အရေꩻမဉ်ႏတန်
"အရေꩻမဉ်ႏတန် သွီႏလိုႏသန်" ကေ-ထံ-ယူး-ဝါး သꩻသားသတ္တဝါႏ ကားကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ အခွိုꩻနွယ်ႏတွမ်ႏအခွိုꩻနွယ်ႏ ဝင်ꩻရက်ချာလွဒျာႏဝင်ꩻ ပငါပရာꩻ၊ ထိန်ꩻချာလွဒျာႏဝင်ꩻ ပငါပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အခွိုꩻအနွယ်ႏဖေႏကအာ၊ ဖေႏကတန်လဲ့ အနယ်ꩻပငါပရာꩻ ကျိုꩻစာꩻလွဒျာႏဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင်၊ ဝင်ꩻဘာႏသာႏလင်ဖုံႏလဲ့ နုဲင်းနောဝ်ꩻနေနေ၊ ဝွေꩻသီးလိုꩻမျိုꩻ ဖေႏကတန်တဲင် လိုꩻမူႏတဖြာꩻလွူးဗာႏပိုခွိုင်းယိုဖြာꩻ၊ ခွိုင်းနောဝ်ꩻဖြာꩻမꩻ၊ မဉ်ႏလွူးနွောင်ꩻအာဖြာꩻလဲ့ လꩻပါစွဉ်ႏအစွဲးအကမ်း (ထောက်ပံ့ကြေး)၊ ဝင်ꩻဆုဖေႏနေးစွဉ်ႏ ခွိုင်းယိုခွိုင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻတွမ်ႏ ဝွေꩻသီးလိုꩻမျိုꩻ ခံႏပေါင်ꩻစပ်နေးစွဉ်ႏဝင်ꩻတဲင် ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင် လိုꩻမူႏမဉ်ႏလွူးလွဉ်ပိုလဲ့ သွဉ်ဖေႏချာဒျာႏ ဝွေꩻသီးငေါဝ်းငွါ၊ လိတ်လုဲင်ꩻ၊ ကွဉ်ကꩻတွော့ꩻ အွဉ်ႏထွာလို့ဒျာႏ အလိုꩻမျိုꩻ ပါငပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဘာႏသာႏလောင်ႏလင်ကထွာဒါႏ နုဲင်းခရစ်ယာန်ႏဖုံႏတရိုꩻတောဝ်း၊ အစ္စလာမ်ဖုံႏတရိုꩻတောဝ်း ပေါႏနီဗုဒ္ဓဘာႏသာႏလိုꩻခိုနောဝ်ꩻ တောႏလမ်းတွေꩻသီးလိုꩻမူႏ လုံးဝလꩻတောဝ်း၊ ခွင်ꩻအဲဉ်ထောဝ်းတစိꩻစိꩻ၊ မဉ်ႏတောႏလမ်းနွိုင်ႏနွိုင်ႏလဲ့ တမာဝါꩻလွုမ်း ဝင်ꩻမာꩻသီထိုꩻလို့စွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏမူႏ မဉ်ႏတောႏလမ်း ဝွေꩻသီးအစ္စလာမ်လိုꩻခိုလဲ့ နွို့ဗာႏဝွေꩻသီးဘာႏသာႏတလဲင်ႏချင်ႏ၊ ထွဉ်ႏလွူးအာအာပို၊ ဝွေꩻသီးလိုꩻခိုတဖြာꩻ ပိုမဉ်ႏအောဝ်ႏစꩻငါႏလဲ့ လိုခိုတစွုမ်ꩻတစွိုꩻလွုမ်း အုံညီꩻရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ပိုစွို့ꩻစွိုꩻ့အောဝ်ႏလွဉ်စွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာဒါႏလိုꩻမူႏယို အလွိုးရလွူးနွောင်ꩻဒွုမ်ပို၊ လွူးထဲင်းရတအောဝ်ႏဒွုမ်လဲ့ ဝွေꩻသီးလွꩻကွုံꩻလိုꩻဖြားတဲင် မာꩻသီထိုꩻစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးမဉ်ႏမာꩻသီတောဝ်းနောဝ်ꩻ နီဗုဒ္ဓဘာႏသာႏမူႏကလွူးခါꩻဒါႏပိုဖုံႏယို ငမ်းအမွိုးသွင်ꩻသော့ꩻလꩻထိုꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏကိုလဲ့ခေါ်ခေါ်၊ ငမ်းဝွေꩻသီးဖေႏဗာႏအမွီႏတဲ့ခေါ်ခေါ်နောဝ်ꩻမꩻ ပေါႏနီဗုဒ္ဓဘာႏသာႏမူႏ ပိုသွတ်ꩻလဲဉ်းတဲ့ သက်ပါသက်သွတ်ꩻထိုꩻစွဉ်ႏ ကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻသွူ။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏမူႏတဖြာꩻ မဉ်ႏတောႏလမ်းသွူ အစ္စလာမ်ခိုတဖြာꩻဖြာꩻလဲ့ ကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏမူႏ အမူႏဖဲ့ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အလီꩻအလင်ꩻပါ ဝွေꩻသီးကုဲင်းထွို့ꩻသော့ꩻထံဒါႏ အစ္စလာမ်ဘာႏသာႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။ ပွိုးတမုဲင်ꩻနဲတဲင် နီဗုဒ္ဓဘာႏသာႏနောဝ်ꩻ သꩻရာႏပနဲဉ်ႏငါႏ၊ ဝင်ꩻချောက်တွိုင်ꩻတဲ့ ကုဲင်းယိုꩻငါႏ၊ သညင်ꩻဒါႏဝင်ꩻ၊ ရက်ပဲင်ꩻဒါႏဝင်ꩻ ကဲဉ်းအာအာတွော့ꩻ ဝွေꩻသီးအစ္စလာမ်ဘာႏသာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏသေထွꩻ နီဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ သꩻရာႏမောင်ꩻသဲင်နောဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻသီးကွိုꩻငေါဝ်းအွီႏ ကုဲင်းသွေꩻကုဲင်ထံဒါႏ တစွိုးတခွိုꩻလွုမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဲမ်းလိတ်သား အောဝ်ႏဟွိုန်ဗာႏဖို ပွိုင်းလဲင်းပနဲးညမားလဲဉ်း၊ ပွယ်ꩻစာꩻတောင်ႏကီꩻတဖြာꩻ ပိုမူႏ နေးအုဲင်ႏထူႏထိုꩻ အစ္စလာမ်လိုꩻခိုတဲင် တွိုႏဝင်ꩻစူကို ဝင်ꩻအံႏနွောင်ꩻနိစ်စက်အမျိုꩻမျိုꩻတဲင် တွိုႏအနာလွို တခံႏနွောင်ꩻတောဝ်းဒွုမ်နောဝ်ꩻမꩻ အုံပွေါးဝင်ꩻလွဉ်ကယ်ႏဖေႏသားလဲ့ အဲဉ်ထောဝ်းတဲင် ဗွေႏစင်ꩻတပါꩻ လွဉ်ကယ်ႏထန်ႏဖေႏလꩻယင်းအကျောင်ꩻ ဟွိုန်ဗာႏဖိုနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏနောဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ ထွားလွိုဒါႏငါႏဝင်ꩻ၊ တဖြာꩻမဉ်ႏမော့ꩻ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ တဒုံတရပ် မဉ်ႏမော့ꩻအယပ်ꩻအခုဲင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အီႏစွဲးကိုဖေႏဝင်ꩻညာꩻညာꩻ အောဝ်ႏအသောင်ဟွိုန်အာႏရꩻ တဗꩻသမ်းထဲင်းစူဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- မေႏခိုးလဲဉ်းသွူ လမ်းနောဝ်နောဝ်ꩻ နီအောဝ်ႏလမ်းထင်ꩻယို နီမေႏတမွေးတောဝ်း၊ ဝင်ꩻမေႏဒျာႏ၊ မဉ်ႏမာꩻဒျာႏနုဲင်းနုဲင်း တဆဲင်ႏတောဝ်းနီလွိုႏလွိုႏ၊ မဉ်ႏထွားလွိုဗော့ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻလဲ့ မေႏစပ်ထင်ꩻပါဒါႏလမ်းထင်ꩻ၊ ကွဲးညည ခိုးပါဒါႏ တဒုံလွုမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ မန်းငေါဝ်းတွိုင်ꩻအောဝ်ႏ "အမှိုက်ကစ ပြသာဒ်မီးလောင်"မေႏကခိုးဒါႏ ထာꩻအီႏပေႏပေႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏတအွဉ်ႏရေꩻပို့ꩻဖေ့ဖေႏတောဝ်းလဲ့ မေႏကုဲင်းခိုးထင်ႏတွိုႏပါဒါႏ ဟော်နန်ꩻလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုအတွိုင်ꩻ နီလိုꩻမျိုꩻ၊ နီဘာႏသာႏကို ကွပ်စွဉ်ႏလိုꩻတဖြာꩻဝင်ꩻနီ ကွုတ်တသဉ်ထိုꩻ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏတွော့ꩻ နီအွဉ်ဝင်ꩻမဉ်ႏတရဲးရောင်တောဝ်း၊ နီမဉ်ႏတအွဉ်ႏရေꩻထွားကိုဖေႏတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကွဲးညည တစွိုးတခွိုꩻလွုမ်း ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏ မေႏကုဲင်းခိုးတင်ႏထံဒါႏ နီတစွိုးခွိုꩻလွုမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းယိုခါခဲ့ꩻခဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏမေႏဖုံႏယို အောဝ်ႏခိုးလျမ်ႏတင်ႏလွဉ်သော့ꩻလဲက်း နီစွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻကို၊ အောဝ်ႏထီႏလွဒျာႏဝင်ꩻ ပငါပရာꩻ၊ နုဲင်းထီသိမ်ႏရွီး ဘုရာꩻဗွာလဲ့နောဝ်ꩻ၊ လွယ်ခံႏတဖျူႏမွူးလဲ့နောဝ်ꩻ၊ တနွိုင်ရေးကန်ႏတန်လဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဟံႏဗွာညောင်ႏခံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏအလူး အတအွိုဖုံႏယို