သပ္ပုရိသဒါန
သပ္ပုရိသဒါန(၅)ပါꩻ
မွဉ်းဖျင်(သူႏတောႏကောင်ꩻသီး ထာꩻလူႏ/လူႏပွုံႏလူႏနယ်ꩻ ၅-မျိုꩻ) ၁။ သက္ကစ္စံ ဒေတိ ၂။ စိတ္တီကတွာ ဒေတိ ၃။ သဟတ္ထာ ဒေတိ ၄။ အနပဝိဒ္ဓံ ဒေတိ ၅။ အာဂမနဒိဋ္ဌိကော ဒေတိ။ (အံ-၂။ ၁၅၂) (၁) "သက္ကစ္စံ ဒေတိ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- လူႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏဒျာႏ။ (၂) "စိတ္တီကတွာ ဒေတိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ လူႏစွုမ်းစွုမ်းသွိုꩻသွိုꩻဒျာႏ။ (၃) "သဟတ္ထာ ဒေတိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထူႏတွမ်ႏစူလူႏ (နမ်းကိုယ်ႏတဲင်ႏလူႏ)ဒျာႏ။ (၄) "အနပဝိဒ္ဓံ ဒေတိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ လူႏဝေါင်းဝင်း ဗေက်ꩻဗက်ꩻဖေႏနေးတောဝ်း။ (၅) "အာဂမနဒိဋ္ဌိကော ဒေတိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ကော့ꩻမောင်ꩻအွဉ်ႏသꩻ မဉ်လꩻဒျာႏထာꩻလူႏအကျိုꩻ။ အချက်ယို(၅)ချက် မဉ်ႏပြဲ့ꩻစွုံႏနဝ်ꩻ ထာꩻလူႏအကျိုꩻတန်ငါႏ၊ လꩻအာငါႏ အကျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။
အသပ္ပုရိသဒါန(၅)ပါꩻ
မွဉ်းဖျင်(သူႏတောႏကောင်ꩻ တမွေးတဝ်း အထာꩻလူႏ/လူႏပွုံႏလူႏနယ်ꩻ ငတ်ꩻမျိုꩻ) ၁။ အသက္ကစ္စံ ဒေတိ ၂။ အစိတ္တီကတွာ ဒေတိ ၃။ အသဟတ္ထာ ဒေတိ ၄။ အပဝိဒ္ဓံ ဒေတိ ၅။ အနာဂမနဒိဋ္ဌိကော ဒေတိ။ (အံ-၂။ ၁၅၃) (၁) "အသက္ကစ္စံ ဒေတိ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ- လူႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏတဝ်း။ (၂) "အစိတ္တီကတွာ ဒေတိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ လူႏစွုမ်းစွုမ်းသွိုꩻသွိုꩻ မွေးတောဝ်း။ (၃) "အသဟတ္ထာ ဒေတိ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထူႏတွမ်ႏစူလူႏ မွေးတဝ်း (ထွဉ်ႏဝင်ꩻလူႏပါ)။ (၄) "အပဝိဒ္ဓံ ဒေတိ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ လူႏဝေါင်းဝင်းနေး၊ ဗေက်ꩻဗက်ꩻနေးလယ်ႏကွို့ꩻ။ (၅) "အနာဂမနဒိဋ္ဌိကော ဒေတိ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ လူႏကီတဲ့ ကော့ꩻမောင်ꩻအွဉ်ႏသꩻ မဉ်လꩻဒျာႏထာꩻလူႏအကျိုꩻ မွေးတဝ်း၊ လူႏထာꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ထာꩻလူႏအကျိုꩻပေႏငါႏ၊ လꩻဆေꩻငါႏအကျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ "တောင်ꩻခါꩻ" စူတမွန်တဝ်းတရိုꩻတဝ်း၊ အလူႏခံႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ အောဝ်ႏထို၊ အောဝ်ႏယော့ဒျာႏထာꩻတဲင် (တကာႏမူႏ) လွေꩻကပ်တွိုက် တဖုဲင်ႏတဝ်း တရိုꩻတဝ်း-စတဲင် ထူႏတွမ်ႏစူလူႏ အခေႏအနေႏ တဖေႏတဝ်းနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ထွဉ်ႏဝင်ꩻလူႏပါစွဉ်ႏတဲ့ "အသဟတ္ထာ ဒေတိ"တမွေးတဝ်း၊ (ထူႏတွမ်ႏစူတဝ်း တမွေးတဝ်း) တခြိုꩻလူႏအလောင်းတွမ်ႏ အလူႏခံႏပုဂ္ဂိုလ်ႏအလောင်းနဝ်ꩻ ထာꩻရိုႏသေႏအဝ်ႏဒျာႏတဲင် ထူႏတွမ်ႏစူကလူႏ တွမ်ႏနမ်းကိုယ်ႏတဲင်ႏကလူႏနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီလို့ဝင်ꩻ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကဖြေ့ꩻဟူဖေါင်း၊ ကဖြေ့ꩻကဝ်ႏ၊ ကဖြေ့ꩻရွဉ်ဖုံႏနဝ်ꩻ ကွပ်ရိုႏသေႏငါႏ၊ ကွပ်ကီညိုႏငါႏ၊ ကွပ်နစ်သက်ငါႏ (အလူႏခံႏပုဂ္ဂိုလ်ႏ)မꩻ၊ မဉ်လꩻကုသိုလ်ႏမꩻ ဖြေ့ꩻဒျာႏတဲင် "အပဝိဒ္ဓံ ဒေတိ"တမွေးတဝ်း (လူႏဝေါင်းဝင်း၊ လူႏဗေက်ꩻဗက်ꩻနေး တမွေးတဝ်း) တွမ်ႏကကပ်လူႏတွိုႏတွိုႏနေးနဝ်ꩻ ဗိုန်ပီဒျာႏလို့ဝင်ꩻ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ [၁][၂]