ဖြားဗွာလှဖေ
ဖြားဗွာလှဖေ (၁၉၁၀-၁၉၇၅) နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻ ဖြိုတန်ထင်ႏထိုလွစ်ထန်ႏရေꩻတာႏ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါတန်(ခေါင်းဆောင်) တဖြာꩻဒျာႏသွူ။ လွူးဖွါꩻရပ်-စွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါသား ဖြားဗွာ-ဦးလှဖေနောဝ်ꩻ ခရဲင်ႏသထွုံႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏဘီးလင်း၊ အွိုင်ႏညောင်ႏပလ္လင်ႏ၊ သံပုရာပင်ဆိပ်ဒုံကိုတဲင် ၁၂၇၁-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားလောင်း(၂)နီꩻ၊ ၁၉၁၀-ဗာႏ၊ မတ်လာ(၂၆)နီꩻ အောဝ်ႏဖါဖြားဒွန်းတွမ်ႏ မွိုး-မွိုးနင်ႏသီး လိုပ်ꩻလုဲင်းသားလမ်းဆုံကို လွူးဖွာꩻလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။
| ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါတန် ဖြားဗွာလှဖေ | |
|---|---|
| လွူးဖွာꩻ | နေင်ႏ ၁၂၇၁ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားလောင်း(၂)နီꩻ၊ ခရစ်နေင်ႏ ၁၉၁၀ ဗာႏ ၊ မတ်လာ ၊ ၂၆ နီꩻ သထွုံႏခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏဗီးလဉ်း ၊ အွိုင်ႏညောင်ႏပလင်ႏ ၊ ဒုံမောက်ꩻဖားမွူး ။ |
| သီမား | အသက်လꩻ(၆၆)နေင်ႏ ၊ နေင်ႏ ၁၃၃၇ ဗာႏ(ခရစ်နေင်ႏ ၁၉၇၅ )၊ တောႏလင်ꩻလောင်း(၅)နီꩻ၊ မွူးရောဝ်ꩻခိုႏ(၁:၃၀)ခိန်ႏ ဒုံပင်တွန်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖြယ်ကျောက်တလွုံꩻတန် |
| သင်ႏဂျိုႏလို့ꩻဒါႏခင်ႏလမ်း | ပအိုဝ်ႏအာႏဇာႏနီႏဗိမာန်ႏ ၊ ဒုံပင်တွန်ႏ ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖြယ်ကျောက်တလွုံꩻတန် |
| ခမ်းထီခွိုꩻ |  မျန်မာခမ်းထီ ၊ မျန်မာ |
| လိုꩻမျိုꩻ |  ပအိုဝ်ႏ |
| ပညာႏရေꩻ |
|
| ထာꩻမာꩻ | ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအတာႏ ခမ်းထီရေꩻအွဉ်ငါသား |
| အစွိုꩻအဗူႏ |
|
| လမ်းသား(ဖုံႏ) |
|
| ပိုဖုံႏ | နာင်ꩻအေးကြည်၊ ခွန်ဖေသန်း၊ ခွန်သက်လွင်၊ နာင်းဒွီႏ(ဟဲ့ꩻ)နာင်ꩻအေးမြင့်ကြည်၊ ဖိုးတုတ်(ဟဲ့ꩻ)ခွန်မင်းလွင်၊ ဖိုးသိန်း(ဟဲ့ꩻ)ခွန်စံလွင်။ |
| မွိုးဖာ(ဗွေႏ) | ဖာဖြားဒွန်းတွမ်ႏမွိုးကျောင်ꩻနန်း |
ဖူးဝေးဖုံႏနောဝ်ꩻ- ဝေးမူႏ-နင်ႏစိန်ခင်၊ ဝေးခို-ဖြားလွန်မောင်သီးနောဝ်ꩻသွူ။ ပိုမာလမ်းသားနောဝ်ꩻ-လမ်းသားအဖြာꩻရီးသွတ်ꩻ နင်ႏဖွါးခင် (သထွုံႏဝေင်ꩻနယ်ႏ ဒုံကောင်ခါႏ)၊ ဆုဲင်ꩻတဖြာꩻနောဝ်ꩻ မွိုးလွန်ꩻ (ဒုံလုံးဟီႏ-မုဲင်းကောင်)၊ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻတဖြာꩻနောဝ်ꩻ မွိုးဟုံဗဲ့ (စောက္ကဆျာႏ-မုဲင်းကောင်)နောဝ်ꩻသွူ။ ပိုမူႏပိုခိုဖုံႏနောဝ်ꩻ-နင်ႏအေးကြည် (ယိုခါ-ရန်ႏကုန်ႏ)၊ ခွန်ဖေသန်း (ထဲ့သွုမ်ꩻ)၊ တမောင် (ထဲ့သွုမ်ꩻ) ဖိုးတုတ်၊ ဖိုးသိန်း(စံလွင်-ပီအဲန်အို)၊ မီႏဒွီႏသီးနောဝ်ꩻသွူ။
သွဉ်ထူႏပညာႏခိန်ႏ- တယ်ႏ ၁၉၁၆-ဗာႏ ဗꩻတွိုႏ ၁၉၂၁-ဗာႏအယံတွင်ꩻ သွဉ်ထူႏဒုံညောင်ႏပလ္လင်ႏကိုသွူ၊ တယ်ႏ ၁၉၂၁-ဗာႏနေင်ႏအယံတွင်ꩻ သွဉ်ထူႏအရန်းထို 'ကျောင်ꩻအေဗွီ'ဝေင်ꩻသထွုံႏကိုတဲင် အောဝ်ႏ ၁၉၂၁-ဗာႏ ဗꩻတွိုႏ ၁၉၂၄-ဗာႏနေင်ႏ သွဉ်သွုပ်ထူႏယင်းပညာႏ သထွုံႏခရဲင်ႏ ဝေင်ꩻကျိုက်ထိုကိုနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏ ၁၉၂၄-ဗꩻတွိုႏ ၁၉၂၇-ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ သွဉ်သွုပ်ထူႏလွေꩻယင်းပညာႏ ဝေင်ꩻမာႏလမျင်ႏ 'စိန်ပဲက်ထရစ်'St,Ptrik ကျောင်ꩻရန်းထိုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၃၂-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဝေင်ꩻရန်ႏကုန်ႏတက္ကသိုလ်ႏ ဒဲ့ꩻထူႏလꩻဘွဲ့ (ဘီအက်စ်စီဂုဏ်ႏထူꩻ B.SC Hons)တဲင် ၁၉၃၆-ဗာႏနေင်ႏယို အောဝ်ႏအင်္ဂလန်ခမ်း-လန်ဒန်တက္ကသိုလ်ႏကို ဒဲ့ꩻထူႏလꩻဖျင်ဘွဲ့ ဥပဒေႏပါရဂူ (B.L)နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ နီနာꩻခေါင်းဆောင်တန် ဖြားဗွာ-ဦးလှဖေနောဝ်ꩻ ဒဲ့ꩻထူႏလꩻဘွဲနီစွိုး 'B.Sc,B.L'နောဝ်ꩻသွူ။
ဖြားဗွာလှဖေ နမ်းရေꩻသꩻမဲင်ꩻအအဲဉ်ႏ
မွဉ်းဖျင်- (၁) လွူးဖွါꩻနေင်ႏ- နေင်ႏ ၁၂၇၁ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားလောင်း(၂)နီꩻ၊(26-3-1910)။
- (၂) မွိုးဖာ- ဖာဖြားဒွန်း၊ မွိုးကျောင်ꩻနန်း။
- (၃) လွူးဖွာꩻဇာႏတိ- သထွုံႏခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏဘီးလင်း၊ အွိုင်ႏညောင်ႏပလင်ႏ၊ ဒုံမောက်ꩻဖားမွူး။
- (၄) လိုꩻမျိုꩻ/ဘာႏသာႏ - ပအိုဝ်ႏ/ဗုဒ္ဓ။
- (၅) ဖူးဝေးကန်ပြေင်- မွိုးသိန်း(ဝေးမူႏတန်)၊ ဖြားလွန်းမောင်(ဝေးခိုအတလောင်ꩻ)။
- (၆) မာမူႏ- မွိုးခင်၊ မွိုးလွန်၊ မွိုးဟုန်။
- (၇) ပိုလီꩻ- နာင်ꩻအေးကြည်၊ ခွန်ဖေသန်း၊ ခွန်သက်လွင်၊ နာင်းဒွီႏ(ဟဲ့ꩻ)နာင်ꩻအေးမြင့်ကြည်၊ ဖိုးတုတ်(ဟဲ့ꩻ)ခွန်မင်းလွင်၊ ဖိုးသိန်း(ဟဲ့ꩻ)ခွန်စံလွင်။
- (၈) ပညာႏအရန်း- နေင်ႏ ၁၂၇၂-ဗာႏ(1920)၊ အောင်ႏမူလတန်ꩻ၊ ကျောင်ꩻညောင်ႏပလင်ႏ။
-နေင်ႏ ၁၂၇၆-ဗာႏ(1924)၊အောင်ႏအရန်းထာႏဝ၊ ကျောင်ꩻကျိုက်ထို။ -နေင်ႏ ၁၂၈၉-ဗာႏ(1927)၊ အောင်ႏအရန်းထို(အထက)၊ စိန်ပဲထရစ် အရန်းထိုကျောင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻမောႏလမျင်ႏ ။ -နေင်ႏ ၁၂၉၄-ဗာႏ(1932)၊ လꩻလွေꩻ သေင်ႏတခြာ-သိပ္ပံဘွဲ့၊ ရန်ႏတကွိုန်ႏတက္ကသိုလ်ႏ။ -နေင်ႏ ၁၂၉၈ - ဗာႏ(1936)၊ လꩻလွေꩻ(B.L) ဥပဒေႏဘွဲ့၊ လန်ဒန်တက္ကသိုလ်ႏ ၊ အင်္ဂလန်ခမ်းထီ။ -နေင်ႏ ၁၃၀၂ -ဗာႏ(1940)၊ သွဉ်ပညာႏဂျပန်ခမ်း။