ရင်းစွဉ်ႏအီႏထိုꩻမားတမွာမွာပါလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏဒုံတန်သားဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဒုံယံနယ်သားဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဝေင်ꩻပေႏကိုဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဝေင်ꩻတန်အသောင်အရင်ꩻကိုသားတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဝေင်ꩻတန်အကဲဉ်ကိုသားဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ ယိုခါဝင်ꩻမေႏအောဝ်ႏခိုးလျမ်ႏလဲဉ်းသွူ နီပအိုဝ်ႏသꩻရာႏ၊ အပိုအလီꩻ တဒါႏတောဝ်းဒွုမ်ပအိုဝ်ႏ၊ အဒုံမဉ်ꩻဆောင်ႏမဉ်ꩻငါလဲ့ ဝင်ꩻမေႏခိုးလျမ်ႏ အံႏမျောႏထံထိုꩻပါလဲဉ်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဉ်းသီး ပုဂ္ဂိုလ်ႏလိုꩻကျောင်ꩻဖုံႏလဲ့ အကျောင်ꩻမဉ်ꩻနောဝ်ꩻ အီႏတဲမ်းပယ်နေး ပအိုဝ်ႏလိတ်ငါလဲ့ အောဝ်ႏဝင်ꩻသꩻနေကပါꩻအရန်း၊ အောဝ်ႏငမ်းနေကပါꩻလွိုႏလွိုႏ၊ ပအိုဝ်ႏရွုမ်ꩻတန်၊ ပအိုဝ်ႏစက်ယွုံႏဖုံႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်တထီႏဗာႏတောဝ်းတဖြုံႏဖြုံႏ၊ လဲင်ꩻလွꩻဒေါꩻ့နေးစွဉ်ႏ အပွုံႏအမဉ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ အရေꩻတန်ကိုဒျာႏလွဉ်းလွဉ်းတဲင် နီသွီႏအောဝ်ႏလိုႏသန်ငါႏဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဗွန်ပထမကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင်နောဝ်ꩻ ဝင်ꩻယံနယ်ဖေႏလဲဉ်းသွူ နီမဲ့ဆꩻငါတခါꩻငွါတန်ဆꩻကီ ဝင်ꩻတဲမ်းပယ်ပါစွဉ်ႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်ဖြုံႏမွေးတောဝ်းနဲ့၊ သမ်းရိုꩻစွဉ်ႏကျောင်ꩻတန်ခွယ်ꩻဖုံႏတဲ့ လိတ်ပအိုဝ်ႏ တဲမ်းပယ်လွဉ်ꩻနုဲင်းနေဟောင်း ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန်ဟောင်း။ တယ်ႏကျောင်ꩻကန်ႏ၊ တရွပ်ဒုံဆောင်ႏဖုံႏတဲ့ တဲမ်းပယ်နေးဗဲင်းတွမ်ႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်၊ နောဝ်ꩻမꩻ ခေတ်ဆꩻလကိုသူꩻ ထွာအီနီသမဲင်ꩻသနယ်ဟွေး၊ လိုꩻကတယ်ႏလဲဉ်း ဘုရာꩻသားတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ကတဲမ်းလဲဉ်းကျောင်ꩻကန်ႏသားတဲ့နောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏခြွိုင်းခြွိုꩻပွုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻ အထူꩻဒေႏသ(၆)ကို တအောဝ်ႏတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုနောဝ်ꩻ အရေꩻတန်ကိုနေနေတဲင် သွီႏအောဝ်ႏလိုႏသန်တမျိုနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်းယိုမာꩻငါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏ မဉ်ႏမော့ꩻလွဉ်အယပ်ꩻအခုဲင်ႏမျိုꩻမုဲင်ꩻ၊ ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻခန်းတယောဝ်း ထွားလွိုမွိုန်းတောဝ်းဝင်ꩻ၊ စွဲးကိုဗဲင်းသွော့ဝင်ꩻ၊ ဖေႏအာႏကိုဗဲင်းသွော့ဝင်ꩻ၊ လွူးသွော့သꩻရက်ခွိုꩻသန်သန်တဲင် ခွိုꩻသမဲင်ꩻဖောႏကထွာအီ လိုꩻမျိုꩻလဲ့ တဲမ်းထွင်ႏသွော့ ဝင်ꩻစွိုးခွိုꩻလိုးယောင်ꩻ၊ ထွုံꩻစံꩻ၊ ယိုꩻယာႏ၊ အင်္ဂါႏလက္ခဏာႏဖုံႏအကျောင်ꩻ ခွေသွဉ်းတဲမ်းလိတ်သား မဲဉ်ဒေါ့ꩻငါႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နမ်းသꩻနီပါꩻ ယံချမ်ꩻသာႏ၊ ရက်ချာ/ထီႏချာ၊ ဖေႏအာႏချာ၊ စွဲးကိုချာသွော့ဝင်ꩻ စွိုးခွိုꩻဘာႏသာႏ၊ သာႏသနာႏအယပ်ꩻအခုဲင်ႏဖုံႏအကျောင်ꩻ- နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏတဲင်-[၁][၂]