ဥပေက္ခာပါႏရမီႏ
၁။ "ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ" မဟာကရုဏာႏ တွမ်ႏဥပါယ ကောသလ္လဉာဏ်ႏယို မာꩻခင်ႏကန်တဲင် အလိုႏအောဝ်ႏ၊ အလိုႏအဲဉ်ထောဝ်း သတ္တဝါႏ သင်္ခါႏရသီးအလောင်းယို အရက် အစင်ꩻ၊ သညင်ꩻ လွꩻထီႏညီႏမျတရျား ဗွိုန်ပီလွဝင်ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻဗာႏ သဖော်ꩻနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ"ဥပေက္ခာပါႏရမီႏ"သွူ။ ၂။ "ဥပေက္ခာပါႏရမီႏအကျိုꩻကဗျာ" - အရက်အစင်ꩻ - တရျားလင်ꩻငါႏ လောင်ꩻဆားထွာတွင်ꩻ - အွဉ်ႏသꩻလင်ꩻဗာႏ ဘုရာꩻလဲ့ထွာ - ချွစ်ပါသတ္တဝါႏ နိဗ္ဗာန်ႏခမ်း - ကျွꩻသမ်း ဖျော်တွိုႏငါ။ ၃။ "ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏ ပဋိပက္ခတရာꩻနောဝ်ꩻ" ဣဋ္ဌာႏရုံႏ အနိဋ္ဌာႏရုံႏ အနိဋ္ဌာႏရုံႏ နီပါꩻအလောင်းယို ထာꩻမျတ တရျားမု တအဲဉ်ထောဝ်း သꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၄။ "ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏယို" (က) ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏ (ခ) ဥပေက္ခာႏဥပပါႏရမီႏ (ဂ) ဥပေက္ခာႏပရမတ္ထပါႏရမီႏ ပွါꩻယင်း ၃-ပါꩻသွူ။ ၅။ "ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏ ၃-ပါꩻအထူꩻ (ပွိုင်းကွာႏဝင်ꩻ)" (က) နီပိုမာꩻ နီပစ္စေꩻဥစ္စာႏဖုံႏယို ကရဲးကာႏကွယ်ႏဖေႏဒါႏ သတ္တဝါႏသီးအလောင်းဖုံႏယိုလဲ့နဝ်ꩻ၊ တရဲးကာႏကွယ်ႏဖေႏဒါႏတဝ်း သတ္တဝါႏသီးဖုံႏသူꩻအလောင်းလဲ့နဝ်ꩻ မိတ်ဆွေႏရန်ႏသူႏ တခွယ်ꩻချာꩻတဝ်းတဲင် ကအွဉ်ႏဒါႏ သꩻတရျား၊ ကအွဉ်ႏဒါႏ သꩻညီႏညီႏမျမျယို ဟဲ့ꩻဗာႏ"ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏ"သွူ။ (ခ) အကျောင်ꩻပျုတွမ်ႏ နီစူခင်ႏ အင်္ဂါႏပေႏတန်ဖုံႏယိုတဲင် ကေꩻဇူꩻကအဝ်ႏဒါႏ သတ္တဝါႏသီးဖုံႏသူꩻအလောင်းယိုလဲ့ မိတ်ဆွေႏရန်ႏသူႏ တခွယ်ꩻချာꩻတောဝ်းတဲင် ကအွဉ်ႏဒါႏသꩻတရျားရျား၊ ကအွဉ်ႏဒါႏသꩻညီႏညီႏမျမျယို ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဥပေက္ခာႏဥပပါႏရမီႏ"သွူ။ (ဂ) နီအသက်ယို ကရဲးကာႏကွယ်ႏဖေႏဒါႏ သတ္တဝါႏသီးဖုံႏအလောင်းယိုလဲ့နဝ်ꩻ၊ ကရဲးကာႏကွယ်ႏဖေႏဒါႏတောဝ်း သတ္တဝါႏသီးဖုံႏအလောင်းလဲ့နဝ်ꩻ မိတ်ဆွေႏရန်ႏသူႏ တခွယ်ꩻချာꩻတောဝ်းတဲင် ကအွဉ်ႏဒါႏ သꩻတရျားရျား၊ ကအွဉ်ႏဒါႏသꩻ ညီႏညီႏမျမျယို ဟဲ့ꩻဗာႏ "ဥပေက္ခာႏပရမတ္ထပါႏရမီႏ"သွူ။ ၆။ "ဥပေက္ခာႏပါႏရမီႏတွမ်ႏ နာရဒဇာတ်တောႏ" (၁) ကတွိုႏဗြဟ္မာႏ ကွပ်မေတ္တာႏ (၂) ကဖျော်ဗြဟ္မာႏ ကရုဏာႏ (၃) ကထွာဗြဟ္မာႏ မုဒိတာႏ (၄) ဥပေက္ခာႏ ကွပ်ပွါမျာꩻဗာႏ ဗြဟ္မာႏခမ်းသူꩻ တွိုႏဖျော်စူꩻ။ အွိုးစခါကရီး အလောင်ꩻစိုး မိထိလာႏခမ်းကို အင်္ဂတိခွန်ဟော်ခံꩻ အောဝ်ႏအုပ်ချုက်အယံတွင်ꩻ အင်္ဂတိခွန်ဟော်ခံꩻ အပိုမူႏရုဇာႏနောဝ်ꩻ ပညာႏထာꩻဒါႏလဲ့တန်၊ ထာꩻယူႏလဲ့မွေး၊ ထာꩻစွေးလဲ့မဲဉ်ႏ၊ ဉာဏ်ႏလဲ့ယံနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏတနီꩻခါ အဖါအင်္ဂတိခွန်ဟော်ခံꩻနောဝ်ꩻ ယွုမ်းအမတ်ငေါဝ်းတဲင် လွေꩻဆယ်ꩻကပ်ခန်း မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကဿပတက္ကတွဉ်ꩻထျꩻတဲင် တက္ကတွဉ်ꩻဟော်ꩻဖေႏ "ကုသိုလ်ႏ အကုသိုလ်ႏ ဟောဝ်ကျိုꩻကုဲင်ကျိုꩻ တအဲဉ်ထောဝ်း၊ မွိုးဖါဆရာႏ တအဲဉ်ထောဝ်း၊ ဘဝငါလဲ့ တအဲဉ်ထဝ်း၊ ကုသိုလ်ႏလဲ့ မာꩻခရာႏတလိုႏတောဝ်း" ဟော်ဖေႏတရာꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ယွုမ်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ထာꩻယူႏမာႏ မိစ္ဆာႏဒိဋ္ဌိသꩻယို နွို့ထိုꩻခန်းဒျာႏတဲင် သေရွုမ်ꩻ ကမာꩻအကုသိုလ်ႏ၊ ပျောႏရွုမ်ꩻ ကာႏမဂုဏ်ႏ စွုမ်ႏနီꩻစွုမ်ႏဟာနဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ အပိုမူႏ ရုဇာႏနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏထာꩻယူႏမွေး၊ ထာꩻစွေးမဲဉ်ႏ သမ္မာဒိဋ္ဌိထာꩻယူႏတဲင် အဖါခွန်ဟော်ခံꩻ ထာꩻယူႏမာႏ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသꩻယို ယံထိုꩻမားနောဝ်ꩻ ကုသိုလ်ႏ အကုသိုလ်ႏအကျိုꩻတရာꩻ အဝ်ႏဒျာႏအကျောင်ꩻ ဟော်ꩻခြုဲင်းနယ်ဖေႏ အမျိုꩻမျိုꩻ၊ ရိုꩻဖေႏအစားစား အနယ်ꩻနယ်ꩻလဲ့ တလꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ အပိုမူႏရုဇာႏနောဝ်ꩻ ခေါက်ဝုဲင်ႏစွဉ်ႏ အရပ်သွစ်ꩻမျက်နာႏတဲင် ဓိဋ္ဌာန်ႏတောင်ꩻပြန်ႏခန်းနုဲင်းယို- "ရဟန်ꩻပုဏ္ဏာꩻ လူꩻဗြဟ္မာႏသီးသီးဖုံႏဟွေး- ကျွꩻလွဉ်ယိုကိုတဲင် နေးတွမ်ႏနမ်းစွန်ꩻ ပငါပရာꩻ နီဖါထာꩻယူႏမိစ္ဆာႏယို ယံစွဉ်ꩻထိုꩻခန်းနော"ဓိဋ္ဌာန်ႏတွိုင်ႏတယ်ႏခန်းနုဲင်းယိုသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻ နာရဒဗြဟ္မာႏလဲ့ ဖန်ဆင်ꩻလင်ꩻနမ်းရသေ့ꩻ ဗုဲင်သောဝ်ႏဖေ့ꩻ ရုံႏသင်္ကန်ꩻတွော့ꩻ လင်ꩻဟော်ꩻဖေႏခန်း အင်္ဂတိခွန်တရာꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်တန် ကထင်ႏနာႏဗာႏ ဗြဟ္မာႏရသေ့ꩻတရာꩻတဲင် ထာꩻယူႏမွေး ထာꩻစွေးဒါႏ သမ္မာဒိဋ္ဌိသꩻ နွို့သော့ꩻချာယင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နာရဒဗြဟ္မာႏယို ကွပ်ပွာꩻမျာꩻ အားထုတ်ဖြဲ့ꩻထဲမ်ဗာႏ ဥပေက္ခာႏ ပါႏရမီႏနောဝ်ꩻမꩻ ထင်ႏထွာဗာႏ ဗြဟ္မာႏ၊ တွိုႏထင်ႏဗာႏ ဗြဟ္မာႏခမ်းနောဝ်ꩻသွူ။[၁][၂]