မျန်မာခမ်းထီ စွိုးခွိုꩻမွူးနီꩻ
မျန်မာခမ်းထီ စွိုးခွိုꩻမွူးနီꩻ (မန်း: အမျိုးသားနေ့) နဝ်ꩻ အွောန်ႏထွော့လွေꩻဒျာႏ တထိန်ႏလာလောင်း (၁၀)နီꩻ နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းခြွဉ်းဗူႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏမျန်မာခမ်းထီ ခမ်းပေါင်ꩻဗူႏ မန်းခမ်းနွောင်ꩻဟံႏကို ကအဝ်ႏအုံသော့ꩻဒါႏ ခမ်းသားဖုံႏနဝ်ꩻ ထွိုင်ႏထွာလွေꩻဗာႏ ကုလာꩻဗွာ(ဗြိတိသျှ)သွဉ်းတဲင် နီခမ်းနီထီ ယံကလꩻလွစ်ထန်ႏရေꩻအတွက် ခမ်းရင်ꩻသားပေါင်ꩻစွုမ်ႏ လွောင်ႏဗူႏထွူဝင်ꩻတဲင် အုံကိုမ်တွိုင်ႏပင်ႏဆွေꩻနွေꩻ မာꩻလွေꩻအစီꩻဝွေꩻအလဲင်ႏလဲင်ႏ၊ လွိုက်လွေꩻမန်းခမ်းနွောင်ꩻဟံႏနမ်းတင် လွေꩻမော့ꩻခွဲး ကွီအခွင်ꩻအရေꩻ ဗြိတိသျှကုလာꩻဗွာ အစိုႏရထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွေꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ အဓိကအခွိုင်းသွတ်ꩻ၊ အဗာႏသွတ်ꩻ ဗြိတိသျှအစိုႏရနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၂၈၂-ဗာႏ၊ လာတထိန်ႏလောင်း(၁၀)နီꩻ (ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၂၀ ဗာႏ၊ လာဒီသဉ်ဗာ ၅ နီꩻ)ကို ကပေါႏပေါက် ပျꩻလွေꩻဒါႏဆန္ဒ ကောလိပ်ကျောင်ꩻသားသပိတ်နဝ်ꩻသွူ။
ကောလိပ်ကျောင်ꩻသားသပိတ် ကပေါႏပေါက်လွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏကုလာꩻဗွာ(ဗြိတိသျှ)အစိုႏရပဌာန်းလွေꩻ အစိုႏရတက္ကသိုလ်ႏ အဲစ်ဥပဒေႏကျမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တက္ကသိုလ်ႏအဲစ်ဥပဒေႏကျမ်ꩻကိုနဝ်ꩻ- (က) မန်းခမ်းနွောင်ꩻဟံႏကို တက္ကသိုလ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဗာႏတဗာႏလွုမ်ꩻ။ (ခ) တက္ကသိုလ်ႏဆꩻလ အွဉ်ႏဗာႏကောလိပ်ကျောင်ꩻ တကျောင်ꩻလွုမ်ꩻ။ (ဂ) ကမဲဉ်သွဉ်ဒါႏ ကောလိပ်ပညာႏကျောင်ꩻသားဖုံႏနဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏဗေင်ႏတငါဗာႏကျောင်ꩻကို (ကျောင်းအိပ်ကျောင်းစား)။ (ဃ) ပွယ်ꩻနွို့စေလိတ် တက္ကသိုလ်ႏအွဉ်ႏတဝ်း၊ အဝ်ႏဗာႏ အစိုႏရကမာꩻလွေꩻဒါႏ ဟိုက်စကူးဖိုင်နယ်ပွယ်ꩻစေလိတ်လွုမ်ꩻ။ (င) အင်္ဂလိပ်တွမ်ႏ ဘာႏသာႏလောင်ႏလင် တဘာႏသာႏအရန်းထိုထို မဉ်ႏဒါႏအောင်ႏမျင်ႏမꩻ နွို့လꩻတက္ကသိုလ်ႏ။ ကွပ်ပွိုးဝွေꩻသီး ဗြိတိသျှကုလာꩻဗွာ အစိုႏရကထွိုင်ႏထေပျဌာန်းလွေꩻ တက္ကသိုလ်ႏအဲစ်ဥပဒေႏဖုံႏယိုတဲင် ကျောင်ꩻသားမူႏခိုပေႏတန်လွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ခမ်းသားအမျာꩻတရပ်လွုမ်း တစူꩻနွောင်ꩻတဝ်း၊ တလက်ခံႏနွောင်ꩻတဝ်းအကျောင်ꩻ သတင်ꩻစာႏကိုလဲ့သော့ꩻ၊ လိုꩻဖုံႏလဲ့ စုဗူႏရောင် ပျꩻလွေꩻဆန္ဒနဝ်ꩻသွူ။ သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ-လွောင်ႏလွောင်ႏဗူႏဗူႏ အုံငီꩻအဝ်ႏရဝ်း ဆွိုက်ဆံႏမုꩻယိုနဝ်ꩻ ထွာချမ်ꩻသာႏမုꩻအတာႏသွူ။ နီနမ်းတွမ်ႏနီနမ်း ယွုမ်းအံႏမုꩻယိုနဝ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻအတာႏ ပထမအရေꩻတန်သွတ်ꩻသွူ။ ပထမလဲင်ႏ နီခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏ ဖြွမ်းဗူႏမုꩻအွဉ်ႏဆꩻငါတဲင် ကတောႏလန်ႏသဲင်ꩻဒါႏ (ကောလိပ်သပိတ်) ပျꩻလွေꩻဆန္ဒ ကအုပ်ချုတ်ဒါႏ နီခမ်းအစိုႏရ (ဗြိတိသျှ)ထျꩻ မွူးနီꩻယိုနဝ်ꩻ ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတနီꩻခါ ခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏ ယံကယူႏလꩻ ယံကသေထွꩻတဲင် အွဥဉ်ထွော့လွေꩻ စွိုးခွိုꩻမွူးနီꩻ (အမျိုးသားနေ့)နဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မန်းခမ်းနွောင်ꩻဟံႏကို မဉ်ႏတွိုႏလွေꩻ လာတထိန်ႏလောင်း(၁၀)နီꩻယို မာꩻလွေꩻတမျိုꩻသာꩻလွုမ်းမွူးနီꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ [၁] [၂] [၃]