သီႏလငတ်ꩻပါꩻ (The Five Precepts: pañca-sila) နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ ငဝ်းဆုင်ꩻမဩဝါဒ စီꩻကန်ꩻဥပဒေႏဒျာႏတဲင် လိုꩻသီးဖုံႏ ဟဝ်ထိန်ꩻသိမ်ꩻဒါႏ နမ်းကျင်ꩻတရာꩻငတ်ꩻပါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ သီႏလအဓိပ္ပာယ်ႏနဝ်ꩻ "ဝိသုဒ္ဓိမဂ် အဋ္ဌကထာ"ကို အဝ်ႏဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻအနက် "အွဉ်ႏစွူမာꩻငိမ်ꩻ နမ်း၊ ငဝ်း၊ သꩻ အမူအရာအအုံအအဝ်ႏဖုံႏ" တောမ်ႏ "ထူႏသိမ်ꩻဆောင်ႏ ကုသိုလ်ႏတရာꩻ" နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ သီႏလကရိုꩻနဝ်ꩻ အမာꩻထွာအီဖေႏဒါႏ သတ္တဝါႏ ခွေသီနီနာꩻသီး နမ်းသꩻနီပါꩻ ချံꩻသာႏမုꩻ ကျက်သရေႏဟဝ်နဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဗာႏ "သီႏလ" နဝ်ꩻသွူ။

ချာႏဘာႏသာႏပြန်ႏချက်ဖိုင်ႏ
သီႏလငတ်ꩻပါꩻ
ပါဠိpañcasīla, pañcasīlani,[၁] pañcasikkhāpada, pañcasikkhāpadani[၁]
သင်္သကရိုက်pañcaśīla (पञ्चशील), pañcaśikṣapada (पञ्चशिक्षपद)
မန်းပဉ္စသီလ ငါးပါးသီလ
(IPA: [pjɪ̀ɰ̃sa̰ θìla̰ ŋá bá θìla̰])
ခယ်ႏ五戒
(en:Pinyinwǔjiè)
ဂျပန်五戒
(en:rōmaji: go kai)
ခမာបញ្ចសីល , និច្ចសីល , សិក្ខាបទ៥ , សីល ៥
ကိုးရီးယား오계
五戒

(RR: ogye)
မဲင်ꩻသဳ မသုန်
([sɔe pəsɔn])
သီႏဟိုဠ်ႏපන්සිල්
(pan sil[၂])
တိဘက်ཚུལ་ཁྲིམས་ལྔ་ tshul khrims lnga
ထုဲင်ꩻเบญจศีล, ศีล ๕
ဗီယက်နမ်五戒
Ngũ giới
အဉ်ဒိုနီးသျားPancasila
ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ သင်္ကေတအမုဲင်

၁။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ၊

  • မာꩻသီတဝ်း ဝင်ꩻသက်ဝင်ꩻသွဲး။

၂။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ၊

  • ထူꩻတခွန်ꩻတဝ်း ဝင်ꩻတခြိုꩻဥစ္စာႏ

၃။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံသမာဒိယာမိ၊

  • ပဲစ်မာႏတဝ်း ဝင်ꩻပိုမာ ဝင်ꩻပိုဝါꩻ

၄။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ၊

  • ဒေါ့ꩻလိန်ႏလဲဉ်တဝ်းထာꩻ

၅။ သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ၊

  • အွꩻသုင်ꩻဆောင်ႏတဝ်း ဒဝ်ထီသူႏရာႏ။

[၃]

၁။ ပါဏာတိပါတီဟောတိ၊ Pāṇātipātā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi (Refrain from Killing)
၂။ အဒိန္နာဒါယီဟောတိ၊ Adinnādānā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi (Abstain from Stealing)
၃။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီဟောတိ၊ Kāmesumicchācāra veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi (Abstaining from Sexual Misconduct)
၄။ မုသာဝါဒီဟောတိ၊ Musāvādā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi (Abstaining from Lying)
၅။ သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီဟောတိ၊ Surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi (Abstain from smoking , any drinking alcohol, Intoxicating Drinks and Drugs)

မိဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏ သီႏလငတ်ꩻပါꩻ တရာꩻဥပဒေႏနဝ်ꩻ-

  • ၁။ လိုꩻလို့လို့ တခမ်းလိုမ်း ကားကအဝ်ႏ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလို့လို့ သီႏလငတ်ꩻပါꩻအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ "နွောင်ꩻခမ်းဥပဒေႏ" အွဉ်ႏဖေႏခရာႏလိုႏတဝ်း။

