လိတ်လုဲင်ꩻအရေꩻ

လိတ်လုဲင်ꩻအရေꩻ(လိတ်မူကရီးခါရော်ꩻရယ်ꩻ) နီပအိုလိတ်လုဲင်ယို ပုဂ္ဂိုလ်ႏပါမုဲင်တဲမ်း၊ အတဲမ်းခါ၊ ညလဲဉ်းနိန်ပေါင်ခိုင်းမှဲ၊ အောဝ်သက္ကရာဇ် ခုနိန်မုဲင်တဲမ်း၊ တယ်လွဉ် နေးထူလွဉ်စာႏမူႏမုဲင်တဲမ်း၊ ကတဲမ်းခါနဝ် ပုဂ္ဂိုလ်ပါသော့ ခိုင်မုဲင်ဖြာ၊ အတဲမ်းအရပ်မုဲင်၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကတဲမ်းသေခါလိတ်လုဲင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ဖုံနောဝ် ကထင်ထုမ်အထျအထောင်ꩻ အရွီးအခိုႏနောဝ်ခါ အမျာကအီးခံႏထူနွောင် သက်သေသက်ကန် အထောင်အထျနောဝ် တအဲဉ်ထောဝ်းနော။ ကွပ်နောဝ်မှ မာစွဉ်အမျိုမုဲင်တရိုတောဝ်း နေးတွံနီပအိုဘာသာငေါဝ်းငွါ လိတ်လုဲင်ဒျာတိင် ဟောဝ်တဲမ်းသေခါ ကမ္ပယ်ႏ တဲးတဲးဝါးဝါး စိင်းစိင်းစဲ့စဲ့နောဝ်ထွူ။ ပုဂ္ဂိုလ်မဲ့လုဲင်းနားလုဲင်းသားယဟန်ႏ ကဒေါ့ဖြောဝ်ဒါႏနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်လိတ်ယိုနဝ် အောဝ်သထုံခမ်း စတယ်ထွာလွဉ် အနောရထာခွန် ထူနီပအိုဝ်လိတ်လုဲင်တိင် ဝွေꩻသီး သိင်တယ်ထောင်တော ပုကံခမ်း နိပအိုဝ်ယဉ်ငဲမှုဖုံနဝ်လဲ့ အနောရထာခွန် တိုက်ထူရိုပီးနောဝ်ထွူနော။

ကဒေါ့ဖြောဝ်လွထွူနုဲင်းနဝ်လဲ့ အမျာယံလက်ခံထူဒါ သက်သေသာဓက အမော့အဆွုမ်ႏ အထျအထောင် အရွီးအခိုႏ ခိုင်ခံနောဝ် တမော့တောဝ်း တအောဝ်တောဝ်း၊ ကထင်ႏထွာနုဲင်းနောဝ်တိင် လိုပေခေတ်ယိုခါ တယွုမ်းတောဝ်း တလက်ခံတောဝ်း၊ ကွပ်နောဝ်မှ ပအိုလိတ်လုဲင် အထျအရွီးအခိုယို ကထင်ထွံနောဝ် တွံပါကထွံဆျာဒီ အထျအမောင်နောဝ်ပီဝါင် အထျအရွီးအခို တမော့တောဝ်း။ ကွယ်တွော့ နီကအာကိုလ အထျအရွီးအခိုနောဝ် အဘွဲ့တော်မျဉ် အမီႏတသေတောဝ်းလဲ့ အလိတ်ပပ် ကအောဝ်ကုဲင်ဒါ ယိုခါခဲ့ခဲ့ မိုင်ပျို နောင်ဟိင်း သီသိင်ဆရာတော်သီး ကတဲမ်းသေခါ ပိဋကတ်ဖုံးနောဝ် အောဝ်ထင်ထင်ရှာရှာနောဝ်တချက်။

