သာႏမဏေႏကျောႏ-ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခရာႏ
သာႏမဏေႏကျောႏ-ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ တသေတဝ်းဒွိုန်းသား ယံဖေႏကသေ၊ ကသေထွူလဲဉ်းသား ယံဖေႏကစဲင်း ရေးမိုးနုဲးနဝ်ꩻတဲင် တဲမ်းနယ်ဗာႏရောမ်ဖြုဲꩻယိုတပုဒ်သွူ။
ပုဂ္ဂိုလ်ႏယင်ဟန်ႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ ဟွုန်ထွꩻဗာႏကီ သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အကျောင်ꩻခရာႏလဲ့ စဲင်းစဲင်းစဲ့စဲ့ တသေထွꩻတဝ်း။ သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ နွို့စေခွင်ꩻလꩻကွို့ သက်ဗꩻ နီဆီလူမ်ꩻ။ ကပျဌာန်းဒါႏလိတ်တဲ့ အာတန် ယပ်ꩻတန်။ ရျာꩻနုင်ꩻဗွေ ကြောင်းစင်မုꩻတဲ့အဝ်ႏ။ အဂတိတရာꩻတဲ့ ကင်ꩻ စဒါႏနုဲးနဝ်ꩻတဲင် သာႏသနာႏကို လိုꩻကျောင်ꩻခြာယို မိဉ်ꩻတန်မွေးငါႏ ပွယ်ꩻစေလိတ်တစွိုးနေနေသွူ။ သာႏသနာႏသိုမ်စွိုးအကို ပရိယတ္တိသာႏသနာႏနဝ်ꩻ ထွာသာႏသနာႏ အရွီးအခိုႏ ခင်ႏကန်ပဓာန(ပရိယတ္တိယေဝ သာသနဿ မူလံ) သွူ။ သွဉ်လိတ် ချꩻလိတ် ဟောꩻတရာꩻ နာႏတရာꩻကရိုꩻဒါႏ ပရိယတ်သားအဝ်ႏမꩻ ပဋိပတ်(အကျင်ꩻရဲဉ်ႏ အနယ်ꩻမဲဉ်ႏ)အဝ်ႏသွူ။ နဝ်ꩻထွူ အဝ်ႏအကျင်ꩻရဲဉ်ႏ အနယ်ꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏနဝ်ꩻတရန်း မိဉ်ႏကျိုꩻစာꩻမꩻ အီႏလꩻ ခံႏစာꩻနွောင်ꩻဗာႏ ပဋိဝေဒ(အကျိုꩻအမျတ်)နဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်နဝ်ꩻမꩻ ပရိယတ်ဖေႏကထိုꩻမားကုဲပြင်ထိုꩻဗာႏမွုန်းတာႏပရိယတ်နဝ်ꩻ ထွာ အရေꩻတန်သုတ်ꩻ ပဓာနခင်ႏကန်(အရွီးအခိုႏ)သွူ။ ကောပ်ပွိုးပရိယတ်လိတ်ဖုံႏတဲင် ဟောꩻဗာႏတရာꩻ၊ နာႏဗာႏတရာꩻဖုံႏသွူ။ ပေါႏသေတရာꩻ၊ ထီႏတရာꩻနဝ်ꩻ သေကီႏညိုႏဖရာꩻ၊ သေအာႏကွိုꩻတရာꩻ၊ သေလူႏတန်ꩻသံဃာႏနဝ်ꩻသွူ။
ပရိယတ်လိတ်မိဉ်ႏတအဲဉ်ထဝ်း၊ မိဉ်ႏတသေတဝ်းတရာꩻနဝ်ꩻ သေနွောင်ꩻတဝ်းဖရာꩻ၊ ထီႏနွောင်ꩻတဝ်းတရာꩻ။ ထီႏသံဃာႏဖုံႏလဲ့ ရိုꩻစွဉ်ႏ မတ်စွဉ်ႏလိုꩻလွိုလိုꩻပိုႏဖုံႏသွူ။ မွိုးဖာဆရာႏသီးယိုလဲ့ မတ်ဒူမ်အနန္တကေꩻဇူꩻဗွေႏသွူ။ ခေတ်ထီခြောင် မာꩻထွာလွဉ်တဲင်(ခေတ်အလꩻ) ပရိယတ်သာႏသနာႏ ဖေႏကလေလင်း တိဉ်ႏခွေါင်အတာႏ ဗွေႏဆရာႏ ဗွေႏသံဃာႏသီး မာꩻဖေႏ ပရိယတ်-ပွယ်ꩻစေလိတ်ဖုံႏ၊ အနာႏဂတ်သာႏသနာႏအတာႏ လွူးထန်ႏဖေႏ သာႏသနာႏအာႏဇာႏနီႏခွိုꩻသုပ်တသာဖုံႏသွူ။
သာႏမဏေႏကျောႏသားဖုံႏ သက်အဝ်ႏပေႏခိင်ႏ ဖေႏကမော့ꩻခွဲးဗာႏတောမ်ႏ ပရမတ္တဖရာꩻ၊ ပရိယတ်အထီအသွီႏဖုံႏတဲ့ ဖေႏကအာဖေႏကဗွေ ရေႏမိုးနုဲးနဝ်ꩻတဲင် ဝေင်ꩻမန္တလေꩻ၊ ပရိယတ္တိသာသနဟိတအစွိုꩻတန် တယ်ႏထောင်ႏ အွဉ်မာꩻလွေꩻဖေႏသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻစေလိတ် နေင်ႏ ၁၃၁၁-ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပွယ်ꩻစေလိတ်တောမ်ႏ ပျဌာန်းလိတ်ဖုံႏယို ဗွေႏဗိုန်-မဟာဂန္ဓာရုံႏ ဘဒ္ဒန္တဇနကာဘိဝံသ တဲမ်းထေထန်ႏလွေꩻဖေႏ သေထွꩻဗာႏနုဲးနဝ်ꩻသွူ။
အရန်းသိုမ်ရန်း
မွဉ်းဖျင်သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အကို ပထမရန်း၊ ဒုတိယရန်း၊ တတိယရန်းအွဉ်ႏထွော့လွေꩻအရန်းသိုမ်ရန်းနုဲးယိုထွူ မိဉ်ႏအောင်ႏမျင်ႏ တတိယရန်းနဝ်ꩻ အပ်လူႏထင်ႏ သာသနာလင်္ကာရ(သာႏမဏေႏကျောႏ)ဘွဲ့နဝ်ꩻသွူ။
ဥပမာႏ - မိဉ်ႏလꩻသွူ သာသနာလင်္ကာရ(သာႏမဏေႏကျောႏ)ဘွဲ့နဝ်ꩻ ဘွဲ့လီꩻ(စစ) ကောဝိဒ-ယိုဖဲ့ချာ အွဉ်ႏပယ်ပါတောမ်ႏ "အလင်္ကာရ"တဲင် ထွာထင်ႏတေားစွဉ်ႏ "ကောဝိဒါလင်္ကာရ" နုဲးနဝ်ꩻသွူ။ မူလမိဉ်ꩻလီꩻနဝ်ꩻ "ခွန်အောင်နေလင်း"။ လꩻထိုꩻဒေါက်တာဘွဲ့တဲင် ထွာထင်ႏတေား"ဒေါက်တာခွန်အောင်နေလင်း" နုဲးနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။
ကမာꩻပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်-ရေးမိုႏချက်ဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ ခါးလားသက်နီဆီကဗွေ အခိင်ႏဖေႏကလို့ထိုꩻခြေင်ခြေင်မွုန်းတောမ်ႏ သဒ္ဒါႏ၊သင်္ဂဟ၊ အဘိဓာန်ႏ၊ အလင်္ကာႏ၊ ဆန်းစတဲင် အာဂုံလိတ်ဖုံႏ၊ နေးတောမ်ႏသဒ္ဒါႏနယ်ꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ဖေႏကပြန်ႏနွောင်ꩻအီ ပါဠိ၊ အဋ္ဌကထာဖုံႏ၊ ဖေႏကသေနာႏနွောင်ꩻအီ (နီဗွေႏဖရာꩻကဒေါ့ꩻဒါႏ)ပါဠိတောႏကိုကအွဉ်ႏနယ်ဒါႏ အဓိပ္ပါယ်ႏဖုံႏ။
- ၂။ ဖေႏကယူႏ ချင်းခေႏ အွဉ်ႏထွော့နွောင်ꩻအီ ပါဠိတောႏကိုကပါသော့ꩻဒါႏ ပါဠိပုဒ်ဖုံႏယို သဒ္ဒါႏထာꩻယူႏဝါဒ၊ အဘိဓမ္မာသဘောꩻတရာꩻသီး တပုဒ်စီႏတပုဒ်စီႏဖုံႏ။
- ၃။ ဖေႏကလွူꩻထွားဟောꩻနွောင်ꩻ ပါဠိဘာႏသာႏအဒေါ့ꩻ အတဲမ်းဖုံႏ။
- ၄။ တောမ်ႏ သဒ္ဓါႏ၊ ဝီရိယဓာတ်ခံႏဖုံႏ နမ်းဖေႏကသွဉ်ချာနွောင်ꩻ၊ ဝင်ꩻလင်လဲ့ ဖေႏကသွဉ်နယ်နွောင်ꩻထွူ ဖေႏကခူမ်မာꩻနွောင်ꩻ ထေင်ႏထမ်ႏနွောင်ꩻ ပရိယတ်သာႏသနာႏ။
ကပျဌာန်းဒါႏ ကျမ်ꩻဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ ပထမရန်း
- (က)မဟာဝဂ္ဂပါဠိတောႏ။
- (ခ)အင်္ဂုတ္ထိုရ်ႏပါဠိတောႏ(ဧကက၊ဒုက၊တိကနိပါတ်)။
- (ခ)ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာ(ယမက၀ဂ်၊ အပ္ပမာဒ၀ဂ်)
- (ဂ)သဒ္ဒါႏ(သန္ဓိ၊ နာမ်၊ ကာရက၊ အာချာတ်၊ ရုပ်တွက်၊ နာမ်ဂိုဏ်းစဉ်၊ အာချာတ်ဂိုဏ်းစဉ်)။
- (ဂ)သင်္ဂဟ(စိတ်၊ စေတသိက်၊ ပကိဏ်း၊ ပါဠိ၊ သရုပ်ခွဲ၊)။
- ၂။ ဒုတိယရန်း
- (က)စူဠ၀ဂ္ဂပါဠိတောႏ၊ ပရိဝါပါဠိတောႏ။
- (ခ)အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏပါဠိတောႏ (စတုက္ကနိပါတ်၊ ပဉ္စကနိပါတ်၊ ဆက္ကနိပါတ်)။
- (ခ)ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာ(တယ်ႏ-ယမက၀ဂ် ဗꩻတွိုႏ ဒဏ္ဍ၀ဂ်-လို့)။
- (ဂ)သဒ္ဒါႏသွစ်ꩻစောင်ႏ၊ ရုပ်တွက်၊ နာမ်ဂိုဏ်းစဉ်၊ အာချာတ်ဂိုဏ်းစဉ်၊ ဝိဂျိုဟ်၊ ပဒရူပသိဒ္ဓိ)။
- (ဂ)သင်္ဂဟ (ခလသူပဲင်ꩻ၊ သရုပ်ခွယ်ꩻ၊ ဝီထိစဉ်၊ ဘုံစဉ်၊ ရုပ်ဖြစ်စဉ် ချုပ်စဉ် အကျောင်ꩻတရာꩻဖုံႏ)။
- ၃။ တတိယရန်း
- (က)ပါရာဇိကပါဠိ+အဋ္ဌကထာ။ ပါစိတ္တိယပါဠိ+အဋ္ဌကထာ။
- (ခ)အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏပါဠိတောႏ(တယ်ႏအထျꩻ ဗꩻအသုတ်ꩻ)။
- (ခ)ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာ(တယ်ႏယမက၀ဂ် ဗꩻအသုတ်ꩻ)။
- (ဂ)သဒ္ဒါသွစ်ꩻစောင်ႏ။ (ရုပ်တွက်၊ နာမ်ဂိုဏ်းစဉ်၊ အာချာတ်ဂိုဏ်းစဉ်၊ ဝိဂျိုဟ်ႏ၊ပဒရူပသိဒ္ဓိ)။
- (ဂ)သင်္ဂဟ ကုတ်ꩻပဲင်ꩻ။ (သရုပ်ခွယ်ꩻ၊ ဝီထိစဉ်၊ ဘုံစဉ်၊ ရုပ်ဖြစ်စဉ်ချုပ်စဉ် အကျောင်ꩻတရာꩻဖုံႏ။ ရုပ်နာမ်ႏသီးအကျိုꩻအကျောင်ꩻ စပ်ချာငါဝင်ꩻပုင်ႏ၊ စရဲက်အလွောက်ꩻ ဖေႏကမ္မဋ္ဌာန်ꩻနယ်ꩻ၊ ပွာꩻမျာꩻဝိပဿနာႏနယ်ꩻ အရန်းရန်းဖုံႏ အရန်းအလွောက်ꩻ ပျဌာန်းအွဉ်ႏထွော့ခါꩻဖေႏနုဲးယိုသွူ။
မာꩻပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် ဌာန တောမ်ႏ အခိင်ႏ
မွဉ်းဖျင်သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်နဝ်ꩻ အစိုႏရသား အွဉ်ငါမာꩻလွေꩻဖေႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် တမွေးတဝ်း။ အစွိုꩻအဗူႏသားသီး အခြပ်အရဲဉ်ႏအနေႏ ထွာဒျာႏပုဂ္ဂလိကပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် ပွယ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ပွယ်ꩻယို အဝ်ႏ ဝေင်ꩻမန္တလေꩻ၊ ပရိယတ္တိသာသနဟိတအစွိုꩻ တယ်ႏထောင်ႏအွဉ်မာꩻလွေꩻထွူ အစွိုꩻနဝ်ꩻစီꩻကန်ꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏအတွိုင်ꩻ ယိုခါ ရန်ႏကုင်ႏ၊ ပဂိုꩻ၊ မော်ကျွုန်း၊ သထုံႏ၊ တောင်ႏကီꩻ စဒါႏ ဝေင်ꩻဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏမာꩻလွေꩻလဲဉ်းနေနေတဲင် သာႏမဏေႏကျောႏအစွိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွဉ်လဲဉ်း ဌာန ၂ဝ-ရပ်လဲဉ်းသွူ။
- ၁။ ဝေင်ꩻမန္တလေꩻ၊ ပရိယတ္တိသာသနဟိတ-သာႏမဏေႏကျောႏအစွိုꩻ
အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဝေင်ꩻမန္တလေꩻကိုထွူ အွဉ်တယ်ႏထောင်ႏလွေꩻ သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻတစွိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻ သကျသီဟ(အဘိဝံသ)ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ယိုလဲ့ အစွိုꩻယို အွဉ်တယ်ႏထောင်ႏခါꩻဒျာႏနေနေသွူ။ နေင်ႏ၁၃၁၁-ဗာႏကိုနဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏစစ သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်တဲင် ပွယ်ꩻတန်ီလိတ်သက်တန်ꩻနဝ်ꩻ လꩻလဲဉ်းသွူ နေင်ႏပေါင်ꩻ (၆ဝ)လွိုလဲဉ်းသွူ။ ကမာꩻ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခိင်ႏ စူမ်ႏနေင်ႏ အွဉ်ႏလွေꩻ ဒဲန်ကံလာဆန်ꩻ (၂)နီꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၂။ ဝေင်ꩻပဂိုꩻ၊ ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မရက္ခိတသာႏမဏေႏကျောႏအစွိုꩻ
အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဝေင်ꩻပဂိုꩻကိုသွူ။ ကမာꩻသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခိင်ႏနဝ်ꩻ ဒဲန်စေင်လာလောင်း (၁ဝ)နီꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏထောင်ႏစနေင်ႏနဝ်ꩻ ထွာနေင်ႏ ၁၃၄၈-ဗာႏတဲင် သက်တန်ꩻအဝ်ႏလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ (၃ဝ)လွိုလဲဉ်းသွူ။ ဝေင်ꩻမန္တလေꩻအစွိုထွူ ဝေင်ႏပဂိုꩻအစွိုꩻနဝ်ꩻ သက်တန်ꩻထိုလွိုဝင်ꩻသွူ။ (အစွိုꩻထွို့ꩻဗူႏပုင်ႏစနိစ် ပေါႏယံတဝ်းတဲင် သꩻတွိုႏသော့ꩻသား(သꩻဝင်ႏစာꩻသား) ဆေ့ꩻခြေားထွူ ထွာဗာႏတထင်ႏသျာꩻတဝ်းနုဲးနဝ်ꩻသွူ။)
- ၃။ ဝေင်ꩻရန်ႏကုင်ႏ၊ ရှင်သာမဏေဗိမာန် သာသနာ့ဝန်ဆောင် ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ
အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဝေင်ꩻရန်ႏကုင်ႏ၊ ရွှေတိဂုံစေႏတီႏဖဲ့ꩻကွဉ်ႏထျꩻထွူ တယ်ႏထောင်ႏစနေင်ႏနဝ်ꩻ ၁၃၅၄-ဗာႏနေင်ႏ၊ သက်တန်ꩻလꩻလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ (၃ဝ)ရပ်လဲဉ်းသွူ။ စူမ်ႏနေင်ႏ ကမာꩻလွေꩻ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခိင်ႏနဝ်ꩻ ဒဲန်စေင်လာဆန်ꩻရပ်နဝ်ꩻသွူ။ အစွိုꩻယို ထူꩻချာꩻချက်နဝ်ꩻ ပုင်ႏမဲန်ႏအောင်ႏမတ်အလင် ကအွဉ်ႏထွော့ခါꩻဒါႏ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂဟ အမတ်ဖုံႏယင် မိဉ်ႏလꩻပါမꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- ရီအမတ်(၁ဝဝ)အကို လꩻအမတ်(၈ဝ)တဲ့ယဝ်း သဒ္ဒါႏငဝ်းရီ (၂ဝ)အကို မိဉ်ႏတလꩻတဝ်း အမတ်(၁ဝ)နဝ်ꩻ ထဲ့သူမ်ꩻထိုꩻယင်းဒျာႏ အွဉ်ႏထွော့ခါꩻနုဲးနဝ်ꩻသွူ။
- ၄။ဝေင်ꩻမော်လမဲင်ႏကျွန်ꩻ၊
ပရိယတ္တိသာသနာလင်္ကာရသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻစာမေးပွဲ အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ဧရာဝတီႏတွိုင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻမော်လမဲင်ႏကျွန်ꩻ၊ ကျေင်ꩻပစ္ဆိမာရုံကိုထွူ တယ်ႏထောင်ႏအွဉ်ႏလွေꩻစ ၁၃၅၂-ဗာႏနေင်ႏ။ စူမ်ႏနေင်ႏကမာꩻလွေꩻ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခိင်ႏနဝ်ꩻ တထိင်ႏလာလောင်း (၁ဝ)နီꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၅။ ဝေင်ꩻသထုံႏ၊ ရွှေပါရမီသာမဏေကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ
အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဗွေႏဗိုန်-ဘဒ္ဒန္တဆန္ဒာဓိက အွဉ်ငါတယ်ႏထောင်ႏလွေꩻ ၁၃၆၉-ဗာႏနေင်ႏသွူ။ စူမ်ႏနေင်ႏ ကမာꩻလွေꩻပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခိင်ႏနဝ်ꩻ ဒဲန်ကံလာလောင်း (၃)နီꩻနဝ်ꩻသွူ။ အစွိုꩻလင်နဝ်ꩻ နွို့စေခွင်ꩻလꩻကွို့ꩻ သက်ဗꩻနီဆီလူမ်ꩻရိုꩻလဲ့ အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ ရဟန်ꩻ၊ သာႏမဏေႏ၊ သီလဗွာ ပါꩻမုဲꩻတဲ့ယဝ်း အွဉ်ႏထွော့တဝ်း နွို့စေခွင်ꩻ ဖေႏဒျာႏသွူ။