၂။ လိုꩻလို့လို့ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻမွေး ပထမသီႏလတပါꩻ "ပါဏာတိပါတာ"နဝ်ꩻ ပွယ်ꩻစဲ့ꩻတွိုက်ꩻခꩻ တထွာလꩻတဝ်း၊ မာꩻသီလို့ဝင်ꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ ဖိုးပနားထော့ꩻဆျာမျိုꩻအာ ထပေႏ ပျောႏသေႏသေႏဗာႏထာꩻ-စတဲင် ရောင်းရျူႏချမ်ꩻသာႏ အာငါႏနဝ်ꩻသွူ။

၃။ လိုꩻလို့လို့ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻမွေး ဒုတိယသီႏလတပါꩻ "အဒိန္နာဒါနာ"နဝ်ꩻ ထူႏသိမ်ꩻလို့ဝင်ꩻခမ်းလꩻတဝ်း၊ စွန်တခွန်ꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ တခါꩻပေႏတခါꩻတန်၊ တွိုက်ပေႏတွိုက်တန် ထွိုင်ꩻခရာႏလိုႏတဝ်း၊ သော်ဝဲခရာႏလိုႏတဝ်း၊ သိမ်ꩻခမ်း၊ သိမ်ꩻလမ်း၊ သိမ်ꩻဟံႏ(ခံႏဗာႏဒုက္ခ)သား အဲဉ်ထဝ်း-စတဲင်ရောင်းရျူႏချမ်ꩻသာႏ အာငါႏနဝ်ꩻသွူ။

၄။ လိုꩻလို့လို့ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻမွေး တတိယသီႏလတပါꩻ "ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ"နဝ်ꩻ မူႏနံꩻခိုဗင်ႏ၊ ပိုမွိုးပိုဖါ မွူးယာထာꩻခေ့ꩻ လွေꩻတေ့ꩻသဲင်ꩻငီꩻလꩻဒျာႏ၊ ဝင်ꩻယူႏမာႏခရာႏအဲဉ်ထဝ်း၊ ပဲစ်မာႏနွိုင်ႏ (အဓမ္မ/မုဒိမ်းမှု)အဲဉ်ထဝ်း၊ တသီႏရဲးသန္ဓေႏ (ပဋိသန္ဓေတားဆေး)ကေားဖြေꩻသားအဲဉ်ထဝ်း-စတဲင်ရောင်းရျူႏချမ်ꩻသာႏ အာငါႏနဝ်ꩻသွူ။

၅။ လိုꩻလို့လို့ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻမွေး စတုတ္ထသီႏလတပါꩻ "မုသာဝါဒါ"နဝ်ꩻ အဖြေꩻအစာ မာꩻလိတ်ချုပ် တဲမ်းစူမုဲင်လိုႏတဝ်း၊ ခြောင်းပြယ်ႏပေႏတန် ဂါလံဗွေယွမ်ꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ အံႏအာအမဲစ်၊ ကြဲစ်အာမုသာꩻ တဖြာꩻဖြာꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ ကလိန်ႏကလဲ့ ချာႏမဲ့ချာႏနား အံႏလဲဉ်ဝင်ꩻသားအဲဉ်ထဝ်း၊ ဖေႏလာဘ်အံႏလာဘ်သားအဲဉ်ထဝ်း-စတဲင်ရောင်းရျူႏချမ်ꩻသာႏ အာငါႏနဝ်ꩻသွူ။

