ဗေ

‍‍‍‍‍

ဗေ
ခွဲꩻချာꩻအစွိုးအခွိုꩻ

-->

ဗေ (အိန်းကလေတ်: Soybean; အမိဉ်ꩻသိပ္ပံ Glycine max) နဝ်ꩻ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏအစွိုးခြွီ ဗေယွဉ်ꩻခွိုꩻတမျိုꩻဒျာႏသွူ။

• 
• 
• 
• 
• 

‍‍ဗာႏအမျိုꩻအသာꩻအဝ်ႏခွုင်းမုဲင်ꩻမျိုꩻမျိုꩻအကို ဗေယို မီႏထွားနုဲင်း ကျန်ႏမာႏရေꩻတွမ်ႏ စီꩻပွာꩻရေꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ တန်ႏဖိုꩻအာ၊ အရေꩻတန်လွိုလဲဉ်းဝင်ꩻသွူ။ ဗေကိုနဝ်ꩻ ပရိုတေင်း ကရိုꩻဒါႏ အယာႏဓာတ် (၄၀-၄၅)ရျာꩻခဲင်ႏတွမ်ႏ အရောင်ꩻအရာႏထီ (၁၉-၂၀)ရျာꩻခဲင်ႏ ပါသော့ꩻသွူ။ ဗေနမ်းမန်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ကမ္ဘာႏအရန်းထိုသွတ်ꩻ အဒီႏအရာႏနမ်းမန်ꩻတမျိုꩻသွူ။ ဗေနဝ်ꩻ အပေါႏလွဉ်အစဝ်းသွတ်ꩻ အံႏအွꩻခရာႏအရာႏတမျိုꩻထွူ ဗꩻတွိုႏစွဉ်ႏယိုခါ ဝင်ꩻအဝ်ႏသွုံꩻအာကျောႏကျာꩻနေကဒွိုန်းသွူ။ ‍ မျန်မာခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ဆို့ꩻရုဲင်အာဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မျန်မာခမ်းထီကိုကအဝ်ႏဆို့ꩻရုဲင်ဒါႏ ဗေသေင်ဧကအကို ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုခြေင်ခြေင်နဝ်ꩻ အဝ်ႏထွူလဲဉ်း နီပွန်းတပွန်းသွူ။ မန္တလေꩻဖဲ့ꩻ၊ သကိုင်းဖဲ့ꩻ၊ ဧရာႏဝတီႏဖဲ့ꩻ၊ ပကိုꩻဖဲ့ꩻ၊ ချင်ꩻဖဲ့ꩻဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏဆို့ꩻရုဲင်ဒျာႏနေနေသွူ။ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ရုဲင်ꩻခေါ်ခေါ်နေး ဗေခြေင်ခြေင်တဲ့အဝ်ႏ၊ ရုဲင်ရောꩻနေးထာꩻလင်တဲ့အဝ်ႏ၊ ရုဲင်နေး ပြောင်ႏခါႏ၊ ကဝ်ႏလာခါႏနုဲင်းနဝ်ꩻစားတဲ့အဝ်ႏသွူ။ မျန်မာခမ်းအခဝ်နဝ်ဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ထီမီႏလင်ꩻခိန်ႏနဝ်ꩻ အကုဲင်းဆို့ꩻရုဲင်သော့ꩻ ကြွန်စွယ်ႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ကဆို့ꩻရုဲင်ဒါႏဗေနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ တစာလွေꩻတဝ်းခမ်းထန်ႏ အံႏချာစာချာဒျာႏခမ်းကိုကဲဉ်းအာအာသွူ။