- ၆။ ရက္ခပုရသာသနာလင်္ကာရသာမဏေကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ
အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ရခဲင်ႏခမ်း၊ ဝေင်ꩻစစ်တွေကို တယ်ႏထောင်ႏစနေင်ႏနဝ်ꩻ၁၃၇၇-ဗာႏနေင်ႏသွူ။ စူမ်ႏနေင်ႏ ကမာꩻလွေꩻပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ခိင်ႏနဝ်ꩻ ဒဲန်သံလာလောင်း (၂/ ၃/ ၄)နီꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ အစွိုꩻယိုလဲ့ သာႏမဏေႏလူမ်ꩻကာႏတဝ်း ရဟန်ꩻဖုံႏလဲ့ နွို့စေခွင်ꩻလꩻသွူ။ သကဒေသီဖုံႏအတာႏ ပ၊ ဒု၊ တ သိုမ်ရန်း အလင်မူလရန်းတောမ်ႏ ဥပစာရန်းဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏမာꩻလွေꩻဖေႏသွူ။
သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ ဌာနလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ-
မွဉ်းဖျင်- ၇။ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ကမ္ဗောဇသာႏမဏေႏကျောႏအစွိုꩻ။
အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ အတုလမာရဇိန် ဝေင်ꩻကဲန်ဓမ္မာရုံႏကိုသွူ။ယိုခါနဝ်ꩻ အဝ်ႏမာꩻခေါ်လွေꩻလဲဉ်း စေသော့ꩻလိတ်ခင်ႏလမ်း သာသနာလင်္ကာရကမ္ဗောဇသာသနာ့ဗိမာန်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတဖူꩻ (မင်းကျောင်းပရိယတ္တိသွဉ်လိတ်တွိုက် ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏ)နဝ်ꩻသွူ။ ကတယ်ႏထောင်ႏစစနေင်ႏနဝ်ꩻ ၁၃၆၁-ဗာႏနေင်ႏ(1999)သွူ။ သက်တန်ꩻနဝ်ꩻ ညလဲဉ်းနေင်ႏ (၂ဝ)လွိုရပ်လဲဉ်းသွူ။ အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻနွို့စေခွင်ꩻလꩻကွို့ꩻ သက်နီဆီမာꩻလ သာႏမဏေႏခြေင်ခြေင်လူမ်ꩻသွူ။
- ၈။ ဝေင်းမျိဉ်းဆံ၊ ပုညမဉ္ဇရီသာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ီလိတ်အစွိုꩻ။
- ၉။ဝေင်ꩻတံတားဦး၊
သူငယ်တော်တောရသာမဏေကျောႏပွယ်တန်ရီလိတ်အစွိုꩻ။
- ၁၀။ ဝေင်ꩻပခုက္ကူ၊ သာသနစက္ကပ္ပဝတ္တကသာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ။
- ၁၁။ဝေင်ꩻနေပီတော်၊ ရန်အောင်မြင်သာမဏေကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ။
- ၁၂။ ဝေင်ꩻမုံရွာ၊ ပိဋကာလင်္ကာရသာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိန်အစွိုꩻ။
- ၁၃။ ဝေင်ꩻပြင်ဦးလွင်၊ ပြင်စာဒေသ ပရိယတ္တိသာသနပါလရဟန်ႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိန်အစွိုꩻ။
(အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ နွို့စေခွင်ꩻ လꩻကွို့ရဟန်ꩻလူမ်ꩻသွူ။)
- ၁၄။ ဝေင်ꩻနယ်ႏကော့ကရိတ်၊ ဝေင်ꩻကျုံဒိုး၊ သာသနမာမကသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ။
- ၁၅။ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻ၊ နာဂပုရသာသနာလင်္ကာရသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အစွိုꩻ။
