သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏ
"သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏရောႏဂါႏတွမ်ႏ တသီႏနယ်ꩻ"
သွီႏအိုအဲန်ႏကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ အအဲန်ႏဒျာႏသꩻရာႏကိုတွမ်ႏ သꩻရာႏအသောင်လွုမ်ꩻ တမွေးတဝ်း၊ နမ်းတဗာႏလုမ်း၊ အမဲန်ႏအဲန်ႏမုဲင်ꩻကိုလဲ့ အဲန်ႏဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ သွီႏအိုကအဲန်ႏဒါႏ အလင်နဝ်ꩻ ဆေ့ꩻသွူတကာႏတဝ်း၊ အလက္ခဏာႏ တထင်ႏသျာꩻတဝ်း နုဲင်းသꩻရာႏဖြွီꩻတန်အိုအဲန်ႏသွူ။ သွီႏအိုအဲန်ႏကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ ကဲန်းအာအာ ထွာဒျာႏလိုꩻသက်တန်၊ လိုꩻဖြားဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ သွီႏအိုကအဲန်ႏဗာႏနဝ်ꩻ နီကအံႏဒါႏ အာဟာႏရယို ကပါဒါႏအဗဲ့ꩻဓာတ်ယို လိုꩻဖြားဓာတ်မေႏအာႏထွိုင်ႏပေႏနဝ်ꩻ တတောႏခြီႏလို့တဝ်း၊ အဝ်ႏဗွို့ꩻအဝ်ႏပယ် သွီႏအိုအကိုဖဲ့ꩻလဲင်ႏစိꩻစိꩻတွော့ꩻ သွီႏအိုနဝ်ꩻ အဲန်ႏထိုꩻလဲင်ႏစိꩻစိꩻသွူ။ နမ်းတဗာႏလုမ်းအတာႏ အဝ်ႏနလုံꩻသꩻရာႏယို ကပသာထန်ႏစဒါႏ သွီႏဖြွီꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသꩻရာႏကထန်ႏစနဝ်ꩻ အတန်ဒျာႏ၊ ကွဲးလွေꩻငါငါ ကွဲးဖြယ်တေားတေား၊ ကွဲးလယ်ႏစွစ်ꩻစွစ်ꩻတွော့ꩻ သွီႏဖြွီꩻနဝ်ꩻ ပေႏလွေꩻတလဲင်ႏစိꩻစိꩻသွူ။ သꩻရာႏဖြွီꩻအိုအဲန်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသꩻရာႏကထန်ႏစဒါႏ သွီႏဖြွီꩻတန်နဝ်ꩻအအိုအဲန်ႏထိုꩻသွူ။ ပေါႏမီႏလိုမ်ꩻလာꩻ ကာႏကွယ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻလဲ့ ကွဲးညနဝ်ꩻ သွီႏအိုပစ်ꩻထိုꩻနေးဒါႏသွူ။
သွီႏအိုအဲန်ႏ သွီႏအိုပစ်ꩻကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ ရောႏဂါႏထွာ ပုံႏထွာနယ်ꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ဗွိုန်ဗွိုန်လွဝင်ꩻ ရောႏဂါႏတမျိုꩻယို အမဉ်ꩻအဝ်ႏ ၂-မျိုꩻရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ သꩻရာႏသွီႏတသာႏဖြွီꩻအကို မီႏအဲန်ႏနဝ်ꩻ လက္ခဏာႏလယိုဖုံႏအကို တမျိုမျိုꩻတရိုꩻတဝ်း၊ နီမျိုꩻမာꩻကီတရိုꩻတဝ်း ခံႏစာꩻဗာႏဒါႏ ထင်ႏသျာꩻလွဉ်ဒါႏသွူ။
"သꩻရာႏဖြွီꩻအိုအဲန်ႏ လက္ခဏာႏဖုံႏ"
(က) သာထာꩻကွို့ꩻတဝ်း၊ (ခ) ယလဲင်ႏလဲင်ႏလဲ့ နေးအာႏသန်ထန်ႏဗာႏနေးထာꩻ၊ (ဂ) သꩻရာႏဖြွီꩻတန်ကအဝ်ႏဒါႏ နဲန်းပင်စေႏရပ်နဝ်ꩻ ခြေ့ꩻလိုႏလိုႏ၊ တအွစ်ꩻလိုႏလိုႏ ထွာလွဉ်ဒါႏ၊ (ဃ) အွန်းဖူး အာႏပေႏဒါႏ၊ (င) သꩻခင်ႏလမ်း တဒွေါင်ႏတဝ်းတဲ့ ဒွေါင်ႏဒါႏ၊ (စ) ထာꩻနန်းထာꩻခီတန် (ဆ) သꩻဝꩻပသာႏသာႏထာꩻတဲ့ စူခင်ႏခွꩻတွော့ꩻ သာထာꩻကွို့ꩻဒွုမ်၊ သာတန်ခွိုꩻဗာႏထာꩻ။ (ဈ) နမ်းပင်ႏပန်ꩻ၊ သꩻပင်ႏပန်ꩻမုꩻယို ခံႏနွောင်ꩻတဝ်း-စတဲင်နုဲင်းယိုဖုံႏသွူ။ မီႏမော့ꩻ မီႏခံႏစာꩻဗာႏ လက္ခဏာႏနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ လိုꩻလွေꩻပျꩻနယ်ꩻမွိုင်မွိုင် လိုꩻသေလိုꩻဒါႏ ဆရာႏသီးထျꩻသွူ။ သွီႏဖြွီꩻကို အဗဲ့ꩻကအာဗာႏ၊ သွီႏအို ကအဲန်ႏဗာႏနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးအံႏအာငါႏ ထော့ꩻယာႏစတဲင် ထာာꩻအံႏအဗဲ့ꩻအာမျိုꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ အံႏအာငါႏ အရသာႏနွိုးဗွမ်ႏဆိမ်ꩻမျိုꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ အွꩻအာငါႏဒဝ်၊ ဆွဉ်းအာငါႏယာထူ (စီးကရက်)ဖုံႏလဲ့နဝ်ꩻ နမ်းရုဲင်ꩻတသွိုꩻမုꩻဆေ့ꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ ထာꩻနန်းထာꩻခီအာလဲ့နဝ်ꩻ လိုꩻနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ အဗဲ့ꩻဓာတ်ယို လွဉ်စုလွဉ်ဗွို့ꩻ သꩻရာႏသွီႏဖြွီꩻကိုတဲင် ထွိုင်ႏညထွိုင်ႏအာနဝ်ꩻ ထွာထိုꩻ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏရောႏဂါႏနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻလုမ်ꩻတကာႏတဝ်း မန္ဒဓာတ် မေႏပါစကဓာတ် (မာꩻကေႏအဆာႏဓာတ်) အာႏကပေႏဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ နီကအံႏဒါႏ အာဟာႏရယို ကကေႏပဲစ်ꩻဟဝ်ငါႏတဝ်းတဲင် သွီႏကိုအဗဲ့ꩻသွီႏဓာတ်ပါအာထိုꩻ၊ သွီႏလဲ့သွီႏစင်ႏကြယ်ႏ သွီႏဟဝ်တမွေးတဝ်း၊ သီႏတစင်ႏကြယ်ႏတဝ်းအကို ကပါအာဒါႏ အဗဲ့ꩻဓာတ်ယို အဝ်ႏစု အဝ်ႏပယ်အာ သꩻရာႏသွီႏဖြွီꩻတွော့ꩻ ထွာထိုꩻ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ မီႏထွာလွဉ် သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏ ရောႏဂါႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ (အနောက်တိုင်း) တသီႏပညာႏလိုမ်ꩻလာꩻနယ်ꩻ၊ ခမ်းရင်ꩻ (တိုင်းရင်း) တသီႏပညာႏလိုမ်ꩻလာꩻနယ်ꩻ အနယ်ꩻအဝ်ႏဒျာႏ ပငါပရာꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လိုမ်ꩻလာꩻနယ်ꩻ နုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻတွမ်ႏ ခွန်ကုဝေ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻယိုနဝ်ꩻ တဆင်ႏတဝ်းတဲင် တဲမ်းနယ်တဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကဆဲင်ႏဒါႏတွမ်ႏ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻယိုနဝ်ꩻ တသီႏနယ်ꩻဒွေါင်ႏ၊ တသီႏထိုမ်ႏမော့ꩻယိုꩻနယ်ꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။ ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏ လက္ခဏာႏဖုံႏယို ခံႏစာꩻဗာႏသွူတွော့ꩻ တွမ်ႏ"အီးဂျီစီ" သꩻရာႏစံꩻစက်နဝ်ꩻ စံꩻထွားသွူတဲင် သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏရောႏဂါႏ မီႏအဝ်ႏမွေးနဝ်ꩻ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏရောႏဂါႏ မီႏအဝ်ႏမွေးနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏတသီႏနယ်ꩻဒွေါင်ႏနုဲင်းငါယိုဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏသꩻဆွာꩻဆွာꩻ လိုမ်ꩻလာꩻအီစံꩻသွော့နဝ်ꩻ။
"သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏ တသီႏနယ်ꩻဖုံႏ"
- ၁။ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏ လိုမ်ꩻလာꩻနယ်ꩻနဝ်ꩻ မောက်ꩻဖါးရာႏတဖြုံႏယို ဖꩻနီခဝ်တဲင် သော့ꩻသွော့တကောက်ꩻ (ဖန်ခွက်) ဒို့ꩻသားကို ဆျာꩻသော့ꩻသွော့ ထီလျားတစ်ꩻတစ်ꩻ၊ ဒို့ꩻခါꩻနေးသွော့၊ ပေါႏခွꩻလဲ့ အွꩻလꩻလဲဉ်း၊ အွꩻတနီꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻလဲင်ႏ၊ အွꩻတလဲင်ႏနဝ်ꩻ အဆေ့ꩻအအာခွိုင်းမုဲင်ꩻ၊ အခန်ꩻတွိုင်ꩻအဲန်ထဝ်း၊ ယိန်းအွꩻအာယိန်းဟဝ်ယိုဒျာႏသွူ။ မောက်ꩻဖါးရာႏနဝ်ꩻ ပေါႏအဆျာႏဓာတ်အဝ်ႏနေ မန်ႏသမျနဝ်ꩻ သော့ꩻထဲင်းထီလျား၊ အွꩻထဲင်းထဲင်းလꩻဒျာႏသွူ။
တနီꩻနီꩻယို ထောင်(စင်္ကျန်ႏ)လွေꩻချာငါဖေႏထာꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻတခွယ်ꩻရပ်နေား။
- ၂။ သွီႏအိုအဲန်ႏတသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဖခေါ်တတောက် (ဖခေါ်ဒီႏဟံးတန်)ယို အိုႏကြောင်းကြောင်းထိုꩻအပီတွော့ꩻ တွမ်ႏခွဉ်းတငါအေႏခြဲစ်ꩻ အနာစျူယို စီꩻတိုဖေႏအဒီႏအဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ၅-ထွောင်းငါတွော့ꩻ စဲးတွမ်ႏတမူ (တဝတ်ꩻ)ထီ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ မွူးနီꩻတဆီငါတဲင် အံႏသွော့ တနီꩻ ၃-လဲင်ႏ၊ တလဲင်ႏလစ်ꩻငတ်ꩻကြိပ်ꩻငါနေား၊ တလာရပ်နဝ်ꩻ မဲ့ꩻဟဝ်သက်သာႏလွဉ်ဒျာႏသွူ။
