မေတ္တာပါရမီႏ
၁။ "မေတ္တာပါရမီႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ" မဟာကရုဏာႏတောႏ တွမ်ႏဥပါယ ကောသလ္လဉာဏ်ႏယို မာꩻခင်ႏကန်တဲင် သတ္တလောကကရိုꩻဒါႏ သတ္တဝါႏသီးအတွက်တာႏ ယံချမ်ꩻသာႏစီꩻပွါꩻ တွမ်ႏနမ်းသꩻဖြောင်းဖြေꩻ ကခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်ဖေႏဒါႏ ထာꩻမာꩻဖုံႏယို ဟဲ့ꩻဗာႏ"မေတ္တာပါႏရမီႏ"နဝ်ꩻသွူ။ ၂။ "မေတ္တာႏပါႏရမီႏအကျိုꩻကဗျာ" - သတ္တဝါႏတွက် - ထာꩻရက်မေတ္တာႏ လောင်ꩻဆားထွာတွင်ꩻ - ကွပ်ပွာꩻလင်ꩻဗာႏ ဘုရာꩻလဲ့ထွာ - ချွစ်ပါသတ္တဝါႏ နိဗ္ဗာန်ႏခမ်း - ကျွꩻသမ်း ဖျော်တွိုႏငါ။ ၃။ "မေတ္တာႏပါႏရမီႏ ပဋိပက္ခတရာꩻနောဝ်ꩻ"- ဒေါသသွူ။ ၄။ "မေတ္တာႏပါႏရမီႏယို"- (က) မေတ္တာႏပါႏရမီႏ (ခ) မေတ္တာႏဥပပါႏရမီႏ (ဂ) မေတ္တာပရမတ္ထပါႏရမီႏ ပွာꩻယင်း ၃-ပါꩻသွူ။ ၅။ "မေတ္တာႏပါႏရမီႏ ၃-ပါꩻအထူꩻ" (က) နီပိုမာ နီပစ္စေꩻဥစ္စာႏဖုံႏယို ကယားကုဲင်ဒါႏ သတ္တဝါႏသီးဖုံႏသူꩻအလောင်းနဝ်ꩻ မေတ္တာႏကုဲင်ထိုꩻတဝ်းတဲင် အဝ်ႏပွါꩻမျာꩻဒါႏ မေတ္တာႏတရာꩻယို ဟဲ့ꩻဗာႏ"မေတ္တာႏပါႏရမီႏ"သွူ။ (ခ) နီစူခင် အင်္ဂါႏပေႏတန်ဖုံႏယို ကယားကုဲင်ဒါႏ သတ္တဝါႏသီးဖုံႏသူꩻအလောင်းနဝ်ꩻ မေတ္တာႏကုဲင်ထိုꩻတဝ်းတဲင် အဝ်ႏပွါꩻမျာꩻဒါႏ မေတ္တာႏတရာꩻယို ဟဲ့ꩻဗာႏ"မေတ္တာႏဥပပါႏရမီႏ"သွူ။ (ဂ) နီအသက်ယို ကယားကုဲင်ဒါႏ သတ္တဝါႏသီးဖုံႏသူꩻအလောင်းနဝ်ꩻ မေတ္တာႏကုဲင်ထိုꩻတဝ်းတဲင် အဝ်ႏပွါꩻနွောင်ꩻစွူစွူဒါႏ မေတ္တာႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ"မေတ္တာႏပရမတ္ထပါႏရမီႏ"သွူ။ ၆။ "မေတ္တာႏပါႏရမီႏ (၅၂၈)ပါꩻ" "ပုဂ္ဂိုလ်ႏ-၁၂ ဖြာꩻ" (၁) သတ္တဝါႏ (၂) အသꩻသား (၃) အနမ်းထင်ႏသျာꩻ ကအောဝ်ႏ (၄) ပုဂ္ဂိုလ်ႏ (၅) အနမ်းခန္ဓာႏ အတ္တဘော်ꩻ ကအောဝ်ႏ။ (ယိုနဝ်ꩻ အနောဓိသ ပုဂ္ဂိုလ်ႏ ၅-ဖြာꩻ)။ (၆) အမူႏ (၇) အခို (၈) အရိယာႏ (၉) ပုထုဇဉ်ႏ (၁၀) လူꩻ (၁၁) လိုꩻ (၁၂) အပါယ်ႏသတ္တဝါႏ (ယိုနဝ်ꩻ ဩဓိသပုဂ္ဂိုလ်ႏ ၇-ဖြာꩻ)ခြွဉ်း ၁၂-ဖြာꩻ။ ၇။ "မေတ္တာႏပသာပုံႏ 'နော'၄-ငွါ" (က) ဘေꩻရန်ႏ ယံကင်ꩻလွနော၊ (ခ) သꩻဆင်ꩻရယ်ꩻ ယကင်ꩻလွေနော၊ (ဂ) နမ်းဆင်ꩻရယ်ꩻ ယံကင်ꩻလွေနော၊ (ဃ) နမ်းသꩻနီပါꩻ ချမ်ꩻချမ်ꩻသာႏသာႏ နမ်းဒျာႏခန္ဓာႏဝွန်ႏဖုံႏယို ယံဆောင်ႏရွက်နွောင်ꩻလွနော။ ၈။ "အရပ်မျက်နာႏ (၁၀)ပါꩻ" (၁) ဆꩻကွဉ်ႏ (၂) ဆꩻတွို့ꩻ (၃) ဆꩻနောဝ် (၄) ဆꩻထင်ꩻ (၅) ကွဉ်ႏနောဝ် (၆) ကွဉ်ႏထင်ꩻ (၇) တွို့ꩻနောဝ် (၈) တွို့ꩻထင်ꩻ (၉) ဆꩻလ (၁၀) ဆꩻကီ ယိုဆီပါꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၉။ "မေတ္တာႏ (၅၂၈)ပါꩻပွာꩻပုံႏ" အနောဓိသ (၅)ပါꩻတွမ်ႏ ဩဓိသ (၇)ပါꩻကိုနောဝ်ꩻ ပွါꩻမျာꩻနယ်ဖေႏ "သတ္တဝါႏ"တဖြာꩻပုံႏနုဲင်းလယိုနော။ ခွုင်းကားတဲင် သတ္တဝါႏသီးဖုံႏနောဝ်ꩻ- (က) ဘေꩻရန်ႏ ယံကင်ꩻလွနော (ခ) သꩻဆင်ꩻရယ်ꩻ ယံကင်ꩻလွနော (ဂ) နမ်းဆင်ꩻရယ်ꩻ ယံကင်ꩻလွနော (ဃ) နမ်းသꩻနီပါꩻ ချမ်ꩻချမ်ꩻသာႏသာႏ၊ နမ်းဒျာႏခန္ဓာႏဝွန်ႏဖုံႏယို ယံဆောင်ႏရွက်နွောင်ꩻလွဒျာႏဝင်ꩻနော။ ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻအလောင်း လꩻ"နော"(၄)ဆင်ႏနော၊ အနောဓိသပုဂ္ဂိုလ်ႏ (၅)ဖြာꩻနောဝ်ꩻ မျောက်တွမ်ႏ "နော"(၄)ဆင်ႏ ထွာ(၂၀)တချက်။ ဩဓိသ (၇)ဖြာꩻနောဝ်ꩻ မျောက်တွမ်ႏ "နော"(၄)ဆင်ႏ ထွာ(၂၈)တချက်၊ အနောသမေတ္တာႏ (၂၀၊ ဩဓိသမေတ္တာႏ (၂၈) ခြွဉ်းထွာ (၄၈)။ ၁၁။ "ဒိသာဖရဏမေတ္တာႏ (၄၈၀)" ပုဂ္ဂိုလ်ႏ (၁၂)ဖြာꩻကိုနဝ်ꩻ အရပ်မျက်နာႏ တဆီကို ရေႏမိုးထေ့ ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻစီႏတဲင် ပသာလွေꩻ မေတ္တာႏအဆင်ႏတဆီ၊ တဆီနောဝ်ꩻ မျောက်ယင်း "နော"(၄)ဆင်ႏ တဖြာꩻလောင်း ထွာ(၄၀)သွူ၊ (၁၂)ဖြာꩻတဲင် (၄၀)×(၁၂)လဲင်ႏ ထွာ(၄၈၀)နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ဒိသာဖရဏမေတ္တာႏ (၄၈၀) အနောဓိသ မေတ္တာႏ (၂၀) ဩဓိသမေတ္တာႏ (၂၈) ခြွဉ်းဝင်ꩻ ထွာမေတ္တာႏ (၅၂၈)နောဝ်ꩻသွူ။ "ဆောင်ပုဒ်" - နောဓိနောဝ်ꩻငတ်ꩻ၊ ဩဓိသတ်၊ မတ်လွ ထွာဆီနီ။ - မျောက်ကီတွမ်ႏနော၊ လစ်ꩻဆင်ႏဩ၊ ထွာတော လစ်ꩻဆီသွစ်ꩻ။ - လစ်ꩻဆီသွစ်ꩻဗာႏ၊ ဆီမျက်နာႏ၊ မျောက်ဗာႏ ထွာတော လစ်ꩻရျာꩻသွစ်ꩻဆီဩ။ - လစ်ꩻဆီသွစ်ꩻနော၊ ပေါင်ꩻရော်ꩻဖျင်၊ မေတ္တာႏစင်စင် ထွာငတ်ꩻရျာꩻ၊ နီဆီသွစ်ꩻပါꩻ ဗွေမဲဉ်ႏဩ။ ၁၂။ "မေတ္တာႏပါႏရမီႏတွမ်ႏ စန္ဒကုမာရဇာတ်တောႏအကျောင်ꩻခရာႏ" (က) စန္ဒကုမာရမင်ꩻသာꩻ၊ ပုဏ္ဏာꩻ အီႏဖဲ့၊ အီႏရဲ့အငွဉ်ꩻ၊ အီႏခွဉ်ꩻ အကတူႏ။ (ခ) အီႏထူႏအသွီႏ၊ အီႏလွူးအီလူꩻ။ (ဂ) ပိတုဖါရင်ꩻ ပွာꩻလင်ꩻမေတ္တာႏ၊ (ဃ) သီကျာꩻကယ်ႏချွစ်၊ လွစ်ခန်းထာꩻသီ။ "ဇာတ်တောႏကို ကပါနောဝ်ꩻ"- ခမ်း - ဗာႏရာႏဏသီႏ ခွန် - ဧကရာဇ် ခွန်ပို - ဘုရာꩻလောင်ꩻ စန္ဒကုမာရ ခွန်မိဖုရာꩻ - ဂေါတမီႏ စန္ဒကုမာရအမာနင်ꩻ - စန္ဒာဒေႏဝီႏ ဘုရာꩻလောင်ꩻအပို - ဝသုလမင်ꩻသာꩻ ခွန်ပုရောဟိတ် - ခဏ္ဍဟာလပုဏ္ဏာꩻ။ အွိုးစခါကရီး အလောင်ꩻစိုး ပုပ္ဖဝတီႏ ဗာႏရာႏဏသီႏခမ်း ဧကရာဇ် ခွန်ဟော်ခံꩻ အုပ်စိုꩻပွိုင်ႏခမ်းအယံတွင်ꩻ အပိုခိုနောဝ်ꩻ မဉ်ꩻ"စန္ဒကုမာရ"၊ ပုရောဟိတ်နောဝ်ꩻ "ခဏ္ဍဟာလ"သွူ။ ခဏ္ဍဟာလ ပုရောဟိတ်နောဝ်ꩻ အံႏတန်ငါႏ လာဘ်(လပ်)သွူ၊ တွိုႏတလဲင်ႏခါ ဆုံꩻဖျတ်ဖေႏဝင်ꩻတရာꩻနောဝ်ꩻ အံႏလာဘ်တဖဲ့ꩻတဲင် နွောင်ꩻသားနွောင်ꩻသွုမ်ꩻ၊ သွုမ်ꩻသားနောဝ်ꩻ သမ်းနွောင်ꩻတဲင် ကောကခံႏဗာႏ အသွုမ်ꩻသားနောဝ်ꩻ ကေႏနပ်တဝ်း၊ ခြောဝ်ငေါဝ်းထန်ႏထိုꩻခန်း ရွုမ်ꩻခန်ꩻသွူ၊ သမ်းထန်ႏခွဲးတနꩻခွန်ပို စန္ဒကုမာရတဲင် ဒေါ့ꩻခြုဲင်းဒင်ႏပျꩻနယ်ခန်း အခရာႏ သေႏချောင်းသေႏချာႏသွူ၊ ခွန်ပိုစန္ဒကုမာရ ထင်ႏသေစဲင်း အကျောင်ꩻလံꩻတဲင် နဲစ်ထင်ႏလွေꩻရွုမ်ꩻကိုတွော့ꩻ ဆုံꩻဖျတ်ဖေႏယင်း တရာꩻမဲဉ်ႏအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်တန်ဧကရာဇ် ထင်ႏသေပုရောဟိတ် ဆုံꩻဖျတ်တရာꩻ တမဲဉ်ႏတောဝ်းအကျောင်ꩻတဲင် ချꩻထန်ႏထိုꩻခန်းအရာႏ၊ စန္ဒကုမာရနောဝ်ꩻ ဒင်ႏလုဲင်ႏတရာꩻသူꩻကီꩻ အရာႏသွူ။ တယ်ႏနောဝ်ꩻမာꩻငါ ခဏ္ဍဟာလ ပုရောဟိတ်နောဝ်ꩻ အံႏဗာႏဒွုမ်လာဘ်တဲင် လွꩻထီႏဗွိုႏစင်ꩻခန်းဒျာႏ စန္ဒကုမာရ၊ သွူတကာႏတောဝ်း အောဝ်ႏကျံႏစဲႏစွဉ်ႏ အီႏလꩻအခွင်ꩻ မာꩻသီဝွေꩻနဝ်ꩻသွူ။