ကမ္ဘာ့စွယ်စုံကျမ် ပထမတွယ်ကို နောဝ်လဲ့ နီပအိုဝ်လိတ်လုဲင်ယိုနောဝ် ပေါ်လွဉ်ငရီးလဲဉ်း စောက်လိတ်လုဲင်ꩻ သာက်သေသက်ကန် အောဝ်နုဲင်းနောဝ်တချက် ။ ကွပ်စွဉ်သက်သေ အထျအထောင် အောဝ်နီချက်နုဲင်းနောဝ်မှ ပြယ်ႏထောင်စုလိုမျိုကိုနဝ် နီပအိုဝ်အမျိုသာသီး မဲ့ငါဗန်လ မဲ့ငါတပေဗာတောဝ်းနောဝ်ထွူ။ နီပအိုဝ်လိတ်လုဲင် ထွံအထျအထောင်ꩻ တမော့တဝ်းနောဝ် ကွပ်စွဉ်ႏတတဲမ်းသေခါတောဝ်း ကမ္ပါယ် သက္ကရာဇ် နိန် နောဝ်မှ ထုမ်အထျအထောင် ယပ်နောဝ်ထွူ။ ပှိုပီနဝ်မှ ခိုင်းယိုမာတငါ မာစွဉ်ႏ အမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုတောဝ်း တဲမ်းသေခါစိင်းစိင်း ကမ္ပါယ် သက္ကရာဇ် နိန် တွံနီပအိုဝ်ဘာသာ လိတ်လုဲင်ဖုံသွူ ။ လိုယဟန်သားနောဝ် တဲမ်းကူ တဲမ်းထွတ်ဝင်လိတ် စခါလဲ့ ဝင်ကတဲမ်းသေခါ သက်ကရာဇ် နိန် လာ တွမ် ဝင်ကထေတဲမ်းသားမိဉ်ဖုံနောဝ် ဝွေꩻသီးတစူလွဉ်တဝ်း ရိုတောဒျာ ဝွေꩻသီးတဲမ်း ရိုတောဒျာ ဝွေꩻသီးထေ သက်ကရာဇ် နိန်ႏ လာလဲ့ သော့ တရာရာထိုဒျာ နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဟောဝ်မာတောဝ်းသွူ။

၁။ ဆရာတော် ဦးသုနန္ဒ ကျောင်ထီသိမ်ႏ ၂။ ဆရာတော် ဦးဣန္ဒာ ကျောင်ဒုံလီကောင် ၃။ ဆရာတော် ဦးဣန္ဒဝံသ ကျောင်ပင်စုံ ၄။ ဆရာတော် ဦးပဏ္ဍဝ ကျောင်ပင်တရား လွယ်ပွတ်

ဗွေႏဆရာႏတောႏသီး ကတဲမ်းလွဉ်လိတ်စာမူနောဝ် ဒါင်ပျနယ် သံဃာတော်သီးအမျာဖုံထွူ။ သံဃာတော်သီးဖုံးလဲ့ လိတ်စာမူ (၄) မျိုကိုနောဝ် ကအီးရွေထူဗာနောဝ်လဲ့ စင်းထူရွေတောဝ်းတိင် အပ်လင်ခန်း အင်ပေါခုံကျော် ဆရာတော် ဦးသူရိယ နောဝ်ထွူ။ ကမ်းဒျာ အင်ပေါခုံ ဆရာတော်သဖေါ်အတိုင် ယံကရွေချေလိုက်ထူဒျာနောဝ် ။ သံဃာတော်အမျာ သဘော်ဗိုန်ဝင် အပ်လင်နုဲင်းနောဝ်ထွူ။ အင်ပေါခုံဆရာတော်လဲ့ ထွားစစ်ဆေ ဆစ်နဲစ်သေချာထွူ လိတ်စာမူ (၄) မျိုကိုနောဝ်။ နောဝ်မလိုက်ထန်လွဉ်ဖေ ရွေထူထန်ဖေ ကျောင်ထီသိမ် ဗွေဗွန် ဦးသုနန္ဒ လိတ်စာႏမူႏနဝ်တဲင် သင်ဃာတော်သီးလဲ့ အွဉ်ႏလွခန်း လိတ်စာႏမူႏအတီတဗာနောဝ်ထွူ ။ ဆရာတော်အင်ပေါခုံ ကရွေချေထူလိုက်ထန်ဗာအကျောင် ဆရာတော်ကတဲမ်းသေခါလိတ်နောဝ် ထေထန်ဖေ ဆလွိုထွူနော ။