- ၃။ သွီႏအိုအဲန်ႏ တသီႏနယ်ꩻထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဗွဉ်အမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း၊ အဒီႏမီႏတဟဲ့ꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသဲင်ထောင်းဖွန်ႏနေးတရိုꩻတဝ်း၊ မီႏအံႏဖေႏတနီꩻတစိꩻစိꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်နွောင်ꩻဒျာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻကဟဲ့ꩻနဝ်ꩻ အံႏယပ်ꩻငါႏတဲင် ထောင်းဖွန်ႏသွူတွော့ꩻ မီႏအိုႏရော်ꩻနေး ဟန်ႏအိုကိုနဝ်ꩻ ယိန်းဟဝ်ဟဝ်သွူ။
- ၄။ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏ တသီႏနယ်ꩻဒွေါင်ႏ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဟဲ့ꩻစံႏပြာရာႏ၊ မန်းဟဲ့ꩻ (စောင်းလျားသီး)အရာႏမဉ်ယို စေ့ꩻအထီတွော့ꩻ အွꩻဖေႏတနီꩻ ၂-လဲင်ႏ၊ မွူးရဝ်ꩻခိုႏတလဲင်ႏ၊ မွူးဟာခိုႏတလဲင်ႏ၊ အွꩻတလဲင်ႏအဆေ့ꩻအာအာ တထာႏဝꩻ၊ ဝန်ႏနေင်းရပ်နဝ်ꩻ (၇)နီꩻငါလဲ့ သေနာႏလဲဉ်းဒျာႏ အသက်သာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ စံႏပြာရာႏနဝ်ꩻ အရသာႏဆျာႏထွူတဲင် အရာႏပုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻပဉ်ချောင်ချောင်သွူ။ ဆေꩻဝေင်ꩻကိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏစာဒျာႏသွူ။
- ၅။ တသီႏသွီႏအိုအဲန်ႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ကြူးအံႏသွန်ꩻနားလာႏသွူ၊ အံႏနယ်ꩻနဝ်ꩻ သွန်ꩻနားလာႏသဲင်အယာႏခဉ်ႏ (၁ိ)ယို စဲးဖူးထွူထီလျားတွော့ꩻ ပသေကြောင်း၊ ရုဲင်ꩻသေꩻထွူနဝ်ꩻ ဖက်ꩻဗိုႏဒီႏ၊ ဟန်ႏလွူးလုံꩻ၊ ဗာႏဖွန်ႏမဉ်(ပဲမုန့်ကျက်) တသာႏ၊ နံးမန်ꩻမဉ်၊ မောက်ꩻဖါးထီ၊ ခဲဉ်ႏ လꩻရာꩻ ကျွိုက်ရာꩻ ချင်းသော့ꩻဒျာႏသွော့နေား၊ သွန်ꩻနားလာႏကြူးယိုနဝ်ꩻ အံႏလို့လို့ဗာႏ တနီꩻချင်ႏသွူ။
နုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻ သွန်ꩻနားလာႏသဲင်ယာႏခိန်ႏ(၁ိ)အစဲးထွူထီ အယာႏခိန်ႏ (၁ဝိ) ယို ၅-နီꩻတလဲင်ႏ စဲးကြူးအံႏနဝ်ꩻ ပေါႏလꩻတလာ ကြူးအံႏဗာႏ ၆-လဲင်ႏငါနဝ်ꩻ သေနာႏလဲဉ်း အသက်သာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကယိန်းသေႏချာႏနဝ်ꩻ တလာမကာႏ ကြူးအံႏစွဉ်ႏခမုဲင်ꩻလာလာနဝ်ꩻ ယိန်းဟဝ်ဟဝ်သွူ။ ဟန်ႏအိုလဲ့ထွာ တသီႏလဲ့ထွာတဲင် အလွိုးအမာႏတအဲဉ်တဝ်းသွူ။ သွန်ꩻနားလာႏသဲင်နဝ်ꩻ ဝေင်ꩻကိုဝင်ꩻအဝ်ႏစာဒျာႏသွူ။
