထွာဒျာႏပဒေႏသရာဇ်နေနေ။ နီပအိုဝ်ႏခြာယိုခါ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻခါ အဝ်ႏအာငါႏနဝ်ꩻ၊ မီႏတနွောင်ꩻလꩻတဝ်း လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻတန်ကချꩻဖေႏ၊ ကသတ်မတ်ဖေႏ ကဝွေႏဖန်ႏဖေႏ ပါꩻဖြားဒုံအထာꩻမာꩻ ဝွေꩻသီးချာႏဒျာႏတဲင် ထာꩻမာꩻအောင်ႏမျင်ႏလꩻတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပဒေသရာဇ်အမျိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ ယံကဝုဲꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဒျာႏ လူထုသတ်ရုဲးရုဲးနဝ်ꩻသွူ။
အချက်(၈)
မွဉ်းဖျင်ထေရွဉ်ခံꩻတဲင် ထုမ်ႏတရျားတဝ်း စီꩻပွာꩻရေꩻသားကရိုꩻနဝ်ꩻ အလင်တမွေးတဝ်း၊ ကွိုꩻရွဉ်အာႏတဲင် ချꩻရွဉ်အေႏ၊ ဖြေꩻဗေတသိဉ်၊ ဖြေꩻဗွူတသိဉ် ထူႏအာအမျတ်၊ အံႏအာအမျတ်နုဲးနဝ်ခါꩻလဲ့ ဝင်ႏသော့ꩻ ပဒေႏသရာဇ်ကိုနေနေ၊ ဒုံကိုဆောင်ႏကို ဥတုဖေါက်ပြန်ႏတရိုꩻတဝ်း၊ အကျောင်ꩻတမျိုꩻမျိုꩻတရိုꩻတဝ်း ဝင်ꩻကလိုႏလွဉ်ရွဉ်နဝ်ꩻလဲင်ႏ နျꩻဆွုမ်ႏဝင်ꩻ၊ တေက်ꩻဆွုမ်ႏဝင်ꩻတဲင် အံႏအာအမျတ်၊ လိုꩻချင်ႏတထောက်ညာႏတဝ်းဝင်ꩻ လိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻခါ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻပဒေသရာဇ် ဓနရှင် အံႏတန်အမျတ်သား၊ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻခါ မီႏအဝ်ႏသော့ꩻဒုံဆောင်ႏကိုနဝ်ꩻ ဒုံသားကေန်ꩻဒါႏတဲင် သွင်ꩻဗာႏပဒေသရာဇ်ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အချက်(၉)
မွဉ်းဖျင်လွူးလိုꩻကုဲင်လိုꩻမွိုက်တဲင် ထုမ်ႏကျမ်ႏဒွါႏစီꩻပွာꩻရေꩻသားကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏလဲ့ဒါႏ၊ ရွဉ်ခံꩻလဲ့အဝ်ႏ၊ လူထုအလောင်းနဝ်ꩻ ဩဇာႏအာႏဏာႏအဝ်ႏတဲင် ပဒေႏသရာဇ် သပေါႏပေါက်လွဉ်တဲင် လွူးလိုꩻကုဲင် လိုꩻမွိုက်တဲင် တရျားလဲ့နဝ်ꩻ၊ တရျားတဝ်းလဲ့ပါ ကျိုꩻစာꩻလွေꩻ စီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻကအားထုတ်ကျိုꩻစာꩻ စီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ ပါꩻမီႏနောင်ႏသျက် ပါꩻမီႏ ပေ့ꩻပိတ်နဝ်ꩻလဲင်ႏခါ ကွိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏ အတပဲ့ꩻ လိုꩻကုဲင်လိုꩻမွိုက်နဝ်ꩻတဲင် နိစ္စက်စွဉ်ႏဒျာႏ ပါꩻကဒေါ့ꩻသားနဝ်ꩻသွူ။