အစွိုꩻယို ကပေါႏထန်ႏလွဉ်ဗာႏအကျောင်ꩻခရာႏနဝ်ꩻ ကောပ်ပွိုး ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောႏဂါႏဘေꩻတဲင် သကဒေသီ သာႏမဏေႏကျောႏရန်းသား ဗွေႏသျင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ နွို့စေဗာႏတဝ်း သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် နီနေင်ႏလဲဉ်းထွူ အရန်းတဲ့တထင်ႏဗာႏတဝ်း၊ ဘွဲ့တဲ့တလꩻနွောင်ꩻဗာႏတဝ်း။ သက်တဲ့ သမ်းအွဉ်ႏထွော့ခါꩻနေး၊မဲ့ꩻဗွေႏသျင်ႏသီး သက်လွဉ်ꩻထိုꩻခြေင်၊ သွဉ်လိတ်သားသꩻဓာတ်လဲ့ မဲ့ꩻအဝ်ႏတဝ်းဒူမ် သွဉ်ထူႏလိတ်ပရိယတ်အလောင်း၊ မဲ့ꩻသꩻဓာတ်ဖုံႏထဲ့ထိုꩻ၊ မဲ့ꩻအထွက်သဲင်ꩻထိုꩻလမ်းဖုံႏ-စဒါႏ အခေႏနေႏကုဲနုဲးဖုံႏ ဖေႏကထွာအီဗာႏမွုန်းအတာႏ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻကို ကအဝ်ႏဒါႏဗွေႏသံဃာႏသီး အုံကိုမ်အွဉ်ႏထွော့ သꩻဗိုန်လွတဲင် တယ်ႏထောင်ႏမာꩻလွေꩻဖေႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် သာႏသနာႏ ၂၅၆၅-ဗာႏ၊ ကောႏဇာႏသက္ကရာဇ် ၁၃၈၃-ဗာႏ၊ ဒဲန်စေင်လာဆန်ꩻ (၈/ ၉/ ၁ဝ)နီꩻ၊ ခရစ် ၂ဝ၂၁-ဗာႏ၊ ဒီသိဉ်ဗာလာ (၁၁/ ၁၂/ ၁၃)နီꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်ပွိုးကပ်ရောႏဂါႏ, ခင်ႏလမ်းအယပ်ꩻအခုဲႏ-စဒါႏအခေႏနေႏအစွိုးစွိုးဖုံႏတဲင် ပထမလဲင်ႏ ကမာꩻဒါႏ နာဂပုရသာသနာလင်္ကာရ သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ကိုယို ကနွို့စေဒါႏ သွဉ်လိတ်သားနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်း(အခဝ်နဝ်၊ အခဝ်ထင်ꩻ)ကို ကထွာဒါႏ သာႏမဏေႏကျောႏ သွဉ်လိတ်သားဖုံႏလူမ်ꩻသွူ။
ဟဲ့ꩻဖန်ဗာႏ "နာဂပုရ"မိဉ်ꩻအကျောင်ꩻခရာႏ
မွဉ်းဖျင်ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻ(လိုꩻမျိုꩻ)နဝ်ꩻ အွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻ ရက်စိုမ်ꩻငါႏ "နဂါꩻ"သင်္ကေတ၊ ကတယ်ႏထောင်ႏမာꩻလွေꩻသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ယိုလဲ့ မာꩻလွေꩻသော့ꩻဒျာႏ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻ(လိုꩻမျိုꩻ)သီးကအဝ်ႏအုံလွဒါႏ ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုပ်ခွင်ꩻလꩻဒေသ၊ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻကိုနဝ်ꩻမꩻ ဟဲ့ꩻဖန်ဗာႏ အမိဉ်ꩻ "နာဂပုရ-နဂါꩻဝေင်ꩻ"နုဲးနဝ်ꩻသွူ။ "နာဂပုရ သာသနာလင်္ကာရ" သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻရိုꩻဗာႏ တယ်ႏထောင်ႏမာꩻလွေꩻ ခြွိုင်းမွဉ်းဖျင် ပင်ႏထိုဖေႏ ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏတောႏသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် ပအိုဝ်ႏဒေသ၊ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻကို နုဲးနဝ်ꩻသွူ။
