ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏဗဟိုႏစွိုꩻ(ပအဗစ)

အစွိုꩻမဉ်ꩻတွမ်ႏ အင်းရေႏချက်

၁။ လွောင်ႏဗူႏနေင်ႏ = သာႏသနာႏ ၂၅၃၂၊ ကောဇာသက္ကရာဇ် ၁၃၅၀-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလောင်း (၃)နီꩻ၊ အင်္ဂါႏနီꩻ။
၂။ အစွိုꩻမဉ်ꩻ = အစွိုꩻယို ဖေႏကဟဲ့ꩻဗာႏ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏစွိုꩻ" အဒွေါင်ႏနဝ်ꩻ " ပ-အ-ဗ-စ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
၃။ အစွိုꩻဥပဒေႏမဉ်ꩻ = ဥပဒေႏယို ဖေႏကဟဲ့ꩻဗာႏ " ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏစွိုꩻ ဥပဒေႏ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
၄။ အစွိုꩻအင်းရွယ်ႏချက် =
- (က) နီပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏယေန်ႏငဲးရေꩻ ဖေႏနေးကတဉ်ႏခွေါင် ထင်ႏထိုတသွောင်းလွဉ်။
- (ခ) နီပအိုဝ်ႏကို သာႏသနာႏ၊ ဘာႏသာႏရေꩻ ယံလေတောင်ႏလွဉ် တွမ်ႏပအိုဝ်ႏကို ဒါႏပညာႏသား ယံလွိုင်ႏကွုန်ꩻလွဉ်။
- (ဂ) နီပအိုဝ်ႏကို လွောင်ႏဗူႏဖြွမ်းညီႏ သွီႏထီꩻရေꩻ ယံဟဝ်လွဉ်တွမ်ႏ ခမ်းရင်ꩻသားအချင်ꩻချင်ꩻ ကွိုက်ꩻပေါင်ꩻအုံအဝ်ႏရေꩻ ယံတဉ်ႏခွေါင်လွဉ်။

အစွိုꩻထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏ။

၅။ (က) သာႏသနာႏရေꩻ = ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻ အကံအကျင်ꩻ၊ အအုံအဝ်ႏအဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏ၊ အလူႏအတန်ꩻဖုံႏယို ယံမဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻ တွမ်ႏဗုဒ္ဓဂေါတမကဟော်ꩻသေꩻခါꩻဒါႏ ပိဋကတ်တောႏအတွိုင်ꩻ။
- (ခ) ဘာႏသာႏရေꩻ = ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻ ဆဲင်ႏရာꩻခွိုꩻမျိုꩻအယူႏဝါႏဒ ယွုမ်းအံႏယုံႏကေႏမုꩻ ခေတ်လီꩻအယူႏဝါႏဒတွမ်ႏ ခေတ်တသာကဲက်ညီႏမုꩻ အဝ်ႏတအဝ်ႏတဝ်း၊ ဆို့ꩻကျောင်ꩻကန်ႏတရွပ်၊ ဆယ်ꩻကပ်ရတနာႏသွံပါꩻ ဂုဏ်ႏတောႏငတ်ꩻပါꩻ အခရာႏဖုံႏယို ယံမဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻတွမ်ႏခေတ်။
- (ဂ) ပညာႏရေꩻ = ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻ နဲင်ႏငန်ႏတောႏအစိုႏရ ကပျꩻဌာန်ꩻဒါႏ တန်ꩻကျောင်ꩻပညာႏလဲ့သင်၊ လောကုတ္တရာႏပညာႏလဲ့သင် ဖေႏနေးအမျာꩻသဘော်ꩻကဗွောင်၊ သꩻဖေႏကဝင်ႏစာꩻလွဉ်။
- (ဃ) လိတ်လုဲင်ꩻရေꩻ = ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻ နိစွိုးခွိုꩻလိတ်လုဲင်ꩻယို ပအိုဝ်ႏမူႏခိုစွုမ်ႏဖြာꩻ ယံဒါႏလွဉ်နဝ်ꩻ နမ်းလဲ့ဒေါ့ꩻဟော်ꩻဖေႏဗာႏ၊ နမ်းလဲ့ ဖေႏအာႏဗာႏ၊ နမ်းလဲ့ဒါႏဗာႏ။
- (င) လွောင်ႏဗူႏရေꩻ = ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻ တအွိုင်ႏတွမ်ႏတအွိုင်ႏ၊ တကျောင်ꩻတွမ်ႏတကျောင်ꩻ၊ တဒုံတွမ်ႏတဒုံ၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ၊ တဝေင်ꩻနယ်ႏတွမ်ႏတဝေင်ꩻနယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာနကရိုꩻဒါႏ အာဃာတတရာꩻယို အွဉ်ႏကုဲင်ချာ မေတ္တာႏ၊ ကရုဏာႏ၊ မုဒိတာႏ၊ ဥပေက္ခာႏ ဗြဟ္မစိုရ်ႏတရာꩻလစ်ꩻပါꩻယို အွဉ်ႏဒင်ႏဗွို့ꩻခြꩻနမ်းလောင်းတွော့ꩻ ထုံꩻစံႏစခါအတွိုင်ꩻ ယံပꩻပြုဲင်လီလာဗာႏမွုန်းတဝ်းဝင်ꩻနဝ်ꩻ ထွားထိန်ꩻလွေꩻ။
- (စ) ယေန်ႏငဲးရေꩻ = ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻ တယ်ႏလိုꩻမျိုꩻကပေါႏစ ဗꩻတွိုႏလွဉ်ခေတ်ဟန်ႏသနီꩻ နီလိုꩻသီးအုံအဝ်ႏပုံႏ၊ ကွဉ်ကꩻပုံႏ၊ ဆက်ဆံရေꩻ လွူးနမ်းမွီႏသက် လိုꩻအုံအဝ်ႏမုꩻ အဆင်းအရန်း၊ လိတ်လုဲင်ꩻငဝ်းငွါ၊ ကွဉ်ကꩻ၊ ဘာႏသာႏဒုံႏအူ ထုံꩻဘဝ ချမ်ꩻသာႏမုꩻ ယံထိုꩻမားဗာႏမွုန်းနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏဥဏှောက်ဉာဏ်ႏ၊ နေးတွမ်ႏထာꩻထီႏမဲဉ်ႏ၊ နေးတွမ်ႏထာꩻသေ အခိန်ႏယို အွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻတဲင် ဆွန်ꩻဝင်ꩻစူထိန်ꩻသိမ်ꩻပင်ႏထိုတသွောင်းလွေꩻ။

ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံဆောင်ႏ ဥပဒေႏ

၆။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ = ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံဆောင်ႏ ဆꩻကီလင်ꩻတဲင် ကဖေႏအပ်လွဉ်ဒါႏ ထာꩻမာꩻအရန်းရန်းဖုံႏယို ထူႏရေꩻဆောင်ႏရွက်ဖေႏဗာႏ။
၇။ ဆဲင်ႏရာꩻ = ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံဆောင်ႏကအဝ်ႏဒါႏ သံႏဃာႏအချင်ꩻချင်ꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ တကာႏအချင်ꩻချင်ꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ ဆရာႏတွမ်ႏတကာႏလဲ့နဝ်ꩻ ယံလွောင်ႏဗူႏလို့ဝင်ꩻ သာႏသနာႏရေꩻ၊ ပညာႏရေꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻ၊ လိတ်လုဲင်ꩻရေꩻ၊ လွောင်ႏဗူႏရေꩻ၊ ယေန်ႏငဲးရေꩻ ဖေႏနေးကထွန်ꩻကာꩻ တိုꩻတက်ထင်ႏထို တသွောင်းလွဉ်နဝ်ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻအရန်းအလွောက်ꩻ ကျိုꩻစာꩻဆောင်ႏရွက် အွဉ်ဟိုခွုမ်မာꩻလွေꩻဗာႏ။
၈။ (က) လွောင်ႏဗူႏရေꩻကကုဲင်၊ ကပြုဲင်ပြင်ꩻအီဒါႏကိစ္စ။
- (ခ) ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ အရန်းအလွောက်ꩻ ကဒင်ႏပျꩻနယ်လွဉ်ဒါႏ ဆဲင်ႏရာꩻအယပ်ꩻအခုဲင်ႏကိစ္စ။
- (ဂ) ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ပညာႏရေꩻ ကောႏမတီႏစွိုꩻ ဆုံꩻဖျတ်ထွူတဝ်းကိစ္စဖုံႏယို ဆဲင်ႏရာꩻအရန်းအလွောက်ꩻ ကာႏကွယ်ႏဖြေႏသျင်ꩻဆုံꩻဖျတ်ဖေႏဗာႏ။
၉။ ဒုံ၊ အွိုင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ ဗဟိုႏအရန်းရန်း ဖြေႏသျင်ꩻထွူလဲ့ မဉ်ႏတခုဲင်ႏထွူထဲ့တဝ်း ကိစ္စပျဿနာႏဖုံႏနဝ်ꩻ တရန်းထွူတရန်း ဒင်ႏငါလွေꩻဗာႏ ရွစ်တွိုႏထင်ႏဗဟိုႏ။
၁၀။ အငိုꩻကထွိုက်တန်ႏတွမ်ႏခေတ်လဲ့ ကလွောက်ꩻညီႏဒါႏ စွိုးခွိုꩻ ယေန်ႏငဲးမုꩻအစဲစ်အမဲဉ်ႏဖုံႏ ဖေႏနေးကထွန်ꩻကာꩻ တိုꩻတက်လွဉ်နဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဟော်ꩻဖေႏဗာႏ၊ အခေႏအနေႏအလꩻ မဉ်ႏလိုႏထေနေးဒျာႏအမိန်းတဲ့ ထေအမန်းထွဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏဗာႏ။
၁၁။ အကျိုꩻတအဲဉ်ထဝ်း တွမ်ႏခေတ်လဲ့ တလွောက်ꩻညီႏတဝ်း အယူႏဝါႏဒ အစွယ်ꩻအလံꩻဖုံႏယို ယံထိုꩻမားထိုꩻနဝ်ꩻ အရန်းအလွောက်ꩻ ဒေါ့ꩻဟော်ꩻဖေႏဗာႏ၊ အခေႏအနေႏအလꩻ မဉ်ႏလိုႏထေနေးဒျာႏအမိန်းလဲ့ ထေအမိန်း ထွဉ်ႏပယ်ႏထိုꩻဗာႏ။
၁၂။ ဆဲင်ႏရာꩻ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံကို ကအဝ်ႏလိုႏပင်ႏထို ချီႏမျောက်ထွိုက်ဒါႏပုဂ္ဂိုလ်ႏယို ပင်ႏထိုချီႏမျောက်ဗာႏ။
၁၃။ ဆဲင်ႏရာꩻ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံကို ကယားဒါႏ သာႏသနာႏ၊ ဘာႏသာႏ၊ လိတ်လုဲင်ꩻ-စတဲင် ပုဂ္ဂိုလ်ႏမဉ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏထာꩻတရာꩻတဲင် ထူႏရေꩻသွဉ်သင်ဆုံꩻမꩻဗာႏ။
၁၄။ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ဆဲင်ႏရာꩻအရန်းအလွောက်ꩻ ကဒင်ႏပျꩻလဝ်းနယ်ဒါႏ ဆောင်ႏရွက်ချက်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဒင်ႏမတ်တန်ꩻထွူတဲင် သင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ ဆောင်ႏရွက်ဖေႏဗာႏ။
၁၅။ ဆဲင်ႏရာꩻ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ အရန်းအလွောက်ꩻ ကေားကအွဉ်ဟိုသား ကကွီလွဉ်ဒါႏကူႏညီႏ ကထွဉ်ႏဆောင်ႏရွက်ဒါႏ တာႏဝွန်ႏအစွိုးစွိုးဖုံႏနဝ်ꩻ ထူႏရေꩻကူႏညီႏ ဆောင်ႏရွက်ဗာႏ။
၁၆။ ကိစ္စအဝ်ႏတဲင် မဉ်ႏမာꩻအစီꩻအဝွေꩻနဝ်ꩻ နမ်းကိုႏတဲင်ႏ ထင်ႏလွဉ်ဗာႏ၊ ဂိလာနစတဲင် အရေꩻတန်ကိစ္စတွော့ꩻ မဉ်ႏတထင်ႏနွောင်ꩻတဝ်း အစီꩻအဝွေꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းလိတ်ဖေႏဆန္ဒ လဝ်းထေ့ဗာႏ ဥက္ကဋ္ဌတွမ်ႏ အွဉ်အကိုရေꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏထျꩻ။

လွိုက်ရွေꩻပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ အစွိုꩻအမုဆောင်ႏကိစ္စ

