အကျင်ꩻသယ်ꩻခံႏ-လစ်ꩻမျိုꩻ
"ပဌမ-ခမသုတ် (အကျင်ꩻသယ်ꩻခံႏ-စတဲင် အကျင်ꩻလစ်ꩻမျိုꩻ)" နီဗွေႏဘုရာꩻဟော်ꩻဖေႏ ဗွေႏရဟန်ꩻသီးဖုံႏ တရာꩻနုဲင်းယို- ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- 'ပဋိပဒါ-အကျင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ'အဝ်ႏလစ်ꩻမျိုꩻ၊ လစ်ꩻမျိုꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ- ၁။ အက္ခမာ ပဋိပဒါ - အကျင်ꩻသယ်ꩻခံႏတဝ်း ၂။ ခမာ ပဋိပဒါ - အကျင်ꩻသယ်ꩻခံႏ ၃။ ဒမာ ပဋိပဒါ - အကျင်ꩻဆွုံꩻမꩻ ၄။ သမာ ပဋိပဒါ - အကျင်ꩻဖေ့ငိမ်ꩻ ကျင်ꩻဗာႏချမ်ꩻချမ်ꩻသာႏသာႏ- လꩻမွိုင်တရာꩻ။ 'ပဋိပဒါ-အကျင်ꩻဖုံႏ'နဝ်ꩻ အဝ်ႏလစ်ꩻမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၁။ လောကကိုယို လိုꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ပေါႏပါꩻခွန်းတဲ့ ခွန်းချာပါꩻ၊ ပေါႏပါꩻခွေါင်းတဲ့ ခွေါင်းချာပါꩻ၊ ပေါႏပါꩻတွဲႏတဲ့ တွဲႏချာပါꩻ၊ ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ'အကျင်ꩻသယ်ꩻခံႏတောဝ်း'နောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၂။ လောကကိုယို လိုꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻခွန်းသွူတဲ့ ခွန်းချာတဝ်းဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻခွေါင်းသွူတဲ့ ခွေါင်းချာတဝ်းဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻတွဲႏသွူတဲ့ တွဲႏချာတဝ်းဝင်ꩻ၊ ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ 'အကျင်ꩻသယ်ꩻခံႏ'နောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၃။ လောကကိုယို ရဟန်ꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ တွမ်ႏမဲ့ပေါႏထီႏတဲ့ (ယိုနဝ်ꩻ အမူႏ၊ ယိုနဝ်ꩻ အခို) သꩻကိုစွယ်ꩻတဝ်း အပွုံႏပတ်၊ မဉ်ႏထီႏတရေꩻနဝ်ꩻ မဉ်လꩻ၊ ထွာလောႏဘꩻ၊ မဉ်ႏထီႏဆေ့ာꩻမဲ့ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒေါႏသꩻ၊ လောႏဘꩻ ဒေါႏသꩻနဝ်ꩻ အကုသိုလ်ႏ၊ ပေါႏထိန်ꩻတန်းမဲ့ (ပေါႏမဲ့ဣန္ဒြေႏအဲဉ်ထဝ်း)နဝ်ꩻ အကုသိုလ်ႏနိစ္စက် ယူႏပက်ဒုက္ခ။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏမဲ့ယို (ထာꩻထီႏ၊ ထာꩻထွားယို) လောႏဘꩻ ဒေါႏသꩻ ဖေႏကထွာလꩻမွုန်း၊ ထိန်ꩻခါꩻသေႏသေႏ မဲ့ဣန္ဒြေႏ၊ ထိန်ꩻခါꩻသေႏသေႏ နားဣန္ဒြေႏ၊ ထိန်ꩻခါꩻသေႏသေႏ နေ့ꩻဖူဣန္ဒြေႏ၊ ထိန်ꩻခါꩻသေႏသေႏ ဖြေꩻဣန္ဒြေႏ၊ ထိန်ꩻခါꩻသေႏသေႏ နမ်းဣန္ဒြေႏ၊ ထိန်ꩻခါꩻသေႏသေႏ သꩻဣန္ဒြေႏ။ ဆွုံꩻမꩻမဲ့၊ ဆွုံꩻမꩻနား၊ ဆွုံꩻမꩻနေ့ꩻဖူ၊ ဆွုံꩻမꩻဖြေꩻ၊ ဆွုံꩻမꩻနမ်း၊ ဆွုံꩻမꩻသꩻ၊ ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ'အကျင်ꩻဆွုံꩻမꩻ'နောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၄။ လောကကိုယို ရဟန်ꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ သꩻကိုကပေါႏလွဉ်ဒါႏ ကာႏမဝိတဲက်(ယူႏကာႏမဂွုဏ်ႏ)၊ တဏှာႏရာႏဂ လောႏဘꩻအကုသိုလ်ႏနဝ်ꩻ လက်ခံႏတဝ်း၊ နေးတဝ်း၊ ပယ်ႏထိုꩻထွူစွဉ်ႏ၊ မာꩻထိုꩻမားထွူစွဉ်ႏ၊ မာꩻဖေ့ငိမ်ꩻထွူစွဉ်ႏ၊ တွိုႏဆုဲင်ꩻချာ ဖေႏကထွာမွုန်းဒွုမ်နဝ်ꩻ မာꩻအစွိုးထဲ့ထိုꩻစွဉ်ႏ။ သꩻကိုကပေါႏလွဉ်ဒါႏ ဗျာပါဒဝိတဲက်(ဒေါသ)၊ မဉ်နိစ္စက်ပါꩻအာ ဝိဟိံသာဝိတဲက်၊ အကုသိုလ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ လက်ခံႏတဝ်း၊ နေးတဝ်း၊ ပယ်ႏထိုꩻထွူစွဉ်ႏ၊ မာꩻထိုꩻမားထွူစွဉ်ႏ၊ မာꩻဖေ့ငိမ်ꩻထွူစွဉ်ႏ၊ တွိုႏဆုဲင်ꩻချာ ဖေႏကထွာမွုန်းဒွုမ်နဝ်ꩻ မာꩻအစွိုးထဲ့ထိုꩻစွဉ်ႏ၊ ယိုနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ'အကျင်ꩻဖေ့ငိမ်ꩻ'နောဝ်ꩻသွူ။(သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ အင်္ဂုတ္တရပါဠိ၊ စတုက္ကနိပါတ်၊ ပဋိပဒါဝဂ်၊ ပဌမ-ခမသုတ်)[၁][၂]