ဆရာႏတောႏ လိတ်မတ်ချာက်

၁၃၁၂-ဗာႏနိန်ႏ၊ တထိန်ႏလာလောင်း (၅) နီꩻ၊ မွူးနီꩻဗုဒ္ဓဟူꩻ၊ မွူးပင် စက်(၄)နားရီႏအချိန်ႏတွင်ꩻ၊ ဝိန်ꩻတောင်ႏကီꩻ ပထမကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင် ရေဒီယိုပုံႏ အွတ်ꩻတိုက်ပေႏအကို။ အွိုင်ႏဟိုပုံꩻ၊ အိုင်းနမ်းခုတ်၊ အိုင်းသထုံႏသီသိင်၊ အိုင်ပင်လောင်၊ အိုင်စံကာ၊ အိုင်နောင်ပါလမ်၊ အိုင်ညောင်ရွီ၊ တွမ်ႏဝိန်တောင်ႏကီꩻ အသောင်အထျ ကျောင်ꩻပေါင်ꩻ (၃၀) ဗော့ဗော့၊ သင်ဃာတောႏသီး အပါꩻသွံဆီလှိုလိုဗွောင်အစီအ၀ွေ သဖေါ်တူႏစီမန်ႏလွနောဝ်ခါ၊ လိတ်မွူးမူႏဖုံအကို ကထိုင်ထွားငဲင်လိုက်ဆွစ်ရွေꩻလွ တောင်ႏကီꩻထီသိမ်ႏမူႏ၊ အိုင်ႏဟိုပုံꩻ ဒုံလီကောင်မူႏ၊ သီႏသဲင်ႏ ပင်စုံမူႏဖုံနောဝ်ရာ အစဲဉ်အတိုင် ၁ တောင်ကီꩻမူႏ ပထမ။ ၂ ဒုံလီကောင်မူႏ ဒုတိယ။ ၃ ပင်စုံမူႏနောဝ် တတိယ။ ထဲ့သင်ꩻကျောင်ꩻ ဖျတ်အထီခတ်အကဲ ထီႏသေဗာႏနောဝ်ထွူ။ အကျောင်ꩻနာဝ်ꩻရာꩻ တတိယမူႏနောဝ်ꩻ ငေါ၀်းလီငွါယ ထုံစဉ်သုံစွယ် စခေါင်စခါ ပါသော့အာသွတ်သွူ။ ဒုတိယမူႏနောဝ်ꩻ ကာလဆန်ꩻ အငေါဝ်းထန်ႏလွဉ်ဗွေစွုမ်ႏပြဲ့ꩻစုံႏစွဉ်လဲ့ ကခကစဒါႏ အက္ခရာႏဖုံႏအလောင်း ဟထိုꩻတပါသင်ꩻတဝ်းအချက်ဖုံႏ ပါသော့ꩻအာငါႏအတွက်တဲင် ဟ၀်လိုုခန်းစွဉ်ႏ တတိယမူႏလဲ့ တထွꩻခွုတ်တော၀်း ပထမမူႏတွော့ သင်ꩻတင်ꩻ ဝီးဝေါင်ꩻထီးဝါးလုမ်ꩻသွူ။ ပထမမူႏနောဝ်ꩻ လိတ်မန်းတွမ်ႏ လိတ်ပါဠိ ပါသော့စုံလင်ထွူ တကာႏတဝ်း၊ တွမ်ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ|ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ] ငေါဝ်းငွါလွေꩻသဲင်ꩻ နှို့ထန်ႏလဲ့ လွောက်ꩻစူꩻညီႏညွတ်ဝင်ꩻ ထီႏသေမော့ဗာႏတဲင် အဟောဝ်သွတ်မူႏ သဖေါ်ꩻလꩻနုဲင်းနဝ်တွော့ꩻ မူႏနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နီအွဉ်လွဝါင် အွဉ်ႏအတီႏတဗာႏသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ လိတ်မူႏ ကဖေဒါႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏဖုံႏသီး မီႏမဲဉ်ဖျင် ထဲမ်သော့ꩻထိင်းယင်းဒါႏ သင်ႏကေႏတ အမတ်ထူꩻ အလောင်ႏလင်ဖုံႏလဲ့ ခွင်ꩻပျုသင်ꩻဒျာႏအတွိုင်ꩻ ခွင်ꩻပျုဒျာႏသွူနော။