၁၇။ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ အရန်းအလွောက်ꩻ ကအီႏလွိုက်ရွေꩻဒါႏ ထာꩻမာꩻအမုꩻဆောင်ႏစွိုꩻနဝ်ꩻ - (က) ဒုံတွိုင်ꩻဒုံတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ လွိုက်ဒင်ႏဗာႏ ပညာႏရေꩻကောႏမတီႏ။ (ခ) အဝ်ႏဒုံနမ်းတင်တဲင် လွိုက်ဗာႏအွိုင်ႏနမ်းတင်။ (ဂ) အဝ်ႏအွိုင်ႏနမ်းတင်တဲင် လွိုက်ရွေꩻထင်ႏဗာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏနမ်းတင်။ (ဃ) အဝ်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏနမ်းတင်တဲင် လွိုက်ရွေꩻထင်ႏဗာႏ ဗဟိုႏနမ်းတင်။ (င) ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ပညာႏရေꩻကောႏမတီႏနဝ်ꩻ အရန်းအလွောက်ꩻ စွုမ်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ စွုမ်ႏအွိုင်ႏ၊ စွုမ်ႏဒုံ ဖေႏကပါသော့ꩻဗာႏ။ (စ) ဝေင်ꩻနယ်ႏမုဲင်ꩻ၊ အွိုင်ႏမုဲင်ꩻ၊ ဒုံမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း အမျာꩻအတွက် ကအောင်ႏရွက်နွောင်ꩻဒါႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ မဉ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻအာနဝ်ꩻ ပါလွိုသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ။ ၁၈။ အမျိုꩻသာꩻအတွက် ကဆောင်ႏရွက်နွောင်ꩻဒါႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏနဝ်ꩻ - (က) ရော့ꩻဖေႏတာႏဝွန်ႏ အမျိုꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ဖေႏတာႏဝွန်ႏဗာႏ။ (ခ) မွေးတဝ်းလဲ့ နေးတွမ်ႏသꩻစေႏတနာႏတဲင် ဝင်ꩻမဉ်ႏကွီလွဉ် ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ အကျိုꩻမဉ်ႏရအဝ်ႏလဲ့ ဖေႏခွင်ꩻဗာႏ။ (ဂ) အခေႏအနေႏ မဉ်ႏရတဟဝ်တဝ်းလဲ့ ထူႏသိမ်ꩻချာဗာႏ။

ဖျင်အစွိုꩻဥပဒေႏကိစ္စ

၁၉။ မဉ်ႏလိုႏဖျင် အစွိုꩻဥပဒေႏနဝ်ꩻ (က) အရေꩻမဉ်ႏတတန်တဝ်းလဲ့ တွိုႏအစီꩻအဝွေꩻမꩻ ဖျင်ဗာႏ။ (ခ) အရေꩻမဉ်ႏတန်တဲ့ နေးထူႏအစွိုꩻသားဆန္ဒတဲင် ဖျင်ဗာႏ။ (ဂ) ဖျင်ဥပဒေႏမဉ်ႏထွူနဝ်ꩻ ဥက္ကဋ္ဌနမ်းကိုႏတဲင်ႏ တဲမ်းဗာႏစူမုဲင် (လက်မှတ်ထိုး)ထွူတဲင် ကျောႏညာႏဖေႏဗာႏ။ ၂၀။ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ဆုံꩻဖျတ်တထွူတဝ်းတဲင် ဆဲင်ႏရာꩻအရန်းရန်း ကဒင်ႏပျꩻလွဉ်ဒါႏ ပျဿနာႏဖုံႏနဝ်ꩻ - (က) ဆုံꩻဖျတ်ဖေႏဗာႏတဝ်း တလဲင်ႏချင်ꩻ။ (ခ) စဲစ်ဆေꩻအထျꩻအထောင်ꩻထွူမꩻ ဆုံꩻဖျတ်ဖေႏဗာႏ။ (ဂ) ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံအရန်းအလွောက်ꩻ ဆုံꩻဖျတ်အတွိုင်ꩻ မဉ်ႏအဝ်ႏမွေးလဲဉ်းတဲ့ လိတ်လဝ်းနဝ်ꩻ ပယ်ႏထိုꩻဗာႏ။

လွောင်ႏဗူႏလွေꩻ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻကိစ္စ

၂၁။ (က) ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏစွိုꩻ။ (ခ) ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏစွိုꩻ။ (ဂ) ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ အွိုင်ႏစွိုꩻ။ (ဃ) ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဒုံအစွိုꩻ သတ်မတ်လွေꩻ အရန်းရန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၂၂။ (က) ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ သက်တန်ꩻနဝ်ꩻ သတ်မတ်ဖေႏ (၃)နေင်ႏ။ (ခ) အစွိုꩻသက်တန်ꩻ (၃)နေင်ႏမဉ်ႏဗွေထွူနဝ်ꩻ ဒင်ႏတသာဖျင်ဗာႏ အမုꩻဆောင်ႏတသာ။ (ဂ) အစွိုꩻသက်တန်ꩻ (၃)နေင်ႏ မဉ်ႏဗွေထွူတဲင် ကအီႏဒင်ႏတသာဖျင်ယင်းဒါႏ အမုꩻဆောင်ႏစွိုꩻနဝ်ꩻ အစွိုꩻသက်တန်ꩻအီႏဗွေ (၃)နေင်ႏ အဝ်ႏကုဲင်(၅)လာအယံတွင်ꩻ လွောင်ႏဗူႏဖေႏဗာႏ လွိုက်ရွေꩻရေꩻ (ကော်မရှင်)တွမ်ႏ တဲမ်းထွို့ꩻအစွိုꩻဥပဒေႏသား။ (ဃ) အစွိုꩻတသာ ပေါႏထန်ႏလွဉ်ရေꩻတာႏ လွိုက်ရွေꩻရေꩻ (ကော်မရှင်)စွိုꩻယို နာယကပုဂ္ဂိုလ်ႏတန်သီးသဘော်ꩻအတွိုင်ꩻ အစွိုꩻကိုလဲ့သင်၊ အစွိုꩻထန်ႏလဲ့သင် လွိုက်ရွေꩻနွောင်ꩻဒျာႏ။ (င) မဉ်ႏမဉ်ဒင်ႏချာဗော့ꩻ အစွိုꩻလီꩻသားလဲ့ ဒင်ႏနွောင်ꩻ၊ လွိုက်ရွေꩻလိုꩻတသာလဲ့ လွိုက်ရွေꩻနွောင်ꩻဒျာႏ။ (စ) ကအီႏဒင်ႏမျောက် လွိုက်ရွေꩻဒါႏပုဂ္ဂိုလ်ႏနဝ်ꩻ ယိုꩻရာꩻ၊ လꩻရာꩻ၊ သꩻရင်ꩻစေႏတနာႏတအဲဉ်ထဝ်း၊ ခွုမ်မာꩻဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏလဲ့ တဒါႏတဝ်း-စတဲင် ပုဂ္ဂိုလ်ႏစားယို လွိုက်ရွေꩻဗာႏတဝ်း။ (ဆ) ဩဇာႏ အာႏဏာႏအဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ၊ ပရိသတ်တင်ꩻလုဲင် အာႏကွိုꩻလꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏ၊ ပညာႏရေꩻအလောင်း သꩻဓာတ်အာႏရဲင်ꩻတလာပုဂ္ဂိုလ်ႏ၊ စွိုးခွိုꩻအလောင်း သꩻရင်ꩻစေႏတနာႏအဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ၊ ထာꩻထီႏထိုဆွာꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏ၊ ဒါႏလိတ်လုဲင်ꩻ ဒါႏပညာႏပုဂ္ဂိုလ်ႏစတဲင် အင်္ဂါႏကပြဲ့ꩻစုံႏဒါႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ လွိုက်ရွေꩻဗာႏဒျာႏပုဂ္ဂိုလ်ႏစားနဝ်ꩻ။ (ဇ) အစွိုꩻသား ထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏ ဥပဒေႏယံတဲပ်နဲပ်အတာႏ ကလိုႏထဲမ်ဗဲ့ꩻကိစ္စနဝ်ꩻ (၃)နေင်ႏတလဲင်ႏ ထွားမွဉ်းဖျင်ဖေႏဗာႏ မဉ်ႏအဝ်ႏမွေးမဲဉ်းဒျာႏလဲ့ အွဉ်ႏတဉ်ႏချာဖေႏဗာႏ။

ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲးတွမ်ႏ ထောင်ထွားလွဉ်ꩻကိစ္စ

၂၃။ (က) တနေင်ႏ(၂)လဲင်ႏ မာꩻဖေႏဗာႏ ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲး။ (ခ) ပထမလဲင်ႏ ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲးနဝ်ꩻ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလာ၊ ဒုတိယလဲင်ႏ ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲနဝ်ꩻ ကထိန်ႏလာ။ (ဂ) ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲးနဝ်ꩻ ဥက္ကဋ္ဌ မဉ်ႏတမွေးတဝ်းလဲ့ အွဉ်အကိုရေꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဖစ်ဟဲ့ꩻဗာႏ။ (ဃ) အရေꩻမဉ်ႏပေါႏနဝ်ꩻ အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း ဟဲ့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ အစီꩻအဝွေꩻ။ ၂၄။ (က) တနေင်ႏ (၁)လဲင်ႏ ဗွောင်သွဉ်ဖေႏဗာႏ အစွိုꩻသား သဘော်ꩻတရာꩻသွဉ်တန်ꩻ။ (ခ) သဘော်ꩻတရာꩻသွဉ်တန်ꩻနဝ်ꩻ ဥက္ကဋ္ဌနမ်းကိုႏတဲင်ႏ ဗွောင်သွဉ်ဖေႏဗာႏ။ (ဂ) ဥက္ကဋ္ဌ မဉ်ႏတတန်ꩻဖုဲင်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ ဥက္ကဋ္ဌခန်ꩻအပ် ပုဂ္ဂိုလ်ႏအပါꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ထူႏတာႏဝွန်ႏခွုမ်မာꩻ ဆောင်ႏရွက်ဗွောင်သွဉ်လွေꩻဖေႏဗာႏ။ (ဃ) သဘော်ꩻတရာꩻသွဉ်တန်ꩻယို ခေတ်ကာလ အခေႏအနေႏအလꩻ ကလိုႏအပ်ဒါႏ ထာꩻသေတရာꩻ၊ အစွိုꩻအင်းရွယ်ႏချက်တွမ်ႏ ထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏယို အစွိုꩻသားစွုမ်ႏဖြာꩻ ဖေႏကသေနာႏတဲင် ဗွောင်ဖေႏဗာႏသွူ။ (င) သဘော်ꩻတရာꩻယို အဝ်ႏဗဟိုႏတဲင် လင်ꩻဗာႏဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အဝ်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏတဲင် လင်ꩻဗာႏအွိုင်ႏ၊ အဝ်ႏအွိုင်ႏတဲင် လင်ꩻဗာႏဒုံဆောင်ႏ လွေꩻအရန်းရန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ၂၅။ (က) ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ အရန်းအလွောက်ꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏတနေင်ႏတလဲင်ႏ ထောင်ထွားလွဉ်ꩻဗာႏ၊ ဟော်ꩻပါဗာႏတရာꩻ။ (ခ) ထောင်ထွားလွဉ်ꩻတွမ်ႏ ဟော်ꩻတရာꩻဖုံႏယို အစွိုꩻသားကားကအဝ်ႏ လွေꩻလို့လို့ဗာႏ။ (ဂ) လိုႏအပ်မုꩻအလꩻ မဉ်ႏလိုႏထဲင်းလိုꩻနဝ်ꩻ အစွိုꩻနွို့သား မွေးတဝ်းလဲ့ ဖစ်ဟဲ့ꩻပါနွောင်ꩻဒျာႏ။

ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ပအိုဝ်ႏကိစ္စ

၂၆။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏ/ ဝေင်ꩻနယ်ႏ အရန်းအလွောက်ꩻ ကချꩻမတ်လင်ꩻဖေႏဒါႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ စွုမ်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ စွုမ်ႏအွိုင်ႏ၊ စွုမ်ႏဒုံ အွဉ်ႏလွေꩻ ဖြေႏလွေꩻဗာႏ။ ၂၇။ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်နဝ်ꩻ သံႏဃာႏကချꩻမတ်လင်ꩻဖေႏ တဖူꩻရဲဉ်ႏအတွိုင်ꩻ တယ်ႏဒဲဉ်သီႏ ဗꩻဒဲဉ်ရုတ်ꩻ (၃)လာအတွင်ꩻကို အွဉ်ႏလွေꩻဗာႏ။ ၂၈။ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ တဝေင်ꩻနယ်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဗာႏတနီꩻချင်ꩻ၊ အွဉ်ႏရီးဆုဲင်ꩻဝင်ꩻလꩻတဝ်း။ ၂၉။ ငဝ်းရီပုစ္ဆာႏနဝ်ꩻ ဗဟိုႏကချꩻမတ်အတွိုင်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏအစွိုꩻ မဉ်ႏထေချာဒျာႏနဝ်ꩻ ဥက္ကဋ္ဌတန်သဘော်ꩻအတွိုင်ꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအပါꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ဖေႏတာႏဝွန်ႏနွောင်ꩻ၊ ဖေႏအပ်နွောင်ꩻဒျာႏ။ ၃၀။ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်၊ စေလိတ်(စာမေးပွဲ)နဝ်ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻ အွိုင်ႏဖွော်အွိုင်ႏမွဉ်ꩻ ထွားထိန်ꩻချာဗာႏဒျာႏ။ ၃၁။ အစေမဲဉ်ႏစေးလာႏယို အခေႏအနေႏအလꩻ ထွားချင်းစီႏဆင်ႏ မွဉ်းသုတ်သင်ႏ စီႏမန်ႏထွူတဲင် စဲစ်စုဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏသင်ꩻရာꩻ ထွားခွုမ်မာꩻဗာႏ။ ၃၂။ ငဝ်းရီပုစ္ဆာႏတွမ်ႏ အစေမဲဉ်ႏစေးလာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ/ အွိုင်ႏထွားစီႏဆင်ႏခွုမ်မာꩻလွေꩻဖေႏဗာႏ။ ၃၃။ ငဝ်းရီပုစ္ဆာႏတွမ်ႏ အဖြေႏစေးလာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ/ အွိုင်ႏမဉ်ႏတခွုမ်စံႏချာနွောင်ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ အပ်ငါဗာႏဗဟိုႏ။ ၃၄။ ပွယ်ꩻအောင်ႏလိတ်တွမ်ႏ ပွယ်ꩻဖေႏအပ်ဆုꩻနဝ်ꩻ ထွားသွူဒေႏသ အခေႏအနေႏတဲင် ချင်းမာꩻဒျာႏ၊ အနယ်ꩻသီအဲဉ်ထဝ်း။ ၃၅။ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်မွူးနီꩻနဝ်ꩻ တနေင်ႏတလဲင်ႏ အဝ်ႏဗဟိုႏ/ ဝေင်ꩻနယ်ႏကျောႏညာႏဖေႏဗာႏ အွိုင်ႏ/ ဒုံ လွေꩻအရန်းရန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