ကမာꩻဗာႏ သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် ရေႏမိုးချက်
မွဉ်းဖျင်- (က) ပအိုဝ်ႏဒေႏသတောမ်ႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းတခြောင်ႏ မျန်မာနွောင်ꩻဟံႏ စွစ်ထင်ႏကမ္ဘာႏဗွေႏဖရာꩻသာႏသနာႏ ငဝ်းသွဉ်သင်တရာꩻကရိုꩻဒါႏ ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏ ယံကလေလင်းတိဉ်ႏခွေါင်လွေꩻတာႏ။
- (ခ) ပအိုဝ်ႏဒေႏသကိုကအဝ်ႏဒါႏ သာႏမဏေႏကျောႏ သွဉ်လိတ်တွိုက်ဖုံႏ ယံလွိုင်ႏအာလွဉ်ထွူ ရဟန်ꩻ၊ သာႏမဏေႏ၊ သီလဗွာသီး ယံဖေႏကလွူꩻထွားဟောꩻကျပ်နွောင်ꩻအီ ပိဋကတ်ခင်ႏကန်(အခေႏခံႏ) သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂဟကျမ်ꩻဖုံႏ၊ အရသာႏအဝ်ႏအဝ်ႏ တွိုႏတွိုႏခြောင်ꩻခြောင်ꩻ ဖေႏကသွဉ်ထူႏနွောင်ꩻ ပိဋကတ်သိုမ်ဘွုံႏ ပါဠိတောႏ၊အဋ္ဌကထာကျမ်ꩻသီး အဓိပ္ပါယ်ႏသဘောꩻဖုံႏ၊ ဖရာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏအတွိုင်ꩻ နမ်းလဲ့ ယံဖေႏကကံကျင်ꩻ အာႏထုတ်နွောင်ꩻလွဉ်ꩻ၊ ဖရာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏအတွိုင်ꩻ ယံဖေႏကဟောꩻနယ် ကသွဉ်သင်နွောင်ꩻပါ တကာႏလိုꩻအာသီး နုဲးနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
- ၁၆။ ဝေင်ꩻမှော်ဘီ၊ ဖားအောက်တောရ ဓမ္မဂရုကသာသနာလင်္ကာရသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်တန်ရီလိတ်အစွိုꩻ။
(ရောမ်ဖြုဲꩻယိုကို တပါသော့ꩻတဝ်းဒွိုန်း ဌာနလင်ဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏနေက၊ ကတဲမ်းနယ်နဝ်ꩻ ထွꩻရာꩻလူမ်ꩻသွူ။)
လွေꩻစေ ပွယ်ꩻရီလိတ်အတာႏ တဖူꩻစရိက်
မွဉ်းဖျင်သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ဖုံႏယို ပေါႏဝါႏထန်ႏ တင်ꩻကျွစ်လာ မာꩻငါသွူနဝ်ꩻ အသုပ်သုပ် မျန်မာခမ်းတခမ်းလူမ်း ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် အဝ်ႏကပ်အဝ်ႏကိပ်ꩻစွဉ်ႏဝင်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ သာႏမဏေႏတပါꩻ ယံဖေႏကအောင်ႏဗာႏ သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိန်နဝ်ꩻ ကမ်ႏ, ဉာဏ်ႏ, ဝီရိယ အဝ်ႏဗာႏလူမ်ꩻတကာႏတဝ်း ဖေႏကလွေꩻစေနွောင်ꩻအီပွယ်ꩻတန်ရီလိန်တာႏ တဖူꩻစရိက်ဖုံႏလဲ့ ဖေႏအာႏလူႏတန်ꩻသား တကာႏခိုမူႏသီးဖေႏကအဝ်ႏတာႏလဲ့ အဝ်ႏလိုငါႏနေနေသွူ။
နွို့စေသာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်တဲင် ကလꩻလွဉ်ဗာႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻဖုံႏနဝ်ꩻ
