ရီခရာႏ အမျိုꩻတဆီ
"ပဌမ ပဟာပဥှသုတ် (ရီခရာႏ အမျိုꩻတဆီ)" အွိုးခꩻတလဲင်ႏ- နီဗွေႏဘုရာꩻ အဝ်ႏအုံသာဝတ္ထိခမ်း ကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏကိုအတွင်ꩻ တွိုႏတရောဝ်ꩻ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏနောဝ်ꩻ လွေꩻတွုံꩻသွမ်ꩻ၊ အီႏနွို့လွေꩻဝေင်ꩻတဲ့ အခိန်ႏအဝ်ႏစောဝ်းနေကတဲင် ကျွꩻလွေꩻလယ်ႏတော ပရိဗိုဇ်သီးကျောင်ꩻ၊ ပရိဗိုဇ်သီးဖုံႏရိုꩻ- "ရဟန်ꩻဂေါတမ ဟော်ꩻတရာꩻနုဲင်းယို- 'ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- သီလွဉ်လွယိုဟုဲင်း၊ မာꩻသေသေလွသွော့တရာꩻ၊ မာꩻဖေႏကသေစွဉ်ႏ မျက်မောက်ယိုခါဟုဲင်း' ဟော်ꩻဖေႏနီဗွေႏသီးနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ 'ရဟန်ꩻဂေါတမ ဟော်ꩻတရာꩻတွမ်ႏ နီဗွေႏဟော်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ အထူꩻကဲထမုဲင်ꩻ၊ အလွိုကဲထမုဲင်ꩻ၊ အကွာႏကဲလို့ဝင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ'ပရိဗိုဇ်သီးဖုံႏ ရိုꩻလွနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏနဝ်ꩻ မွေးတဲ့တရိုꩻတဝ်း၊ မွေးတဝ်းတဲ့တရိုꩻတဝ်း၊ အုံဒျာႏတေ့ꩻတေ့ꩻ၊ ထန်ႏထိုꩻတေ့ꩻတေ့ꩻဗော့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ဝွေꩻဗွေႏသီး လွေꩻတွုံꩻသွမ်ꩻထွူ၊ သွုံꩻသွမ်ꩻယာထွူနဝ်ꩻ ကျွꩻလွေꩻထေ့ ဗွေႏဘုရာꩻထျꩻ၊ လောဝ်းဗွေႏဘုရာꩻနုဲင်းယို- "ဩဗွေႏ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ- ဟန်ႏရောဝ်ꩻနဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး လွေꩻတွုံꩻသွမ်ꩻ၊ လွေꩻလယ်ႏမောဝ်ꩻ ပရိဗိုဇ်သီး၊ ပရိဗိုဇ်သီးဖုံႏရိုꩻ- 'ရဟန်ꩻဂေါတမ ဟော်ꩻတရာꩻတွမ်ႏ နီဟော်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ အထူꩻကဲထမုဲင်ꩻ၊ အလွိုကဲထမုဲင်ꩻ၊ အကွာႏကဲလို့ဝင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ'အရိုꩻလွနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏဗွေႏဩ" "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- သီအဝ်ႏလိုႏရိုꩻချာနုဲင်းယို- ၁။ 'ပျဿနာႏတဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ တဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏတဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၂။ 'ပျဿနာႏနီဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ နီဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏနီဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၃။ 'ပျဿနာႏသွံဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ သွံဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏသွံဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၄။ 'ပျဿနာႏလစ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ လစ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏလစ်ꩻဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၅။ 'ပျဿနာႏငတ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ ငတ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏငတ်ꩻဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၆။ 'ပျဿနာႏသူဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ သူဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏသူဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၇။ 'ပျဿနာႏနွုတ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ နွုတ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏနွုတ်ꩻဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၈။ 'ပျဿနာႏသွစ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ သွစ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏသွစ်ꩻဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၉။ 'ပျဿနာႏကွတ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ ကွတ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏကွတ်ꩻဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ ၁၀။ 'ပျဿနာႏတဆီဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ တဆီဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏတဆီဗာႏ'နဝ်ꩻထမုဲင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အမျိုꩻဖြေႏနွောင်ꩻမွေးတဝ်း၊ အသꩻယပ်ꩻစွဉ်ႏသနယ်၊ ပွိုးထမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဝွေꩻသီးတသေထွꩻတဝ်း တရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၁။ 'ပျဿနာႏတဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ တဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏတဗာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- 'ရေႏမိုးလွေꩻတရာꩻ အဝ်ႏတဗာႏ' တဗာႏနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'အာဟာႏရ'ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻတဗာႏသွူ။ သꩻသားသတ္တဝါႏ ကားကအဝ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အုံနောင်အာဟာႏရ (အံႏဗာႏအာဟာႏရ)လွဉ်းလွဉ်း၊ 'ခန္ဓာႏတန်ယို အဝ်ႏဖေႏအံႏသေႏသေႏဗာႏစွဉ်ႏ အာဟာႏရ၊ ထိုႏမ်ဖေႏဗာႏသေႏသေႏစွဉ်ႏ အာဟာႏ၊ ဒုက္ခတန်ဟွေး'မဉ်ႏသေဗွိုႏနွောင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၂။ 'ပျဿနာႏနီဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ နီဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏနီဗာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- 'ရေႏမိုးလွေꩻတရာꩻ အဝ်ႏနီဗာႏ' နီဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'ရုပ်+နာမ်ႏ'ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻနီဗာႏသွူ။ မဉ်ႏသေဗွိုႏနွောင်ꩻ'ရုပ်+နာမ်ႏ'ယို တဏှာႏရာႏဂ မဉ်ႏကင်ꩻထိုꩻမွေး ရုပ်နာမ်ႏလောင်းနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၃။ 'ပျဿနာႏသွံဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ သွံဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏသွံဗာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- 'ရေႏမိုးလွေꩻတရာꩻ အဝ်ႏသွံဗာႏ' သွံဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'ဝွေႏဒနာႏ-သွံမျိုꩻ'ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻသိုမ်ဗာႏသွူ။ မဉ်ႏသေဗွိုႏနွောင်ꩻ ဝွေႏဒနာႏသွံပါꩻယို တဏှာႏရာႏဂ မဉ်ႏကင်ꩻထိုꩻမွေး ဝွေႏဒနာႏလောင်းနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၄။ 'ပျဿနာႏလစ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ လစ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏလစ်ꩻဗာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- 'ရေႏမိုးလွေꩻတရာꩻ အဝ်ႏလစ်ꩻဗာႏ' လစ်ꩻဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'အာဟာႏရလစ်ꩻမျိုꩻ'ဖြေႏဗာႏနဝ်လစ်ꩻဗာႏသွူ။ မဉ်ႏသေဗွိုႏနွောင်ꩻ အာဟာႏရလစ်ꩻဗာႏယို တဏှာႏရာႏဂ မဉ်ႏကင်ꩻထိုꩻမွေး အာဟာႏရလစ်ꩻမျိုꩻလောင်းနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၅။ 'ပျဿနာႏငတ်ꩻဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ ငတ်ꩻဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏငတ်ꩻဗာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- 'ရေႏမိုးလွေꩻတရာꩻ အဝ်ႏငတ်ꩻပါꩻ' ငတ်ꩻပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'ဥပါဒါနက္ခန္ဓာႏ ငတ်ꩻပါꩻ'ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻငတ်ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏသေဗွိုႏနွောင်ꩻ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻယို တဏှာႏရာႏဂ မဉ်ႏကင်ꩻထိုꩻမွေး ဥပါဒါနက္ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻလောင်းနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၆။ 'ပျဿနာႏသူဗာႏ၊ ရေႏမိုးလွေꩻ သူဗာႏ၊ ဖြေႏဗာႏသူဗာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- 'ရေႏမိုးလွေꩻတရာꩻ အဝ်ႏသူပါꩻ' သူပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'အဇ္ဈတ္တိက-အာယတနသူပါꩻ'ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻသူပါꩻနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏသေဗွိုႏနွောင်ꩻ အဇ္ဈတ္တိကအာယတနသူပါꩻယို တဏှာႏရာႏဂ မဉ်ႏကင်ꩻထိုꩻမွေး ဥပါဒါနက္ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻလောင်းနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၇။ နွုတ်ꩻဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'ဝိညာဏဌိတိ'နွုတ်ꩻပါꩻ၊ ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻနွုတ်ꩻဗာႏသွူ၊ မဉ်ႏဗွိုႏအန်ꩻနွောင်ꩻ ယိုနွုတ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ။ (ဝိညာဏဌိတ-ဝိညာဏ်ႏခင်ႏလမ်းနွုတ်ꩻပါꩻ)- (က) နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညီ-နမ်းဗွန်တဝ်း၊ သညာႏဗွန်တဝ်း (ခ) နာနတ္တကယာ ဧကတ္တသညီ- နမ်းဗွန်တဝ်း၊ သညာႏဗွန် (ဂ) ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညီ- နမ်းဗွန် သညာႏဗွန်တဝ်း (ဃ) ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညီ- နမ်းဗွန် သညာႏဗွန် (င) အာကာသနဥ္စာယတနုပဂါသတ္တာ- သတ္တဝါႏကတွိုႏထင်ႏဒါႏ အာကာသနဥ္စာယတနဗျဟ္မာႏဘွုံႏ (စ) ဝိညာဏနဥ္စာယတနုပဂါသတ္တာ- သတ္တဝါႏကတွိုႏထင်ႏဒါႏ ဝိညာဏနဥ္စာယတနဗျဟ္မာႏဘွုံႏ (ဆ) အာကိဥ္စညာယတနုပဂါသတ္တာ- သတ္တဝါႏကတွိုႏထင်ႏဒါႏ အာကိဥ္စညာယတနဗျဟ္မာႏဘွုံႏ) ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၈။ သွစ်ꩻဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီ(ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'လောကဓံႏတရာꩻ သွစ်ꩻပါꩻ'၊ ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻသွစ်ꩻဗာႏသွူ၊ မဉ်ႏဗွိုႏအန်ꩻနွောင်ꩻ လောကဓံႏသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏနိဗ္ဗာန်ႏ ဘဝယိုသွူ။ (လောကဓံႏသွစ်ꩻပါꩻ- လာဘော-လꩻလာဘ်၊ အလာဘော-လꩻတဝ်းလာဘ်၊ ယသော-ချွေႏရံႏလွိုင်ႏအာ၊ အယသော-ချွေႏရံႏအဲဉ်ထဝ်း၊ ပသံသာ-ဝင်ꩻအံႏဖြာႏ၊ နိန္ဒာ-ဝင်ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻ၊ သုခံ-ချမ်ꩻသာႏ၊ ဒုက္ခံ-ဒုက္ခယပ်ꩻခုဲင်ႏ) ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၉။ ကွတ်ꩻပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ၊ မဉ်ႏရီ (ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'သတ္တာဝါသ-ကွတ်ꩻပါꩻ'၊ ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻကွတꩻ်မျိုꩻနဝ်ꩻသွူ၊ မဉ်ႏဗွိုႏအန်ႏနွောင်ꩻမွေး ယိုကွတ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏနိဗ္ဗာန်ႏ ဘဝယိုသွူ။ (သတ္တာဝါသ-သတ္တဝါႏသီးခင်ႏလမ်း ကွတ်ꩻထွောင်း- ၁။ လိုꩻလူꩻပိတ္တာႏသီးခင်ႏလမ်း ၂။ လꩻပထမဈာန်ႏ ဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၃။ အာဘဿရာဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၄။ သုဘကိဏှာဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၅။ အသညသတ်ဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၆။ အာကာသာနဥ္စာယတနဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၇။ ဝိညာဏနဥ္စာယတနဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၈။ အာကိဥ္စညာယတနဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း ၉။ နေဝသညာနာသညာယတနဗျဟ္မာႏသီးခင်ႏလမ်း) ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၁၀။ တဆီကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီ (ပျဿနာႏ)နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ 'အကုသလ-ကမ္မပထ'၊ ဖြေႏဗာႏနဝ်ꩻတဆီသွူ၊ မဉ်ႏဗွိုႏအန်ꩻနွောင်ꩻမွေး ယိုတဆီနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏနိဗ္ဗာန်ႏ ဘဝယိုသွူ။ (အကုသလ ကမ္မပထတရာꩻ အပါꩻတဆီ- ပါဏာတိပါတာ၊ အဒိန္နာဒါနာ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ၊ မုသာဝါဒ၊ ပိသုဏဝါစာ၊ ဖရုသဝါစာ၊ သမ္ဖပ္ပလာပ၊ အဘိဇ္ဈာ၊ ဗျာပါဒ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ)။ "ဒုတိယ မဟာပဥှသုတ် (ရီခရာႏ အမျိုꩻတဆီ ဒုတိယတနယ်ꩻ)" ၁။ "တဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "အာဟာရ" ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ (တွမ်ႏပထမသုတ်ဗွန်ဗွန်ဝင်ꩻ) ၂။ "နီဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "ရုပ်+နာမ်ႏ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ (တွမ်ႏပထမသုတ်ဗွန်ဗွန်ဝင်ꩻ) ၃။ "သွံဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "ဝွေႏဒနာႏသွံပါꩻ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ (တွမ်ႏပထမသုတ်ဗွန်ဗွန်ဝင်ꩻ) ၄။ "လစ်ꩻဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "သတိပဋ္ဌာန်ႏတရာꩻလစ်ꩻပါꩻ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏကျိုꩻစာꩻအားထွုတ်မွေး သတိပဌာန်ꩻတရာꩻလစ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ၊ (သတိပဌာန်ꩻ ၄-ပါꩻ၊ ကာယာနုပဿနာသတိပဌာန်ꩻ၊ ဝေဒနာနုပဿနာသတိပဌာန်ꩻ၊ စိတ္တာနုပဿနာသတိပဌာန်ꩻ၊ ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဌာန်ꩻ) ၅။ "ငတ်ꩻဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "ဣန္ဒြေႏငတ်ꩻပါꩻ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏအားထွုတ်နွောင်ꩻမွေးမွေး ဣန္ဒြေႏငတ်ꩻပါꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုသွူ၊ (ဣန္ဒြေႏ ၅-ပါꩻ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝိရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေ) ၆။ "သူဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻဖုံႏအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "နိဿရဏီယဓါတ်သူပါꩻ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏအားထွုတ်မွေးမွေး နိဿရဏီယဓါတ်သူပါꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုခါနဝ်ꩻသွူ၊ (နိဿရဏီယဓါတ် ၆-ပါꩻ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အနိမိတ္တစေတောဝိမုတ္တိ၊ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတ) ၇။ "နွုတ်ꩻဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻဖုံႏအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "ဗောဇ္ဈင်နွုတ်ꩻပါꩻ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏအားထွုတ်နွောင်ꩻမွေးမွေး ဗောဇ္ဈင်နွုတ်ꩻပါꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုခါနဝ်ꩻသွူ၊ (ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါꩻ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်) ၈။ "သွစ်ꩻဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "မဂ္ဂင်ႏသွစ်ꩻပါꩻ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏအားထွုတ်နွောင်ꩻမွေးမွေး မဂ္ဂင်ႏသွစ်ꩻပါꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏဘဝယိုခါနဝ်ꩻသွူ၊ (မဂ္ဂင်ႏ ၈-ပါꩻ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ၊ သမ္မာအာဇီဝ၊ သမ္မာဝါယာမ၊ သမ္မာသတိ၊ သမ္မာသမာဓိ) ၉။ "ကွတ်ꩻဗာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "သတ္တာဝါသကွတ်ꩻပါ" ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ မွဉ်ႏဗွိုႏအန်ꩻနွောင်ꩻမွေး ယိုကွတ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏနိဗ္ဗာန်ႏ ဘဝယိုခါနောဝ်ꩻသွူ၊ (သတ္တာဝါသ ၉-ပါꩻနဝ်ꩻ ဗွန်ပီ ပဌမသုတ်) ၁၀။ "တဆီ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထမုဲင်ꩻအီ မဉ်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ "ကုသလကမ္မပထတရာꩻ အပါꩻတဆီ"ဖြေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဉ်ႏအားထွုတ် ကုသလကမ္မပထတရာꩻ အပါꩻတဆီနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏနိဗ္ဗာန်ႏ ဘဝယိုသွူ။ (ကုသလကမ္မပထတရာꩻ အပါꩻတဆီ- ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ၊ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိ၊ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိ၊ ပိသုဏဝါစာ ဝေရမဏိ၊ ဖရုသဝါစာ ဝေရမဏိ၊ သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏိ၊ အနိဘိဇ္ဈာ၊ အဗျာပါဒ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ) (သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ အင်္ဂုတ္တရပါဠိ၊ ဒသကနိပါတ်၊ မဟာဝဂ်၊ ပဌမ မဟာပဥှသုတ်)[၁][၂]