သွဉ်တန်ꩻတွမ်ႏ သွဉ်တန်ꩻစာႏရင်ꩻကိစ္စ

၃၆။ ထွာနွောင်ꩻဆရာႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏသွဉ်တန်ꩻယို တနေင်ႏ(၁)လဲင်ႏ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ ဗွောင်သွဉ်လွေꩻဖေႏဗာႏ အရန်းရန်း။ ၃၇။ စွုမ်ႏနေင်ႏ သွဉ်တန်ꩻစားရင်ꩻယို အဝ်ႏအွိုင်ႏပသာထင်ႏဗာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အဝ်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏ ပသာထင်ႏဗာႏဗဟိုႏ၊ အဝ်ႏဗဟိုႏ ကျောႏညာႏချာဖေႏဗာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏစွုမ်ႏဆကီ။ ၃၈။ ရပ်ရာႏဒုံဆောင်ႏ စီꩻကန်ꩻတွမ်ႏ ကျောင်ꩻဆရာႏမူႏခို စီꩻကန်ꩻယို အခေႏအနေႏအလꩻ ထေဖေႏဗာႏ (မဉ်ႏလိုႏဖျင်ထဲင်းနေးလွုမ်ꩻလဲ့ ဖျင်ဗာႏ)။

အစွိုꩻထဲမ်ဗဲ့ꩻကိစ္စ

၃၉။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ အပါꩻ/ ဖြာꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း (က) မဉ်ႏထွက်ထိုꩻ (ခ) မဉ်ႏဗားထိုꩻ (ဂ) မဉ်ႏထွာပါရာဇိက အာပတ္တာဓိကရုဏ်း (ဃ) မဉ်ႏခံႏဗာႏရာဇဝွတ်မုꩻ (င) မဉ်ႏတလွောက်ꩻနာႏတဝ်း ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ အစွိုꩻဥပဒေႏနဝ်ꩻ အစွိုꩻနွို့သား မွေးတဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻသွူ။ ၄၀။ (က) မီနမဉ်ထန်ႏထိုꩻ အစွိုꩻနဝ်ꩻ မဉ်ႏတွိုႏအစီꩻဝွေꩻမꩻ ကွီထန်ႏဗာႏ။ (ခ) ကွဲႏတွော့ꩻ အမျာꩻသီးကျွိုက်တဝ်းတဲင် အစွိုꩻသားကားကအဝ်ႏ တရိုꩻတဝ်း၊ သွံပွန်းနီပွန်းတရိုꩻတဝ်း မဉ်ႏထွဉ်ႏထန်ႏထိုꩻနဝ်ꩻ အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း ထန်ႏထိုꩻဗာႏ။ ၄၁။ (က) ကိစ္စအမျိုꩻကခွေါင်းဝွို့တွမ်ႏ၊ ကပွိုင်းခတ်ꩻဒါႏ အစွိုꩻဂုဏ်ႏသိက္ခာႏနဝ်ꩻ ခွုမ်မာꩻကျံႏစယ်ႏ ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏလꩻတဝ်း။ (ခ) မဉ်ႏဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏနဝ်ꩻ အစွိုꩻသားဆုံꩻဖျတ်နုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ ခံႏဗာႏ၊ လွောက်ꩻနာႏဗာႏ။

မာꩻအလွောင်ႏအဗူႏကိစ္စ

၄၂။ ဂုဏ်ႏထူꩻ ဗဟိုႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏ အွိုင်ႏ ဒုံ (က) နာယကစွိုꩻအဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ၂၅ ၇ ၅ ၃ (ခ) ဥက္ကဋ္ဌစွိုꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ၅ ၂ ၂ ၂ (ဂ) အွဉ်အကိုရေꩻစွိုꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ၅ ၂ ၂ ၂ (ဃ) ဘဏ္ဍာႏစုရွမ်ရေꩻအစွိုꩻ ၂ ၂ ၂ ၂ (င) ထွားစဲစ်ဆေꩻစာႏရင်ꩻစွိုꩻ ၃ ၃ ၂ ၂ (စ) အွဉ်ရွုမ်ꩻကိုစွိုꩻ ၅ ၄ ၂ ၂ (ဆ) အစွိုꩻနွို့အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ၂၅ ၇ ၃ ၃ တောင်ꩻသေꩻ/ = ဗဟိုႏစွိုꩻနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏတမျိုꩻသာꩻလွုမ်း။

                        = ဝေင်ꩻနယ်ႏအစွိုꩻနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏတဝေင်ꩻနယ်ႏလွုမ်း။
                        = အွိုင်ႏအစွိုꩻနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏအွိုင်ႏတဖြုံႏလွုမ်း။
                        = ဒုံအစွိုꩻနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏတဒုံလွုမ်းနဝ်ꩻသွူ။

ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ နာယကပုဂ္ဂိုလ်ႏစွိုꩻတာႏဝွန်ႏ

