ဗီးဆင်းစီꩻကန်ꩻ

ရဿ(အ-ဣ-ဥ)သိုမ်ဖြုံႏဆꩻချာတရိုꩻတဝ်း၊ (အာ)ဒီဃဆꩻချာတရိုꩻတဝ်း ကအဝ်ႏဒါႏဗီးတဖြုံႏယို ဖေႏကထွာနီဖြုံႏနဝ်ꩻ ဒွေဘော်လွဉ်ဗာႏ၊ ဘာဝ-ထွာလွဉ်၊ ဒွိ(ဒွေ)-နီဖြုံႏ၊ ဒွေဘော်(ဒွေဘာဝ)-ထွာလွဉ်နီဖြုံႏ၊ ထွာနီဖြုံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလီꩻလဲဉ်းတဖြုံႏတဲင် လွဉ်သမ်းယင်းတဖြုံႏ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ဝဂ်တဗာႏတဗာႏအကို ဒုတိယအက္ခရာႏ (ခ-ဆ-ဌ-ထ-ဖ)မိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ပထမအက္ခရာႏ(က-စ-ဋ-တ-ပ)ဖုံႏ လွဉ်ထွာဗာႏဒွေဘော်၊ စတုတ္ထအက္ခရာႏ(ဃ-ဈ-ဎ-ဓ-ဘ)မိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ တတိယအက္ခရာႏ(ဂ-ဇ-ဍ-ဒ-ဗ)ဖုံႏ လွဉ်ထွာဗာႏဒွေဘော်။ မိဉ်ႏဒေါ့ꩻတနယ်ꩻနဝ်ꩻ က-စ-ဋ-တ-ပ ပထမအက္ခရာႏဖုံႏယို လွေꩻဆင်းဒင်ႏဗာႏ ဒုတိယအက္ခရာႏ (ခ-ဆ-ဌ-ထ-ဖ)ဖုံႏလောင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကယိန်းစဲင်းနဝ်ꩻ က-ယို လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ခ-လောင်း၊ ဂ-ယို လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ဃ-လောင်း၊ စီꩻကန်ꩻနုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻ က-ယိုလွေꩻဆင်းလꩻ ခ-လောင်းလွုမ်ꩻ၊ (ဂ-ဃ-င)လောင်းဖုံႏနဝ်ꩻ လွေꩻဆင်းလꩻတဝ်း၊ (လွေꩻထွာဒွေဘော်လꩻတဝ်း)၊ ကွဲႏတွော့ꩻ အဆုဲꩻသွတ်ꩻ င-နဝ်ꩻ သဲင်ꩻဆင်းချာလꩻလို့ က-ခ-ဂ-ဃ လောင်းနဝ်ꩻသွူ။

ဗိုန်ယိုအတွိုင်ꩻ စ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်း ဆ-လောင်း၊ ဇ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်း ဈ-လောင်း၊ ယိုတဲ့ ဗိုန်ပီနုဲင်း က-အစုအဗူႏနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ အဆုဲꩻသွတ်ꩻ ဉ-နဝ်ꩻ သဲင်ꩻဆင်းချာ(စ-ဆ-ဇ-ဈ)လောင်းဖုံႏ လꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဋ-ယို လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ဌ-လောင်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ တပေါႏတဝ်းနီဖြုံႏ နုဲင်းဗီးဆင်းအလင်၊ ဌ-ယိုနဝ်ꩻ အငွဉ်ꩻရဲစ်ꩻပါတဝ်း၊ ထွာဆင်းလို့ဝင်ꩻမွေးတဝ်းဒွိုန်း၊ ဋ-မိဉ်ႏလွဉ်ဆင်းဒင်ႏခိန်ႏနဝ်ꩻ ဌ-နဝ်ꩻ အငွဉ်ꩻရဲစ်ꩻပါ၊ အပုံႏစံႏဗိုန်နုဲင်းယို(ဋ္ဌ)ယို၊ ဍ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်း ဎ-လောင်း၊ ယိုတဲ့ ဗိုန်ပီတဝ်း ဗီးဆင်းအလင်နေနေသွူ၊ ဗီးဆင်းအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ ကေားလွဉ်ဆင်းဒင်ႏသားနဝ်ꩻ အဝ်ႏဆꩻကီ၊ အနမ်းတဲ့ ပေါင်းတန်ဗာႏဒျာႏ၊ ဍ-နဝ်ꩻ ကေားလွဉ်ဆင်းဒင်ႏသား၊ ဎ-နဝ်ꩻ ကေားလက်ခံႏဆွုမ်ႏသားရိုꩻကီလဲ့ ကေားလွဉ်ဆင်းသား ဍ-နဝ်ꩻ ပေႏတေား၊ ကေားလက်ခံႏသား ဎ-နဝ်ꩻ တန်တေားဒျာႏတွော့ꩻ အပုံႏစံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏနုဲင်းယို(ဍ္ဎ)ယို၊ အဆုဲꩻသွတ်ꩻ ဏ-နဝ်ꩻ သဲင်ꩻဆင်းချာ ဋ-ဌ-ဍဖုံႏလောင်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ သဲင်ꩻဆင်းဒင်ႏ ဎ-လောင်းနဝ်ꩻ ပါဠိအကိုတဲ့ယဝ်း အသုံꩻအဲဉ်ထဝ်းသွူ။ (ကဏ္ဋက၊ ကဏ္ဌ၊ ကဏ္ဍ)ထွာနုဲင်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။

