အကုသိုလ်ႏတရာꩻ
အကုသိုလ်ႏတရာꩻ သျောင်ႏညာꩻထိုꩻတွော့ꩻ
မွဉ်းဖျင်မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၃၈)ပါꩻအကို ဆဋ္ဌမဂါႏထာႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ လစ်ꩻပါꩻအကို အမုဲင်(၂)မင်္ဂလာႏတရာꩻနဝ်ꩻ "တဟဝ်တဝ်း အကုသိုလ်ႏမျိုꩻယို သꩻတယူႏတဝ်းတွော့ꩻ သျောင်ႏထိုꩻ"အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အမဉ်ꩻပါဠိနေးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ဝိရတီ"မင်္ဂလာႏသွူ။ "တဟဝ်တဝ်း အကုသိုလ်ႏမျိုꩻယို တောမ်ႏရိုꩻပုဲင်ႏ နမ်းမာꩻ၊ တောမ်ႏရိုꩻပုဲင်ႏဖြောင်းဒေါ့ꩻ၊ သꩻကိုလဲ့ တယူႏစဉ္စာꩻစံꩻစံꩻတဝ်း"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အကုသိုလ်ႏတရာꩻမျိုꩻယို တောမ်ႏရိုꩻပုဲင်ႏ နမ်းထိုမ်ႏမာꩻနေး၊ အခွင်ꩻအရေꩻ အဝ်ႏသွူစူကိုလဲ့ တမာꩻတဝ်းတွော့ꩻ၊ တထူႏတဝ်း အခွင်ꩻအရေꩻတွော့ꩻ ကသျောင်ႏညာꩻထိုꩻဒါႏ ဝွတ္ထုသက်သေႏနဝ်ꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏစခါ သီႏဟိုဠ်ႏခမ်းနဝ်ꩻ ထွာဗာႏဖိုသွူ။
မဓုရသဝိလာသိနီ လုဲင်းသားဝွတ္ထု
မွဉ်းဖျင်ပွိုင်းလဲင်ႏစခါ သီႏဟိုဠ်ႏခမ်း ဥတ္တရဝဍ္ဎနဒုံကိုနဝ်ꩻ ကမဉ်ꩻဒါႏ "ကဿက"နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လုဲင်းသား အဝ်ႏတဖြာꩻသွူ။ လုဲင်းသားနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏတောမ်ႏအမာ၊ အဝ်ႏတောမ်ႏအပိုပေႏ တခွဒါႏစထာꩻ တဖြာꩻသွူ။ ကဿကသီးဒုံဆꩻကွဉ်ႏနဝ်ꩻ တခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ "ကရမ္ပိယ"ကမဉ်ꩻဒါႏ ကျောင်ꩻတွိုက်အဝ်ႏတတွိုက်သွူ။ ကျောင်ꩻတွိုက်ကိုနဝ်ꩻ သံႏဃာႏအဝ်ႏတရေင်လွိုလွိုပဉ်သွူ။ ဗွေႏဆရာႏတောႏ မထေရ်ႏတန်နဝ်ꩻ ဘွဲ့မဉ်ꩻ "ပင်္ဂလဗုဒ္ဓရက္ခိတမထေရ်ႏ"သွူ။
ဆင်ꩻရယ်ꩻစွောန်ႏလဲ့ သီႏလမယ်ꩻ
မွဉ်းဖျင်မောင်ႏကဿက ပေါႏလွေꩻလုဲင်းနဝ်ꩻ နွို့မဝ်ꩻကရမ္ပိယကျောင်ꩻတွိုက်ကိုထွူတဲင် နွို့ထူႏမဝ်ꩻသီႏလ ပင်္ဂလဗုဒ္ဓရက္ခိတမထေရ်ႏတန်ထျꩻ စွုမ်ႏလဲင်ႏလဲင်ႏသွူ။ တွိုႏတနီꩻနဝ်ꩻ ထုင်ꩻစံႏအတွိုင်ꩻ အီႏလွေꩻလုဲင်းတဲင် နွို့ထူႏမဝ်ꩻခန်းသီႏလ ဗွေႏဆရာႏတောႏတန်ထျꩻသွူ။ အနီꩻနဝ်ꩻ မွူးယာခိုႏ ယာလျားခိန်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထွူဖိုးတွော့ꩻ အံႏခန်းဒဲဉ်ယာ လုဲင်းကွန်ႏလောင်း၊ အံႏဒဲန်ယာထွူနဝ်ꩻ ဗေင်ႏတလွာပါခန်းထာꩻသွူ။ မဲ့ထွိုင်ႏသေနဝ်ꩻ ထွားဖိုးထီႏဒွုမ်တဲင် ထူႏတောမ်ႏနꩻမွူးတဗာႏ ထိုမ်ႏခန်းဒျာႏဖိုး၊ ထောင်လွောန်ꩻခန်းဒျာႏ ဖိုးခင်ႏခြောင်ꩻသွူ။ ကွဲးထောင်ကွဲးထောင်နဝ်ꩻ တွိုႏထင်ႏစွဉ်ႏကောင်လောင်းသွူ။
ခမ်ႏအသီ ခမ်ႏကုဲင်တဝ်းသီႏလ
မွဉ်းဖျင်တွိုႏကောင်လောင်း ညောင်ႏမွူးတမွူးထျꩻနဝ်ꩻ ရူးတလင်ꩻတန် အဝ်ႏတဗာႏ၊ အဝ်ႏဟို့ꩻခိုးအဆာႏ၊ အဝ်ႏအုံပွေါးအဆာႏဖျော်လွောန်ထေ့သွူ။ ယိုအတွင်ꩻ ကဿကသံးဖျော်လွောန်ထေ့တဲင် လောႏဗဲန်လိမ်ꩻဆွုမ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ မောင်ႏကဿကသွူ။ ရူးထွိုင်ႏဗဲန်နဝ်ꩻ မောင်ႏကဿကလဲ့ သꩻဝီးသꩻဝꩻ ကျမ်ႏရွန်ꩻကျံႏထိုꩻရူးလဲ့ တနွောင်ꩻတဝ်းရူး၊ ရူးနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဆွော့ꩻအနမ်းတွော့ꩻ ကဿကနဝ်ꩻ နုဲင်းစွဉ်ႏဆွတ်ꩻအီႏဖဲင်းဖဲင်းထိုꩻသွူ။ ကျံႏရွန်ꩻကျံႏစေ ထွိုင်ႏတလꩻတဝ်းနဝ်ꩻ ယူႏလꩻအနꩻမွူး စူပင်ထွေနဝ်ꩻ သဲန်တဉ်ႏသွူနꩻထိုးတွော့ꩻ "ဗက်ꩻသီစွဉ်ႏနဝ်ꩻမꩻ"သꩻယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ကျံႏဗက်ꩻသီစွဉ်ႏရူးသွူ။ ယိုအတွင်ꩻ သမ်းယူႏလꩻခန်း ဟန်ႏရဝ်ꩻ ဝွေꩻကလွေꩻထူႏသေꩻခါꩻဒါႏ သီႏလ အွိုးပင်္ဂလဗုဒ္ဓရက္ခိတမထေရ်ႏထျꩻနဝ်ꩻတဲင် စဉ်ꩻစာꩻဖျင်ခန်းတမျိုꩻသွူ။ "ခွေမီႏမာꩻသီတောမ်ႏနꩻမွူးနဝ်ꩻ ခွေသီႏလသံးအီႏကုဲင်"ယူႏထွူနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ အွောန်ႏလင်ꩻခွုန်ꩻခန်း အနꩻမွူးသွူ။ အွဉ်ႏလင်ꩻထွူ အနꩻမွူးလဲ့ နေးအာႏကျံႏစေရူးနဝ်ꩻ သံးတလꩻတဝ်း၊ သံးတနွောင်ꩻတဝ်းရူးတဲင် "ရူးမီႏအွဉ်ႏဆွော့ꩻမွေးအနမ်းမဲ့ꩻ ခွေဆွတ်ꩻအီႏထို့ဒါႏဟွေး၊ ဆွတ်ꩻမီႏထို့ ဆွတ်ꩻမီႏဖဲင်းထိုꩻနဝ်ꩻ ခွေတသီတဝ်းလဲ့ အီႏထွာထိုꩻ ဒုက္ခိတဟွဗး၊ ခွေအီႏမာꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနေား"စဉ်ꩻစာꩻဖျင်ခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ "ဗက်ꩻသီရူးနဲ့၊ ဗက်ꩻသီတဝ်းနဲ့"ကရိုꩻဒါႏ ငဝ်းနီငွါယို စဉ်ꩻစာꩻထွူ အလဲင်ႏလဲင်ႏအခြွိုက်ခြွိုက်တွော့ꩻ ကွဲးအနာနဝ်ꩻ "ခွေမဲန်သီသီ၊ ဗက်ꩻသီတဝ်းရူး၊ ခမ်ႏကုဲင်တဝ်းသီႏလ"ဆုင်ꩻဖျတ်ခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻထွိုင်ႏဆုင်ꩻဖျတ်နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီႏလတန်ꩻခိုꩻတွော့ꩻ လူꩻဟဝ်လူꩻဒါႏ လူꩻသမ္မာႏသီး၊ လူꩻထိန်ꩻထွားသာႏသနာႏသီး၊ တနံသိကျာꩻသီး ထွားလွိုတလꩻတဝ်းတွော့ꩻ ကူႏညီႏစွဲးကိုယင်းတဲင် ရူးနဝ်ꩻ စေအွောန်ႏစွꩻထွူဝွေꩻတွော့ꩻ နွို့လွေꩻထိုꩻခန်းဒျာႏ တခြာကိုသွူ။ လုဲင်းသား ကဿကနဝ်ꩻလဲ့ ထွိုင်ႏလွေꩻထိုမ်ႏယင်းခန်းဒျာႏ အဖိုးသွူ။ ကွဲလွေꩻကွဲးလွေꩻနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻခင်ႏလံးတထွောင်းကိုနဝ်ꩻ ခွဲးဖျင်ခန်းဒျာႏ ဖီပလူꩻသွူ။ ဖီပလူꩻနဝ်ꩻ ဆောမ်ꩻထွူဝွေꩻတွော့ꩻ အင်းအံႏခန်းဒျာႏဝွေꩻသွူ။ ယိုအတွင်ꩻ လူꩻပွေါးကောင်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဟွိုက်ꩻဟက်ꩻယင်း ဖီလူꩻကယ်ႏယင်းဝွေꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻလဲ့လွစ်လꩻယင်း ဖီပလူꩻစူကိုသွူ။ အနီꩻယို အခိန်ႏယိုတွင်ꩻ အွိုးလံးကအဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ အမာနဝ်ꩻ ပိုမဲ့ဗေင်ႏတွင်ꩻ လင်ꩻပဆျူႏခန်းထာꩻ ထီခြောင်ထျꩻသွူ။ အမွိုးခါးလားကသဲင်ꩻတွင်ꩻ အပိုအဝ်ႏကုဲင် အွိုးလံးနဝ်ꩻ ဗေင်ႏထာꩻမဲ့သေတွော့ꩻ ဗို့ꩻငီႏငါယူးအိုတဲင် ဗို့ꩻတနꩻရူးတွော့ꩻ ရူးအဲင်ႏရူးစွူႏထင်ႏ တဖေင်ꩻထိုꩻခန်းဒျာႏသွူ။
သဌေꩻလုဲင်းသား
မွဉ်းဖျင်လုဲင်းသားကဿကယို လူꩻကောင်သီး ဖေႏတာႏဝွန်ႏအလꩻ တောမ်ႏရွောန်ခမ်ꩻရတနာႏ၊ တောမ်ႏသဲင်ဟဝ်ပတ္တမျာꩻဖုံႏတဲင် ဖီပလူꩻ သဲင်ꩻပသာတွိုႏဗာႏခန်းဒျာႏ အဒုံကိုသွူ။ ထွိုင်ႏတွိုႏသဲင်ꩻလံး ထွိုင်ႏသဲင်ꩻထီႏ အပိုပေႏအဝ်ႏတဖေင်ꩻနဝ်ꩻ ဆင်ႏချင်ႏယူႏလꩻ ဝွေꩻသီႏလတဲင် ပျုသစ္စာႏတွော့ꩻ အပိုလဲ့ သေနမ်းချာခန်းဒျာႏသွူ။ ကဿကနဝ်ꩻ ခြွေခြာႏချံꩻသာႏတငါခန်း၊ ထွာခန်းလုဲင်းသား သဌေꩻတဖြာꩻသွူ။ ဖေႏဖလူႏတန်ꩻ၊ ကံကျင်ꩻဆောက်တယ်ႏ၊ ပွါꩻမျာꩻအားထုတ်ထွူတဲင် တဘဝလိုꩻ ချံꩻချံꩻသာႏသာႏ အုံအဝ်ႏလွေꩻဗာႏခန်းဒျာႏသွူ။
ဥပဒေသ
မွဉ်းဖျင်လိုꩻသွုန်ႏဟဝ်သꩻစွောန်ႏ နမ်းကျင်ꩻတရာꩻအဝ်ႏနမ်းလောင်းနဝ်ꩻ လူꩻဟဝ်လူꩻဒါႏ လူꩻဝိဇ္ဇာႏသီး ထွားလွိုတဝ်း၊ ကူႏညီႏမꩻစꩻထွူတဲင် အုံအဝ်ႏလွေꩻဗာႏ ချံꩻချံꩻသာႏသာႏသွူ။[၁][၂]