ကဆို့ꩻရုဲင်ခါꩻဒါႏဗေသေင်ယို အမွူးဖေႏနေးကဒေါ့ꩻထန်ႏနွောင်ꩻယိုꩻယိုꩻနဝ်ꩻ အလျားခိဉ်ႏအဝ်ႏဗာႏ (၅)ဒီႏဂရီႏသဉ်တီကရေက်မာꩻကီ၊ (၄၀)ဒီႏဂရီႏသဉ်တီကရေက်မာꩻလသွူ။ အလျားခိဉ်ႏမီႏအဝ်ႏ (၂၀-၃၀)ဒီႏဂရီႏသဉ်တီကရေက်နဝ်ꩻ အမွူးဒေါ့ꩻထန်ႏယံမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ဗေနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဓိကအစိုႏဓာတ် အဝ်ႏနီခီႏသွူ။ နီခီႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ကဆို့ꩻစစ အမွူးကအီႏဒေါ့ꩻထန်ႏခိန်ႏနဝ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏလိုႏအစိုႏဓာတ်တခီႏ၊ အမွူးတိန်ႏတန် တိန်ႏသော့ꩻအခူꩻခိန်ႏနဝ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏလိုႏဖျင်ယင်းအစိုႏဓာတ်တခီႏတဲင် ထွာအဝ်ႏလိုႏအဓိကအစိုႏဓာတ် အဝ်ႏနီခီႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻကဆို့ꩻရုဲင်မာꩻအီစီꩻပွာꩻရေꩻသားနဝ်ꩻ အာႏကွိုꩻနေးဒျာႏ ခမ်းထီကဲဉ်းအာသွူ။ ဒေသယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ကအဝ်ႏလိုႏဒါႏအစိုႏဓာတ် ဖေႏနေးကအဝ်ႏယင်းတလဲင်ႏတဲင် သွင်ꩻထီတွော့ꩻ ဆို့ꩻရုဲင်နေးတဲ့အဝ်ႏသွူ။ တယ်ႏကသော့ꩻစအခူꩻမာꩻငါ ဗꩻတွိုႏလွေꩻစွဉ်ႏအခူꩻကဖြားခိန်ႏယို အစိုႏဓာတ်မီႏအာလွဉ်ꩻ၊ အလျားခိဉ်ႏမီႏအာလွဉ်ꩻထာꩻနဝ်ꩻ အခူꩻညမ်းထိုꩻ၊ ကုဲင်ထိုꩻ၊ သိုႏထိုꩻဒါႏသွူ။

ဆို့ꩻရုဲင်နယ်ꩻ

ဟမ်ႏအမျိုꩻအသာꩻ

ပေါႏလွိုတဲင် ဟမ်ႏသုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဟမ်ႏအရသာႏအဝ်ႏပေႏပေႏငါတယဝ်း၊ ဟမ်ႏအာႏအရသာႏသန်ကိုတဲ့တယဝ်း ဆို့ꩻရုဲင်ꩻသော့ꩻ သင်ꩻခေါဝ်းလို့ဒျာႏသွူ။ ဟမ်ႏအဆွံအဆျာႏဓာတ် မီႏအဝ်ႏ(၅.၅- ၆.၅)နဝ်ꩻ ဆို့ꩻရုဲင်သော့ꩻဗေ အယံသွတ်ꩻသွူ။

ခမ်း

အမွူးအရာႏကအဝ်ႏတန်ဖြိုထိုဆွာꩻခိန်ႏ ခမ်ႏမီႏလော့ဖေႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ခမ်းထီခိဉ်ႏမီႏအဝ်ႏ (၂၄- ၆၀) စူမွူးသေႏသေႏနဝ်ꩻ အယံသွတ်ꩻသွူ။ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏကိုနဝ်ꩻ ခမ်းထီခိဉ်ႏ အဝ်ႏသေႏသေႏ (၅၀.၂၂)စွူမွူးရပ်တဲင် လွပ်ꩻမာꩻသော့ꩻဗေ ထွာမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။

အလျား

အလျားခိဉ်ႏမီႏအဝ်ႏ တယ်ႏ(၁၂)ဗꩻလွေꩻ(၄၀)ဒီႏဂရီႏသဉ်တီကရေက်ရပ်နဝ်ꩻ အမွူးအရာႏဖုံႏ တန်ဖြိုထိုဆွာꩻယိုꩻ အမွူးတဲ့ဟဝ်၊ အရာႏတဲ့ကုဲင်း၊ အရာႏတဲ့ပြွစ်ꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။

