ရဲးကာႏကွယ်ႏနမ်း

"ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ အမော့ꩻအကျုံႏ(၁၁)" ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ အမော့ꩻအကျုံႏ(၁၁)ယိုနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ အမော့ꩻအကျုံႏ မွေးတဝ်း၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီထျꩻလထင်ꩻ ကျောင်ꩻသင်္ဘောꩻဗွေႏဗွန်ဖြား ဘဒ္ဒန္တဂန္ဓမာႏ အမော့ꩻအကျုံႏဒျာႏသွူ။ ခွန်ကုဝေ ထွာရဟန်ꩻနဝ်ꩻ ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏ အဝ်ႏ(၃)ပါꩻသွူ။ ကထွာစစရဟန်ꩻနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၃၃၂-ဗာႏ၊ လာဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻ (၁၅)နီꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ꩻဟိုပုံꩻ အွိုင်ႏနောင်ႏလဲင် ကျောင်ꩻထီတဲမ်းလိတ်၊ ခဏ္ဍသိမ်ႏသိမ်ႏကိုတဲင် ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား ကျောင်ꩻနမ်းကွတ် ဘဒ္ဒန္တ( ) သွူ။ ပထမအလဲင်ႏ အထပ်ဒါႏသိမ်ႏနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၃၃၃-ဗာႏ၊ လာတထိန်ႏလောင်း (၁၅)နီꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ ပထမကျောင်ꩻတန် ခဏ္ဍသိမ်ႏကိုတဲင် ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန် ဘဒ္ဒန္တနရိန္ဒသွူ။ ဒုတိယအလဲင်ႏ ကထပ်ဒါႏသိမ်ႏနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၃၄၃-ဗာႏ၊ လာကထိန်ꩻဆန်ꩻ (၁၁)နီꩻ၊ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻ ကျောင်ꩻမွေးတောႏ၊ ခဏ္ဍသိမ်ႏကိုတဲင် ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား ကျောင်ꩻသင်္ဘောꩻ ဘဒ္ဒန္တဂန္ဓမာႏသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား ကျောင်ꩻသင်္ဘောꩻ ဘဒ္ဒန္တဂန္ဓမာႏနဝ်ꩻ ထွာထပ်သိမ်ႏ ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏတဲင် တနေင်ႏတလဲင်ႏ၊ နီလဲင်ႏ ဒဲဉ်ဟားတင်ꩻကျွစ်နဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ ကုဲင်းကန်းတော့ꩻတွိုႏသွူ။ တွိုႏတလဲင်ႏနဝ်ꩻ အုံကိုမ်ꩻအုံကိုပ်ꩻဗွေႏဗွန်ဖြားတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖြားခြုဲင်းနယ်ခန်း ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻအမော့ꩻအကျုံႏ (၁၁)ယိုသွူ။ ဗွေႏဗွန်ဖြားနဝ်ꩻ ထွာဗွေႏဗွန်ဝေင်ꩻနယ်ႏတောင်ႏကီꩻ ကျောင်ꩻသင်္ဘောꩻလဲ့ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ လိုꩻဇာႏတိသင်္ဘောꩻ တမွေးတဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏလွူးဖွာꩻဇာႏတိခင်ႏလံးနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ꩻဟိုပုံꩻ၊ အွိုင်ႏနောင်လဲင်၊ ဒုံဒုံလီꩻတန်ဒျာႏသွူ။ ကျောင်ꩻဒုံလီꩻတန်လဲ့ ဝွေꩻဗွေႏမာꩻဗွေႏဗွန် အုံနင်းဗာႏနေင်ႏပေါင်ꩻညတန်သွူ။