- (၉) သီမား- နေင်ႏ ၁၃၃၇ ဗာႏ(1975)၊ တောႏလင်ꩻလောင်း(၅)နီꩻ၊ မွူးရောဝ်ꩻခိုႏ(၁:၃၀)ခိန်ႏ၊ အသက်လꩻ(၆၆)နေင်ႏ၊ ဒုံပင်တွန်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖြယ်ကျောက်တလွုံꩻတန်။
စွိုးခွိုꩻထာꩻမာꩻရဲဉ်ႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ နေင်ႏ ၁၃၀၉-ဗာႏ(1947)၊ ထွို့ꩻဗူႏလွေꩻပအိုဝ်ႏအစွိုꩻအဗူႏ သထွုံႏတန်ကို။
- ၂။ နေင်ႏ ၁၃၂၀-ဗာႏ(1958/5/5) ပ-အ-လ-ဖ ခမ်းထီရေꩻအွဉ်ငါအနေႏ စူခွုမ်တွမ်ႏ ဒီမိုကရေသီ လုဲင်ႏဝင်ꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻကို။
- ၃။ အွဉ်မာꩻ ပအိုဝ်ႏဒေႏသပညာႏရေꩻ ဖောႏအွဉ်ဖေႏ ဆရာႏ(၇၀)ဖြာꩻ။
- ၄။ နေင်ႏ ၁၃၂၂-ဗာႏ(1960)၊ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီ ထွေထွေလွိုက်ရွေꩻပွယ်ꩻကို၊ နွို့ꩻခေးပြဲင်ႏ ညောင်ႏရွီႏ အရှေ့လတ် မဲးဆန်ဒနယ်ႏ၊ ပ-အ-မ-ဖ အမတ်၊ ပ-အ-မ-ဖ အွဉ်အကိုရေꩻတွမ်ႏ စီꩻပွါꩻရေꩻတာႏဝွန်ႏခံႏ။
- ၅။ နေင်ႏ ၁၃၂၅-ဗာႏ(1963)၊ ခမ်းသားကော်ႏမတီႏ ဥက္ကဋ္ဌ၊ နွို့ဟော်ꩻတရာꩻဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ ခံႏဗာႏဝင်ꩻဆောမ်ꩻ၊ အွဉ်ႏခံႏထောင်ႏ။
- ၆။ နေင်ႏ ၁၃၃၂-ဗာႏ (1970)၊ အောဝ်ႏထောင်ႏလွစ်ထန်ႏချာ။
- ၇။ နေင်ႏ ၁၃၃၄-ဗာႏ (1972)၊ လာဇူလုဲင်၊ ထင်ႏခမ်းကောင်၊ ဒုံထမ်းယံꩻ၊ ဒုံပင်အွဉ်း၊ ရပ်မွိုးရပ်ဖာ တွမ်ႏပိုလီꩻစွိုꩻ ရပ်ကျိုႏဆွုမ်ႏ လေမော်ꩻကောင်ရွေꩻလောင်း။
အဲင်းကလေတ်၊ ဂျပန်စိုး ထေင်းထမ်ႏခမ်းထီတာႏဝွန်ႏ
မွဉ်းဖျင်အင်္ဂလိပ်စိုး ထေင်းထံႏလွဉ် ခမ်းထီတာႏဝွန်ႏနဝ်ꩻ တယ်ႏ ၁၉၃၆-ဗာႏနေင်ႏ ဒဲ့ꩻထူႏလꩻထွူဘွဲ့ တက္ကသိုလ်ႏဖုံႏထွူနောဝ်ꩻ အင်္ဂလိပ်စိုး အစိုႏရကမာꩻဒါႏ မဲလွိုက်ပွယ်ꩻ အောဝ်ႏသထွုံႏဆꩻထင်ꩻ မဲဆန္ဒကိုထွာလွဉ် ပျုဥပဒေႏလွတ်တောႏအမတ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၃၇-ဗာႏနေင်ႏ အင်္ဂလိပ်အစိုႏရ ကဖွဲ့ဗူႏသေꩻ ဒေါက်တာဘမော် အွဉ်ကတူႏဒါႏ ပါလီမန်ကို ထွာလွဉ်လွတ်တောႏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၃၈-ဗာႏနေင်ႏကို ပွယ်ꩻစောက်ꩻနေင်ႏတသာကို ပါတွမ်ႏဆာစံစီဖိုး၊ သရာရွှေဘ၊ ဖြားဗွာလှဖေ၊ ဆစ်ဒ်နီလူနီတွမ်ႏ စောဖေသာသီးဖုံႏ တဲမ်းထွို့ꩻစူမုဲင်တဲင် ထာꩻမာꩻသောင်ႏသာထေ့ ဖူးဝေးစောက်ꩻခွိုꩻနွယ်ႏသီးထျꩻ ငေါဝ်းအွက်ႏစွꩻ ရေဒီယိုကိုနောဝ်ꩻ 'ခေတ်ထွꩻထွꩻ ဖေႏကယူႏတွေꩻဗာႏ၊ မာꩻထူႏအကျိုꩻဖေႏကတွိုႏဆွိုက်ဗာႏ၊ ရုဲင်းဟန်သတ္တိဖေႏကအောဝ်ႏဗာႏ၊ စောက်ꩻခွိုꩻနွယ်ႏဖုံႏ ဖေႏကဖြွမ်းညီႏလွဝင်ꩻ ထွူတကာႏတောဝ်း တွမ်ႏလိုꩻမျိုꩻလောင်ႏလင်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဖေႏကထေင်းထံႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻတာႏဝွန်ႏဖုံႏ'အကျောင်ꩻ ဖေါႏနယ်သေꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၃၉-ဗာႏရပ်ကို ကဖွဲ့ဗူႏသေꩻခါꩻဒါႏ စောက်ꩻအစွိုꩻအဗူႏကိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ကဉ်းအာအာ ထွာဗုဒ္ဓဘႏသာႏဖုံႏတဲင် တွမ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ ဖူးဝေးမန်းအစွိုꩻအဗူႏဖုံႏယို သွီႏဟမ်းဗော့ꩻလွဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုင်ႏတနင်္သာရီကို ကောအွဉ်ကတူႏသား အစိုႏရဝွန်ႏတန်လီꩻ စောဖိုးချစ်တွမ်ႏ ဖြားဗွာလှဖေ (လွတ်တောႏဥက္ကဋ္ဌလီꩻ)အွဉ်ကတူႏဒါႏ စောက်ꩻအစွိုꩻဖုံႏယို ထင်ႏသျာꩻလွိုဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဖြားဗွာလှဖေနောဝ်ꩻ ဒေါက်တာဘမော်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ သခင်နု-သီး အွဉ်ကတူႏ ကလွောင်ႏဗူႏသေꩻခါꩻဒါႏ ဗမာ့ထွက်ရပ်ဂိုဏ်းကရိုꩻဒါႏ ခြဲ့ꩻနယ်ႏသား တွူႏတရန်ရေꩻ တပ်ပေါင်ꩻစုကိုလဲ့ ပါဝင်ႏသော့ꩻပါကသွူ။ တဲႏ ၁၉၃၉-ဗာႏနေင်ႏ ဗꩻတွိုႏ ၁၉၄၂-ဗာႏနေင်ႏကို ထွာလွဉ်ခမ်းသားလွတ်တောႏ အွဉ်အကိုရေꩻ (အတွင်းဝန်)တဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဘဝကျောင်ꩻသားနောဝ်ꩻကိုကာႏ တွမ်ႏပိုလ်ႏချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဦးသန့်၊ သခင်နု၊ ဦးလွန်း၊ ဆရာႏတန် သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်းသီးနောဝ်ꩻ တခေတ်ချင်ႏ ထာꩻမာꩻဖက်ဖုံႏနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻအကျောင်ꩻ သေဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။