ဆို့ꩻရုဲင်ခိန်ႏ

ဆို့ꩻရုဲင်ခိန်ႏနဝ်ꩻတဲတဲ့ ကအီႏဆို့ꩻဒါႏ အစွိုးအခြွီအမျိုꩻသာꩻအလွောက်ꩻ ဆို့ꩻရုဲင်ခိန်ႏတဲ့ တဗွိုန်တဝ်းတဝင်ꩻ အဝ်ႏနေးအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ ဆို့ꩻရုဲင်ဗာႏ မို့ꩻဦꩻခိန်ႏစားတဲ့အဝ်ႏ၊ ခမ်းခါစား၊ ခမ်းအီႏထန်ႏမထန်ႏစား၊ ထာꩻခွꩻလာ ဗွူပွဉ်ဖုဲင်ပွဉ်ခိန်ႏစားတဲ့အဝ်ႏသွူ။

လွိုက်အခြွီ

လိတ်တဲမ်းသား ကမဲဉ်အွဉ်ႏလွိုက်ရွေꩻဒါႏ အခြွီမျိုꩻနဝ်ꩻ သီပီအဲတ်-၁၊ သီပီအဲတ်-၂၊ သီပီအဲတ်-၃ ဖုံႏဒျာႏသွူ။ သီပီအဲတ်-၃ နဝ်ꩻ အသက်ဒွေါင်ႏစား ဆို့ꩻရုဲင်ထွူမီႏလꩻ မွူးနီꩻပေါင်ꩻနွုတ်ꩻသွစ်ꩻဆီရပ်နဝ်ꩻ ထူႏလꩻလဲဉ်းသွူ။ သီပီအဲတ်-၁၊ သီပီအဲတ်-၂ နဝ်ꩻ အသက်ဆွာꩻစား၊ အလားစား ဆို့ꩻရုဲင်ထွူမီႏလꩻ မွူးနီꩻပေါင်ꩻ (၉၀-၁၀၀)ရပ်မꩻ အီႏထူႏလꩻသွူ။

မွဉ်းဖျင်ဟမ်ႏ

ကအီႏဆို့ꩻရုဲင်သော့ꩻဒါႏ အခင်ယိုနဝ်ꩻ ထုဲင်ဆုံးဆုံး၊ ထုဲင်ပဲစ်ꩻပဲစ်ꩻသေꩻခါꩻဗာႏ။ ထုဲင်ကျာꩻနဝ်ꩻ သော့ꩻဖေႏဗာႏဟမ်ႏသဘာႏဝဟမ်ႏဩစာႏ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ တဧကနဝ်ꩻ လော(၁၀)ဆွိုင်ꩻရပ်။ ထုဲင်အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻတပြန်ႏယို တဧကခေါင်ꩻနဝ်ꩻ သော့ꩻခံႏခါꩻဖေႏဗာႏအဆာႏ ယူးရီးယား (၂၈)ပေါင်၊ တီသူပါ (၈၄)၊ ပိုတဲတ်ဆ် (၂၈)ပေါင်သွူ။ ဟမ်ႏအဆွံအဆျာႏဓာတ်ႏမီႏအဝ်ႏ (၅)မာꩻလနဝ်ꩻ သော့ꩻဖေႏဗာႏထွန် တဧက (၅၀)ဗွုံꩻသွူ။

ဆို့ꩻရုဲင်

ဆို့ꩻရုဲင်ခိန်ႏ ကအီႏရုဲင်အီဒါႏအခြွီနဝ်ꩻ အမွူးဒေါ့ꩻအာႏအဆေ့ꩻသွတ်ꩻ အဝ်ႏဗာႏ(၇၀)ရျာꩻခဲင်ႏ။ ကအီႏဆို့ꩻရုဲင်ခိန်ႏ ကအီႏရုဲင်အီဒါႏအခြွီယို မီႏသူႏဖေႏနွောင်ꩻ တသီႏသူႏအခြွီနဝ်ꩻယံငါႏသွူ။