• နမ်းပန်ႏကိုင်ꩻထောက်ဆရာႏတောႏ
• ကျောင်ꩻအင်းပေါခုံ
• ဝေင်ꩻညောင်ႏရွီႏအပှိုင်ႏ ဖြောဝ်ꩻခမ်းခေါဝ်နောဝ်

အင်းပေါခုံဆရာႏတော်ႏ ဦးသူရိယ လိုက်ရွေꩻထူႏထွူ ထီသိမ်ႏမူႏ (ဗွေႏဗွန်ဦးသုနန္ဒမူႏ) နုဲင်းယိုတဲင် လိတ်မွူးစံႏမူႏ အွဉ်ႏတီႏလွေꩻ ကထင်ထွူနောဝ်ꩻခါ ကထင်တွိုႏ ၁၃၁၆ ဗာႏနိန်ႏ အတွာင်ꩻကိုနောဝ်ꩻမꩻ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာႏ ဦးပဏ္ဍိတ တွမ် ဗွေႏဗွန်ထမ်းဘုရာ ဦးဉာဏ ဝေꩻဗွေႏသီး နီပါ ကျွလင် ဝိန်ꩻရန်ႏတကုန်ႏတဲင် ထွဉ်ႏနျထန်ႏခန်း၊ အင်ပေါခုံဆရာႏတော်ႏ ကရွေꩻလိုက်ထူႏသေꩻခါꩻဒါႏ ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻထီသိမ်ႏလိတ်မွူးမူႏနဝ်ꩻထွူ။ ကထာင်နျꩻတွဲႏထွူ လိတ်မွူးနောဝ်ꩻတဲင်၊ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာႏ တွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်ထမ်းဘုရာꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီးနီပါ ဝွေႏဖန်းဖြယ်ဖေႏ တကျောင်ꩻတစောင်ႏ နီစောင်ႏတဲင်၊ အွဉ်ႏသွဉ်လွေꩻလွ လိတ်မွူးတသာနဝ်ထွူ။ ။ ကွယ်တွော့ လိတ်မွူးတသာ လိတ်စောင်ႏနောဝ်ꩻ ကသွဉ်ဒါႏကျောင်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ဆေ့ꩻ၊ လိုꩻပေႏဖုံႏ သွဉ်သင်ဗာႏနဝ်ꩻလဲ့ ဟမ်းပေါင်းယပ်ခုဲင်ႏတဲင် တအောင်ႏမြင်ႏလꩻတောဝ်း။ လိတ်မွူးတသာစောင်ႏနဝ်ꩻလဲ့ ထွာတောဒျာႏ ရုံးစီꩻရုံးဆာႏ၊ အောဝ်ႏဒျာꩻ ပရီပရာႏတောဒွါႏ ထာꩻဆိန်ႏခါႏ။ လဲဉ်း လော်လယ်ထိုꩻတောဒျာႏ ထာꩻအီႏခြာနောဝ်ꩻထွူ ။

