ဝေင်ꩻသထုံႏ

သထွုံႏ(Hsa Htung) ကရိုꩻနဝ်ꩻ?

ပေါ့ꩻရိုꩻသွူ ဝေင်ꩻသထွုံႏ (Hsa Htung) ကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏနီထွောင်း သုဝဏ္ဏဘူမိ ဝေင်ꩻသထွုံႏ(ယိုခါ အဝ်ႏသော့ꩻ မဲင်ꩻခမ်းကို) တောမ်ႏ သထွုံႏပေႏသီႏသဲင်ႏ ယိုခါ အဝ်ႏသော့ꩻ စဲ့ꩻတလင်ꩻကိုသွူနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးမဲင်ꩻပဒေႏသရာဇ်ခွန်ဖုံႏ လွဉ်ဝါးထိုꩻ နီပအိုဝ်ႏ ထူႏသော့ꩻတော မဲင်ꩻခါင်ႏလမ်းတဲင် မန်း အနောႏရႏထာႏခွန် ကထွိုင်ႏတွိုက့်ꩻပြင်ꩻထိုꩻ သုဝဏ္ဏဘူမိ ဝေင်ꩻသထွုံႏ ခိန်ꩻနဝ်ꩻ ထွာတော မဲင်ꩻ ခမ်းတန် ပြင်ꩻ သ့ꩻမဲင်ꩻကို တဲမ်းအာတေား နဲင်းနဝ်ꩻစား။ ပအိုဝ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻပျောက် ပဲစ် ဖွန်ႏကနိဉ်ႏ။

ဒဏ္ဍာႏရီႏအလ့ꩻ (ဒဏ္ဍာႏရီႏအလ့ꩻ ဒျာႏနော) ပအိုဝ်ႏဖုံႏတွမ်ႏလောကွတ်ဆွိုင်ꩻ ဟံႏကွတ်ထွုမ်ꩻ ထီကွတ်ကောက်တဲင် သဲင်ꩻထေ့ꩻချာယင်း ပအိုဝ်ႏဖုံႏ မူလဘူတကအဝ်ႏဒါႏ (ဖြဝ်ꩻခမ်းကိုတဲင်) တယ်ႏထောင်ꩻချာယင်း ဝေင်ꩻသထွုံႏပေႏ သီႏသဲင်ꩻ သေထွဗာႏ နဲင်းနဝ်ꩻသွူဩ။ ပအိုဝ်ႏခမ်းထီဟော်နင်ꩻကထွိုင်ႏကုဲင်ပြင်ꩻထွူ ပအိုဝ်ႏကအဝ်ႏဒါႏ ဖြဝ်ႏခမ်းကောင်လောင်းတဲ့ꩻ ဝါင်ꩻရိုꩻတောစွဉ်ႏ လိုꩻပိုႏတိ ( လိုꩻဇာႏတိမွေးတဝ်း) ဝါင်ꩻဟဲ့ꩻတေား လိုꩻအဝ်ႏခနဝ်ꩻ လွဉ်သား (တောင်ကနေ ရွေ့လာတဲ့သူ= တောင်သူ)၊ ကအဝ်ႏကုဲင် ဝေင်ꩻသထွုံႏတန်ကိုယ့ꩻဟန်ꩻ တဲ့ ဝါင်ꩻဟဲ့ꩻတေား (တောင်ဘက်ကို နောက်မှ ရွေ့လာတဲ့သူ = တောင်သူ)ကွင်ကွင်ကယ်ကယ် တွင်ႏတငါတော တောင်သူလူမျိုး။

ယိုခါ ထွားမွိုင်ႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏပေႏ သီးသဲင်ꩻ ကရိုꩻနဝ်ꩻ သမဲင်ꩻအလ့ꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး လိုꩻမျိုꩻ အင်္ဂါႏလက္ခဏာႏအသက်သွီꩻဖြွီꩻသနယ်ꩻ၊ မိဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏလူမျိုꩻသီးအတာႏ (Homeland/ Our Parent’s[မွိုးနဂါꩻ−ဖာဝိဇ္ဇာႏ]Land) နဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ယိုခါ ထွာလဲဉ်းသွူ ဖာႏ၊ ပါꩻယားကုဲင်ထိုꩻလဲဉ်းသွူ နီအပွီ၊ ပါꩻဒွေါ့ꩻဖြတ်ထိုꩻလဲဉ်းသွူ နီပဒေꩻဖြွီꩻ၊ ပါမုဲင်ꩻ? အခေႏခံႏနဝ်ꩻအထျ့ꩻအဝ်ႏဒျာႏ နီပအိုဝ်ꩻ လိုꩻတန်ဖုံႏဒျာႏ။