၄၃။ နာယကပုဂ္ဂိုလ်ႏစွိုꩻနဝ်ꩻ အစွိုꩻသားအလောင်း -
- (က) သာႏသနာႏ
- (ခ) ဘာႏသာႏရေꩻ
- (ဂ) ပညာႏရေꩻ
- (ဃ) လိတ်လုဲင်ꩻရေꩻ
- (င) လွောင်ႏဗူႏရေꩻ
- (စ) ယေန်ႏငဲးရေꩻ ယံတိုꩻတက်ထင်ႏထို၊ ယံဟဝ်တသေႏသေႏလွေꩻနဝ်ꩻ ဖေႏဗာႏအစွိုꩻသားလောင်း ငဝ်းဩဝါဒ။

ဥက္ကဋ္ဌ တာႏဝွန်ႏ
- ၄၄။ (က) ဥက္ကဋ္ဌပုဂ္ဂိုလ်ႏနဝ်ꩻ အမျာꩻသဘော်ꩻတူႏ ဒင်ႏမျောက်ထင်ႏလဲဉ်းသွူတဲင် အစွိုꩻကချꩻမတ်သေꩻခါꩻဒါႏ ထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏယို ခွုမ်ထူႏခြေင်းခြေင်းသွူတဲင်" သာႏသနာႏ၊ ဘာႏသာႏ၊ ပညာႏ၊ လိတ်လုဲင်ꩻ၊ လွောင်ႏဗူႏ၊ ယေန်ႏငဲး"စစွဉ်ႏထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏ စားယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ဝွေႏဖန်ႏခွုမ်မာꩻလွေꩻဗာႏ။
- (ခ) အစွိုꩻသားလောင်းလဲ့ ဖေႏလွေꩻဗာႏအကျံႏဉာဏ်ႏ၊ ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻလဲ့ အွဉ်မာꩻလွေꩻဗာႏ။
- (ဂ) တနေင်ႏ (၂)လဲင်ႏ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ (ဆဲင်ႏရာႏတာႏဝွန်ႏ)ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲကို ထူႏတာႏဝွန်ႏမာꩻဖေႏဗာႏ။
- (ဃ) မဉ်ႏတွိုႏအစီꩻအဝွေꩻကိုနဝ်ꩻလဲ့ မာꩻဖေႏဗာႏ သဘာပတိ။
၄၅။ ကဒင်ႏလွဉ်ဒါႏ လိတ်လဝ်းဖုံႏယို -

(က) သိမ်ꩻသေꩻခါꩻ (ခ) မဉ်ႏလဝ်းဖြောင်းနေးတဲ့ တဲမ်းမတ်သေꩻခါꩻ သေႏသေႏချာႏချာႏထွူတဲင် သင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ ဆောင်ႏရွက်ဖေႏဗာႏ။

၄၆။ အစီꩻအဝွေꩻမတ်တန်ꩻ ဆုံꩻဖျတ်ချက်ကိုယို နမ်းကိုႏတဲင်ႏ တဲမ်းသေꩻခါꩻဗာႏစူမုဲင် (လက်မှတ်ထိုး)။
၄၇။ ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံအရန်းရန်း (အရန်းအလွောက်ꩻ) ကချꩻမတ်လင်ꩻဖေႏဒါႏ ထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏတွမ်ႏ အမိန်းဖုံႏယိုလဲ့ သဲင်ꩻသျင်ꩻချာဖေႏဗာႏ ဆဲင်ႏရာꩻ နယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံကို။
၄၈။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ အစွိုꩻသားဖုံႏ -

(က) ဆွတ်ꩻထန်ႏထိုꩻကိစ္စ (ခ) ပါနွို့သော့ꩻကိစ္စ (ဂ) ဖျင်ဥပဒေႏကိစ္စ (ဃ) အမျာꩻကသေထွိုက်သေသင်ꩻကိစ္စဖုံႏယို နေးတွမ်ႏအစွိုꩻသား သဘော်ꩻဆန္ဒတဲင် ကျောႏညာႏထေနယ်ဖေႏဗာႏ။

၄၉။ မဉ်ႏလိုႏအကူႏအညီႏနဝ်ꩻ အစွိုꩻသားအပါꩻ/ဖြာꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ကွီနွောင်ꩻဒျာႏ။
၅၀။ (က) မဉ်ႏမဉ်ချꩻထိုꩻ ဥက္ကဋ္ဌအရာႏယို မဉ်ႏတွိုႏအစီꩻဝွေꩻ ချꩻဗာႏ။
- (ခ) ကွဲႏတွော့ꩻ အမျာꩻသီကျွိုက်တဝ်းတဲင် အစွိုꩻသားကားအဝ်ႏတရိုꩻတဝ်း သွံပွန်းနီပွန်းတရိုꩻတဝ်း မဉ်ႏထွဉ်ႏချꩻထိုꩻ ဥက္ကဋ္ဌအရာႏယို အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း ချꩻထိုꩻဗာႏ။

=ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ (ဒု-တ-စ-မဥက္ကဋ္ဌ) တာႏဝွန်ႏ

၅၁။ စွဲးကို ဆောင်ႏရွက်ညီꩻဗာႏ ပထမဥက္ကဋ္ဌထာꩻမာꩻ။
၅၂။ ပထမဥက္ကဋ္ဌ တဆောင်ႏရွက်နွောင်ꩻတဝ်း အယံတွင်ꩻနဝ်ꩻ ပထမဥက္ကဋ္ဌ တာႏဝွန်ႏကားကအဝ်ႏဖုံႏယို ထူႏတာႏဝွန်ႏ ဆောင်ႏရွက်ဖေႏဗာႏ ပထမဥက္ကဋ္ဌထာꩻမာꩻ။
၅၃။ ပထမဥက္ကဋ္ဌ မဉ်ႏမာꩻနွောင်ꩻချာသွူ ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ ပထမဥက္ကဋ္ဌ ကသေထွိုက်သေသင်ꩻဒါႏကိစ္စဖုံႏယို လဝ်းနယ်ဗာႏ၊ မတ်တန်ꩻစာႏရင်ꩻဖုံႏယိုလဲ့ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏ ပထမဥက္ကဋ္ဌ။

ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ပထမအွဉ်အကိုရေꩻတာႏဝွန်ႏ

၅၄။ အွဉ်အကိုရေꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏနဝ်ꩻ ထူႏလို့လို့ဗာႏ အစွိုꩻသားတာႏဝွန်ႏ၊ ဥက္ကဋ္ဌတန် ကအွဉ်ႏဒေါ့ꩻလင်ꩻဒါႏအတွိုင်ꩻ မာꩻဗာႏ၊ ဖေႏသေႏသေႏဗာႏ ဥက္ကဋ္ဌတန် အကျံႏအဉာဏ်ႏ (ဆဲင်ႏရာꩻအရန်းရန်း)။
၅၅။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏလိတ်ပအိုဝ်ႏယိုနဝ်ꩻ ဖေႏနေးကတဉ်ႏခွေါင် ထင်ႏထိုတသွောင်းလွေꩻငါသေႏသေႏနဝ်ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻအွဉ်မာꩻလွေꩻဗာႏ။
၅၆။ မဉ်ႏအဝ်ႏလိုႏတွိုင်ႏပင်ႏ အစွိုꩻသားလဲ့ အွဉ်ႏဒေါ့ꩻဟွုန်ထွူ ဥက္ကဋ္ဌတန်တွော့ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏအစီꩻအဝွေꩻ။
၅၇။ မာꩻအစီꩻအဝွေꩻမုဲင်ꩻခါတရိုꩻတဝ်း မာꩻလွေꩻဗာႏအွဉ်ႏခြပ်သား (ဆဲင်ႏရာꩻအရန်းရန်းဒျာႏသွူ။) အစီꩻအဝွေꩻမတ်တန်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻလဲ့ တဲမ်းမတ်သေꩻခါꩻဗာႏ အစီꩻအဝွေꩻအစီႏအစဲဉ်ႏနဝ်ꩻလဲ့ တဲမ်းထွို့ꩻလွေꩻဖေႏဗာႏ။
၅၈။ မတ်တန်ꩻစာႏရင်၊ ကပွိုင်းဝွို့ဒါႏ တွမ်ႏအစွိုꩻသားဖုံႏယို သိမ်ꩻသေꩻခါꩻဟဝ်ဟဝ်ဗာႏ။
၅၉။ တနေင်ႏတလဲင်ႏ ကွီဗာႏ -
- (က) ကျောင်ꩻဆရာႏ (လိတ်ပအိုဝ်ႏသွဉ်ဆရာႏ)စာႏရင်ꩻ။
- (ခ) သွဉ်လိတ်ပအိုဝ်ႏသားစာႏရင်ꩻ။
- (ဂ) ထွာနွောင်ꩻဆရာႏသွဉ်တန်ꩻသားစာႏရင်ꩻထွူတဲင် ဆဲင်ႏရာꩻအရန်း မာꩻလိတ်ဗွိုန် သွံစောင်ႏတွော့ꩻ တစောင်ႏနဝ်ꩻ ပသာငါ၊ တစောင်ႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻသေꩻခါꩻ၊ တစောင်ႏနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ-ဆဲင်ႏရာꩻ ကေႏညာႏဖေႏအမျာꩻ (ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ဆဲင်ႏရာႏ လွေꩻပဉ်ရန်းရန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။)
၆၀။ လိတ်ပင်ꩻ၊ လိတ်နိုꩻဆောႏ၊ လိတ်ဖေႏသတိꩻ၊ လိတ်မေတ္တာႏရပ်ခံႏ၊ လိတ်နယ်ထွဉ်ႏဖုံႏယို တွိုင်ႏပင်ႏထွူ ဥက္ကဋ္ဌတဲင် ထေဖေႏအမျာꩻ ထူႏတာႏဝွန်ႏခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်ဗာႏ (ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ ဆဲင်ႏရာꩻအရန်း လွေꩻပဉ်ထွော့ထွော့နဝ်ꩻသွူ)။
၆၁။ တနေင်ႏတလဲင်ႏ ဒင်ႏနယ်ဗာႏ လိတ်အစီႏရင်ႏခံႏ ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲးနေင်ႏခွပ်ကို။

၆၂။ မဉ်ႏလိုႏအကူႏအညီႏနဝ်ꩻ အစွိုꩻသားအပါꩻ/ဖြာꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ကွီနွောင်ꩻဒျာႏ။

ဘဏ္ဍာႏစုရွမ်ရေꩻတာႏဝွန်ႏ

၆၆။ အစွိုꩻအတွက် ရွဉ်တောင်ႏတာႏ(ရန်ပုံငွေ)ဖေႏကလꩻနဝ်ꩻ နေးထူႏသွူအစွိုꩻသားဆန္ဒတဲင် ဆောင်ႏရွက်ဖေႏဗာႏ။ ၆၇။ ကလꩻလွဉ်ဒါႏ ရွဉ်တောင်ႏတာႏယို သိမ်ꩻဟဝ်ဟဝ်ဖေႏဗာႏ။ ၆၈။ (က) အစွိုꩻအတွက် ကလိုႏသုံꩻစုဲင်ႏလဲ့နဝ်ꩻ။ (ခ) သာႏသနာႏ၊ ဘာႏသာႏ၊ ပညာႏ၊ လိတ်လုဲင်ꩻ၊ လွောင်ႏဗူႏ၊ ယေန်ႏငဲးအတွက် ကကွီလွဉ်ဒါႏ အကူႏအညီႏလဲ့နဝ်ꩻ ထေဖေႏဗာႏ။ ၆၉။ အလꩻကားမုဲင်ꩻ၊ အလို့ကားမုဲင်ꩻစတဲင်စားယို တနေင်ႏတလဲင်ႏ ထေနယ်ဖေႏဗာႏသျင်ꩻတန်ꩻ။

ထွားစဲစ်ဆေꩻစာႏရင်ꩻစွိုꩻတာႏဝွန်ႏ

၇၀။ အစွိုꩻသားထာꩻမာꩻ ယံထွာအောင်ႏမျင်ႏလွေꩻအီတာႏ တနေင်ႏတလဲင်ႏ ကလူႏခံႏဒါႏရွဉ်တောင်ႏတာႏယို ရွဉ်တွမ်ႏစာႏရင်ꩻ မဲဉ်ႏတမဲဉ်ႏတဝ်း ထွားစဲစ်ဆေꩻဗာႏ။ ၇၁။ တနေင်ႏတလဲင်ႏ ကလူႏခံႏဒါႏရွဉ်ယို စွုမ်ႏဒုံ၊ စွုမ်ႏကျောင်ꩻ၊ စွုမ်ႏနယ်ႏ သော့ꩻတသော့ꩻတဝ်း ထွားစဲစ်ဆေꩻဗာႏ။ ၇၂။ ရွဉ်မဉ်ႏတဖျော်စွုမ်ႏတဝ်းဒွိုန်း/ ဖျော်သွူလဲ့ တွမ်ႏကချꩻမတ်သꩻခါꩻ ရွဉ်ဆေ့ꩻအာ မဲဉ်ႏတမဲဉ်ႏတဝ်းစားနဝ်ꩻလဲ့ ကအဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ အထွောင်းနဝ်ꩻ တဲမ်းလိတ်လဝ်းဟွုန် (ကွီယင်း)ဗာႏ။ ၇၃။ တနေင်ႏ(၂)လဲင်ႏ ထွားစဲစ်ဆေꩻဗာႏစာႏရင်ꩻ တင်ꩻကျွစ်တလဲင်ႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻတလဲင်ႏ။ ၇၄။ တနေင်ႏတလဲင်ႏ သျင်ꩻတန်ꩻယံထန်ႏနွောင်ꩻ၊ ယံချော်ပြေအတွက် တနေင်ႏတလဲင်ႏ ရွဉ်နွို့ရွဉ်ထန်ႏစာႏရင်ꩻယို စဲစ်ဆေꩻခွုမ်မာꩻဗာႏ။