တ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ထ-လောင်း၊ ဒ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ဓ-လောင်း၊ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ န-နဝ်ꩻ သဲင်ꩻဆင်းချာ(တ-ထ-ဒ-ဓ)လစ်ꩻဖြုံႏလောင်းဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ပ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ဖ-လောင်း၊ ဗ-နဝ်ꩻ လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ဘ-လောင်း၊ အဆုဲꩻသွတ်ꩻ မ-နဝ်ꩻ သဲင်ꩻဆင်းဒင်ႏချာလꩻလို့ (ပ-ဖ-ဗ-ဘ)လစ်ꩻဖြုံႏလောင်းဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ဆꩻကီတွမ်ႏဆꩻလ ဗိုန်တဝ်းလို့ဝင်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "အသဒိသဒွေဘာဝ-နီဖြုံႏဗိုန်ပီတဝ်းလို့ဝင်ꩻ"နဝ်ꩻသွူ။

ပထမအက္ခရာႏ (က-စ-ဋ-တ-ပ)ယိုတဲ့သင်၊ တတိယအက္ခရာႏ (ဂ-ဇ-ဍ-ဒ-ဗ)ဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့သင် ကီလဗိုန်လို့ဝင်ꩻ' အချင်ꩻချင်ꩻ ဆင်းချာလို့ဝင်ꩻအဝ်ႏတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "သဒိသဒွေဘာဝ-ကီလနီဖြုံႏဗိုန်ဝင်ꩻ"။ ပဉ္စမအက္ခရာႏ င-ဉ-ဏ-န-မဖုံႏလဲ့ ဆင်းဗိုန်ဝင်ꩻလꩻနေနေတဲင် ထွာသဒိသဒွေဘာဝ-နေနေ၊ ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ဝဂ်ကိုချင်ꩻ ဆင်းနွောင်ꩻချာလို့ဝင်ꩻ၊ ကအဝ်ႏကုဲဒါႏ ဒုတိယအက္ခရာႏ ခ-ဆ-ဌ-ထ-ဖ ဖုံႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ စတုတ္ထအက္ခရာႏ ဃ-ဈ-ဎ-ဓ-ဘ ဖုံႏတဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးချင်ꩻချင်ꩻ ကီလဆင်းဗိုန်လို့ဝင်ꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ အဝ်ႏဒျာႏ ဝင်ꩻကလွဉ်ဆင်းဒင်ႏ' ဝင်ꩻကသဲင်ꩻဆင်းဒင်ႏချာဝွေꩻသီးလောင်းလွုမ်ꩻသွူ။ ကဆင်းဗိုန်တဲ့နဝ်ꩻ၊ ဆင်းဗိုန်တဝ်းတဲ့နဝ်ꩻ ဝဂ်ပငါပရာꩻဒျာႏ၊ ဥပမာႏ- "က"ယို လဲဉ်းရီးဝင်ꩻ၊ ဝွေꩻဆင်းဒင်ႏလꩻဒျာႏ ခ-လောင်းလွုမ်ꩻ၊ ဝွေꩻဝဂ်တမွေးတဝ်း ဆ-ဌ-စတဲင် ဝဂ်လင်လောင်းတဲ့ ဆင်းထုံꩻအဲဉ်ထဝ်းသွူ။