ဂျပန်စိုး ထေင်းထံႏလွဉ် ခမ်းထီတာႏဝွန်ႏနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၉၄၂-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဇန္နဝါရီကို ဂျပန်ဖုံႏ ထူႏသိမ်ꩻထွူမန်းခမ်း ဆုဲင်ꩻနေင်ႏ ၁၉၄၂-ဗာႏ၊ လာဇွန်(၄)နီꩻ ဂျပန်ပိုလ်ႏချုတ်တန် ဂျဲင်နရယ်အီဒါးနောဝ်ꩻ ဗဟိုႏအုတ်ချုပ်ရေꩻ အခြပ်အရဲဉ်ႏတာႏ ကဟဲ့ꩻထူႏဒါႏ အစီꩻအဝွေꩻကို ဒေါက်တာဘမော်၊ ဦးဘဖေ၊ ဒေါက်တာသိန်းမောင်၊ သခင်မြ၊ ဗန္ဓုလဦးစိန်၊ သခင်နု၊ သခင်ထွန်းအုတ်၊ သခင်ဘစိန်၊ ဖြားဗွာလှဖေ၊ ဦးဘသိန်း၊ ဦးထွန်းအောင်၊ သခင်သန်းထွန်း၊ ဦးဘဝင်းသီးနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၄၂-ဗာႏ၊ လာဩဂုတ် (၁)နီꩻ ဂျဲင်နရယ်အီဒါး ကဖွဲ့ဗူႏဒါႏ ယာႏယီႏအစိုႏရကိုနောဝ်ꩻ ဒေါက်တာဘမော် (ဝွန်ႏတန်ချုတ်)၊ သခင်မြ (ဒု-ဝွန်ႏတန်ချုတ်)၊ ဒေါက်တာသိန်းမောင် (သေင်ႏတခြာဝွန်ႏတန်)၊ သခင်ဘစိန် (တဖူꩻသွုပ်သွယ်ႏရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ သခင်သန်းထွန်း (ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဦးဘဝင်း (ပညာႏရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဦးထွန်းအောင် (တရာꩻရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဖြားဗွာလှဖေ (ဖြေꩻစာရေꩻတွမ်ႏ စက်မုစူမုဌာႏနဝွန်ႏတန်)၊ ဗန္ဓုလဦးစိန် (ဆို့ꩻလမ်းတွမ်ႏအပွိုင်အခင်ဝွန်ႏတန်)နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ဖေႏကလꩻအီလွတ်လပ်ရေꩻတွက်တာႏ နေင်ႏ ၁၉၄၃-ဗာႏ၊ မတ်လာ(၁၇)နီꩻနောဝ်ꩻ ဂျပန်စိုး အစိုႏရစွိုꩻလွေꩻဂျပန်ခမ်း ဝေင်ꩻတန်တိုကျိုနောတ်ꩻ ဒေါက်တာဘမော်၊ သခင်မြ၊ ဒေါက်တာသိန်းမောင်၊ ပိုလ်ႏချုတ်အောင်ဆန်း၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ ဖြားဗွာလှဖေ၊ ဗိုလ်ရန်နိုင်တွမ်ႏ ဦးတင်ဆွေသီး ပါလွေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ပုဂ္ဂိုလ်ႏနုဲင်းဆꩻကီယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မန်းခမ်းလွတ်လပ်ရေꩻတွက်တာႏ လွေꩻဒေါꩻ့ရီတွမ်ႏ ဂျပန်အစိုႏရနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၄၃-ဗာႏ၊ လာဩဂုတ် (၁)နီꩻကို ဂျပန်ဖေႏလွတ်လပ်ရေꩻတဲင် ဖွဲ့ဗူႏချာယင်း အစိုႏရစွိုꩻနောဝ်ꩻ ဒေါက်တာဘမော် (ဝွန်ႏတန်ချုတ်)၊ သခင်မြ(ဒု-ဝွန်ႏတန်ချုတ်)၊ ပိုလ်ႏချုတ်အောင်ဆန်း (ကာႏကွယ်ႏရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဒေါက်တာသိန်းမောင် (ဘဏ္ဍာႏရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ သခင်နု (ခမ်းထန်ႏဖဲ့ꩻရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဦးဘဝင်း (ခမ်းကိုဖဲ့ꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဦးစိန် (ထင်ႏတသွောင်းရေꩻတွမ်ႏထွို့ꩻဗူႏရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဦးထွန်းအောင် (စုပေါင်ꩻမုꩻခြွဉ်းရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ သခင်သန်းထွန်း (ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ သခင်လွန်းဘော် (တဲႏဆို့ꩻခွိုန်ꩻချာဝွန်ႏတန်)၊ သခင်လေးမောင်(တဖူꩻသွုပ်သွယ်ႏရေꩻဝွန်ႏတန်)၊ ဦးအေး (အခွဉ်ႏတောႏဝွန်ႏတန်)၊ ဖြားဗွာလှဖေ (သေင်ႏတခြာတွမ်ႏသတ္တုအောင်ဝွန်ႏတန်)၊ ဦးလှမင်း (ပညာႏရေꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻဝွန်ႏတန်)နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဖြားဗာလှဖေနောဝ်ꩻ ဂျပန်စိုး ထေင်းထံႏလွဉ်ဝွန်ႏတန် တာႏဝွန်ႏဖုံႏထွူတကာႏတောဝ်း ကလွေꩻဒါႏဂျပန်ခမ်း မော့ꩻခွဲးတွမ်ႏဂျပန်ဟော်ခံꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလွေꩻဗာႏပါနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဒေါက်တာဘမော်၊ ဒေါက်တာသိန်းမောင်၊ သခင်နု၊ ဖြားဗွာလှဖေ ကပါဒါႏ (၁၃)ဖြာꩻ မန်းခမ်းအုတ်ချုတ်ရေꩻအစွိုꩻနောဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၉၄၂-ဗာႏ၊ လာဇွန်(၂၀)နီꩻကို ဖွဲ့ဗူႏပါ "အာရှအခေါဝ်ကွဉ်ႏ လိုꩻယွဲးသီးဖုံႏ အစွိုꩻအဗူႏ"နောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၄၅-ဗာႏ၊ လာဧပြီ (၂၂)နီꩻ ထာꩻခေ့ꩻ(၉)နားရီႏအခိန်ႏ ဝေင်ꩻရန်ႏကွုန်ႏ ကုတ်ကဲင်းတဖူꩻတွမ်ႏ ဂွတ္တလစ်တဖူꩻ အခေါဝ်ကွဉ်ႏ စဲ့ꩻယယ်ꩻတဖွောင်ꩻဝဲင်ꩻကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ဂျပန်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻပါနေးဒေါက်တာဘမော်၊ ဦးထွန်းအောင်၊ ဗန္ဓုလဦးစိန်၊ ဖြားဗွာလှဖေ၊ သခင်လွန်းဘော်၊ သခင်မြ၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ ဦးလှမောင်၊ ဒေါက်တာဘဟန်၊ ဦးရန်နိုင်သီးတွော့ꩻ ဆွတ်သဲင်ꩻချာမော်ႏလမဲင်ႏ မုဒုံ သံဖြူဇရပ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ထွို့ꩻဗူႏရေꩻသား ဖြားဗွာလှဖေ
မွဉ်းဖျင်နေင်ႏ ၁၉၄၆-ဗာႏ၊ တဲႏစ မတ်လာ(၂၀)နီꩻ ဗꩻတွိုႏ (၂၈)နီꩻကို ကမာꩻဒါႏ ဖြောဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ စူမုꩻပညာႏအမဉ်ꩻဖေႏသေꩻဒါႏ ပျꩻပွယ်ꩻကရိုꩻဒါႏ ပထမပင်ႏလုံညီႏလာႏခံႏနောဝ်ꩻ ဖဆပလ-နမ်းခြောင်ꩻတင် ဦးဘအေး၊ သခင်နု-ရက်ခွိုꩻ ပါတီသား၊ ဂဠုံ-ဦးစော၊ မိတ္ထီလာ-ဦးဘရင်၊ စောက်ꩻဖါးဖြောဝ်ꩻခမ်းပေႏတန်ဖုံႏ၊ ခင်ဒူးဝါးဖုံႏ အပါအဝင်ႏ ဖြားဗွာ-လှဖေနောဝ်ꩻလဲ့ ထင်ႏဗာႏပါညီႏလာႏခံႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးဖုံႏနောဝ်ꩻ "ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့+ရပလ" နွို့အစွိုꩻသားဖုံႏတဲင် အောဝ်ႏညီႏလာႏခံႏသဲင်ꩻချာနောဝ်ꩻ သဲင်ꩻအုံကွံပါယင်း စွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါသား စောက်ꩻဖါးခွန်ကြည် (သထွုံႏပေႏ-သီႏသဲင်ႏ)နောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၀၈-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏဆန်ꩻ(၂)နီꩻ နေင်ႏ ၁၉၄၆-ဗာႏ၊ လာဇွန် (၃၀)နီꩻနောဝ်ꩻ ဖြားဦးခဲ၊ ဖြားဗွာလှဖေ၊ ဖြားဘိုးမျဉ်၊ ဖြားပျူးသီး အွဉ်ကတူႏ ဖွဲ့ဗူႏလွဉ် "ပအိုဝ်းတောင်သူအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်ကြီး" နောဝ်ꩻသွူ။ ခင်ႏလမ်းနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻသထွုံႏဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻ ညောင်ႏဝွိုန်ꩻကိုတဲင် ဖွဲ့ဗူႏလꩻနွောင်ꩻ "ခွိုꩻပအိုဝ်ႏအစွိုꩻ အဗူႏတဖြုံႏ"နောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၀၈-ဗာႏ၊ လာဒဲဉ်သီႏလောင်း(၂)နီꩻ၊ စနေႏနီꩻကို မာꩻထူႏယင်း အရီးသွတ်ꩻ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻညီႏလာႏခံႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏ ကျယ်တာယာရွုတ်မွန်ယွုံႏကိုသွူ၊ ရေႏမိုးချက်နောဝ်ꩻ- ၁။ ခွိုꩻပအိုဝ်ႏသီး သောင်ႏသာလွထွူတဲင် ဘွုံꩻတံꩻခိုꩻဖေႏကတန်ထိုဗာႏ။ ၂။ ခွိုꩻပအိုဝ်ႏသီးဖုံႏ ဖေႏကလွူးလွ သꩻရက်ခွိုꩻပငါပရာꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ "ပအိုဝ်ႏတောင်သူအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်" ကရုဲင်ꩻတသွိုးဒါႏဟမ်ႏနယ်ႏနောဝ်ꩻ သထွုံႏခရဲင်ႏတွမ်ႏ ခြုတ်ꩻခြိက်ꩻ၊ ဖားအံ၊ တောင်ႏအူ၊ တရွပ်တန်-ထန်ꩻတမွူး၊ ဒဲက်ဦး လမ်းငင်း(၄၀)ဖုံႏယို ထွာလွဉ်ဧရိယာႏ ရုဲင်ꩻတသွိုးခင်ႏလမ်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၄၇-ဗာႏ၊ လာဖေဖော်ဝါရီ (၅)နီꩻကို စောက်ꩻစွိုးခွိုꩻအစွိုꩻအဗူႏ KCOBKNA ဒေါကလူတွမ်ႏ KYO-ကစဒါႏ အစွိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ယားကုဲင်ထွူတဲင် လွောင်ႏဗူႏတသာချာယင်း KNU စောက်ꩻစွိုးခွိုꩻအစွိုꩻအဗူႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဥက္ကဋ္ဌနောဝ်ꩻ စောစံဖိုးသင်၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌနောဝ်ꩻ ဖြားဗွာ-လှဖေ လို့လို့စင်စင် နွို့အစွိုꩻအဝ်ႏ(၁၇)ဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖြားဗွာ-လှဖေနောတ်ꩻ စွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါသားတဖြာꩻအနေႏ အောဝ်ႏသော့ꩻ "ပအိုဝ်ႏတောင်သူအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်"ကိုတဲင် စောက်ꩻစွိုꩻ KNU ကို ထွာဒုတိယဥက္ကဋ္ဌနောဝ်ꩻသွူ။ ဖွဲ့ဗူႏတသာထွူနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏစောက်ꩻညီႏလာႏခံႏ အွဉ်ႏထွော့ချက်အပွိုက်(၃)အလꩻ စောဘဦးတန်၊ စောစံဖိုးသင်၊ ဖြားဗွာ-လှဖေတွမ်ႏ သရာသာထိုသီး ကပါဝင်ႏဒါႏ နမ်းခြောင်ꩻတင်အစွိုꩻယို ဖေႏကအုံကွံဗာႏတွမ်ႏ ဘိလပ်ပါႏလီႏမန်ႏနမ်းခြောင်ꩻတင် မစ္စတာအေဗီဗော့စ် တွမ်ႏမလေနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
"ပအိုဝ်းတောင်သူအမျိုးသားများအဖွဲ့ချုပ်"ကောအွဉ်ငါသား ဖြားဗွာလှဖေ၊ ဖြားဦးခဲ၊ ဖြားဦးစံရွှေ၊ ဖြားပျူး-သီး အွဉ်ကတူႏတဲင် ၁၉၄၈-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဝေင်ꩻသထွုံႏ မော်ကျော့ရပ်ကို မာꩻပွယ်ꩻပျꩻဆန္ဒတန်တဖြုံႏတဲင် ပအိုဝ်ႏခမ်းရင်ꩻသား တသောင်ႏလွို လွဉ်ထင်ႏဖေႏအာႏလွ ပငါပရာꩻသွူ။ ပွယ်ꩻပျꩻဆန္ဒကို စွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါသား ဖြားဗွာ-လှဖေ၊ ဦးခဲတွမ်ႏ ဦးပျူးသီး ဒေါ့ꩻဖေႏငေါဝ်းမိန်းငွါထွူနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွော့နွောင်ꩻ အချက်တန်(၂)ချက်နုဲင်းဆꩻလယိုသွူ။ ၁။ "ပအိုဝ်ႏ"ယို ဟဲ့ꩻ"တောင်သူ"လိုꩻမျိုꩻလꩻတောဝ်း၊ ဖေႏကဟဲ့ꩻဗာႏ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ။ ၂။ ပအိုဝ်ႏခမ်းရင်ꩻသားတွက်တာႏ ဖေႏကဖွဲ့ဗူႏဖေႏဗာႏ တပ်ရဲန်ႏ(၂)ဖြုံႏ-နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ညီႏလာႏခံႏပင်ႏလုံ တွမ်ႏဖြားဗွာလှဖေ
မွဉ်းဖျင်ကမ္ဘာႏသမဲင်ꩻကို မဉ်ꩻကတွင်ႏလွဉ်ဒါႏ ၁၉၄၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဖေဖော်ဝါရီ (၁၂)နီꩻ လိတ်ချုပ်ပင်ႏလုံကိုနောဝ်ꩻလဲ့ စောက်ꩻဖါးကိုယ်ႏစာႏလယ်ႏအနေႏ ဖြားဗွာလှဖေ ထင်ႏလေ့လာဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၄၇-ဗာႏ၊ လာဖေဖော်ဝါရီ(၁၁)ဟာ စောက်ꩻဖါး"တောင်ပိုင်း-စဝ်းခွန်ပန်းစိန်"ကလွူးတဲင်ဒါႏ ပွယ်ꩻအံႏဒဲဉ်ဟာကိုနောဝ်ꩻ တွမ်ႏပိုလ်ႏချုပ်အောင်ဆန်း၊ မစ္စတာဘော်တွမ်ႏမလေ (အင်္ဂလိပ်လိုꩻမျိုꩻ ဘိလပ်ပါလီမန် ပုဂ္ဂိုလ်ႏတန်)၊ ဆားမားဒူးဝါးဆင်ဝါးနောင်(ခင်)၊ ဦးဝမ်ကိုဟော(ချင်ꩻ)၊ စောက်ꩻဖါးရွီႏ စဝ်းရွှေသိုက်-သီးတွော့ꩻ ဖြားဗွာလှဖေနောဝ်ꩻလဲ့ ကျွꩻထင်ႏပါ ဒေါ့ꩻဖေႏပါဗာႏ ငေါဝ်းမိန်းငွါနောဝ်ꩻသွူ။ ညီႏလာႏခံႏ ကိုယ်ႏစာႏလယ်ႏ ဦးဖေခင် (အငြိမ်းစားသံအမတ်တွမ်ႏ နိုင်ငံဂုဏ်ရည် ပထမဆင့်)သွုံꩻသပ်ဖြားဗွာလောင်း- "ဦးလှဖေနောဝ်ꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻ အခွဲအကျုံႏ ဆေ့ꩻငါႏတောဝ်း၊ ထာꩻထီႏလုဲင်း၊ ထာꩻသေအောဝ်ႏအာ ပုဂ္ဂိုလ်ႏတန်တဖြာꩻဒျာႏအကျောင်ꩻ၊ ဝွေꩻယို ခါးလားဒုတိယစဲ့ꩻကမ္ဘာႏကထွာနောဝ်ꩻ လွတ်တောႏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌဒျာႏအကျောင်ꩻ၊ ဝွေꩻကထင်ႏလွဉ် ညီႏလာႏခံႏနောဝ်ꩻလဲ့ ထင်ႏလွဉ်ရိုꩻရိုꩻမွေးတောဝ်း၊ ထင်းခွုမ်ပဆိုးဒျာႏနဲင်ႏငံႏရေꩻအကျောင်ꩻ၊ ဦးလှဖေယို ဖြောဝ်ꩻ ခင် ချင်ꩻ စောက်ꩻတနျာႏဖုံႏ ကပါဒါႏ ဖေႏကတယ်ႏဆို့ꩻ ဖက်ဒရယ်ခမ်းထီတဖြုံႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻအောဝ်ႏကျမ်ႏစယ်ႏဒျာႏအကျောင်ꩻ"ဝွေႏဖန်ႏသွုံꩻသပ်သေꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ထွာဗာႏ အုပ်ချုပ်ရေꩻအတန်အကဲႏ
မွဉ်းဖျင်၁၉၄၈-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဩဂုတ်(၃၁)နီꩻနောဝ်ꩻ စောက်ꩻတွူႏတရန်ရေꩻသားဖုံႏ ထူႏသိမ်ꩻလꩻ သထွုံႏခရဲင်ႏ တဖြုံႏလွုမ်းတဲင် ဝေင်ꩻသထွုံႏ အုပ်ချုပ်ရေꩻအစွိုꩻနောဝ်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေ အွဉ်ကတူႏ ဖွဲ့ဗူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ၁။ ဖြားဗွာလှဖေ အုပ်ချုပ်ရေꩻအတန်အကဲႏ ၂။ စောအုန်းဖေညွန့် တွယ်ꩻဖက်အတန်အကဲႏ ၃။ စောရွှေဒုန်း နယ်ႏဖဲ့ꩻအရေꩻ အတန်အကဲႏ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ဖွဲ့ဗူႏနေး နွို့အစွိုꩻသား (၁၆)ဖြာꩻတွော့ꩻ အုပ်ချုပ်လွေꩻ ယိုခါ သထွုံႏခရဲင်ႏတွမ်ႏ ပွိုင်းလဲင်ႏ နယ်ႏဖါအင်း၊ ယင်ပွယ်ꩻ(လှိုင်းဘွဲ့)၊ ခြုက်ꩻခြိက်ꩻ (ကော့ကရိတ်) ကစဒါႏနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ၁၉၄၉-ဗာႏနေင်ႏ၊ စောဝ်းခါ စောက်ꩻလိုꩻတန် စောဘဦးတန်၊ ဖြားဗွာ-လှဖေ၊ ကာနယ်အက်စသိန်းတွမ်ႏ ခင်လိုꩻတန် နော်ဆိုင်းသီး မော့ꩻခွဲးလို့ဝင်ꩻ လွယ်ကောႏကိုတဲင် ၁၉၄၉-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဇူလဲင်ရပ်ကို ဖေႏကထူႏသိမ်ꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ ရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကထူႏသိမ်ꩻဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻနဝ်ꩻ စောက်ꩻတပ်-ကာနယ်အက်စသိမ်း၊ ခင်တပ်-နော်ဆိုင်းတွမ်ႏ ပအိုဝ်ႏတပ်-ခွန်ပန်းမောင် (တရွပ်တန်) အွဉ်ကတူႏသိမ်ꩻထူႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏသိမ်ꩻထွူ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ (၅)နီꩻထွူမꩻ ခင်တပ်-နော်ဆိုင်းစွိုꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏနောင်ချိုတရန်းတွော့ꩻ ဆွတ်သဲင်ꩻချာ ခင်ခမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻနောဝ်ꩻလဲ့ နေးတွမ်ႏစဲ့ꩻအုပ်ချုပ်ရေꩻပွုံႏစံႏတွော့ꩻ အုပ်ချုပ်လွေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻအုပ်ချုပ်ရေꩻ ကောႏမတီႏနောဝ်ꩻ- ၁။ ဖြားဗွာလှဖေ အုပ်ချုပ်ရေꩻအတန်အကဲႏ ၂။ ဖြားဝိဒါ အုပ်ချုပ်ရေꩻ နွို့အစွိုꩻသား ၃။ ကာနယ်အဉ်စသိမ်း အုပ်ချုပ်ရေꩻနွို့အစွိုꩻသား ၄။ မေဂျာအာရစ်မဲင်း အုပ်ချုပ်ရေꩻနွို့အစွိုꩻသား ၅။ ပိုလ်ႏတန်မောင်လေး အုပ်ချုပ်ရေꩻနွို့အစွိုꩻသား နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ထူႏသိမ်ꩻဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻထွူဆုဲင်ꩻယို ဝေင်ꩻအုပ်ချုပ်ရေꩻတွမ်ႏ ယူအဲမ်ပီတပ်ပိုႏ ဂျမဒါချန်ဇုံ (အောဝ်ႏအုံချꩻဟိုပုံႏကွဉ်ႏထင်ꩻ ကျောက်တန်ꩻ)၊ ဂျမဒါ-လှဖေပေႏ၊ လိုꩻစွန်ꩻဟောဝ် ပျာꩻဒွီႏစွိုꩻ၊ ခွန်စိန် (သီႏသဲင်ႏ)၊ ပိုလ်ႏဟိန်မောင် (ဖါမွန်း)၊ ဟိန်သျင်ႏငွေ (ကျောက်တန်ꩻ)သီး အုံကွံလွဝင်ꩻ ဖြားဘိုးခင်လမ်း တောင်ႏကီꩻကိုတဲင် ဖေႏကမာꩻညီꩻလွဝင်ꩻ ပဒေႏသရာဇ်စနစ် တွူႏတရန်ရေꩻအကျောင်ꩻ သဘော်ꩻဖြွမ်းညီႏလွဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ပဒေႏသရာဇ်စနစ် တွူႏတရန်ရေꩻသား ထူႏသိမ်ꩻထွူဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ (၃)လာနောဝ်ꩻ ခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏအစိုႏရတပ် လွဉ်ထူႏသိမ်ꩻချာ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻတဲင် ဖြားဗွာ-လှဖေ၊ ကာနယ်အဲက်စသိမ်း (ဗိုလ်မှူးတန်အဲက်စသိမ်း)၊ ဂျမဒါ-ချန်ဇုံ၊ ဂျမဒါ-လှဖေပေႏ၊ လိုꩻစွန်ꩻဟောဝ် ပျာꩻဒွီႏစွိုꩻ၊ ခွန်စိန်(သီႏသဲင်ႏ)၊ ပိုလ်ႏဟိန်မောင်(ဖါမွန်း)၊ ဟိန်သျင်ႏငွေ(ကျောက်တန်ꩻ)သီး ကပါဒါႏတပ်စွိုꩻ အောဝ်ႏတောင်ႏကီꩻ ဆွတ်နဝ်လွေꩻ နောင်ပါလံ၊ စောက်ꩻဖါးရွီႏ-ခူꩻဝေင်ꩻ အောဝ်ႏထီဟန်ႏဆွေးထျꩻတွော့ꩻ ယားကုဲင်လဲ့ꩻခိုးနောင်ပါလံနောဝ်ꩻသွူ။ ဆွတ်ကွဉ်ႏနောဝ်လွေꩻယင်း သထွုံႏပေႏသီႏသဲင်ႏ၊ အုံချꩻခါꩻနောဝ်ꩻကိုအယံတွင်ꩻ ဖြားဗွာ-လှဖေ လောဝ်းဟွိုန်ထေ့ စောက်ꩻဥက္ကဋ္ဌ စောဘဦးတန်တွမ်ႏ ပိုလ်ႏတန်ဟယ်ဒီထျꩻနောဝ်ꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းအခေါဝ်နောဝ်ကို ရေႏမာꩻပဒေႏသရာဇ်တွူႏတရန်ရေꩻတဲင် အောဝ်ႏစောက်ꩻအစွိုꩻအဗူႏကို အီႏဗဲ့ꩻထန်ႏချာနမ်းအကျောင်ꩻ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဥက္ကဋ္ဌ စောဘဦးတန် သဘော်ꩻတူႏတဲင် ဖြားဗွာ-လှဖေနောဝ်ꩻ ဝွေꩻရွဉ်(၁၅)သိန်ꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ ဝေင်ꩻမောႏလမျင်ႏတွမ်ႏ ရန်ႏကုန်ႏဘဏ်ကို အွဉ်ႏဝင်ꩻလွေꩻထေထန်ႏချာထွူတွော့ꩻ ဖြေꩻထူႏစူချာစူခွုမ်၊ ကာနယ်အက်စသိမ်းတွမ်ႏ ပိုလ်ႏရွှေဆိုင်း (ယိုခါ-တပ်မဟာ-၆၊ ကေအဲန်ယူ)ထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဖြေꩻထူႏစူခွုမ် ရွဉ်တသိန်ꩻငတ်ꩻသောင်ႏတာႏတဲင် လꩻစူခွုမ် တပ်စွိုꩻ(၃)စွိုꩻတာႏ ထွူတကာႏတဝ်း ကာနယ်အက်စသိမ်းသီးစွိုꩻအနေႏလဲ့ ဖေႏဗဲင်းဖပါစူခွုမ် ပနဲအာတန်နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ၁၉၄၉-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဒီဇဲင်ဘာ(၁၁)နီꩻ ဖွဲ့ဗူႏပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (ပအလဖ)တဲင် နေးရဲင်ꩻနေးအာႏ တွူႏတရန်လွဉ် ပဒေႏသရာဇ်စနစ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဖြားတန်ကျောင်ꩻတိယုံꩻ၊ ဖြားတန်ကောင်ခယ်ႏ၊ ဖြားတန်ကျောင်ꩻဝါႏရ၊ ဖြားတန်ကောင်ပြုဲင်၊ ဖြားတန်ကျောင်ꩻဗုတ်၊ ဖြားတန်နာစီးသောက်၊ ဖြားတန်ကျောင်ꩻကုန္န၊ ဖြားတန်နမ်းဩ၊ ဆရာႏတောႏ ဦးနေမိ(နောင်ဟဲင်းတန်)၊ ထွက်အောင်ႏသာႏ(နောင်ကာꩻ)၊ ပိုလ်ႏဟိန်မောင်(ဖါမွန်း)၊ ထွက်နန္တာႏဟိန်(စငေါဝ်ꩻ)၊ ဟိန်သျင်ႏငွေ(ကျောက်တန်ꩻ)၊ ဖြားဗွာ-လှဖေ(ဝွန်ႏတန်-လှဖေ)၊ ပိုလ်ႏချိန်ဇုံ (ဂျမဒါ-ချန်ဇုံ)၊ ပိုလ်ႏလှဖေပေႏ(ဂျမဒါ-လှဖေပေႏ)သီးဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နဲင်ႏငံႏရေꩻနောဝ်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေ ထူႏတာႏဝွန်ႏတဲင် စဲ့ꩻရေꩻနောဝ်ꩻ ပိုလ်ႏချုပ်ချန်ဇုံ ထူႏတာႏဝွန်ႏနောဝ်ꩻသွူ။
တောင်ညိုစခန်ꩻ ကေႏညာႏချက်
မွဉ်းဖျင်၁၉၅၅-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာနိုဝင်ဘာကို ကွပ်လꩻလိတ်ဖစ်တဲင် ဆရာႏတောႏဦးနေမိ၊ ဖြားဗွာ-လှဖေတွမ်ႏ အပိုလွူး ဆရာႏခင်မောင်(ယိုခါ စင်ꩻတန်မူလမင်းကွန်းကျောင်ꩻတွိုက်၊ ဆေꩻစဝ်းစံထွန်းဆꩻကွဉ်ႏ)တွမ်ႏ ပအလဖတပ်စွိုꩻ လွေꩻထေ့သခင်သန်းထွန်း (ဗကပ-ဥက္ကဋ္ဌ)နယ်ႏပျဉ်းပနား တောင်ညိုစခန်ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ တောင်ညိုစခန်ꩻကို ပအလဖတွမ်ႏ ဗကပသီး အုံကွံလွဝင်ꩻ(၃)နီꩻဗွေဗွေတဲင် ထေထန်ႏနွောင်ꩻကေႏညာႏချက် နုဲင်းဆꩻလယိုသွူ။ ၁။ ဖေႏကတွိုက်ꩻပြင်ꩻဗာႏ စနစ်ခြဲ့ꩻနယ်ႏတွမ်ႏစနစ် ပဒေႏသရာဇ်။ ၂။ လိုꩻမျိုꩻတွိုင်ꩻ ဖေႏကလꩻဗာႏ နမ်းပဲင်ႏပျꩻထန်ႏခွင်ꩻ အခွင်ꩻအရေꩻ။ ၃။ ဗကပဖုံႏ မဉ်ႏကာႏလွေꩻချာငါ ပအိုဝ်ႏနယ်ႏကိုနောဝ်ꩻ အခွင်ꩻဖေႏကလꩻထွူတကာႏတဝ်း တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ဖေႏကစွဲကမ်းကိုဗာႏ။ ၄။ ပအလဖတွမ်ႏ ဗကပနောဝ်ꩻ ဖေႏကထွာချာငါဗာႏလွဝင်ꩻ မဟာႏမိတ်။ ၅။ ပအိုဝ်ႏဒေႏသနောဝ်ꩻ ဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻ ဗꩻတွိုႏခြောင်တန်ဖေါင်လောင်ꩻ၊ ဆꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻ ဗꩻတွိုႏလွေꩻ စောက်ꩻတနျာႏနယ်ႏ၊ ဆꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻ ဗꩻတွိုႏလွေꩻ ဒုဋ္ဌဝတီႏ ဇော်ဂျီခြောင်တန်၊ ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻတွိုႏလွေꩻ ကွန်ဟိန်းနယ်ႏဒျာႏအကျောင်ꩻ သဘော်ꩻတူႏလွꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ဝေင်ꩻထောင်ကွန်ဖရဲင့်
မွဉ်းဖျင်၁၉၅၃-ဗာႏ၊ လာဇွန်(၉)နီꩻ ခရဲင်ႏမြောင်းမြ ဝေင်ꩻနယ်ႏဝါးခယ်မကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ပရဲက်သောင်ႏတန် ကောင်ရွေꩻထျꩻကို စောက်ꩻကေအဲန်ယူ "မာꩻထူႏကွန်ဖရဲင့် ညီႏလာႏခံႏ"အမဉ်ꩻတွင်ႏလွဉ် ဝေင်ꩻထောင်ကွန်ဖရဲင့်နောဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏအပါႏအဝင်ႏ စောက်ꩻခွိုꩻနွယ်ႏ တွူႏတရန်ရေꩻသားဖုံႏ ကားကအဝ်ႏ ကျွꩻထင်ႏလွဉ်ညီႏလာႏခံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဝေင်ꩻထောင်ကွန်ဖရဲင့်ကို ကေအဲန်ယူသီး အွဉ်ႏထွော့ ဒုတိယတဖူꩻရဲန်ႏတဲင် ပထမတဖူꩻရဲန်ႏနောဝ်ꩻ ခင်ႏမွဉ်အွဉ်ႏနေး စွိုးခွိုꩻရေꩻ ရိုꩻကီလဲ့ မဉ်ႏတွိုႏဒုတိယတဖူꩻရဲန်ႏနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွော့နေး လိုꩻအဆင်ႏအရန်း တဖူꩻရဲန်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဝေင်ꩻထောင်ကွန်ဖရဲင့်ကို ကအွဉ်ႏထွော့ဖေႏဒါႏ စောက်ꩻဇုံ (စောက်ꩻဟံႏနယ်ႏ)(၁၁)ထွောင်းနောဝ်ꩻ နုဲင်းဆꩻလယိုသွူ။-
- ၁။ ဟင်္သာတ-ပသိမ်ႏ
- ၂။ မအူပင်-မျောင်းမျ
- ၃။ ဟံသာဝတီ-ပြယ်ႏ
- ၄။ အင်းစိန်-ဟံသာဝတီ
- ၅။ မောႏလမျင်ႏ-သထွုံႏ
- ၆။ ပကိုꩻ-တောင်ႏဦ
- ၇။ ထာႏဝယ်ႏ-ဘိတ်
- ၈၊ မန္တလေꩻ-သာစည်
- ၉။ မေမျို့-
- ၁၀။ စောက်ꩻတနျာႏနယ်ႏ
- ၁၁။ ပအိုဝ်ႏဇုံ (ခမ်းကောင်) နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ဇုံအမုဲင်(၅) သထွုံႏနယ်ႏနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ တယ်ႏဆို့ꩻအုံကွူႏလွဉ်ခူꩻဝေင်ꩻ စခေါင်ႏစခါကာႏဒျာႏတဲင် ဖေႏကအွဉ်ႏထွော့ဖေႏ ပအိုဝ်ႏဇုံကိုရိုꩻလဲ့ စောက်ꩻဖုံႏစူꩻတောဝ်းအကျောင်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေနမ်း ခြုဲင်းနယ်ဗာႏတဲင် သေဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏဝေင်ꩻထောင်ကွန်ဖရဲင့် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ကျံႏကျင်ꩻသွုံꩻလွဉ် ဒုတိယတဖူꩻရဲန်ႏ ယဟန်ႏသားနောဝ်ꩻ နေးထူႏဒျာႏ ပထမတဖူꩻရဲန်ႏ (စွိုးခွိုꩻရေꩻခင်ႏမွဉ်)တဲင် စောက်ꩻချင်ꩻချင်ꩻ သဘော်ꩻကွာႏလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻမꩻ ဆုဲင်ꩻယိုထွာလွဉ် ကေအဲန်ယူတပ်ဦးတွမ်ႏ ကေအဲန်ယူပါတီကရိုꩻနောဝ်ꩻ ပꩻခေါ်ထိုꩻ အစွိုꩻ(၂)စွိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ဒလညတ