ဝွေꩻကထင်ႏအွဉ်ႏစွꩻ လိုꩻမွိုက်လိုꩻကုဲနုဲးနဝ်ꩻခါ လူထုနဝ်ꩻ အင်ဖြောင်းတရုဲးတဝ်း၊ ဒေါ့ꩻထာꩻတဗွုန်ႏတဝ်းတဲင် ဝွေꩻသီးသဖော်ꩻအတွိုင်ꩻ ကျမ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ စီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻမီႏအဝ်ႏသော့ꩻဒုံကိုနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ ဒုံဆောင်ႏသားလဲ့ အုံအဝ်ႏဗာႏထာꩻ ခုဲင်ႏထွူတကာႏတဝ်း စီꩻပွာꩻနဝ်ꩻ လဲဉ်းလို့ဒျာႏ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻအစူကိုနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏပဒေႏသရာဇ်နဝ်ꩻသွူ။
အချက်(၁၀)
မွဉ်းဖျင်ပေ့ꩻလူထုမဲ့နားကရိုꩻနဝ်ꩻ အလင်တမွေးတဝ်း လိုꩻပေႏကသွဉ်လိတ်လုဲꩻ ယိုခါလဲင်ႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးသဖော်ꩻတလꩻတဝ်း၊ လိုꩻမူႏလဲ့နဝ်ꩻ လိုꩻခိုလဲ့နဝ်ꩻ အမီႏဒါႏလွဉ်လိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ငမ်းပါꩻသေဝွေꩻသီး ကမာꩻထာꩻပုင်ႏ ကခွုမ်ထာꩻပုင်ႏ ဝွေꩻသီးအကျမ်ႏအစဲႏတဲင် ဝွေꩻဒေါ့ꩻတောနုဲင်းယို-" လိုꩻဒါႏလိတ်လုဲꩻမဉ်ႏအာနဝ်ꩻ လိုꩻမဲ့နား မဉ်ႏဗွောင်နဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖေႏခုဲင်ႏ၊ ဆုံꩻမꩻခုဲင်ႏ၊ မာꩻတရေင်ဒါႏထာꩻ၊ အုပ်ချုက်ဗာႏလဲ့ ယပ်ꩻခုဲင်ႏ" ဝွေꩻသီးဖျန်းဝါႏဒ ဝွေꩻသီးဒေါ့ꩻနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ အမျာꩻယကသေနဝ်ꩻလဲ့ တဒုံနွို့တဒုံထန်ႏ လယ်ႏဒေါ့ꩻနုဲးနဝ်ꩻသွူ။
နဝ်ꩻတကာႏတဝ်း လိုꩻမူႏမဉ်ႏဒါႏလိတ်လုဲꩻနဝ်ꩻ နာႏတဝ်းလိုꩻခိုငဝ်းတဲ့၊ လိုꩻခိုမဉ်ႏဒါႏလိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻနွောင်ꩻဒါႏလိုꩻမူႏတဲ့၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဒုံကိုဆောင်ႏကို လိုꩻမူႏပေႏ ကဒါႏလိတ်နဝ်ꩻ မဉ်ႏဟော်ꩻလိတ်တဲင် ဝွေꩻသီးသဲ့ꩻအံႏဝင်ꩻ၊ ဝွေꩻသီးတရော့သွင်ꩻဖွီတင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻပေႏကသွဉ်လိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ ယံကကုဲင်နဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသီးဒေါ့ꩻတေ့ꩻ အမွိုးအဖါထျꩻနုဲးယို-"သီပိုနဝ်ꩻ သီမဉ်ႏထွဉ်ႏအံႏတဝ်းယိုခါနဝ်ꩻ သီအီႏထွဉ်ႏအံႏမုဲင်ꩻခါ၊ သွဉ်စွဉ်ႏလိတ်စင်စင်နဝ်ꩻ စောင်းအံႏဒါႏလိတ်ဟောင်း၊ အမဉ်ႏဒါႏလွဉ် လိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အမျိုꩻနာႏသီငဝ်း တမွေးတဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပိုလီꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏထွဉ်ႏအံႏဒျာႏ၊ သီမဉ်ႏထွဉ်ႏသွဉ်လိတ်လိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အကွဉ်အကꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ လိတ်စောင်ႏငိုꩻလဲ့နဝ်ꩻ သီအလို့လွဉ်ꩻဗာႏ၊ မဉ်ႏထွဉ်ႏမာꩻထာꩻနဝ်ꩻ တလို့လွဉ်ꩻဗာႏတဝ်း၊ သီအအံႏလွဉ်ꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ" ဖျန်းဝါႏဒ ဒေါ့ꩻထေ့ဒျာႏလူထုနုဲင်းနဝ်ꩻ။
