ဗွေႏဗွန်လက္ခဏသာမိ၊ ကျောင်ꩻအေးစေတီ
ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ အေးစေတီပရိယတ္တိလိတ်သွဉ်တွိုက် ပဓာနနာယကဗွေႏဗွန် ဗွေႏဗွန်ဘဒ္ဒန္တလက္ခဏသာမိ (အဂ္ဂမဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ) ထေရုပ္ပတ္တိအအဲဉ်ႏ
ဇာတိလွူးဖွါꩻလင်ꩻ ဒုံ/ရပ် တွမ်ႏမွိုးဖါ
မွဉ်းဖျင်ဗွေႏဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တလက္ခဏသာမိယိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏနောင်တရားဖြယ်၊ ဒုံစင်းစုတ်ꩻကို ကအဝ်ႏအုံဒါႏ စင်ꩻဖါချိန်+စင်ꩻမွိုးမုတ်သီး လွူးဖွါꩻလင်ꩻလွဉ် နေင်ႏ ၁၃၀၉-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သံလာဗွေ (၂၅-၁-၄၈) နီꩻ ထူꩻချာꩻမွေးငါႏ ထွာအတန်သွတ်ꩻ ပိုခိုရတနာႏနဝ်ꩻသွူ။
အုံကျောင်ꩻဗုဲင်သျင်ႏ ခံႏရဟန်ꩻ
မွဉ်းဖျင်နေင်ႏ ၁၃၂၁-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလာဆန်ꩻ (၁၄)နီꩻနဝ်ꩻ (ပထမအလဲင်ႏ) ထင်ႏဗုဲင်သျင်ႏ ကျောင်ꩻစင်းစုတ်ꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၂၇-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏဆန်ꩻ (၁၄)နီꩻနဝ်ꩻ (ဒုတိယအလဲင်ႏ)ဗုဲင်သျင်ႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏတောင်ႏကီꩻ၊ ကျောင်ꩻနောင်ပယ် ဗွေႏဆရာႏတောႏထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ဆေꩻထျꩻရပ်ကွက် (စင်းခံꩻ)စင်ꩻဖါပျော့ ပိုလီꩻတဖုံႏ၊ ကန်အောက်ရပ်ကွက် စင်ꩻဖါပေါရွပ်-ပိုလီꩻတဖုံႏတွမ်ႏ မွိုးဖါဖုံႏယို ခံႏထူႏလွေꩻပစ္စေꩻလစ်ꩻပါꩻတကာႏတဲင်တွော့ꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ပထမကျောင်ꩻတန် ခဏ္ဍသိမ်ႏတောႏအကို ဗွေႏဆရာႏတောႏကောင်ဝါးတောင်ꩻ ဘဒ္ဒန္တကုမာရယို ထွာဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏ ခီႏမျောက်ဒင်ႏဖေႏသိက္ခာႏနဝ်ꩻမꩻ ၁၃၃၁-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာဆန်ꩻ(၁၃)နီꩻနဝ်ꩻ သျင်ႏလက္ခဏသာမိယို အဝ်ႏသျင်ႏပေႏဘဝ ထွာဗꩻလꩻခန်းရဟန်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
လောကုတ္တရာႏပညာႏ သွဉ်ထူႏဗာႏ
မွဉ်းဖျင်နောင်တရားဝေင်ꩻနယ်ႏဖြယ် ကျောင်ꩻစင်းစုတ်ꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တအရိယဝံသ၊ ဗွေႏစင်ꩻနန္ဒဝံသ၊ ဝေင်ꩻညောင်ႏရွီႏ ရွှေဂူလိတ်သွဉ်တွိုက် (ဂွိုဏ်ꩻချုပ်)ဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တအာစာရတွမ်ႏ စူထောက်ဗွေႏဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တဝိလာသာဘိဝံသ (ဗွေႏဆရာႏတောႏ ရွှေဂူယိုခါ)၊ ဘဒ္ဒန္တမဟိန္ဒာဘိဝံသ (ဗွေႏဆရာႏတောႏလှိုင်ကြူယိုခါ)၊ ဝေင်ꩻမြင်းခြံ ကိုးဆောင်တိုက် ပခုက္ကူကျောင်းသစ်ဗွေႏဆရာႏတောႏတွမ်ႏ စူထောက်ဗွေႏဆရာႏတောႏဖုံႏ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ ပထမကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင် ဗွေႏဆရာႏတောႏဘဒ္ဒန္တနရိန္ဒ (အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ)တွမ်ႏ စူထောက်ဆရာႏတောႏသီးဖုံႏ၊ ဝေင်ꩻမန္တလေꩻ မဟာနန္ဒိသေနာရာမတိုက် ဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တနန္ဒိသေနာဘိဝံသ (အဘိဓဇ)တွမ်ႏ ညောင်ကန်တိုက်၊ ထီးလင်းတိုက်၊ ကုသိနာရုံတိုက်၊ ဘုရားကြီးတိုက်၊ ရွှေရေးဆောင်တိုက်၊ မစိုးရိမ်တိုက်၊ မိုးကောင်းတိုက် လိတ်ချꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဆရာႏတောႏသီး၊ တိပိဋကဓရ ဗွေႏဆရာႏတောႏဘဒ္ဒန္တဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသတွမ်ႏ မိုးမိတ်ကုန်းမြေ တိပိဋကနိကာယကျောင်ꩻတွိုက် နာယကဆရာႏတောႏသီးအထျꩻ သွဉ်ထူႏလွေꩻဗာႏပညာႏနဝ်ꩻသွူ။
ကအောင်ႏမျင်ႏလွေꩻဒါႏ ပွယ်ꩻစေလိတ်ဖုံႏနဝ်ꩻ
မွဉ်းဖျင်သာသနဓဇဓမ္မာစရိယဘွဲ့တွမ်ႏ ဝိနယမြန်မာဂုဏ်ထူး သာသနဓဇသိရီပဝရဓမ္မာစရိယဘွဲ့၊ တိပိဋကစာမေးပွဲနဝ်ꩻ ဥဘတောဝိဘင်္ဂဓရဘွဲ့၊ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏဆဲင်ႏရာꩻ ဝေင်ꩻညောင်ႏရွီႏ ဝိနယာဒိနုဂ္ဂဟစာမေးပွဲနဝ်ꩻ ဓမ္မာစရိယဘွဲ့တွမ်ႏ ဝိနယ်ꩻငတ်ꩻကျမ်ꩻပြန်ႏဖြေႏ ဂုဏ်ထူးတန်ꩻ (အထူꩻအောင်ႏ) ဝိသိဋ္ဌဝိနယဓရ မဟာဝိနယကောဝိဒဘွဲ့ လꩻလွေꩻထွူတကာႏတဝ်း စာမေးပွဲအလောင်ႏအလင်ဖုံႏယိုလဲ့ နွို့ဖြေႏအောင်ႏမျင်ႏလွေꩻနေကနဝ်ꩻသွူ။
သာႏသနာႏအတွက်တာႏ ဆောင်ႏရွက်ဗာႏ
မွဉ်းဖျင်တောင်ႏကီꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာႏတောႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ တယ်ႏ ၁၃၅၂-ဗာႏ ဗꩻလွေꩻ ၁၃၆၂-ဗာႏနဝ်ꩻ နွောင်ꩻဟံႏဗဟိုႏ သံဃာ့ဝန်ဆောင်တွမ်ႏ နဲင်ႏငန်ႏတောႏဝိနည်းဓိုရ်တဲ့နဝ်ꩻ၊ "နိုင်ငံတော်ပါဠိပထမပြန်"စဲစ်လိတ်ဌာႏနဖြယ် ဖြဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နဝ်၊ စဲစ်လိတ်ဌာႏန ထေပုစ္ဆာႏအစွိုꩻကို (အွဉ်အကိုရေꩻ)တဲ့နဝ်ꩻ၊ ဖြဝ်ꩻခမ်းကျောင်းထိုင်ဘုန်းကြီးသွဉ်တန်ꩻကျောင်ꩻ ဩဝါဒါစရိယတဲ့နဝ်ꩻ၊ မြို့လည်ဓမ္မာရုံႏဩဝါဒါစရိယ၊ မွေႏတောႏကက္ကူႏဘုရာꩻဂေါပကအစွိုꩻ ဩဝါဒါစရိယတဲ့နဝ်ꩻ ဆောင်ႏရွက်လွေꩻဖေႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၃၇-ဗာႏနဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏလွေꩻခန်း အေးစေတီပရိယတ္တိလိတ်သွဉ်တွိုက်နဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဆရာႏတောႏယိုနဝ်ꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻပဉ္စောဝ်း သာႏသနာႏတိဉ်ႏခွေါင်တာႏတွက် ဆောင်ႏရွက်ကျိုꩻစာꩻ တရန်မာꩻနဝ်ꩻမꩻ ယိုခါအယံတွင်ꩻ အဝ်ႏအုံသတင်ꩻသုံꩻဒါႏ ဗွေႏသင်္ဃာႏယို (၂၅၀)လွိုနဝ်ꩻသွူ။
နဲင်ႏငန်ႏတောႏလူႏကပ် ဘွဲ့တောႏမျတ်
မွဉ်းဖျင်ဗွေႏဆရာႏတောႏယို သာႏသနာႏအတွက် ယံဖေႏကတိုꩻတက်ထင်ႏထို အွဉ်ဟိုကျိုꩻစာꩻ တရန်မာꩻနဝ်ꩻမꩻ နေင်ႏ------ဗာႏနဝ်ꩻ၊ ပဲင်ႏနွောင်ꩻဟံႏဗွေႏ ကပ်လူႏပူႏဇောႏလွေꩻဗာႏ "အဂ္ဂမဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ"ဘွဲ့တောႏနဝ်ꩻသွူ။[၁][၂]