မွဉ်းဖျင်၁၉၅၆-ဗာႏနေင်ႏကို ကေအဲန်ဒီအို (ယိုခါ ကေအဲန်ယူ) အွဉ်ကတူႏတဲင် ဖွဲ့ဗူႏသေꩻခါꩻ ဒလညတ (ဒီမိုကရဲက်တစ် လူမျိုးစုများညီညွတ်ရေးတပ်ဦး)နောဝ်ꩻသွူ၊ ဒလညတ-နွို့အစွိုꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ ကေအဲန်ဒီအို(စောက်ꩻ) ကေအဲန်ပီပီ(စောက်ꩻတနျာႏ)၊ ပအလဖ (ပအိုဝ်ႏအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့)၊ အဲမ်အဲန်ဒီအို(စောက်ꩻ)၊ ကေအဲန်ပီပီ(စောက်ꩻတနျာႏ)၊ ပအလဖ(ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့)၊ အဲမ်အဲဉ်ဒီအို(မဲင်ꩻခမ်းတသာအစွိုꩻ)ဖုံႏ ပါဝင်ႏသော့ꩻသေꩻခါꩻနဝ်ꩻသွူ။ ရေႏမိုးချက်နောဝ်ꩻ- ၁။ လိုꩻမျိုꩻချင်ꩻချင်ꩻ ဖေႏကဖြွမ်းညီႏလွဝင်ꩻ၊ ၂။ လိုꩻမျိုꩻတွိုင်ꩻ နမ်းပဲင်ႏပျꩻထန်ႏခွင်ꩻ ဖေႏကလꩻနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻ၊ ၃။ မဟာႏလိုꩻမျိုꩻတန်ဝါႏဒ တွိုက်ကုဲင်ရေꩻ ကစဒါႏနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
တွိုက်ꩻထန်ႏခယ်ႏဗွာ
မွဉ်းဖျင်နေင်ႏ ၁၉၅၀-၅၃ ဗာႏရပ်ကို ဂျဲင်နရယ်လီမီအွဉ်ကတူႏဒါႏ စဲ့ꩻခမ်းထန်ႏ(ခယ်ႏဗွာ)ဖုံႏနောဝ်ꩻ နွို့လွဉ်ကာႏသော့ꩻမွိုင်ꩻတုံ၊ မွိုင်ꩻဆတ်၊ မွိုင်မောတွမ်ႏပင်ယန်ဒေႏသဖုံႏထွူတကာႏတောဝ်း နွို့လွဉ်သော့ꩻပါ ပအိုဝ်ႏဒေႏသ ကန်ꩻတူꩻပေႏ၊ ကန်ꩻတူꩻပေႏ ကန်ꩻတူꩻတန်တွမ်ႏတရောင်ꩻဒေႏသဖုံႏနဝ်ꩻမꩻ ပအလဖတွမ်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏတပ်မတောႏ (အစိုႏရတပ်)သီးနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏဆွိုးယို့ထိုꩻဗာႏအတွိုက်ꩻအခꩻတဲင် တွိုက်ꩻထန်ႏညီꩻချာယင်း စဲ့ꩻခယ်ႏဗာဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၅၈-ဗာႏ၊ မေႏလာ(၅)နီꩻ ပအလဖ-စွိုꩻနွို့ထူႏထိုꩻညိမ်ꩻခွꩻရေꩻတွော့ꩻ ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻယို (ဒလညတ)နောဝ်ꩻလဲ့ ပꩻလီထိုꩻခန်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။
ပအလဖ ထူႏညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻ
မွဉ်းဖျင်နေင်ႏ ၁၉၅၇-၅၈-ဗာႏနောဝ်ꩻ အနေင်ႏထူႏလꩻညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ကမ္ဘာႏအခေႏနေႏ တွမ်ႏခမ်းကိုအခေႏအနေႏအလꩻ ခမ်းသားလိုꩻအာသီးဖုံႏ အောဝ်ႏမောင်ꩻကော့ꩻလွဒျာႏ ညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ပအလဖ-ပဒေႏသရာဇ် တွူႏတရန်ရေꩻအစွိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ နေင်ႏ ၁၉၅၈-ဗာႏ၊ မေလာ(၅)နီꩻကို နွို့ထူႏနုဲင်းနုဲင်းညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻနဝ်ꩻသွူ။ နောင်သားတွူႏတရန်ရေꩻအစွိုꩻ ဆရာညွန့်တွမ်ႏ ဗိုလ်မြိုင်(ယိုခါ- ပီအဲဉ်အိုကို နာႏယက)နဝ်ꩻလဲ့ နွို့ညီꩻပါတဲင် ပွယ်ꩻထူႏညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻကို ဖြားဗွာလှဖေ၊ ပိုလ်ႏချုပ်ချန်ဇုံတွမ်ႏ ဆရာညွန့်၊ ဗိုလ်မြိုင်သီး ဒေါ့ꩻဖေႏငေါဝ်းမိန်းငွါ ပငါပရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပွယ်ꩻထူႏညိမ်ꩻချမ်ꩻရꩻကို လိုꩻထုဖုံႏ ထင်ႏလွဉ်(၁)သိန်ႏလွိုနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၅၉-ဗာႏ၊ မတ်လာ(၂၂)နီꩻ မာꩻထူႏ ပအမဖ တတိယအလဲင်ႏ တခမ်းလွုမ်းချွစ်ညီႏလာႏခံႏမွူးနီꩻအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေဒင်ႏသွင်ꩻ "ဖြောဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏကအောဝ်ႏဒါႏ စောက်ꩻဖါးဖုံႏနောဝ်ꩻ မညမမွိုင်ကို အီႏစွဉ်ꩻသွူအာႏဏာႏတဲင် အောဝ်ႏပအမဖ ညီႏလာႏခံႏကို ရပ်ဆွုမ်ႏအံႏဖြာႏခီႏယော်ꩻလွေꩻဒျာႏအကျောင်ꩻ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ကောထောက်ခံႏသားနဝ်ꩻ ပိုလ်ႏချုပ်ချန်ဇုံနဝ်ꩻသွူ။
ရုဲင်ꩻတသွိုး ဥပဒေႏတဖွောင်ꩻကို
မွဉ်းဖျင်ပအိုဝ်ႏခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏ ဖေႏကသေထွꩻ ဖေႏကဝင်ႏစာꩻသိပ္ပံနယ်ꩻ မဉ်ႏဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻပညာႏတဲင် နေင်ႏ ၁၉၅၉-ဗာႏနေင်ႏကို တဲႏထောင်ႏဖေႏ ဥယျာဉ်ႏနောင်ခံꩻ (နောင်ဗွဉ်ဆꩻကွဉ်ႏ)နောဝ်ꩻသွူ၊ ဥယျာဉ်ႏနောင်ခံꩻတွက်တာႏ ကုလသမဂ္ဂဆဲင်ႏရာꩻ အစွိုꩻအဗူႏဖုံႏ အစ္စရေးလ်ခမ်းတွမ်ႏ ဂျပန်ခမ်းကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ဆို့ꩻရုဲင်ꩻရေꩻ ပညာႏသျင်ႏဖုံႏ လွဉ်စွဲကမ်းကူႏညီႏပါနောဝ်ꩻသွူ။
