ပြောင်ꩻမွိုန်းအရောင်ႏ
"ပြောင်ꩻမွိုန်းအရောင်ႏ" လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ဖေႏကမွန်ဗန်တသေႏသေႏ၊ ဖေႏကတဉ်ႏခွေါင်တသေႏသေႏနောဝ်ꩻ အထျꩻအရွီးအခိုႏအောဝ်ႏဒျာႏ ရက်ခွိုꩻသꩻဓာတ်၊ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻယို သꩻရက်စွိုး၊ သꩻရက်ခွိုꩻ၊ သꩻရက်လိုꩻမျိုꩻ မဉ်ႏအဲဉ်ထောဝ်းနောဝ်ꩻ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻတနီꩻခါ လိုꩻမျိုꩻထိုꩻမားထိုꩻဒါႏ၊ ကမ္ဘာႏလောင်းကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ မန်းခမ်းကိုတဲ့နောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏလွူးတောဝ်း ရက်ခွိုꩻသꩻဓာတ်ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻချာတောဝ်း လိုꩻမျိုꩻတဲင် လိုꩻမျိုꩻကထိုꩻမားဗာႏနောဝ်ꩻ ဆေ့ꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻ ဖေႏကထိုꩻမားဗာႏမွိုန်း ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻ လွူးရက်ခွိုꩻသꩻဓာတ်နုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ဖေႏကသေထွꩻအီတွမ်ႏ ဖေႏကထွာအီ နီလိုꩻမျိုꩻတသီႏအာႏပါတဲင် တဲမ်းလိတ်သား လွူꩻထွားသေထွꩻအတွိုင်ꩻ အီႏဖေႏသေလွေꩻ ထွားလိတ်ပရိသတ်သီး အခရာႏကပါ နုဲင်းဆꩻလယိုနောဝ်ꩻသွူႏ နေင်ႏ ၁၃၈၀-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားလာလောင်း(၁၀)နီꩻ ဖူးဝေးမန်းလိုꩻမျိုꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏတန်တပါꩻ ကထွာဒါႏ သီတဂူဗွေႏဆရာႏတောႏ ဦးဉာဏိဿရ ကျွꩻလွေꩻဟော်ꩻဖေႏ အတကာႏမန်းလိုꩻမျိုꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ ထုဲင်ꩻခမ်းကို ဗွေႏဗွန်တကာႏ ကထွိုင်ႏစွုမ်ႏသွူနောဝ်ꩻ "တဖူꩻကတွိုႏအီဒါႏ နိဗ္ဗာန်ႏတရာꩻနောဝ်ꩻ တဆင်ႏမꩻ ဗွေႏဗွန်အီႏဟော်ꩻဖေႏ၊ ယိုခါ အရေꩻတန်ကိစ္စ ဗွေႏဗွန်အောဝ်ႏလိုႏဖေႏသတိꩻ တကာႏသီး ငေါဝ်းအောဝ်ႏတဲင် သယ်ꩻခီꩻသယ်ꩻခံႏ နာႏခံႏဖေႏသွော့ဝင်ꩻ တကာႏသီးဖုံႏဟွေး၊ ယိုခါ ကမ္ဘာႏလောင်းကို ခမ်းထီအဖြုံႏမုဲင်ꩻတယောဝ်း နီမန်းလိုꩻမျိုꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်းခမ်းထီနောဝ်ꩻ အဲဉ်ထောဝ်း၊ အောဝ်ႏစွုမ်ႏခမ်းခမ်း၊ ထုဲင်ꩻခမ်းကိုနောဝ်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻအောဝ်ႏသော့ꩻအာလွိုဝင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ တကာႏသီးဖုံႏ အောဝ်ႏသေထွꩻဒျာႏအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ နောဝ်ꩻမꩻ နီတကာႏသီး အုံစွဉ်ႏခမ်းမုဲင်ꩻတယောဝ်း နာႏနာႏသွော့ ခမ်းနောဝ်ꩻ အကဲႏအတန်ငေါဝ်း၊ လွောက်ꩻလွဉ်ꩻသွော့ဝင်ꩻခမ်း ကအွဉ်ႏထွော့ဒါႏ စီꩻကန်ꩻအတွိုင်ꩻ၊ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻ မေတ္တာႏထာꩻရက် ဖေႏကတွိုႏနီနောဝ်ꩻ ယံအုံအောဝ်ႏလွေꩻသွော့ လိန်ႏလိန်ႏမာႏမာႏ"ရိုꩻဖေႏအတကာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻ ကထွိုင်ႏထွူနောဝ်ꩻ- "ကမ္ဘာႏလောင်းကို လိုꩻမျိုꩻကအွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻဒါႏ၊ ကကျွိုက်နိစ်သက်ဒါႏ လုံးချို(ကျောက်စိမ်း)နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏခယ်ႏလိုꩻမျိုꩻ၊ မန်းခမ်းကိုထန်ႏဒါႏ လုံးချိုအထီအသွီႏဟောဝ်ယို ခယ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖြေꩻထွူတဲင် အီသဲင်ꩻလွေꩻ ခယ်ႏခမ်း၊ ကထွိုင်ႏတွိုႏခယ်ႏခမ်းနောဝ်ꩻ လုံးချိုယို အရောင်ႏအောဝ်ႏစွူစွူဒျာႏ အရောင်ႏချိုနဲ့၊ နောဝ်ꩻတောဝ်းလဲ့ ပြောင်ꩻထိုꩻအရောင်ႏလင်နဲ့?"ရီလွေꩻအတကာႏ၊ အတကာႏလောဝ်းပြန်ႏချာဗွေႏဗွန် "ပြောင်ꩻတောဝ်းဩ၊ အရောင်ႏချိုဒျာႏစွူစွူဩ"။ "လုံးချိုယို အရောင်ႏမဉ်ႏပြောင်ꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ အခန်အီႏထဲ့ထိုꩻနဲ့ ထဲ့တောဝ်းနဲ့?" "ထဲ့တောဝ်းဩ" "လုံးချိုယို အရောင်ႏမဉ်ႏပြောင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻ အခန်အီႏထဲ့နဲ့ ထဲ့တောဝ်းနဲ့?"ရီလွေꩻဖျင်အတကာႏတဲင် အတကာႏလောဝ်းပြန်ႏချာ"ထဲ့ထိုꩻဩ" "ထဲင်းတစွိုးနောဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းကို လိုꩻမျိုꩻကအွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻဒါႏ၊ ကကျွိုက်နိစ်သက်ဒါႏ သဲင်ပတ္တမျာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဆွစ်စလန် လိုꩻမျိုꩻလွုမ်ꩻ၊ မန်းခမ်းကို ကထန်ႏဒါႏ အထီအသွီႏဟောဝ် သဲင်ပတ္တမျာꩻယို ဆွစ်စလန်လိုမျိုꩻ ဖြေꩻထွူတွော့ꩻ အီသဲင်ꩻဆွစ်စလန်ခမ်း၊ ကထွိုင်ႏတွိုႏဆွစ်စလန်ခမ်းနောဝ်ꩻ သဲင်ꩻပတ္တမျာꩻယို အောဝ်ႏအရောင်ႏတနျာႏတွော့ꩻ ပြောင်ꩻထိုꩻနေဟောင်း အရောင်ႏလင်"ရီလွေꩻအတကာႏ၊ အတကာႏလောဝ်းပြန်ႏချာဗွေႏဗွန် "ပြောင်ꩻတောတ်းဩ၊ သဲင်ရောင်ႏအောဝ်ႏတနျာႏစွူစွူဒျာႏဩ" "သဲင်ရောင်ႏအောဝ်ႏတနျာႏ မဉ်ႏပြောင်ꩻထိုꩻအရောင်ႏလင်နောဝ်ꩻ သဲင်ယိုအခန်အီႏထဲ့နဲ့ ထဲ့တောဝ်းနဲ့" "ထဲ့ဩ" "နောဝ်ꩻတနေင်ႏ ဗွေႏဗွန်ကျွꩻတွိုႏလွေꩻဗာႏ ဆွစ်စလန်ခမ်း၊ လွေꩻလွူꩻထွားပါ ဆွစ်စလန်ခမ်းကိုကအောဝ်ႏဒါႏ 'ကျောက်မျက်ရတနာပြတိုက်'ကိုနောဝ်ꩻ လွေꩻထီႏဗာႏဆွစ်စလန်လိုꩻမျိုꩻ ကဖြေꩻသဲင်ꩻဒါႏ မန်းခမ်းကို ကထန်ႏဒါႏ သဲင်ပတ္တမျာꩻတဖြုံႏ၊ သဲင်ပတ္တမျာꩻတဖြုံႏနောဝ်ꩻအလောင်းနောဝ်ꩻ တဲမ်းဗွို့ꩻသေꩻခါꩻလိတ် (BURMA RUBY)နေးနောဝ်ꩻသွူ။ အဓိပ္ပါယ်ႏနောဝ်ꩻ "မြန်မာ့ပတ္တမြား"ရိုꩻနေးနောဝ်ꩻသွူ။ သဲင်ပတ္တမျာꩻယို ဝင်ꩻဖြေꩻလဲဉ်း၊ ထွာလဲဉ်းဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻတခြိုꩻလဲ့ ဝင်ꩻအောဝ်ႏဟဲ့ꩻဖန်စွူစွူဖေႏဒျာႏ မြန်မာ့ပတ္တများကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီတကာႏသီး လဲင်ꩻကွိုင်ႏဖြောင်သꩻလဲဉ်းဒျာႏဝင်ꩻ ပငါပရာꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ယွုမ်းအံႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ကမဲဉ်ဖေႏသတိꩻဒါႏ တကာႏသီးနောဝ်ꩻ နီမန်းလိုꩻမျိုꩻယို မဲဉ်အုံခမ်းမုဲင်ꩻအုံ၊ အုံစွဉ်ႏလိုꩻမျိုꩻလင်ခါႏအုံ ပြောင်ꩻထိုꩻမွိုန်းအရောင်ႏဖုံႏနော၊ မဉ်ႏပြောင်ꩻအရောင်ႏနောဝ်ꩻ မဲ့ꩻအခန်ထဲ့ဒါႏ၊ ဖေႏကအောဝ်ႏထွာစွူစွူဒျာႏ မန်းလိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏမန်းရက်ခွိုꩻသꩻဓာတ်တဲင် ယံအုံအောဝ်ႏလွေꩻသွော့ လိန်ႏလိန်ႏမာႏမာႏ"အကျောင်ꩻ ဒေါ့ꩻဟော်ꩻလွေꩻဖေႏ အတကာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဲမ်းလိတ်သား ကမဲဉ်ဖေႏသတိꩻထဲင်း နီလိုꩻမျိုꩻတစွိုးနောဝ်ꩻ နေင်ႏ ၂၀၁၉-ဗာႏကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လွေꩻလယ်ႏ 'ချက်သမ္မတနဲင်ႏငံႏ'ကိုအယံတွင်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻ ကအောဝ်ႏအုံဒါႏ ချက်သမ္မတခမ်းကို ကျောင်ꩻသားမူႏပေႏဖုံႏ လွေꩻလယ်ႏထေ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ကျောင်ꩻသားမူႏပေႏနောဝ်ꩻ ရီလွေꩻခန်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် "ပိုမူႏသီးမဉ်ဒေါ့ꩻရီငါႏ မွိုးအောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ့ꩻရီခွင်ꩻလꩻနေဟောင်း"ရီလွေꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရိုꩻဖေႏချာ"ဒေါ့ꩻရီလꩻဒျာႏ ပိုမူႏ"နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ကျောင်ꩻသားမူႏပေႏနောဝ်ꩻလဲ့- "ပိုမူႏနောဝ်ꩻ အုံဝင်ꩻခမ်း ညလဲဉ်းတဲင် အီႏဒေါ့ꩻနေးတွမ်ႏမန်းငေါဝ်းနောဝ်ꩻ အဆင်ႏပြေႏတောဝ်းဒွုမ်၊ မဉ်ႏဒေါ့ꩻနေးအင်္ဂလိပ်ငေါဝ်း လꩻနေဟောင်း"ရီထင်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ငပယွုမ်းထွူတဲင် "လꩻဒျာႏပိုမူႏ၊ ဒေါ့ꩻရီဟုဲင်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ ဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻ ကထွိုင်ႏထွူနောဝ်ꩻ အောင်ဆန်းစုကြည် ဒေါ့ꩻလွေꩻဖေႏ မန်းလိုꩻမျိုꩻကျောင်ꩻသားမူႏပေႏ ငေါဝ်းနီငွါ- ၁။ ပိုမူႏသီးဖုံႏဟွေး- ကမ္ဘာႏသွုံꩻကထွာဒါႏ အင်္ဂလိပ်ဘာႏသာႏယို အတဲမ်းတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အဒေါ့ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ယံဖေႏကဒါႏလဲပ်လဲပ်လျင်ႏလျင်ႏနောတ်ꩻ သွဉ်ထူႏသွော့ဝင်ꩻ၊ ခေတ်ယိုခါနောဝ်ꩻ မဉ်ႏဒါႏအင်္ဂလိပ်ငေါဝ်းမꩻ နွို့ဝင်ꩻဖုံႏခြာလꩻ။ ၂။ ပိုမူႏသီးဖုံႏဟွေး- မဲဉ်အုံခမ်းမုဲင်ꩻအုံ၊ မဲဉ်အုံစွဉ်ႏလိုꩻမျိုꩻလင်ခါႏအုံ မွိုးသီးမန်းလိုꩻမျိုꩻ မွိုးဖါငေါဝ်းယို ဟောဝ်အွဉ်ႏဖေင်ꩻတောဝ်း၊ ဖေႏကအွဉ်ႏဖေင်ꩻမွိုန်းနောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏသွော့သေႏသေႏနော"ထွဉ်ႏလွေꩻငေါဝ်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုခါ တဲမ်းလိတ်သား ကသေထွꩻနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်း၊ စင်္ကာပူခမ်း၊ တောင်ကိုးရီးခမ်း၊ ဂျပန်ခမ်း၊ မလေးရှားခမ်း၊ ထုဲင်ꩻခမ်း-စတဲင်ခမ်းဖုံႏယို ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ လွေꩻအောဝ်ႏသော့ꩻ ပနဲးအာလဲဉ်း၊ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻအအာသွတ်ꩻ ကလွေꩻအုံဒါႏခမ်းနောဝ်ꩻ ထုဲင်ꩻခမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လွူးနမ်းမွီးသက် ထုမ်ႏရွဉ်/သွဉ်ပညာႏ အုံဝင်ꩻခမ်းအတွင်ꩻ နာႏနာႏသွော့ ဝင်ꩻခမ်းအကဲႏအတန်ငေါဝ်း၊ လွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻသွော့ဝင်ꩻခမ်း ကအွဉ်ႏထွော့ဒါႏစီꩻကန်ꩻအတွိုင်ꩻ၊ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻ မေတ္တာႏထာꩻရက် ဖေႏကဗော့ꩻသꩻနီနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ကလွေꩻအုံဒါႏဝင်ꩻခမ်းဖုံႏ ယံအုံသွော့ လိန်ႏလိန်ႏမာႏမာႏ ဗွိုန်ပီနုဲင်းဖူးဝေးမန်းလိုꩻမျိုꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏတပါꩻတွမ်ႏ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကဖေႏသတိꩻဒါႏ ဝွေꩻသီးလိုꩻမျိုꩻအတွိုင်ꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻလဲ့ မဲဉ်အုံခမ်းမုဲင်ꩻအုံ၊ မဲဉ်အုံစွဉ်ႏလိုꩻမျိုꩻလင်ခါႏအုံ ပြောင်ꩻမွိုန်းအရောင်ႏနော၊ ဖေႏကအောဝ်ႏထွာဒျာႏစွူစွူ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏရက်ခွိုꩻသꩻဓာတ်တဲင် သစ္စာႏကုဲင်ထိုꩻမွိုန်း နီလိုꩻမျိုꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏခွန်နင်ꩻစွုမ်ႏဖြီးစွုမ်ႏဖြာꩻ လဲင်ꩻဖြောင်သꩻလဲဉ်းဝင်ꩻအကျောင်ꩻ တဲမ်းလိတ်သား ယွုမ်းအံႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ မန်းခမ်းကို ကအောဝ်ႏအုံဒါႏ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻယင်ဟန်ႏသားနောဝ်ꩻ သꩻရက်စွိုးခွိုꩻအာႏပေႏတဲင် တွမ်ႏရိုꩻမွိုန်းလွေꩻအုံဝင်ꩻခမ်း အုံဗော့ꩻပအိုဝ်ႏဒုံ၊ ပအိုဝ်ႏဆောင်ႏ၊ အုံဗော့ꩻမွိုးလမ်းဖါလမ်းငါလဲ့ အရောင်ႏပြောင်ꩻထိုꩻသားနောဝ်ꩻ တနေင်ႏနေင်ႏယို ဆေ့ꩻတောဝ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထီႏလွေꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ခွိုင်းယိုမာꩻငါ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ကလွေꩻအုံဒါႏ ဝင်ꩻခမ်းလင်သားတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အုံဒျာႏမန်းခမ်းကိုတဲ့နောဝ်ꩻ နီလိုꩻမျိုꩻ လိတ်လုဲင်ꩻ ငေါဝ်းငွါ ခွမ်ꩻလာꩻ အကွဉ်အကꩻ ဖေႏကထိုꩻမားထိုꩻဗာႏမွိုန်းနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ ကအီႏထိန်ꩻသိမ်ꩻဗာႏနောဝ်ꩻ တာႏဝွန်ႏအောဝ်ႏအကျောင်ꩻ နေးတွမ်ႏရက်ခွိုꩻသꩻဓာတ်တန်တန်အာအာတဲင် တဲမ်းနယ်လွေꩻဖေႏဗာႏ ရွမ်ဖြုဲင်ꩻနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻသွူ။[၁][၂]