ဧကရာဇ်ခွန်နောဝ်ꩻ ပညာႏအဲဉ်ထောဝ်းငါႏ၊ တွိုႏတနာꩻခါ ဧကရာဇ်ခွန်တန် ဗေင်ႏမင်းထီႏခန်း တာဝတိံသာႏလူꩻခမ်းတဲင် နုဲင်းမွူးရောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဟွဉ်ခန်း ပုရောဟိတ် ခဏ္ဍဟာလတဲင် "ခွေမဉ်တွိုႏငါ လူꩻခမ်း၊ ကတွိုႏနွောင်ꩻအီ အကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ဖေႏခွေလုဲင်း"ဒေါ့ꩻနယ်ခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏာꩻလဲ့ အကွက်ရော့ꩻ မော့ꩻခန်းအဆွုမ်ႏဟောဝ်တွော့ꩻ ဟော်ꩻလဲဉ်ဖေႏစွဉ်ႏ ခွန်တန်နောဝ်ꩻသွူ။
"နီဗွေႏဟော်ခံꩻ မီႏမဉ်တွိုႏ လူꩻခမ်းနောဝ်ꩻ နီဗွေႏခွန်ပိုခို၊ ပိုမူႏ၊ မိဖုရာꩻ၊ သဌေꩻ၊ ဖိုးတန်၊ အာႏဇာႏနီႏသေ-စတဲင်လစ်ꩻဗာႏစီႏ ကပါဒါႏ သဗ္ဗစတုက္ကယဇ် ထာꩻလူႏမျတ်ယို မီႏလူႏနောဝ်ꩻ တွိုႏနွောင်ꩻအီ လူꩻခမ်းသနယ်"ဟော်ꩻနယ်ဖေႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ဟော်ခံꩻဉာဏ်ႏဆေ့ꩻလဲ့ ယွုမ်းခန်းပုဏ္ဏာꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ထင်ႏဟွုန်ပုဏ္ဏာꩻငေါဝ်းယို ဟော်နန်ꩻကိုလိုꩻဖုံႏ ငွိုးရောင်စွဉ်ႏဝင်ꩻထာꩻဖုံႏသွူ၊ ခွန်နောဝ်ꩻ "ခွေပူႏဇောႏယဇ်တဲင် အီႏထင်ႏဒျာႏလူꩻခမ်း"ရိုꩻထွူနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် အီႏပူႏဇောႏယဇ်အတွက် အစီႏအရင်ႏအားလုံး အပ်ဖေႏစွဉ်ႏ ပုဏ္ဏာꩻခဏ္ဍဟာလနောဝ်ꩻသွူ။ ခဏ္ဍဟာလ ပုဏ္ဏာꩻလဲ့ ထန်ႏကွဉ်ႏလွေꩻဝေင်ꩻတွော့ꩻ လွေꩻခူႏစွဉ်ႏထာꩻအောင် ဆေင်ႏတွမ်ႏရာဇမတ် သေႏသေႏချာႏချာႏထွူတဲင် အွဉ်ႏဟွုန်ခန်း ဟော်ခံꩻ၊ ဟော်ခံꩻလဲ့ ဟဲ့ꩻလွေꩻထိုꩻစွဉ်ႏ အပိုအမာ-စတဲင် ပုဏ္ဏာꩻကစီႏရင်ႏအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဧကရာဇ်ခွန်နောဝ်ꩻ ဝင်ꩻတောင်ꩻပြန်ႏ အခြွိုက်ခြွိုက်၊ သꩻချာငါထွူအခြွိုက်ခြွိုက်လဲ့ အောဝ်ႏယွုမ်းသီဒျာႏ ပုဏ္ဏာꩻငေါဝ်းတဲင် တွိုႏလွေꩻလို့စွဉ်ႏဝင်ꩻ ယဇ်အောင်ထျꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခဏ္ဍဟာလပုဏ္ဏာꩻလဲ့ စွိုင်ကျꩻကရီးစွဉ်ႏ စန္ဒကုမာရတွမ်ႏတဖြွီꩻတဲင် အွဉ်ႏစွိုင်ဒင်ႏစွဉ်ႏ ထာꩻပူႏဇောႏခင်ႏလမ်း ယဇ်အောင်ဆꩻကီသွူ၊ တောင်ꩻပြန်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ တလꩻတဝ်းဒွုမ်သွူ။ တွိုႏနောဝ်ꩻလဲင်ႏခါ ဘုရာꩻလောင်ꩻ စန္ဒကုမာရ အမာစန္ဒာဒေႏဝီႏ ကူꩻလံꩻသူႏသေဒွုမ်တဲင် ယံဖေႏဝွေႏဝါꩻ ကလွစ်လꩻ ပျုခန်းသစ္စာႏနုဲင်းယို- "ခဏ္ဍဟာလပုဏ္ဏာꩻနဝ်ꩻ တမွေးမဲဉ်ႏတဝ်း ထာꩻမာꩻမုယို ဝွေꩻမာꩻသွူနဲး၊ ကွပ်သစ္စာႏငေါဝ်းမဲဉ်ႏယိုမꩻ ခွေဝါꩻယို ယံလွစ်လꩻထာꩻသီနော"တွိုင်ႏတယ်ႏပါ လူꩻတနံဖုံႏ၊ ပျုသစ္စာႏယို ကထင်ႏထွူတဲင် သီကျာꩻခွန်လဲ့ လင်ꩻကယ်ႏဆယ်ႏဖေႏခန်းနောဝ်ꩻမꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻခွန်ပို စန္ဒကုမာရနောဝ်ꩻ လွစ်လꩻခန်းထာꩻသီနောဝ်ꩻသွူ၊ ခဏ္ဍဟာလပုဏ္ဏာꩻလဲ့ လိုꩻအမျာꩻဖုံႏ ထွို့ꩻအခင်ႏ ငင်ႏအစူခြူခြာဖြာꩻဖဲ့ꩻဖဲ့ꩻ၊ တွဲႏနက်ဟိုမ်ဝင်ꩻတဲင် သီထိုꩻခန်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ဟော်ခံꩻလဲ့ လိုꩻအမျာꩻ ကျံႏမာꩻသီနေနေ၊ ကွဲႏတဲင်တွော့ꩻ အပိုစန္ဒကုမာရ နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏစင်ဗွာ တောင်ꩻပြန်ႏလိုꩻအမျာꩻဖုံႏတဲင် အဖါခွန်ဟော်ခံꩻနောဝ်ꩻ လွစ်လꩻခန်းထာꩻသီ၊ ဝင်ꩻဝါးထန်ႏထိုဟော်နန်ꩻ၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏလင်ꩻထိုꩻပလ္လင်ႏတွော့ꩻ အွဉ်ႏလွေꩻအုံသော့ꩻဒျာႏ သုသာန်ႏသင်ႏခဲင်ꩻကိုနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻမေတ္တာႏတန် ခွန်ပိုစန္ဒကုမာရယို ခမ်းသားထီသားဖုံႏ ဒင်ႏခွန်ခွန်ဟော်ခံꩻတွော့ꩻ အုပ်ချုက်ပွိုင်ႏစိုꩻခန်း ခမ်းထီနဝ်ꩻသွူ။ "လိုꩻယိုနောဝ်ꩻ ပေါင်ꩻလိုꩻမွိုက်တဲင် ယားကုဲင်ဒါႏ သူႏတောႏကောင်ꩻသွူ"။ [၁][၂]