တာႏဝွန်ႏခံႏ အွဉ်အစွိုꩻကိုအစွိုꩻတာႏဝွန်ႏ

၇၅။ အစွိုꩻသားလိတ်နွို့လိတ်ထန်ႏဖုံႏယို သိမ်ꩻဟဝ်ဖေႏဗာႏ။ ၇၆။ အစွိုꩻသားမတ်တန်၊ စာႏရင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ထွားခွုမ်မာꩻဖေႏဗာႏ။ ၇၇။ ဥက္ကဋ္ဌတွမ်ႏ အွဉ်အကိုရေꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီး ဖေႏခွင်ꩻအလꩻ မဉ်ႏထွဉ်ႏထေလိတ်ကျောႏညာႏ၊ လိတ်ပင်ꩻ၊ လိတ်နိုꩻဆောႏ၊ လိတ်အမိန်းစွဉ်ႏစားယိုဖုံႏလဲ့ ခွုမ်မာꩻဖေႏဗာႏ။ ၇၈။ အရေꩻတန်အဝ်ႏတဲင် မဉ်ႏလိုႏထေလိတ်လဝ်းဟွုန်နဝ်ꩻ စူမုဲင် (လက်မှတ်ထိုး)တဲမ်းနွောင်ꩻဒျာႏ၊ ထေနွောင်ꩻဒျာႏ၊ ကျောႏညာႏနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။

ဗဟိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံ အစွိုꩻနွို့ပုဂ္ဂိုလ်ႏစွိုꩻ တာႏဝွန်ႏဝွတ္တရာꩻ

၇၉။ အစွိုꩻအတွက် ကအဝ်ႏလိုႏကူႏညီႏ ဆောင်ႏရွက်ခွုမ်မာꩻကိုဒါႏ အစွိုꩻသားထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကူႏညီႏဆောင်ႏရွက်ခွုမ်မာꩻကိုဗာႏ။ ၈၀။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ အစွိုꩻအင်းရွယ်ႏချက်/ ထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ယံဖေႏကအောင်ႏမျင်ႏ တွိုႏခြောင်ꩻလွေꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏရာꩻအရပ်၊ တွိုႏရာꩻအရပ် နိုꩻဆောႏတမာ ဖေႏအာႏလွေꩻဗာႏ အမျာꩻပရိသတ်။ ၈၁။ ဥက္ကဋ္ဌ၊ အွဉ်အကိုရေꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏသီး ကကွီလွဉ်ဒါႏ အကူႏအညီႏယို အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း ကူႏညီႏစွဲးထဲမ် ဆောင်ႏရွက်ခွုမ်မာꩻကိုဗာႏ။ ၈၂။ ဥက္ကဋ္ဌ၊ အွဉ်အကိုရေꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏသီး မဉ်ႏပင်ꩻလွဉ်၊ မဉ်ႏဖစ်လွဉ်နဝ်ꩻ အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း လွဉ်ဗာႏ။ ၈၃။ နာယက၊ ဥက္ကဋ္ဌ၊ အွဉ်အကိုရေꩻ၊ အစွိုꩻနွို့စစွဉ်ႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ နီလိတ်ပအိုဝ်ႏယို ဒါႏချာဗာႏစွုမ်ႏပါꩻပါꩻ/ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ။ ၈၄။ အစွိုꩻသားကားကအဝ်ႏ မီမဉ်ႏထန်ႏထိုꩻအစွိုꩻနဝ်ꩻ - (က) မဉ်ႏတွိုႏအစီꩻအဝွေꩻ ကွီထန်ႏဗာႏ။ (ခ) ကွဲႏတွော့ꩻ သွံပွန်းနီပွန်းတရိုꩻတဝ်း မဉ်ႏထွဉ်ႏထန်ႏထိုꩻအစွိုꩻနဝ်ꩻ အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း ထန်ႏထိုꩻဗာႏ။

တောင်ꩻသေꩻ

ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ ဥပဒေႏတွမ်ႏ တာႏဝွန်ႏဝွတ္တရာꩻယိုနဝ်ꩻ (က) ဗဟိုႏ (ခ) ဝေင်ꩻနယ်ႏ (ဂ) အွိုင်ႏ (ဃ) ဒုံ ဌာနလစ်ꩻထွောင်း ထာမꩻမာꩻယို ထေညီꩻဝင်ꩻတထွောင်းချင်ႏတဲင် ဖတ်ထွားသွူလိတ်ယိုတွော့ꩻ ယူႏဒျာႏ ထီႏဒျာႏ သေနာႏဒျာႏသွော့ အဓိပ္ပါယ်ႏနုဲင်းယို - (၁) ဒုံကိုပညာႏရေꩻကောႏမတီႏ ဆဲင်ႏဒျာႏထာꩻမာꩻ ဒုံဆောင်ႏကိုလွုမ်ꩻ။ (၂) အွိုင်ႏပညာႏရေꩻကောႏမတီႏလဲ့ ဆဲင်ႏဒျာႏထာꩻမာꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏကိုလွုမ်ꩻ။ (၃) ဝေင်ꩻနယ်ႏပညာႏရေꩻကောႏမတီႏလဲ့ ဆဲင်ႏဒျာႏထာꩻမာꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏကိုလွုမ်ꩻ။ (၄) ဗဟိုႏပညာႏရေꩻကောႏမတီႏနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏတမျိုꩻသာꩻလွုမ်းဆꩻကီ တာႏဝွန်ႏအဝ်ႏလို့လို့နဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း အဝ်ႏဒုံဆောင်ႏတဲင် ထင်ႏအွိုင်ႏ၊ အဝ်ႏအွိုႏတဲင် ထင်ႏကီဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အဝ်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏတဲင် ထင်ႏကီဗဟိုႏ လွေအရန်းရန်းနုဲင်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ အဝ်ႏဗဟိုႏဆꩻကီသူꩻတဲ့ လင်ꩻလဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ အွိုင်ႏ၊ ဒုံဆောင်ႏ အရန်းရန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏရေꩻကောႏမတီႏကရိုꩻနဝ်ꩻ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏအစွိုꩻ"နဝ်ꩻသွူ။