"ဂိရိမာနန္ဒသုတ် (သညာႏ အမျိုꩻတဆီ)" အွိုးခꩻတလဲင်ႏ- နီဗွေႏဘုရာꩻအဝ်ႏအုံ သာဝတ္ထိခမ်း၊ ကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏကိုအတွင်ꩻ 'ဗွေႏဂိရိမာနန္ဒ'နဝ်ꩻ အုံဟောဝ်တဝ်း၊ ဆာတဝ်ထာ၊ ဗွေႏအာႏနန္တာႏ လွေꩻလောဝ်းဗွေႏဘုရာꩻနုဲင်းယို- "ဩဗွေႏ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ- ဗွေႏဂိရိမာနန္ဒနဝ်ꩻ အုံဟောဝ်တဝ်း၊ ဆာတဝ်ထာꩻတဲင် ဗွေႏဘုရာꩻ သညင်ꩻတန်တန် ဝွေꩻဗွေႏသူꩻတွော့ꩻ ကျွꩻထေ့ဖေႏဆောင်း တဆင်ႏငါ၊ တောင်ꩻပြန်ႏလောဝ်းဗာႏ ဆရာႏဗွေႏဘုရာꩻနုဲင်းယိုသွူ ဗွေႏဩ" "အာႏနန္တာႏဟွေး- လွေꩻဟော်ꩻဖေႏ ဂိရိမာနန္ဒတရာꩻ 'သညာႏအမျိုꩻတဆီ'နဝ်ꩻဟုဲင်း၊ ဂိရိမာနန္ဒ မဉ်ႏနာႏဗာႏ သညာႏအမျိုꩻတဆီနဝ်ꩻ ဝွေꩻရောႏဂါႏသက်သာႏ ဟောဝ်မွိုင်ချာဒျာႏ၊ သညာႏအမျိုꩻတဆီကရိုꩻနဝ်ꩻ- 'အနိစ္စသညာႏ၊ အနတ္တသညာႏ၊ အသုဘသညာႏ၊ အာဒီနဝသညာႏ၊ ပဟာနသညာႏ၊ ဝိရာဂသညာႏ၊ နိရောဓသညာႏ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညာႏ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသုအနိစ္စသညာႏ၊ အာနာပါနဿတိ'အမျိုꩻတဆီယိုဖုံႏသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၁။ 'အနိစ္စသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း ဝွေꩻယူႏဆင်ႏချင်ႏနုဲင်းယို- 'ရုပ်'နဝ်ꩻ (အနိစ္စတန်ဒျာႏ) တသေႏတဝ်း၊ 'ဝွေႏဒနာႏ'နဝ်ꩻ (အနိစ္စတန်ဒျာႏ) တသေႏတဝ်း၊ 'သညာႏ'နဝ်ꩻ (အနိစ္စတန်ဒျာႏ) တသေႏတဝ်း၊ 'သင်္ခါႏရဖုံႏ'နဝ်ꩻ (အနိစ္စတန်ဒျာႏ) တသေႏတဝ်း၊ 'ဝိညာဏ်ႏ'နဝ်ꩻ (အနိစ္စတန်ဒျာႏ) တသေႏတဝ်း၊ ယူႏဆင်ႏချင်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာႏ ငတ်ꩻပါꩻအလောင်း (ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻယိုနဝ်ꩻ) အနိစ္စတန်ဒျာႏ တသေႏတဝ်း၊ တမယ်ꩻတဝ်း၊ တဉ်ႏခြွော့တဝ်း၊ ယူႏဆင်ႏချင်ႏသေႏသေႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ (ကယူႏလꩻ တသေႏတဝ်း၊ တမယ်ꩻတဝ်း)ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'အနိစ္စသညာႏ'နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၂။ 'အနတ္တသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း ဝွေꩻယူႏဆင်ႏချင်ႏနုဲင်းယို- 'မဲ့'နဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ 'ဂန္ဓာႏရွုံႏအလွီးဖုံႏ'နဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ 'ဖြေꩻ'နဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ ရသာႏရွုံႏ အရသာႏဖုံႏနဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ 'နမ်း'နဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရွုံႏ အခွေါင်းအရွဖုံႏနဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဖုံႏဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ 'သꩻ'နဝ်ꩻ (အနတ္တဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ ဓမ္မာႏရွုံႏ သဘော်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻ (အနတ္တတန်ဖုံႏဒျာႏ) အတ္တမွေးတဝ်း၊ ယူႏဆင်ႏချင်ႏသေႏသေႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကယူႏလꩻ 'အတ္တမွေးတဝ်း'ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"အနတ္တသညာႏ"၊ (တပဲင်ႏတဝ်း၊ ကမဉ်ထွာအတွိုင်ꩻ တထွာတဝ်း၊ ဝွေꩻသဘော်ꩻတွမ်ႏ ဝွေꩻသဘော်ꩻထွာဒျာႏ)နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၃။ 'အသုဘသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း ဝွေꩻယူႏဆင်ႏချင်ႏနုဲင်းယို- "အဝ်ႏခင်ႏယာꩻ ဗꩻထင်ႏတဝီးနာ၊ အဝ်ႏတဝီးနာ ဗꩻလင်ꩻခင်ႏယာꩻ၊ ယူႏနမ်းတဗာႏလုမ်းလိုမ်းကိုယို အဝ်ႏသော့ꩻထမုဲင်ꩻ-ယုဲင်ꩻထီ၊ နေ့ꩻနိုꩻ၊ ခွဉ်ႏပေႏ (ဆီႏ)၊ ခွဉ်ႏတန်(အေႏ)စတဲင် အဝွေႏအဝက် ပသို့ꩻခရာႏတန်ဖုံႏဟွေး"ယူႏဆင်ႏချင်ႏသေႏသေႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကယူႏလꩻ အဝွေႏအဝက် ထာꩻပသို့ꩻခရာႏ၊ တင်ႏတယ်ႏတဝ်းယိုနဝ်ꩻ "အသုဘသညာႏ"နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၄။ 'အာဒီနဝသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း ဝွေꩻယူႏဆင်ႏချင်ႏနုဲင်းယို- "ခန္ဓာႏတန်ယိုနဝ်ꩻ ထာꩻဒုက္ခတန်ဒျာႏ၊ ထာꩻဆာခင်ႏလမ်း၊ ရောႏဂါႏခင်ႏလမ်းတန်ဒျာႏ၊ ကတူႏဆာ၊ ကတူႏဆွဉ်း၊ ကတူႏအဲင်ႏ၊ မဲ့ဝေ့ꩻ၊ သီးမူꩻ၊ နေ့ꩻဖူသွီႏ၊ နေ့ꩻဖူပစ်ꩻ၊ နားဆာ၊ နားဗောႏ၊ ဖြောင်းဆာ၊ ဖြေꩻဆာꩻ တငါဆာ၊ တငါအော့ꩻ၊ ကထောင်ꩻဆာ၊ တဟွိုဗာႏ-စတဲင် ထာꩻဆာ၊ ထွာနုဲင်းအပဲ့စ်မော့ꩻဗာႏ ခံႏဗာႏ၊ သောင်ဗာႏ၊ ခြင်ꩻဗာႏ၊ ရွိုးဗာႏ၊ ငွိုးဗာႏမွော့ဟွေး" ယူႏဆင်ႏချင်ႏသေႏသေႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကယူႏလꩻ ထာꩻဆာ၊ ကထွာအပဲ့စ်၊ ကထီႏအပဲ့စ်အယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ "အာဒီနဝသညာႏ"နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၅။ 'ပဟာနသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ 'သꩻကို ကပေါႏလွဉ်ဒါႏ ကာမဝိတက်-ယူႏစဉ်ꩻစာꩻ ကာႏမဂွုဏ်ႏ အာႏရွုံႏငတ်ꩻပါꩻ လက်ခံႏတဝ်း၊ အွဉ်ႏခံတဝ်းသꩻကို၊ ပယ်ႏထိုꩻတလဲင်ႏချင်ꩻ၊ သꩻကို ကပေါႏလွဉ်ဒါႏ ဗျာပါဒဝိတက်-ကျံႏတကုဲင်ဝင်ꩻ၊ ကျံႏမာꩻသီဝင်ꩻနဝ်ꩻ လက်ခံႏတဝ်း၊ အွဉ်ႏခံတဝ်းသꩻကို၊ ပယ်ႏထိုꩻတလဲင်ႏချင်ꩻ၊ သꩻကို ကပေါႏလွဉ်ဒါႏ ဝိဟိံသာဝိတက်-ကျံႏနိစ္စက်ဝင်ꩻ၊ ကျံႏမာꩻဒုက္ခဝင်ꩻနဝ်ꩻ လက်ခံႏတဝ်း၊ အွဉ်ႏတဝ်းသꩻကို၊ ပယ်ႏထိုꩻတလဲင်ႏချင်ꩻ၊ အကုသိုလ်ႏယွုတ်ညမ်းနဝ်ꩻ လက်ခံႏတဝ်း၊ ပယ်ႏထိုꩻတလဲင်ႏချင်ꩻ"ကပယ်ႏထိုꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'ပဟာနသညာ'နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၆။ 'ဝိရာႏဂသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း ယူႏဆင်ႏချင်ႏသေႏသေႏနုဲင်းယို- "သင်္ခါႏရကားကအဝ်ႏ ကငီꩻမ်ဖေ့ထိုꩻ၊ ကစွဉ်ꩻထိုꩻလို့ ဥပဓိကားကအဝ်ႏ၊ တဏှာႏကလို့ထိုꩻ ရာႏဂကကင်ꩻထိုꩻဒါႏ နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻ ငီမ်ꩻငဲ့ခွꩻကဒဲ့ꩻ၊ နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻ မျတ်မွေးစွဉ်ႏဟွေး"ကယူႏစွေး ရာႏဂကကင်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'ဝိရာႏဂသညာႏ'နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၇။ 'နိရောဓသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း ယူႏဆင်ႏချင်ႏသေႏသေႏနုဲင်းယို- "သင်္ခါႏရကားကအဝ်ႏ ကငီမ်ꩻဖေ့ထိုꩻ၊ ကစွဉ်ꩻထိုꩻလို့ ဥပဓိကားကအဝ်ႏ၊ တဏှာႏကလို့ရာꩻ (တဏှာႏ) ကချုပ်ရာꩻ ကထွာဒါႏ နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻ ငီမ်ꩻခွꩻကဒဲ့ꩻ၊ နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻ မျတ်မွေးစွဉ်ႏဟွေး"ကယူႏစွေး တဏှာႏကချုပ်ထိုꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'နိရောဓသညာႏ'နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၈။ 'သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ ဗွိုႏအန်ꩻသင်္ခါႏရ ကားကအဝ်ႏ၊ ပယ်ႏထိုꩻသꩻစွယ်ꩻလမ်ꩻ၊ ပယ်ႏထိုꩻသꩻယူႏမာႏ၊ ပယ်ႏထန်ႏထိုꩻ ဥပါဒါန်ႏ၊ စွယ်ꩻလမ်ꩻတဝ်းဒွုမ်၊ ကဗွိုႏအန်ꩻထိုꩻလို့ လောကသင်္ခါႏရနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညာႏ'နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၉။ 'သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စသညာႏ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း၊ အုံနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻခန်းတဲ့ ဝွေꩻနဝ်ꩻ အုံထာꩻ အဝ်ႏဗွိုႏအန်ꩻသေႏသေႏစွဉ်ႏ သင်္ခါႏရ၊ အဝ်ႏပသို့ꩻသေႏသေႏစွဉ်ႏ သင်္ခါႏရ၊ ခွုင်းကားတဲင် သင်္ခါႏရဖုံႏနဝ်ꩻ- အနိစ္စလွဉ်း၊ ကယူႏလꩻသေႏသေႏနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စသညာႏ'နဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- ၁၀။ 'အာနာပါနဿဝိ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင်- သာႏသနာႏတောႏကိုယို ရဟန်ꩻ(တပါꩻ)နဝ်ꩻ လွေꩻအုံတခြာကိုတရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံသေင်ႏမွူးဆလ တရိုꩻတဝ်း၊ လွေꩻအုံထာꩻယေန်ယေန်ကိုတရိုꩻတဝ်း၊ အုံတပန်း အွဉ်ႏစွဉ်ႏစွဉ်ႏနမ်း၊ သꩻအွဉ်ႏမိုးလွေꩻသွော့ (ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ) တရေ့ꩻသာ၊ အွဉ်ႏသတိꩻတိꩻ တရေ့ꩻဗာႏ၊ အွဉ်ႏသတိꩻတိꩻ သာဗာႏ၊ တရေ့ꩻသာ၊ တရေ့ꩻသာ၊ အွဉ်ႏသတိꩻတိꩻတရေ့ꩻ၊ အွဉ်ႏသတိꩻတိꩻသာ၊ တရေ့ꩻသေ၊ သာသေ၊ မဉ်ႏသာယွယွတဲ့ သာယွယွကျောင်ꩻသေ၊ မဉ်ႏသာမွိုင်မွိုင်တဲ့ သာမွိုင်မွိုင်ကျောင်ꩻသေ-စတဲင် ကယူႏတရေ့ꩻ ကယူႏသာနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ'အာနာပါနဿတိ'နောဝ်ꩻသွူ။ အာႏနန္တာႏဟွေး- လွေꩻဟော်ꩻနယ် ဂိရိမာနန္ဒသူꩻဟုဲင်း၊ ဂိရိမာနန္ဒ မဉ်ႏနာႏဗာႏ သညာႏအမျိုꩻတဆီယိုနဝ်ꩻ မဲ့ꩻဝွေꩻရောႏဂါႏ သက်သာႏဟောဝ်လွဉ်ဒျာႏ"ဗွေႏဘုရာꩻမိန်းနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင်- ဗွေႏအာႏနန္တာႏတဲ့ ကျွꩻလွေꩻချာ ဗွေႏဂိရိမာနန္ဒထျꩻ၊ လွေꩻဟော်ꩻနယ်ပျꩻ သညာႏအမျိုꩻတဆီ၊ ဝွေꩻဗွေႏကထွိုင်ႏနာႏဗာႏ သညာႏအမျိုꩻတဆီနဝ်ꩻ ရောႏဂါႏသက်သာႏ ဟောဝ်ထိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ (သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ အင်္ဂုတ္တရပါဠိ၊ ဒသကနိပါတ်၊ ဂိရိမာနန္ဒသုတ်)[][]

  1. ဗွေႏဗွန်-ကောဝိဒ(သီႏသဲင်ႏ)
  2. လိတ်ဗွောင်မဲ့နား(၃၃၃/၄/၅)