ဝွေꩻဗွေႏအဝ်ႏအုံနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻဒုံလီꩻတန်တွင်ꩻ ပွဉ်ဆꩻကွဉ်ႏ ဒုံဖွိုက်မူကို ဆရာႏဖြားတဖြာꩻနဝ်ꩻ အဂါႏထာႏတံႏပြန်ႏဟဝ်အဝ်ႏ ဝွေꩻဗွေႏဟွုန်သတင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏလွေꩻထေ့တွော့ꩻ လွေꩻကွီသွဉ်ခန်း အဂါႏထာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏတွိုႏဆရာႏဖြားထျꩻနဝ်ꩻ "နီဗွေႏကမဲန်လꩻဒါႏ ဂါႏထာႏနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းအဝ်ႏဒါႏမွေး၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ခွေသွဉ်းကသွဉ်ဒါ ဂါႏထာႏယိုနဝ်ꩻ ဖေႏတေားဝင်ꩻလꩻတဝ်း၊ အာႏမခံႏပျုသေꩻခါꩻ သစ္စာႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် သွဉ်ဖေႏနီဗွေႏ တလꩻတဝ်းဩ"ဆရာႏဖြား ရိုꩻဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ ဆရာႏဖြားနဝ်ꩻ ကေႏညိုႏဝွေꩻဗွေႏ အာႏနာႏဗွေႏဗွေႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏကကွီလွဉ်ဒါႏ ဂါႏထာႏယို ဖေႏဗာႏတဝ်းတွော့ꩻ "နီဗွေႏကကွီသွဉ်ဒါႏ ဂါထာႏနဝ်ꩻ ခါခွေသွဉ်းဖေႏတဖေႏနွောင်ꩻတဝ်းလဲ့ အစွန်ꩻသတ္တိကဗွိုန်ဒါႏ ဂါႏထာႏယိုနဝ်ꩻ အနယ်ꩻအဝ်ႏ၊ အနယ်ꩻယိုနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းဖေႏနီ ဗွေႏအဝ်ႏလꩻဒျာႏ"ရိုꩻဖေႏသွူဝွေꩻဗွေႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ခြုဲင်းနယ်လွေꩻ သွဉ်နယ်လွေꩻခန်း ဝွေꩻဗွေႏ "ပစ္စေꩻ ၂၄-ကွန်ချာနယ်ꩻ"နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေꩻ ၂၄-ကွန်ချာနယ်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ တဲႏအထျꩻ ရွစ်လွေꩻလစ်ꩻငွါထွူ ရွစ်တဗန်ႏသဲင်ꩻချာ တွိုႏအထျꩻ၊ ရွစ်ငါလွေꩻ ယင်းလွစ်သွတ်ꩻငွါထွူ ရွစ်တဗန်သဲင်ꩻချာ တွိုႏအထျꩻ၊ ရွစ်ငါလွေꩻတဆီနီငွါသွူ ရွစ်ချာသဲင်ယင်း တွိုႏအထျꩻ၊ နုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻ ရွစ်တိုꩻလွေꩻတလဲင်ႏလစ်ꩻငွါသထွူ ရွစ်တဗန်ႏချာသဲင်ꩻယင်းအထျꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ တဲႏအထျꩻ ရွစ်လွေꩻငါတွော့ꩻ ပေါႏသွတ်ꩻတွိုႏလွေꩻ ၂၄-ငွါကို" အဝိဂတပစ္စယော"လဲ့ ရွစ်တဗန်ႏချာယင်းပဉ်ငွါငွါ၊ ယံကသဲင်ꩻသွတ်ꩻချာအထျꩻ" ဟတုပစ္စယော"နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ မဉ်ႏတဲမ်းနယ်လွေꩻ ပဉ်ပုတ်ပုတ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻနုဲင်းဆꩻလယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ ၁။ ဟေတုပစ္စယော(လ) အနန္တရပစ္စယော၊ ဟေတုပစ္စယော။ ၂။ ဟေတုပစ္စယော (လ) နိဿယပစ္စယော၊ နိဿယစ္စယော (လ)ဟေတုပစ္စယော။ ၃။ ဟေတုပစ္စယော (လ) အာသေဝနပစ္စယော၊ အာသေဝန ပစ္စယော (လ) ဟေတုပစ္စယော။ ၄။ ဟေတုပစ္စယော (လ) ဣန္ဒြိယပစ္စယော၊ ဣန္ဒြိယပစ္စယော (လ) ဟေတုပစ္စယော။ ၅။ ဟေတုပစ္စယော (လ) ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော (လ) ဟေတုပစ္စယော။ ၆။ ဟေတုပစ္စယော (လ) အဝိဂတပစ္စယော (လ) ဟေတုပစ္စယော။ ပစ္စေꩻ ၂၄-ကွန်ချာယိုနဝ်ꩻ ရွစ်သေႏသေႏ ရွစ်ကုဲင်းကုဲင်း တရိုꩻတဝ်း၊ အရေꩻအရာႏမီႏပေါႏသွူတွော့ꩻ ရွစ်ကုဲင်းကုဲင်း ရွစ်အာအာတရိုꩻတဝ်း ဝင်ꩻနေးတွမ်ႏဉာဏ်ႏ ပယောဂအမျိုꩻမျိုꩻတဲင် ကျံႏတလꩻတဝ်း၊ ဝင်ꩻမီႏကျံႏ မီႏမာꩻနီနဝ်ꩻ တံႏပြန်ႏချာဒျာႏ ကေားမာꩻသားနမ်း ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဗွန်ဂန္ဓမာႏ လꩻသွူပစ္စေꩻလစ်ꩻ ၂၄-ပါꩻကွန်လျာရွစ်နယ်ꩻနုဲင်းယိုလဲ့ တထွာရွစ်တဝ်းတွော့ꩻ အုံတဖေင်ꩻ အဝ်ႏတဖေင်ꩻလွေꩻဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်တွိုႏဆုဲင်ꩻခတနေင်ႏကို တကာႏမူႏတဖြာꩻနဝ်ꩻ ဒဲဉ်သွမ်ꩻလဲ့ꩻတမွေးတဝ်းလဲ့ ကုဲင်းပသာခွိုꩻဒဲဉ်သွမ်ꩻသွူတကာႏတဝ်း တကာႏမူႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အမဉ်ꩻပေါ်ꩻအွီႏတဝ်းတဲင် ဗွေႏဗွန်ဂန္ဓမာႏနဝ်ꩻ သံႏသယတကင်ꩻတဝ်း တကာႏမူႏနဝ်ꩻသွူ။ တစွိုးတဝ်းလဲ့ တစွိုးအဝ်ႏယူႏခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ တွိုႏတဟာ မွူးဟာခိုႏ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻထွူနဝ်ꩻ ဗွေႏသျင်ႏကပ္ပီႏဖုံႏယို အွဉ်ႏခွယ်ႏဒွမ်ထေ့တခါꩻငွါ၊ အွဉ်ႏယောင်းခင်ႏ ပငါပရာꩻထွူတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ အုံဖဲ့ꩻချာ (ဖဲ့ꩻခိုႏ)ခွယ်ႏဒွမ်ထွူတွော့ꩻ ရွစ်လွေꩻခန်း ပစ္စေꩻ ၂၄-ကွန်ချာယို (၇)ပြန်ႏသွူ။ ရွစ်လွေꩻနုဲင်းယို အုံလွေꩻအပုံႏယို ပထမဟာတွမ်ႏ ဒုတိယတဟာနဝ်ꩻ ထူꩻချာꩻချက်အဝ်ႏတအဝ်ႏတဝ်းလဲ့ ထွိုင်ႏရွစ်လွေꩻ တတိယသိုမ်ဟာထွူ နုဲင်းမွူးရဝ်ꩻနဝ်ꩻ အာႏရုဏ်ႏထန်ႏစခိန်ႏနဝ်ꩻ တကာႏမူႏ ကပသာကုဲင်းဒါႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻနဝ်ꩻ အဝါꩻနဝ်ꩻဖျော်ထင်ႏထွူတဲင် ထင်ႏအွဉ်ႏနယ်သွူအပိုလွူးမွူးနီꩻ လက်မှတ်တွော့ꩻ- "ယိုက မာꩻအီဒွုမ်ထာꩻမုဲင်ꩻယိုဗွေႏ"ရီခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ "မာꩻအီထာꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ခွေအီႏသေနဲ့၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထာꩻမုဲင်ꩻဟောင်း"ဗွေႏဗွန်ရီချာခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ "ခွေသွဉ်းပို လက်မှတ်ဩ" "နာꩻပိုလက်မှတ်က မုဲင်ꩻခရာႏ မွော့ထင်ႏအွဉ်ႏနယ်တွိုႏခွေအီ" "အနမ်းအဲဉ်ထဝ်းဒွုမ်ဗွေႏဩ၊ အသီထိုꩻလဲန်းယိုဟွောန်ႏ" "ဟွူ- နဝ်ꩻတဲ့း ခွေသေတဝ်း၊ နာꩻမဲန်မာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ မာꩻနဝ်ꩻသနဲ့" ဗွေႏဗွန်ထွိုင်ႏဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ တကာႏနဝ်ꩻလဲ့ ထွိုင်ႏသဲင်ꩻထိုꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ "နာꩻပိုသီဒျာႏက နာꩻမွော့ထင်ႏအွဉ်ႏနယ်တဝ်ခွေ၊ အလက်မှတ်အီး"နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ဗွေႏဗွန်တရီတဝ်း၊ တကာႏနဝ်ꩻ တွိုႏသဲင်ꩻထိုꩻချာနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဗွေႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ယူႏလꩻခန်း၊ ဝွေꩻဗွေႏကရွစ်ဒါႏ ပစ္စေꩻနီဆီလစ်ꩻ အကွန်ချာနဝ်ꩻသွူ။ ပါꩻနဝ်ꩻအမာ ကပသာကုဲင်းဒါႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻနဝ်ꩻ မဉ်ႏထွာတရိုꩻတဝ်း၊ မီႏရေႏမီႏမာꩻ တစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻလဲ့ တဗာႏတဝ်းလိုꩻတန် ကားကမာꩻသားတွော့ꩻ ကဗာႏတေားဒါႏ အပိုနုဲင်းယိုနဝ်ꩻလဲ့ ဗွေႏဗွန်ယူႏတဖြောင်တဝ်းသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ပစ္စေꩻနီဆီလစ်ꩻ ကွန်ချာယိုနဝ်ꩻ အလွိုထွာမွေးတံႏပြန်ႏမွေးအကျောင်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဂန္ဓမာႏနဝ်ꩻ ယွုမ်းအံႏဒျာႏအကျောင်ꩻ ခြုဲင်းနယ်ဖေႏဗာႏဖို ခွန်ကုဝေသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ပစ္စေꩻနီဆီလစ်ꩻကွန်ချာအကျောင်ꩻယို ဟွုန်ဗာႏဖိုဗွေႏဗွန်ဖြား ဂန္ဓမာႏခြုဲင်းလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း၊ ဟန်ႏနေင်ႏ ခါးလားကတဲမ်းရွမ်ဖြုဲင်ꩻယို တလာလာရပ်နဝ်ꩻ ဗွေႏစင်ꩻတပါꩻ ဖျော်လွဉ်လယ်ႏ ခွန်ကုဝေထျꩻ အွိုးကျောင်ꩻနောင်တောင်ꩻထျꩻတဲင် လွဉ်ခြုဲင်းနယ် ပစ္စေꩻနီဆီလစ်ꩻအကျောင်ꩻနေနေသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ အုံဗာႏဖိုဝေင်ꩻညောင်ႏရွီႏ ရွှေဂူလိတ်သွဉ်တွိုက်ကိုတဲင် ဝွေꩻဗွေႏသီးဆရာႏ ဗွေႏဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တဝိလာသ ခြုဲင်းနယ်ဖေႏဗာႏဖိုဝွေꩻသီးနုဲင်းယို ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏသီးဆရာႏ ပွိုင်းလဲင်ႏနဝ်ꩻ ဝါးသဲင်ꩻဗာႏဖို တပဲ့ꩻဗွေႏသျင်ႏအပဲစ်သားတဲင် ဗွေႏသျင်ႏနဝ်ꩻ အမွိုးဖူးမူႏ ဖီဗွာမူႏနဝ်ꩻ သံးအဝ်ႏဗော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကျောင်ꩻ၊ ကဝါးသဲင်ꩻဗွေႏသျင်ႏနဝ်ꩻ အကေႏနပ်တဝ်းတွော့ꩻ နေးတွမ်ႏအနမ်းပဲင်ႏပညာႏတဲင် ကျံႏချာဗွေႏဗွန်ဖြား ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဗွန်ဖြားနဝ်ꩻ အဝ်ႏထီႏအတိတ် တဟဝ်တဝ်း ထာꩻဗေင်ႏမင်းကိုတဲင် ရဲးကားကွယ်ႏနမ်းအနေႏ ရွစ်ဟံးကျပ်ခန်း ပစ္စေꩻနီဆီလစ်ꩻကွန်ချာ၊ ထွိုင်ႏလꩻလစ်ꩻငတ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻမာႏဒျာႏအကျောင်ꩻ ဖီဗွာမူႏနဝ်ꩻ လွဉ်တောင်ꩻပြန်ႏစွဉ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏစင်ꩻတပါꩻ ကဖျော်လွဉ်လယ်ႏ ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ ခြုဲင်းနယ်ဗွေႏဗွန်ဖြား ရွှေဂူအခရာႏနုဲင်းယိုတဲင် ခွန်ကုဝေလဲ့ တွမ်ႏကဟွုန်ဗာႏဖို ဗွေႏဗွန်ဖြားဂန္ဓမာႏခြုဲင်းနယ်နဝ်ꩻ အဓိပ္ပါယ်ႏသဖော်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ လွေꩻတခြောင်ꩻချင်ႏတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေလဲ့ အဝ်ႏယွုမ်းအံႏဒျာႏသွူ။ ခွန်ကုဝေ ပရိသတ်သီးလဲ့ ယုံႏကေႏယွုမ်းအံႏနုဲင်းနုဲင်းသွူတွော့ꩻ အဝ်ႏလိုႏအာႏကွိုꩻ ရွစ်နုဲင်းဒျာႏသွော့အကျောင်ꩻ နိုꩻဆောႏတမာဗာႏ ထွားလိတ်ပရိသတ်သီးသွူ။