သစ္စာႏပါႏရမီႏ
သစ္စာႏပါႏရမီႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ
မွဉ်းဖျင်မဟာကရုဏာႏတောႏ တွမ်ႏဥပါယ ကောသလ္လဉာဏ်ႏယို မာꩻခင်ႏကန်တဲင် နီနမ်းကဝွန်ႏခံႏ ကကျံႏစယ်ႏ ရေႏရွယ်ႏချက် ထာꩻမာꩻဖုံႏယို ယံကုဲင်ချို့ꩻယွင်ꩻထိုꩻဗာႏမွုန်းတဲင် မာꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ၊ ဒေါ့ꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏထာꩻနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "သစ္စာႏပါႏရမီႏ"နဝ်ꩻသွူ။
သစ္စာႏပါႏရမီႏအကျိုꩻကဗျာ
မွဉ်းဖျင်- ငေါဝ်းသာႏငွါအွီႏ - ဝစီႏသစ္စာႏ လောင်ꩻဆားထွာတွင်ꩻ - ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏလင်ꩻဗာႏ ဘုရာꩻလဲ့ထွာ - ချွစ်ပါသတ္တဝါႏ နိဗ္ဗာန်ႏခမ်း - ကျွꩻသမ်း ဖျော်တွိုႏငါ။
သစ္စာႏပါႏရမီႏ ပဋိပက္ခတရာꩻနောဝ်ꩻ
မွဉ်းဖျင်တဖေင်ꩻမေ့လျော့ဒါႏ မောဟတရာꩻနောဝ်ꩻသွူ။
သစ္စာႏပါႏရမီႏယို
မွဉ်းဖျင်(က) သစ္စာႏပါႏရမီႏ (ခ) သစ္စာႏဥပပါႏရမီႏ (ဂ) သစ္စာႏပရမတ္ထပါႏရမီႏ ပွါꩻယင်း (၃)ပါꩻသွူ။
သစ္စာႏပါႏရမီႏ ၃-ပါꩻအထူꩻ
မွဉ်းဖျင်(က) အကျောင်ꩻပျုတွမ်ႏ နီပိုမာ ပစ္စေꩻဥစ္စာႏတဲင် ထာꩻမွေးထာꩻမဲဉ်ႏယို အွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "သစ္စာႏပါႏရမီႏ"သွူ။ (ခ) အကျောင်ꩻပျုတွမ်ႏ နီစူခင်ႏ အင်္ဂါႏပေႏတန်တဲင် ထာꩻမွေးထာꩻမဲဉ်ႏယို အွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "သစ္စာႏဥပပါႏရမီႏ"သွူ။ (ဂ) အကျောင်ꩻပျုတွမ်ႏ နီအသက်တဲင် ထာꩻမွေးထာꩻမဲဉ်ႏယို အွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ "သစ္စာႏပရမတ္ထပါႏရမီႏ"သွူ။
သစ္စာႏ ၂-မျိုꩻ
မွဉ်းဖျင်(က) သမ္မုတိသစ္စာႏ- လိုꩻသီးကသမုတ် ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ မူႏခိုမွူးထီး သေင်ႏဝါႏ ဖြေင်းဗွာစတဲင်စားယို ဟဲ့ꩻဟောင်ဖန်အတွိုင်ꩻ မွေးမဲဉ်ႏငါႏ။ (ခ) ပရမတ္ထသစ္စာႏ - ဒုက္ခဆင်ꩻရယ်ꩻ သမုဒယဆင်ꩻရယ်ꩻ ထွာအီအကျောင်ꩻစတဲင် ပရမတ်သဖော်ꩻဖုံႏယို မွေးမဲဉ်ႏငါႏ။
သစ္စာႏပါႏရမီႏတွမ်ႏ သုဝဏ္ဏသာမဇာတ်တောႏ(အခရာႏအအဲဉ်ႏ)
မွဉ်းဖျင်(၁) ဒေါ့ꩻငေါဝ်းမဲဉ်ႏ သစ္စာႏ (၂) ခြီႏပြာႏဗာႏလဲ့ သီတောဝ်း (၃) မွိုးဖါရသေ့ꩻ မဲ့ခေ့ꩻလေချာ။ အွိုးစခါကရီး ဗာႏရာႏဏသီႏခမ်းကို ထီခြောင်ဆွာꩻတန် အောဝ်ႏတလီး၊ ခြောင်ဆꩻချာဖဲ့ꩻလဲ့ တံႏငါးဒုံအောဝ်ႏတဒုံ၊ လမ်းငင်းအောဝ်ႏငတ်ꩻရျာꩻ၊ ခြောင်ဝတ်ငါဖဲ့ꩻသူꩻလဲ့ တံႏငါးဒုံ အောဝ်ႏတဒုံ၊ လမ်းငင်း အောဝ်ႏငတ်ꩻရျာꩻနေနေ။ ခြောင်ဖဲ့ꩻယို ဖြားဒုံနောဝ်ꩻ အပိုခိုမိဉ်ꩻ "ဒုကူလ"အောဝ်ႏတဖြာꩻ၊ ခြောင်ဖဲ့ꩻငါ ဖြားဒုံသူꩻနောဝ်ꩻလဲ့ အပိုမူႏမိဉ်ꩻ "ပါရိကာႏ"အောဝ်ႏတဖြာꩻ။ အခိန်ႏအရွယ်ႏကထင်ႏတွိုႏတဲင် မွိုးဖါသီး လက်ထပ်မင်္ဂလာႏဖေႏလွဝင်ꩻသွူ၊ ဒုကူလတွမ်ႏ ပါရိကာႏသီးနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဗျဟ္မာႏခမ်းလင်ꩻလွဉ်နုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻတဲင် တောႏလမ်းပါႏအုံညီꩻကီစွဉ်ႏဝင်ꩻလဲ့ ကာမဂုဏ်ႏ စေꩻစိန်ႏယို တခွေါင်းတောဝ်းလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻမꩻ တွိုႏတလဲင်ႏခါ အမွိုးဖါသီး အွဉ်ႏစွꩻဖေႏအခွင်ꩻတဲင် ထန်ႏတခြာ လွေꩻထွာထိုꩻဒျာႏ ရသေ့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
သီကျာꩻလင်ꩻဒေါ့ꩻဖေႏ လꩻပိုနယ်ꩻ
မွဉ်းဖျင်တွိုႏတလဲင်ႏခါ ခွန်သီကျာꩻ လင်ꩻဖျော်ထေ့စွဉ်ႏ ဒုကူလတွမ်ႏပါရိကာႏ ရသေ့ꩻသီးထျꩻတဲင် "ဩဗွေႏ- သျင်ႏရသေ့ꩻသီး မဲ့မဉ်ႏခေ့ꩻ တနီꩻခါသူꩻ ပိုရင်ꩻသွီႏယာႏ မဉ်ႏတအဲဉ်ထောဝ်းနဝ်ꩻ မဲ့ꩻဗွေႏရသေ့ꩻသီးဖုံႏ မော့ꩻထာꩻယပ်ꩻထာꩻခုဲင်ႏ၊ သီယံကလꩻပိုနောဝ်ꩻ ကျင်ꩻသွော့မေႏထုန်ႏလုဲင်း"ဒေါ့ꩻဖေႏခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ရသေ့ꩻသီးလဲ့ တနေးနာႏတောဝ်း။ နောဝ်ꩻမꩻ ဒေါ့ꩻဖေႏယင်းတမျိုꩻ ရိုꩻဖေႏယင်းတစား "ရသေ့ꩻမူႏ- ဥတုရာႏသီႏသွီႏ မဉ်ႏလွဉ်နောဝ်ꩻ တွမ်ႏနာꩻစူ စံႏဖေႏသွော့ ရသေ့ꩻမူႏ အပဒေနောဝ်ꩻလုဲင်း၊ မဲ့ꩻပဋိသန္ဓေႏအောဝ်ႏလွဉ်၊ မဲ့ꩻလꩻလွဉ်ဒျာႏပို"ရိုꩻဖေႏလုဲင်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ရသေ့ꩻသီး တမာဝါꩻ ကွဲးနာႏလွဉ်ꩻ၊ မာꩻလွဉ်ꩻနုဲင်းသီကျာꩻ ကဒေါ့ꩻဖေႏအနယ်ꩻအတွိုင်ꩻတဲင် ရသေ့ꩻမူႏ ပါရိကာႏ နမ်းလောင်းကီ အီခန်းပဋိသန္ဓေႏ၊ လာတဆီထင်ႏဗွေတဲင် လွူးဖွါꩻလင်ꩻခန်း ပိုပေႏတဖြာꩻ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻတရေꩻနုဲင်းခံꩻတူႏ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻဗွာဆျူႏ နုဲင်းခံꩻသွဉ်ꩻတွော့ꩻ ဖန်ဖေႏအမဉ်ꩻ "သုဝဏ္ဏသာမ"နောဝ်ꩻသွူ။ အပိုခိုသုဝဏ္ဏသာမ ကထင်ႏတန်လွဉ်တဲင် မွိုးဖါသျင်ႏရသေ့ꩻသီးနီပါꩻယို စွုမ်ႏနီꩻနီꩻ လွေꩻထုမ်ႏသိန်ႏရောင်ꩻသိန်ႏရာႏ၊ တွိုႏတနီꩻတွော့ꩻ မွူးဟာလင်ꩻ ထုမ်းသိန်ႏရာႏသဲင်ꩻ တလီꩻတွမ်ႏခမ်း လော့တန်ထာꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻသီးဝင်ꩻနီ လွေꩻအုံကွူႏခမ်း သိန်ႏမွူးတန်ဆꩻလ ဖြုံႏဒီႏတန်လောင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ဖြုံႏဒီႏတန်အအိုကိုနောဝ်ꩻ ရူးမောင်းဒေါင် အောဝ်ႏအုံသော့ꩻတွော့ꩻ ခမ်းစောဝ်ႏဗာႏဝွေꩻသီးတဲင် ဝွေꩻသီးတသိုꩻထီတွမ်ႏ ခမ်းထီနဝ်ꩻ ရီႏနွို့လင်ꩻဗာႏခန်း ရူးတန်အနေ့ꩻဖူအိုကို၊ ရူးတန်ယိုလဲ့ သꩻလျားခန်းထာꩻ၊ တွမ်ႏအစွူႏယို ဖြူꩻလူးဝွေꩻသီး၊ မဲဉ်ႏတနꩻခန်း ဝွေꩻသီးမဲ့တဲင် ဝွေꩻသီးမဲ့ခေ့ꩻထိုꩻခန်းဒျာႏ၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ထီႏချာငါဒွုမ်လို့ဝင်ꩻသွူ။ အခိန်ႏဖျော်သဲင်ꩻလဲ့ သမ်းတဖျော်တောဝ်းနောဝ်ꩻမꩻ အပိုခို သုဝဏ္ဏသာမ ရသေ့ꩻပေႏနောဝ်ꩻ ခြောဝ်ကူႏအငေါဝ်း လွေꩻထုမ်ႏကျိုႏလွဉ်ꩻ အမွိုးဖါရသေ့ꩻ အွိုးတခြာကိုနောဝ်ꩻသွူ၊ မွိုးဖါရသေ့ꩻနီပါꩻ ကထင်ႏလောဝ်းချာတဲင် ပိုခိုသုဝဏ္ဏသာမယို