"နဝ်ꩻမꩻ ခေတ်ယိုခါနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏကျိုꩻစာꩻငါႏ စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻ မီႏတဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ လင်ꩻဖွိုႏဒါႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပေႏပေႏတန်န် အဝ်ႏလိုႏကျိုꩻစာꩻဒျာႏ စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ ပညာႏရေꩻနဝ်ꩻ တလိုႏတဝ်၊ ပညာႏရေꩻယို ဝင်ꩻလိုꩻဝေင်ꩻသား အထာꩻဒါႏဒျာႏ၊ နီလိုꩻတော်ꩻ ဒါႏလိတ်နဝ်ꩻ အီႏလွေꩻသုံꩻထာꩻမုဲင်ꩻကို" ဒေါ့ꩻထေ့ဒျာႏ လိုꩻတသူႏသေတဝ်းထာꩻ အထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻခါ လိုꩻပဒေႏသရာဇ်နေနေနော။
ခေတ်ယိုလဲင်ႏ ကအွဉ်ႏနယ်လွဉ်ထွူ လိုꩻပဒေႏသရာဇ်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻတလိုႏတဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻမꩻ မီႏအဝ်ႏလဲ့ လွောင်ႏဗူႏဝင်ꩻတဲင် တေက်ꩻခြꩻလꩻလꩻဗာႏနော၊ ကထွာဒါႏအုပ်ချုပ်ရေꩻသား လိုꩻတန်ဖုံႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ လိုꩻကျောင်ꩻသီးလဲ့နဝ်ꩻ လိုꩻနုဲးနဝ်ꩻခါ အွော့ꩻကတူႏ ယံကလꩻမွုန်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏမာꩻနွောင်ꩻင်ꩻငါႏနဝ်ꩻသွူ။ မာꩻမီႏတနွောင်ꩻလꩻတဝ်းနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻ အမျိုꩻထင်ႏတနွောင်းလꩻ တမွေးတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ယိုလဲင်ႏခါ ပညာႏရေꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏပထမ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဒုတိယနဝ်ꩻ ကအွဉ်ႏနယ်ထွူနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏမူႏခိုသီး ပေႏတန်အတာႏနဝ်ꩻထွူတဲင်- မီႏထွာလိုꩻတန်နဝ်ꩻ စီꩻပွာꩻရေꩻယို အွဉ်ႏပထမ၊ ပညာႏရေꩻယို အွဉ်ႏဒုတိယနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပဒေႏသရာဇ်ဖုံႏနဝ်ꩻခါ မဲ့နားကလေဒါႏ လိုꩻပေႏခေတ်တသာ မူႏခိုသီးဖွဲ့စွဉ်ႏအစွိုꩻ အလွောင်ႏအဗူႏတဲင် နွန်ႏထန်ႏထိုꩻညာꩻညာꩻ ပေ့ꩻခန်းအဖြောင်းနဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻ ထင်ႏထိုလꩻနဝ်ꩻသွူ။[၁]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ စင်ꩻဓမ္မသာမိတဲမ်း အမာႏအဝ်ႏမꩻပျုပျင်ႏလꩻ