မွဉ်းဖျင်အောင်ႏထင်ႏ ပထမရန်း၊ ဒုတိယရန်း၊ တတိယရန်းတဲင် ကလꩻလွဉ်သာႏမဏေႏကျောႏ အလင်္ကာရဘွဲ့ ဗွေႏသျင်ႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာလွူꩻထွားဟောꩻကျပ် မတ်ထွူဗာႏစွဉ်ႏဒျာႏ ဝိနယ်ꩻ ငတ်ꩻကျမ်ꩻ၊ (လိတ်မဲ့ငါ-၂ဝဝဝရပ်)၊ အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏသိုမ်ကျမ်ꩻ(လိတ်မဲ့ငါ-၁၅ဝဝ လွို)၊ ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာ ပ၊ ဒု-ဖွူꩻ (လိတ်မဲ့- ၉ဝဝ ရပ်)ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ရွစ်ဝိဂျိုဟ်ႏနယ်ꩻ၊ သဒ္ဒတ္ထ၊ ဖေႏအနက်စိနစ်၊ ပါဠိအလွေꩻအသဲင်ꩻတောမ်ႏအဘိဓမ္မာႏသဖောꩻသဘာဝဖုံႏယိုလဲ့ သေနာႏဗာႏပါစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
နဝ်ꩻထွူ ပိဋကတ်ကျမ်ꩻလင်ဖုံႏယိုလဲ့ ထွားဟောꩻနွောင်ꩻအီယိုꩻယိုꩻထွူ နွို့စေလွေꩻအီ ဓမ္မာစရိယရန်းပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်၊ အဘိံသပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်၊ တိပိဋကပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ဖုံႏလဲ့ ထွာအီအစွဲးအကမ်းအာတန်မရေႏမရာႏ သေထွꩻဗာႏနုဲးနဝ်ꩻသွူ။
ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အရန်းထိုထို အောင်ႏစာႏရင်ꩻအကို မိဉ်ႏထွားတောမ်ႏလꩻသာႏမဏေႏကျောႏ(အလင်္ကာရ)ဘွဲ့သား ကအဝ်ႏပါသော့ꩻအာဗာႏထာꩻယို ရိက်ခေႏ ခတ်ကယ်ꩻ သေထွꩻနွောင်ꩻဒျာႏ သာႏမဏေႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ် အကျိုꩻကေꩻဇူꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။
ဆောင်ႏအိုမ်ပိဋကသိုမ်ဘွုံႏ ဗွေႏဗိုန်တန်ဖုံႏအကို ဗွေႏဗိုန်-ဘဒ္ဒန္တသုမင်္ဂလာလင်္ကာရ၊ ဗွေႏဗိုန်-ဘဒ္ဒန္တဂန္ဓမာလာလင်္ကာရ၊ ဗွေႏဗိုန်-ဘဒ္ဒန္တဝံသပါလာလင်္ကာရ၊ဗွေႏဗိုန်-ဘဒ္ဒန္တဝါသေဋ္ဌလင်္ကာရသီးဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လꩻသာႏမဏေႏကျောႏ(အလင်္ကာရ)ဘွဲ့သားဖုံႏသွူ။ နဝ်ꩻထွူတကာႏတဝ်း သာႏသနာႏတောႏကို အထွောင်းမုဲꩻမုဲꩻတဲ့ယဝ်း အထီအသွီႏကဗွေဒါႏ ဗွေႏဗိုန်ကချꩻ ပရိယတ်လိတ်ဖုံႏ၊ ဗွေႏဗိုန်ကပျꩻကမ္မဋ္ဌာန်ꩻဖုံႏ၊ ဗွေႏဗိုန်ကဟောꩻတရာꩻ ဓမ္မကထိကဖုံႏ ကအဝ်ႏခူမ်မာꩻထေင်းထမ်ႏ နွောင်ꩻလွေꩻ သာႏသနာႏတာႏဝိုန်ႏယိုလဲ့ အဝ်ႏထီႏလွဒျာႏဝင်ꩻပငါပရာꩻသွူ။
ကောပ်နဝ်ꩻမꩻ သာႏမဏေႏကျောႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်နဝ်ꩻ ပရိယတ်သာႏသနာႏအတာႏ ကေꩻဇူꩻတရာꩻအာမွေးမုဲးငါႏ ပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်တစွိုးထွူ ဗွေႏသျင်ႏသာႏမဏေႏကျောႏဖုံႏနဝ်ꩻ အနာႏဂတ်သာႏသနာႏအတာႏ ထွာအာႏကွိုꩻလꩻအီ ခွိုသုပ်တသာယံဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။
တပဲ့ꩻပေႏဖုံႏ ယံဖေႏကနွို့မာꩻ နွို့စေလွေꩻနွောင်ꩻ သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်အတာႏ ဆရာႏကထွာဒါႏ ဗွေႏဗိုန်သီးဖုံႏလဲ့ ဟဝ်ဖေႏအာႏငါႏအတွိုင်ꩻ ပရိယတ်သာႏသနာႏအတာႏ တကာႏခိုမူႏ ခွန်နင်ꩻသီးဖုံႏလဲ့ ဟဝ်စွဲးကမ်းလူႏတန်ပင်ႏထိုထင်ႏငါႏ သာႏမဏေႏကျောႏပွယ်ꩻတန်ရီလိတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ နိုꩻဆောႏတမာ တဲမ်းနယ်ဗာႏတောမ်ႏ ရောမ်ဖြုဲꩻယိုတပုဒ်သွူ။ [၁] [၂] [၃]