မာꩻဖေႏ တွမ် အဆင်းအရန်း

ကထာင်ႏထီႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင်၊ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ အစိုုသားကို ဓမ္မာစရိယ စာင်နန္ဒဝံသနောဝ်ꩻ ထူႏတာႏဝွန်ႏတွော့ꩻ လိုꩻပေႏ လိုꩻတန် လိုꩻကျောင်ꩻ လိုꩻလမ်း ယံကသွဉ်ဒါႏယိုꩻယိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ပျဖေႏစွဉ်ႏဒျာႏ ထာꩻရုတ်ဖုံႏတွဲႏနျꩻဖေႏဖျင်ယင်း မူႏလတန်ꩻလိတ်စောင်ႏတွမ် ပထမတန်လိတ်စောင်ႏနောဝ်ꩻထွူ။ စင်နန္ဒဝံသ ( ဓမ္မာစရိယ ) ကတွယ်ႏနျꩻ ထေထန်ႏဖေ လိတ်စောင်ႏ မူႏလတန်ꩻတွမ်ႏ ပထမတန်ꩻယိုနဝ်ꩻ ဝွေႏတခြိန်တောဝ်း ရေႏရွယ်ႏ ယံကလꩻချာယင်း ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻရွဉ်ရမ်ႏပုံႏတဲင် စာဖေႏနေးဒျာႏ။ မူႏလတန်ꩻနောဝ်ꩻ စာအငိုꩻ တဗီႏ၊ ပထမတန်ꩻနောဝ်ꩻ တဗီႏပုဲင်နီဆီငတ်ꩻပဲက်။ လိတ်စောင်ႏယိုလဲင်ႏခါ အဖြေꩻသား ကသွဉ်သားလဲ့ ပနဲးအာလဲဉ်း။ ကွယ်တွော့ꩻ မူႏခိုပေႏတန် ပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ယံကဒါႏနဝ်ꩻ လိုႏသွဉ်ကျပ်ကျိုစာလွ စွုမ်ကျောင်စွုမ်ဒုံနဝ်သွူ။

လိတ်စောင်ႏအင်းမိုးချက်

လိတ်စောင်ႏရေႏရွယ်ႏချက်နောဝ်ꩻ မီႏဟော်ꩻဒါႏ လိတ်စောင်ႏပအိုဝ်ႏယိုနောဝ်ꩻ မန်းလိတ်လဲ့ အောဝ်ႏလိုုႏလိုုႏဟော်ꩻဒါႏလွဉ်ဒျာႏ၊ ခေတ်ယိုငခါ မန်းလိတ်နဝ် အွဉ်ႏကုဲင်တလꩻတောဝ်း။ ဒါႏတောဝ်း မန်းလိတ်တဲင် နီလင်ꩻထဲ့ဖိုုႏစွဉ်ႏဒျာႏထွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ ယံကဒါႏ ယံကထင်ႏထို၊ မန်းလိတ်လဲ့ ယံကဒါႏပါ။ ဓမ္မာစရိယ စာင်နန္ဒဝံသ တွံ လိတ်လုဲင်ꩻအစိုုꩻသား ပုဂ္ဂိုလ်ႏတန်ဖုံႏ ကရေႏရွယ်ႏယိုနောဝ်ꩻ မူးခိုပေးတန် ဟောဝ်ကျိုꩻစာꩻလွငါႏနဝ်ꩻထွူ။ သွဉ်ဒျာႏ မန်းလိတ်စင်စင်၊ လိတ်လုဲင်ꩻ အောဝ်ဒျာနုဲင်းင်းလဲ့ မီးတသွဉ်တောဝ်း၊ မီးတသေတောဝ်းနဝ်ꩻခါ နီယိုနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်း ရိုနုဲင်းနောဝ်ꩻလဲ့ ပအိုဝ်ႏဇာတိ ပအိုဝ်ႏသွီႏ ပအိုဝ်ႏယာႏ တစဲစ်တောဝ်း။ ထွာတောဒျာ ပအိုဝ်ႏရော်ꩻရယ် ပအိုဝ်ႏအယောင်ႏအဆောင်ႏဒျာရွံꩻနောဝ်ꩻထွူနော။