ဝဂ်-တအဲဉ်ထဝ်း ယ-ရ-လ-ဝ-သ-ဟ-ဠဖုံႏအကို အချင်ꩻချင်ꩻ ဆင်းဗိုန်လို့ဝင်ꩻကလꩻနဝ်ꩻ ယ-လ-ဝ-သ လွုမ်ꩻ၊ နဝ်ꩻအကို ယ-ချင်ꩻချင်ꩻနဝ်ꩻ ဆင်းဗိုန်တဝ်းအလင်(ယ္ယ)နုဲင်းနဝ်ꩻ၊ အဖြုံႏလနဝ်ꩻ ထွာထိုꩻဗာႏ ယ-ပယ် (-ျ)နုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် တဲမ်းထုံꩻနဝ်ꩻ (ယျ)အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ လ-ချင်ꩻချင်ꩻနဝ်ꩻတဲး ဗိုန်ဒျာႏအလင်၊ ဝ-ချင်ꩻချင်ꩻ ဆင်းဗိုန်ဝင်ꩻ သဒိသဒွေဘာဝအဝ်ႏဒျာႏနေနေ၊ ကွဲးတွော့ꩻ သဒ္ဒါႏစီꩻကန်ꩻအလꩻနဝ်ꩻ ဝ-နီဖြုံႏဆင်းယို မာꩻထိုꩻဗာႏ ဗ-နီဖြုံႏတွော့ꩻ (ဗ္ဗ)နိဗ္ဗာန-နိဗ္ဗာန်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ သ-ချင်ꩻချင်ꩻယိုတဲ့ မန်းခမ်းတဲမ်းထုံꩻအလꩻ ဆင်းကီလနေးမွေးတဝ်း၊ ဆင်းချာငါနေးဒျာႏ၊ ကထူꩻလွိုငါႏနဝ်ꩻ သ-အဖြုံႏဆုဲင်ꩻယို ထူႏတခဝ်လွုမ်ꩻတဲင် တဲမ်းဒျာႏ(ဿ)နုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻတွော့ꩻ ယဟန်ႏဟဲ့ꩻ "ဿ-ကြီး၊ သ-သုံးခြမ်း၊ သ-သိုမ်ခဝ်"နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။

အဝ်ႏကုဲင်(ရ-ဟ-ဠ)ဖုံႏနဝ်ꩻ အချင်ꩻချင်ꩻ ဆင်းဗိုန်လို့ဝင်ꩻ သဒိသဒွေဘာဝအဲဉ်ထဝ်း၊ နဝ်ꩻအကို ရ-နဝ်ꩻ က-ဂ-တ လွဉ်ဆင်းဒင်ႏဝွေꩻလꩻ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ အဝ်ႏတဝ်းဆꩻလနုဲင်းဗီးလင်တဲင် ဗဲဉ်နေးဒျာႏ နုဲင်းပအိုဝ်ႏကရိုꩻ ရ-ဗဲဉ်၊ လ-ဗဲဉ်နုဲင်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ ဟ-လောင်းနဝ်ꩻ ဏ-န-မ-ယ-လ-ဝ-ဠ ဖုံႏ လွဉ်ဆင်းဒင်ႏဝွေꩻလꩻ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ တအဝ်ႏကီလတဝ်းလို့ဝင်ꩻတဲင် မန်းဟဲ့ꩻ"ဟ-ထိုး" အပုံႏဗိုန်ဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကထူꩻဆန်ꩻခေါ်ငါႏနဝ်ꩻ ဟ-ယို သဲင်ꩻဆင်းဒင်ႏချာ မ-လောင်းတွော့ꩻ ဗြဟ္မစရိယ-ဗြာဟ္မဏ နုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏနေကနဝ်ꩻသွူ။

တနယ်ꩻမိဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏနဝ်ꩻ က-ခဖုံႏယို လွေꩻဆင်း ဝ-လောင်းတဲ့ ထွာအသဒိသနေနေ၊ ပအိုဝ်ႏကဟဲ့ꩻဒါႏ "ဝ-ဟွဲး"နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ၊ (ဏ-တ-ဒ-ဓ-ယ-သ-ဟ)ဖုံႏလဲ့ လွေꩻဆင်းဒင်ႏ ဝ-လꩻဒျာႏနေနေ၊ တနယ်ꩻ- ဝ-ဟွဲးချာလꩻနွောင်ꩻနေကနဝ်ꩻသွူ၊ မိဉ်ႏထွားနုဲင်း ဆန်းကျမꩻ်ကိုနဝ်ꩻတဲး အဆင်းမျိုꩻစွုမ်ႏကယ်ꩻဒွိုန်းကယိုအာတန်အကျောင်ꩻ အွဉ်ႏသေဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကသျင်ꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ အလင်မွေးတဝ်း ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ သွဉ်ဖိုတဝ်း လောကုတ္တရာႏလိတ်တဲင် အီႏသေနာႏဗာႏ တယိုꩻတဝ်းနဝ်ꩻမꩻ တဲမ်းနယ်ဖေႏဗာႏ တခွုင်းယိုသွူ။