နဲစ်လောႏလွေꩻထေ့ခန်း မွိုးဖါထျꩻ၊ မွိုးဖါရသေ့ꩻလဲ့ ဖေႏလွဉ်ထေ့တောဝ်း "ရန်ႏသူႏအောဝ်ႏ၊ လွဉ်မွုန်းလုဲင်းပို၊ နီဖုံႏနောဝ်ꩻ ထီႏတောဝ်းဒွုမ်ထာꩻ"ရိုꩻဖေႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ အပိုခို သုဝဏ္ဏာသာမနောဝ်ꩻ ယောင်းဖေႏသွီႏ စွီႏတွမ်ႏတဖြွီꩻတွော့ꩻ အွဉ်သဲင်ꩻခန်း အမွိုးဖါရသေ့ꩻ အွိုးကျောင်ꩻကိုနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏနောဝ်ꩻမာꩻငါတဲင် သုဝဏ္ဏသာမနဝ်ꩻ ထုမ်ႏသေင်ႏရောင်ꩻသေင်ႏရာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻ လွူးခန်းအမွိုးဖါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏတနီꩻနောဝ်ꩻ လင်ꩻအောဝ်ႏတွောင်ထီ မိဂသမ္မတာႏ ထီခြောင်ကိုအယံတွင်ꩻ ပီဠိယက္ခ ခွန်ဟော်ခံꩻ ကထင်ႏထီႏနောဝ်ꩻ "ပါꩻသူꩻမွော့ ထူꩻဆန်ꩻငါႏ၊ လိုꩻဟောင်း၊ လူꩻဟောင်း ခံꩻစံꩻစွဉ်ႏမꩻ"ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် အွော့ꩻအခြီႏ ဒင်ႏအပြာႏတွော့ꩻ ခꩻခန်းသျင်ႏသုဝဏ္ဏသာမနောဝ်ꩻသွူ။ ခြီႏစွူႏ ကထွိုင်ႏဗာႏ၊ ပြာႏစွူႏ ကထွိုင်ႏထင်ႏတဲင် သီတဖေင်ꩻထိုꩻခန်းထာꩻ၊ မွိုးဖါရသေ့ꩻ နီပါꩻတွမ်ႏ ဗဟုသုန္ဒရီႏနင်ꩻလူꩻမူႏသီး ပျုဖေႏသစ္စာႏတဲင် ခြီႏစွူႏတဟျာႏ၊ ပြာႏစွူႏလင်ꩻထိုꩻခန်းနောဝ်ꩻမꩻ သုဝဏ္ဏသာမနောဝ်ꩻ ဟောဝ်လွဉ်ရေꩻလွဉ်ချာယင်း၊ အမွိုးဖါမဲ့ခေ့ꩻ သျင်ႏရသေ့ꩻသီးယိုလဲ့ မဲ့လေချာလွဉ်လို့ယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ပီဠိယက္ခ ခွန်ဟော်ခံꩻနဝ်ꩻလဲ့ နာႏဗာႏသျင်ႏသုဝဏ္ဏသာမ တရာꩻတွော့ꩻ မာꩻခန်းကုသိုလ်ႏ၊ ကျိုꩻလိုႏခန်းထာꩻဟောဝ်နောဝ်ꩻမꩻ ဝိညာဏ်ႏကထွိုင်ႏလီ အသက်ထွိုင်ႏသီတဲင်ခါ ဖျော်ကီတွိုႏစူꩻခန်း လူꩻခမ်းတနံနယ်ႏသူꩻသွူ။ ရသေ့ꩻသွံပါꩻသီးနောဝ်ꩻလဲ့ အားထုတ်ဗြဟ္မဝိဟာရတရာꩻတွော့ꩻ ဝိညာဏ်ႏကထင်ႏခွါႏ ခန္ဓာႏကထင်ႏပြောင်ꩻနဝ်ꩻ တွိုႏထင်ႏခန်း ဗြဟ္မာႏခမ်းသူꩻသွူ။[၁][၂]