၆။ လိုꩻလို့လို့ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻမွေး ပဥ္စမသီႏလတပါꩻ "သုရာမေရယ"နဝ်ꩻ မွန်ꩻဒဝ်တဲင် တွဲႏဆာပိုမာဖုံႏ၊ ရွို့ꩻလို့ဝင်ꩻဖုံႏ၊ ဖဲ့ဗက်ꩻလို့ဝင်ꩻဖုံႏ၊ မာꩻသီလို့ဝင်ꩻဖုံႏ၊ ဗေင်ႏသို့ဗင်ႏသ၊ ဗေင်ႏလွင်ꩻဗေင်ႏလိန်ꩻထာꩻဖုံႏ၊ ရွဉ်လို့အခိန်ႏလို့ဖုံႏ၊ မော့ꩻရောႏဂါႏ သꩻရာႏသဲင် (အသည်းခြောက်) သီပေႏသီတလောင်ꩻဗာႏထာꩻဖုံႏ၊ ကွပ်ဖါစွယ်ꩻဒဝ်တဲင် ကေန်ꩻခြေားဒုက္ခတွော့ꩻ အံႏမထာꩻ တလမ်းတလိုမ်းဖုံႏ၊ ကွပ်မွိုးဖါစွယ်ꩻဒဝ်တဲင် ပိုမူႏပိုခိုဖုံႏ သွဉ်ဗာႏနုဲင်းတဝ်းပညာႏဖုံႏ၊ စွယ်ꩻဒဝ်သား၊ စွယ်ꩻယာသားဖုံႏ၊ ကွပ်ဒဝ်ကွပ်ယာတဲင် ဝင်ꩻဆွမ်ꩻဝင်ꩻကျꩻ၊ ဝင်ꩻမာꩻယူႏပက်၊ ဝင်ꩻနိစ္စက် အဝ်ႏခံဗာႏအချုပ်၊ အဝ်ႏခံဗာႏထောင်ႏဖုံႏအဲဉ်ထဝ်း၊ ဒဝ်ပဲစ်ဒဝ်တံႏ၊ ယာပဲစ်ယာတံႏ ခံႏဗာႏတဝ်း-စတဲင်ရောင်းရျူႏချမ်ꩻသာႏ အာငါႏနဝ်ꩻသွူ။ (ယိုနဝ်ꩻ ဩဝါဒတဲ့မွေးမွေး၊ တရာꩻတဲ့မွေးမွေးနဝ်ꩻသွူ။)[၄][၅]

သီႏလငတ်ꩻပါꩻ လင်္ကာႏ(၁၂)ဖြုံႏ မွဉ်းဖျင်

  1. ဝင်ꩻယိုအသက် ဝွေꩻတွဲႏနက် ယူႏပက်ထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။

သဲင်ꩻကွုက်လိုꩻပို သီတခြို ဝွေꩻယိုသက်ဒွေါင်ႏဆုဲင်ꩻ။

  1. တခွန်ꩻဝင်ꩻထာꩻ ဝွေꩻစွန်ꩻပါꩻ ကွပ်မာꩻထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။

သဲင်ꩻကွုက်လိုꩻပို ရန်းမထို ဝွေꩻယိုကေန်ꩻခြေားဆုဲင်ꩻ။

  1. ဝင်ꩻပိုဝင်ꩻမာ ဝွေꩻစောက်ꩻကာꩻ ကွပ်မာꩻထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။

သဲင်ꩻကွုက်လိုꩻပို အညမ်းကို မူႏယိုထွာဗာႏဆုဲင်ꩻ။

  1. ဒေါ့ꩻလိန်ႏလဲဉ်ပါꩻ ဝွေꩻမုသာꩻ ကွပ်မာꩻထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။

သဲင်ꩻကွုက်လိုꩻပို ထွိုင်ႏထွူကို ဝွေꩻယိုတအာႏဆုဲင်ꩻ။

  1. အွꩻဒဝ်ထီလျား ဝွေꩻမွန်ꩻဗား ကွပ်ယားထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ။

သဲင်ꩻကွုက်လိုꩻပို လီးလူꩻကို ဝွေꩻယိုဗားအာဆုဲင်ꩻ။

ကံကျင်ꩻသီႏလအကျိုꩻ ကဗျာ မွဉ်းဖျင်

  • သီႏလကံကျင်ꩻ ကင်ꩻသျင်ꩻရောႏဂါႏ
  • သꩻခွꩻရျူႏရောင်း စင်ကြောင်းခန္ဓာႏ
  • လွီးဟောမ်အွီႏလင်ꩻ သတင်ꩻကျောႏဗာႏ
  • တွိုႏထင်ႏလူႏခမ်း ဟော်ဟင်းအုံဗာႏ
  • ပီဗွိုန်နီယောင်ꩻ ထွေလွဉ်ꩻပမာႏ
  • ကျိုꩻဖေႏလင်ꩻ ဟဝ်ကျင်ꩻလွငါႏ။[၆]

အာႏကွိုꩻ မွဉ်းဖျင်

  1. ၁.၀ ၁.၁ Terwiel 2012, p. 178.
  2. Gombrich 1995, p. 77.
  3. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၃)
  4. ဗွေႏဗွန်-ကောဝိဒ၊ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ
  5. ဓမ္မကထိကသွဉ်တန်ꩻ
  6. ကျောင်ꩻနောင်တောင်ꩻပရဟိတ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻ၊ "ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ လိုꩻယွဲးစွန်ꩻထီဗွေ" သွဉ်တန်ꩻ၊ ငဝ်းဝုဲင်ꩻဖရာꩻ လိတ်စောင်ႏ