ခလားဖြဝ်ꩻကနွို့ꩻလွဉ် ပအိုဝ်ႏခမ်းကိုနဝ်ꩻ ပင်လောင်ꩻ−လွယ်လုံ၊ ပင်မှီ−ဘော်နှင်း ကုန်း−ကျုံး−ရောက် စောက်−ဗ့ꩻ ကွဉ်ႏလွဉ် ဟိုပုံꩻ−နောင်ဗွဉ်−ဘန်းယဉ်ႏ ဖုံႏယို ထွာဒျားပအိုဝ်ႏစောက်ဖားနယ်ႏကွေးကွေး။ ဖြဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးလိုꩻမျိုꩻ ခမ်းထီနန်ဆောင်(ယိုခါ ခယ်ႏယူနန်ပီနယ်) ထွိုင်ꩻကုဲင်တွော့ꩻ အုံခရာႏ အဲဉ်ထောဝ်းဒွုမ်မ့ꩻ ထိုꩻလင်ꩻသော့ꩻ ပအိုဝ်ႏခမ်း (ယိုခါဖြဝ်ꩻခမ်းအခါဝ်နဝ်) ထွူꩻတကာႏတဝ်း ပအိုဝ်ႏစောက်ဖားဖုံႏတဲ့ ဖေႏနေး လို့ꩻ စွဉ်ႏ ဖြဝ်ꩻပိုမူႏ။ ကွဲ့ညည အင်္ဂလိပ်ထွိုင်ꩻနွို့ꩻလွဉ်မန်းတွော့ꩻ ဘန်းယေဉ်ႏ−နောင်ဗွန်−ဟိုပုံꩻ−ရောက်စောက့်ꩻ−ပင်မှီ−ဘော်−ကျုံး ထွာလို့ꩻတော့ ပါꩻအာနယ်ႏ၊ ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏကုဲင်ဗော့ꩻ ဝေင်ꩻသထွုံႏပေႏ သီႏသဲင်ႏပေႏယိုခါလွုမ်ꩻ။ ပအိုဝ်ႏ ခွန် နဝ်ꩻကိုဖုံႏ နဝ်ꩻ ကွပ် အွဥ်ႏ တန်ႏဖိုꩻတဝ်း အနမ်း ထူႏမာ ထူႏဝါꩻ လဲ့ꩻ ထွားတဝ်း လိုꩻမျိုꩻရေꩻ အွဥ်ႏရေꩻတဝ်း ခွိုꩻသွပ် တရေꩻငါ ရွဥ် အဝ်ႏငါ ရိုꩻနဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဖြဝ်ꩻ ဖြား ဖုံႏနဝ်ꩻ မိဥ်လ့ꩻ လဲဥ်း ပအိုဝ်ႏနယ်ႏက့ꩻ ဖေႏ သော့ꩻ ဖေႏသော့ꩻခန်းဒျာႏ ပိုမူႏ ထူႏသော့ꩻခန်းဒျာႏ ခါင်ႏလမ်း ပအိုဝ်ႏ ခမ်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမ့ꩻ သမဲင်ꩻခြောင်ꩻကိုအလ့ꩻ ကထွိုင်ႏ တဲမ်းနျ့ꩻ စူမုဲင် လိတ်ချုက် ဝေင်ꩻပင်ႏလုံနဝ်ꩻ ကကိုယ်ႏစာႏပျုအီနွောင်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ꩻကုဲင် လ့ꩻ စွဥ်ႏ ဒျာႏကွို့ꩻ ဝေင်ꩻသထွုံႏပေႏ သီႏသဲင်ႏ တဝေင်ꩻ ပေႏ လွုမ်ꩻ နဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်နဝ်ႏမ့ꩻ ဝေင်ꩻသထွုံႏပေႏ သီႏသဲင်ႏ ကရိုꩻ နဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏ လိုꩻမျိုꩻ သီး အ ခေႏ ခံႏ ဘူမိနက်သန် စွိုး ခွိုꩻ အင်္ဂါႏ လက္ခဏာႏ သွီႏ သက် (အမျိုးသားရေးလက္ခဏာရဲ့ အသက်သွေးကြော သမိုင်းဝင် ပထဝီမြေနေရာ) သ့ꩻ မဲင်ꩻ ဝါင်ႏ ခါင်ႏ လမ်း။ နဝ်ꩻ ဟွေး သထွုံႏတန်တဲ့ꩻ မဲင်ꩻဝါးထိုꩻ တယ်ႏသော့ꩻတော မဲင်ꩻဝေင်ꩻ၊ ယိုခါ သထွုံႏပေႏ တဲ့ꩻ သီအဝ်ႏ သေဒျာႏအတွိုင်ꩻ ထွာထိုꩻလဲဉ်းသွူ ဖာႏ။ သီ ထီႏဗာႏနဲင်းယိုစားနဝ်ꩻ သီကေႏနပ်ငါႏနဲ့ꩻ? သီပျော်ႏမွေးနေးစွဉ်ႏထာႏနဲ့ꩻ? လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်ရုံတင်မကဘူး သမိုင်းပါ လိုက်ပြီး အဖျောက်ခံနေရတာ သင်တို့ (ပအိုဝ်ႏလိုꩻတန်ဖုံႏ) တော် တော် အားရနေကြ တယ်ပေါ့ ဟလား?