နေင်ႏ ၁၉၆၀-ဗာႏနေင်ႏ၊ ပွယ်ꩻလွိုက်မဲကို ဖြားဗွာ-လှဖေ အပါအဝင်ႏ ဖြားဗွာဦးဖြူ၊ ဖြားဦးကျော်စိန်သီး ထွာလွဉ်ပါလီမန်အမတ်နောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၆၀-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာနိုဝင်ဘာ (၁၀)လွတ်တောႏတရာꩻရေꩻဝွန်ႏတန် ဦးအေးမောင် အွဉ်ကတူႏဒါႏ ဥပဒေႏခင်ႏမွဉ်ဖျင်ဆင်ရေꩻ ကောႏမတီႏ (၂၉)ဖြာꩻကို ဖြားဗွာလှဖေနဝ်ꩻလဲ့ ပါဝင်ႏသော့ꩻပါနဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၆၁-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဖေဖော်ဝါရီ(၂၂)နီꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻကိုကမာꩻဒါႏ စောက်ꩻဖါးဖုံႏ အွဉ်ကတူႏ ပွယ်ꩻအုံကွံနောဝ်ꩻ ခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏမန်းခမ်း ဖွဲ့ဗူႏပွုံႏ ဥပဒေႏခင်ႏမွဉ်မွဉ်းဖျင်ရေꩻ ကောႏမတီႏခွုမ်တဖြွီꩻစွိုꩻယို ဖြားဗွာလှဖေ အပါအဝင်ႏ၊ ဖြားဗွာဦးဖြူ၊ ဖြားဦးကျော်စိန်သီးလဲ့ ပါသော့ꩻပါနဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၅၉-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာစဲက်တင်ဘာ သထွုံႏခရဲင်ႏကို ကအဝ်ႏဒါႏ ဦးဖြူ၊ ဦးစံတင်အွဉ်ကတူႏဒါႏ ပအိုဝ်ႏအစွိုꩻတွမ်ႏ ဦးစံအေးအွဉ်ကတူႏဒါႏ ပအိုဝ်ႏအစွိုꩻအဗူႏဖုံႏနဝ်ꩻ သွီႏခွဲတောဝ်းလို့ဝင်ꩻတဲင် ဖြားဗွာလှဖေ အွဉ်ကတူႏဒါႏ ပအမဖ-ဌာႏနချုပ်အနေႏ မော့ꩻခွဲလွောင်ႏဗူႏဖေႏချာနဝ်ꩻမꩻ ပအိုဝ်ႏအစွိုꩻ (၂)စွိုꩻ (ခမ်းဒွမ်)နဝ်ꩻ ဖြွမ်းဗူႏသွီႏထီꩻချာယင်းလဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
နေင်ႏ ၁၉၆၀-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာနိုဝင်ဘာ(၇)နီꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းအနေႏ ကရုဲင်ꩻတသွိုးလွဉ်ဒါႏ "ဖက်ဒရယ်"မူကိုနဝ်ꩻ ပအဖမအနွို့အစွိုꩻသား ဖြားဗွာလှဖေ၊ ဖြားဗွာဦးဖြူ၊ ဖြားဦးကျော်စိန်-သီးလဲ့ ပါသော့ꩻလွဉ်နဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၆၃-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဇူလိုင်(၂၀)ကို ဖြားဗွာလှဖေ အွဉ်ကတူႏကဖွဲ့ဗူႏလွဉ်ဒါႏ လိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏ ကောႏမတီႏကိုနောဝ်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေ ထွာဥက္ကဋ္ဌတဲင် အွဉ်အကိုရေꩻနောဝ်ꩻ မန်းဒါဝိတ် (စောက်ꩻလိုꩻယွဲစွိုꩻ)နောဝ်ꩻသွူ၊ ဖွဲ့ဗူႏသေꩻတွမ်ႏ ပအိုဝ်ႏ၊ မဲင်ꩻ၊ ဖြောဝ်ꩻ၊ စောက်ꩻ၊ ရခဲင်ႏ၊ ချင်ꩻ အစွိုꩻအဗူႏဖုံႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအနေႏဖုံႏတွော့ꩻ ရေႏမိုးချက်နောဝ်ꩻ-
- ၁။ လိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏ သွီႏထီꩻရေꩻ၊
- ၂။ လိုꩻမျိုꩻတွိုင်ꩻ နမ်းပဲင်ႏပျꩻထန်ႏခွင်ꩻယံလꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏကောႏမတီႏ ဥက္ကဋ္ဌဖြားဗွာလှဖေ အွဉ်ကတူႏမုဆလယို ခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏသီး ဖြွမ်းညီႏရက်ပဲင်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻ တဲႏဆို့ꩻနွောင်ꩻလꩻအာအာတန်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
နေင်ႏ ၁၉၆၃-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဇွန် (၂၆)နီꩻနောဝ်ꩻ ဖွဲ့ဗူႏ"ခမ်းသားကောႏမတီႏ"တဲင် ဥက္ကဋ္ဌနောဝ်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေ အွဉ်အကိုရေꩻ-ဗိုလ်မြသွေး။ ရေႏမိုးချက်နဝ်ꩻ- ၁။ လွိုဆန်စနစ်ခြဲ့ꩻနယ်ႏတွမ်ႏ စနစ်ပဒေႏသရာဇ်။ ၂။ ခမ်းကို ဖေႏကတဲႏဆို့ꩻအီ ညိမ်ꩻခွꩻရေꩻ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းသားကောႏမတီႏဥက္ကဋ္ဌ ဖြားဗွာလှဖေ အွဉ်ကတူႏမုဆလကို မာꩻထူႏနွောင်ꩻပါ (၆)ခရဲင်ႏပွယ်ꩻပျꩻဆန္ဒ ဝေင်ꩻရန်ႏကွုန်ႏကိုတဲင် လိုꩻထုထင်ႏလွဉ် (၁)သိန်ႏလွိုတွော့ꩻ ညိမ်ꩻခွꩻရေꩻအွဉ်ကတူႏသား ဆရာႏတန်သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်းတွမ်ႏ ဖြားဗွာလှဖေသီး ဒေါ့ꩻဖေႏငေါဝ်းမိန်းငွါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၆၄-ဗာႏနေင်ႏကို နဲင်ႏငံႏတောႏအနေႏ ဆွမ်ꩻထူႏထွူတဲင် နေင်ႏ ၁၉၇၁-ဗာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထောင်ႏကို လွစ်သဲင်ꩻချာနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၉၇၃-ဗာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏရန်းကွုန်ႏကို ထန်ႏသဲင်ꩻချာ တွူႏတရန်ရေꩻ ဟံႏနယ်ႏကိုတဲင် နေင်ႏ ၁၉၇၄-နေင်ႏကို ထွာလွဉ် "ရှမ်းပြည်လူမျိုးပေါင်ꩻစုံ လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး SSNLF ဥက္ကဋ္ဌတဲင် အွဉ်အကိုရေꩻနောဝ်ꩻ ဖြားတန်အောင်ႏခမ်းထီ (ယိုခါ ပီအဲန်အိုဥက္ကဋ္ဌ)နောဝ်ꩻသွူ။
သီမား
မွဉ်းဖျင်နေင်ႏ ၁၉၇၅-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာစက်တင်ဘာ (၂၄)နီꩻ၊ နေင်ႏ ၁၃၃၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာတောႏလင်ꩻလောင်း (၅)နီꩻ အသက်(၆၆)နေင်ႏကို လဲꩻထိုꩻ တောင်ႏကီꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ ဒုံပင်တွန်ႏကိုသွူ။ အမုဒ်အောင်နဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖြယ်ကျောက်တလွုံꩻတန် ဒုံပင်တွန်ႏ အာႏဇာႏနီႏဗိမာန်ႏကောင်လောင်းသွူ။
နေင်ႏ ၁၉၄၉-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဒီဇင်ဘာ (၁၁)နီꩻနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖုံႏအွဉ်ကတူႏ တွူႏတရန်လွဉ် ပဒေႏသရာဇ်စနစ်ယို ဗွေလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻ(၅၀)ခံꩻရတုနဝ်ꩻသွူ။ တွူႏတရန်ရေꩻကာႏလကို နေးအာႏနေးရဲင်ꩻ ကပါလွဉ်ဒါႏ နီနာꩻခေါင်ႏဆောင်ႏတန် ဖြားဗွာလှဖေ (ဟဲ့ꩻ)ကျောင်ꩻပန္တိ အတ္ထုပ္ပတ္တိခရာႏယို အနာႏဂတ် ခွိုꩻသွုပ်ပအိုဝ်ႏလိုꩻယွဲးသီးဖုံႏ ဖေႏကလေ့လာ သွဉ်ထူႏနွောင်ꩻအီအတာႏ ထူႏဂွုဏ်ႏတဲမ်းဒင်ႏလွေꩻဗာႏ တခွိုင်းယိုနောဝ်ꩻသွူ။ [၃]