- ၆။ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်သားနဝ်ꩻ ကတထဲ့ꩻတဝ်းထာꩻအံႏ၊ အာဟာႏရမျိုꩻဖုံႏယို လဲ့သျောင်ႏကံႏဗာႏသွူ။ ကတတဲ့ꩻတဝ်း ထာꩻအံႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထော့ꩻယာႏ၊ ဖိုးပနားယာႏ၊ ဗဲးယာႏ၊ ဆျာႏဒီႏ၊ ကမ်းပုဲင်းဒီႏ၊ ဝါးရွို့ꩻဒီႏ၊ ဖိုးနဲန်းထီ၊ နေင်းထီနွိုး၊ ဗွူအဲန်၊ ဟန်ႏအိုနမ်းဖူꩻ၊ နမ်းန်ꩻအာ-အဗဲ့ꩻအာဟန်ႏအိုမျိုꩻ၊ အရသာႏနွိုးဗွမ်ႏဆိမ်ꩻထာꩻ အံႏမျိုꩻဖုံႏသွူ။ သျောင်ႏဗာႏလꩻလꩻသွူ။
- ၇။ သꩻရာႏသွီႏအိုအဲန်ႏသား ကလိုႏအံႏဒါႏ အာဟာႏရထာꩻအံႏဖုံႏနဝ်ꩻ နုဲင်းလယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
အစီꩻအဗဲ့ꩻကဆေ့ꩻဒါႏ ထာꩻအံႏမျိုꩻဖုံႏယို အဝ်ႏလိုႏအံႏသွူ။ ဆျာယာႏ၊ ထဖေင်ႏ၊ ထလီႏ၊ ထခူဖုံႏယို အံႏလꩻဒျာႏသွူ။ အစော့ꩻအလာႏ၊ အရာႏမျိုꩻနဝ်ꩻ ပဆျောႏစော့ꩻလာႏ၊ ဟန်ႏဆျာယာႏစော့ꩻလာႏ၊ ဖေါက်ꩻနောက်ꩻ၊ မဲလင်လာႏစွော့ꩻ၊ ဥသျစ်စော့ꩻ၊ ပဲရာဇာ၊ ဗေခြောင်၊ မောက်ꩻစောက်ꩻ၊ မောက်ꩻအိုꩻ၊ စောက်ꩻသွီႏရာႏ၊ စောက်ꩻသွီစော့ꩻ၊ တဗဲစ်ရာႏ၊ မောက်ꩻဖါးရာႏဖုံႏယို အဝ်ႏလိုႏအံႏသွူ။
- ၈။ သꩻရာႏဖြွီꩻသွီႏအိုအဲန်ႏသားနဝ်ꩻ ကဲန်းအာအာ သꩻရာႏအာႏပေႏတဲင် သွီႏလွေꩻသွီႏသဲင်ꩻ နမ်းတဗာႏလုမ်းယို အာႏတဗွေတဝ်းတွော့ꩻ ကွဲညညနဝ်ꩻ ခင်ႏကုဲင်းယော့ꩻဒါႏသွူ။ နဝ်ꩻလုမ်ꩻတကာႏတဝ်း သွီႏထွိုင်ႏလောႏဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ သွီႏဖြွီꩻပေႏကို သွီႏခယ်ꩻကုဲင်းအဝ်ႏခံဒါႏသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ တသီႏသွီႏပြာ အရသာႏလိုမ်ꩻလျားဗွောင်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလိုႏအံႏပါသွူ။ သꩻရာႏအာႏဖေႏကဟဝ်နဝ်ꩻ တသီႏသꩻရာႏဟဝ်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလိုႏအံႏပါသွူ။ ခမ်းရင်ꩻ (တိုင်းရင်း)တသီႏဆရာႏ အာႏဟဝ်ဖုံႏယို ဆဲင်ႏကိုနဝ်ꩻ တစွိုးတဝ်းလဲ့တစွိုး ဝင်ꩻအဝ်ႏစာဒျာႏသွူ။
- ၉။ သꩻရာႏဖြွီꩻ သွီႏအိုအဲန်ႏသားနဝ်ꩻ ဟို့ꩻမီႏတလွေꩻတဝ်းလဲ့ မွူးဟာခိုႏပေါႏအီႏဗေင်ႏနဝ်ꩻ နီဟာတလဲင်ႏ သိုမ်ဟာတလဲင်ႏတရိုꩻတဝ်း အံႏဗာႏပါတသီႏဟို့ꩻပနဲန်ႏ တစွိုးစွိုးတမျိုꩻမျိုꩻသွူ။
- ၁၀။ သွီႏအိုအဲန်ႏဟဝ်နယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဟံးဗွိုန်ဗွိုန်အနယ်ꩻ နံပတ်(၁၀)သွူ။ (မတ်ခွက်)ဒို့ꩻသားကိုနဝ်ꩻ ဆျာꩻသွော့ꩻအွဉ် ထီလျားတစ်ꩻတစ်ꩻထွူတဲင် စေ့ꩻသော့ꩻသွော့ မောက်ꩻဖါးတဖြုံႏအထီနေား၊ ပေါႏလꩻ ၁၅ိ-မိနစ်နဝ်ꩻ အွꩻလꩻလဲဉ်းသွူနေား။ အွဉ်ႏခွꩻခွꩻထွူမꩻလဲ့ အွꩻလꩻဒျာႏသွူ။ နုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻ မွူးရဝ်ꩻခိုႏ၊ မွူးယာခိုႏ၊ မွူးဟာခိုႏ အွꩻဖေႏသွော့ တနီꩻ (၃)လဲင်ႏနေား။[၁][၂]