ကွဲ တွော့ꩻ ဟန်ႏ နီꩻ ပအိုဝ်ႏ အစွိုꩻ သား ဖုံႏ တန်ႏ ဖိုꩻ မာႏ အွဥ်ႏ ထိုꩻ လဲဥ်း ဒျာႏ ဒေါ့ꩻဗာႏနဲင်းနဝ်ꩻစားမကောင်ꩻ။ (သထွုံ နဲ့ ကျောက် တလွုံꩻ၊ သထွုံႏပေႏတွမ်ႏ ပင်လောင်ꩻ၊ သထွုံႏပေႏတွမ်ႏ ဟိုပုံꩻ၊ သထွုံႏပေႏတွမ်ႏ ရောက်စောက်၊ သထွုံႏပေႏတွမ်ႏ တောင်းကီꩻ ဖုံႏယို သ့ꩻမဲင်ꩻတန်ႏဖိုꩻ တပီတဝ်းဝါင်ꩻနေား ပအိုဝ်ႏပေႏဖုံႏ။ သထွုံႏ ပေႏ ကို ပြာကျအောင် ချတာဟာ ပအိုဝ်း လူမျိုး တို့ရဲ့ သမိုင်းနှလုံးသားကို ဓါး နဲ့ အစိမ်းသက်သက် ထိုးသတ် ပစ်လိုက်တာ နဲ့ အတူတူပဲ။ ယိုꩻနဝ်ꩻ အင်္ဂလိပ်ငါဝ်းဟဲ့ꩻ Ethnic Cleansing နေနေနော၊ သထွုံႏပေႏသီႏသဲင်ႏကိစ္စနဝ်ꩻ Ethnic Cleansing တကာႏတဝ်း ထွာထိုꩻလဲဉ်းသွူ History Genocide အရန်းသွူ။

ဒါပေမယ့် ဝမ်း နည်း ဖို့ ကောင်းတာက ပအိုဝ်း တွေကိုယ်တိုင် (ပအိုဝ်းလူကြီးတွေကိုယ်တိုင်) ဒီအပေါ်မှာ တန် ဖိုး မထား တတ်တော့ဘူး။ နာ ရ ကောင်း မှန်း လည်း မ သိ ဘူး။ တသက်လွဉ်ကထွာလိုꩻ သမဲင်ꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏပေႏငါတဲ့ သမ်းတသွဉ်ဖေႏတဝ်း လိုꩻခလ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻက့ꩻ၊ သမဲင်ꩻကပျောက့်ꩻ ထိုꩻဗာႏနဝ်ꩻ အီႏဆန်ꩻပဲးနဲ့ꩻ။

စွိုးခွိုꩻအတာႏ စွိုးခွိုꩻအတာႏ ဒေါ့ꩻသွူ ငါဝ်းနဝ်ꩻ တွော့ꩻ ချင်း ရောင် သေ ရောင် ပါဗဲင်းသွော့ꩻ နီလိုꩻမျိုꩻ အရွီးအခိုႏနေား။