Nonmetal (ဓာတုဗေဒ)

ရွမ်ဖြုဲင်ꩻယိုနောဝ်ꩻ စေဖွင်ꩻရီးရီး ဒြပ် ၊ဒြပ်စင် တွမ်ႏ ဒြပ်စင်အကိုကပါဒါႏ အဲစ်တမ် Atom ၊ အဲစ်တမ် အကိုကပါသော့ꩻဒါႏ ပရိုတွန် Proton ၊ ပရိုတွန်အဆေ့ꩻအအာ အလꩻ ဟဲ့ဖန်မုဲင် Atomic Number တဲင် Atomic Number ဆေ့ꩻအာအလꩻ ခွဲꩻဖြယ်စီႏခြပ်လွေꩻဒြပ်စင်ပေါင်ꩻစွုမ်ႏ ကစုခြွဉ်းသော့ꩻဒါႏဇယားကွက်ခရာႏ အအဲဉ်ႏဖုံႏလွုမ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒြပ်စင်လှည့်အလꩻအလှည့်မဲဉ်ႏဇယားကွက် Periodic Table ကိုနောဝ်ꩻ Metals တွမ်ႏ Non-metals ဖုံႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

ဓာတုဒြပ်စင်ဇယားကွက် ကရိုနောဝ်ꩻ အက်တမ်နံပါတ် အစီႏအစဲဉ်ႏအလꩻ ကအွဉ်ႏစဲဉ်ႏစီႏလွေꩻ အက်တမ်အစွိုꩻ (ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဓာတုဂုဏ်ႏသတ္တိဖုံႏ) ယို Column ရဲဉ်ႏကီလအတွိုင်ꩻ ဖေႏကပေါ်ႏလွဉ်တဲင် ကစီႏရဲဉ်ႏသေꩻခါꩻ အကွက်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ ဓါတုဒြပ်စင်အလှည့်အလꩻအလှည့်မဲဉ်ႏဇယားကွက် Periodic Table နောဝ်ꩻသွူ။

ဒြပ်စင်အလှည့်အလꩻအလှည့်မဲဉ်ႏဇယား Periodic Table အကို ကရဲဉ်ႏကီလအမိဉ်ꩻ ဒြပ်စင်ဖုံႏကိုကပါသော့ꩻဒါႏ တဲႏစွဉ်ႏ အစုအဗူႏ ၁၄ ဗꩻလွေꩻ အစု ၁၆ ကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ဒြပ်စင်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ သတ္တုတမွေးတောဝ်း Non-Metals ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ Metal ကရိုꩻနောဝ်ꩻ - ၁။ အရောင်ႏတဆောဝ်ဗာႏ။ ၂။ ကပါသော့ꩻဒါႏဒြပ်ဖုံႏ ဒဲဉ်းအရန်းထိုဗာႏ။ ၃။ မာꩻပျာꩻဗွိုဗွိုလꩻ၊ မာꩻတဖြွိꩻပေႏပေႏ ယွေးသွေထွူ မာꩻလꩻဖေႏကထွာပိဉ်လီႏလီး နုဲင်း လူႏ။ ၄။ Heat အလျားတွမ်ႏ Electric Current တျာႏမေႏကာႏလွေꩻနွောင်ꩻဗာႏ။

နောဝ်ꩻမꩻ Non- Metals အစားကထွာ ဒြပ်စင်ဖုံႏနောဝ်ꩻ Heat အလျား တွမ်ႏ Electric တျာႏမေႏ ဖုံႏ အီႏကာႏလွေꩻနွောင်ꩻတာႏ ဂုဏ်ႏသတ္တိအထီအသွီႏတပါတောဝ်းသွူ။ တပီဗွိုန်တောဝ်း သတ္တု Metals ဖုံႏတဲင် အဂုဏ်ႏသတ္တိ အထီအသွီႏနောဝ်ꩻ ဖွန်ႏခြွုမ်ႏကနိဉ်ႏယိုꩻစားဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မာꩻလျားထွူ မိဉ်ႏမာꩻနုဲင်းထာꩻဖြွီꩻပေႏပေႏပုံႏ ဖေႏကယွေးသွေပေႏထိုꩻပိဉ်လီးလီးနောဝ်ꩻလဲ့ တယိုꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်း အီႏမာꩻပျာꩻဗွိုဗွိုပေႏတဲ့ တယိုꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သတ္တုတမွေးတောဝ်း ဒြပ်စင်မျိုꩻဖုံႏယို အခွꩻအလျားပုံႏမှန်ႏအခေႏအနေႏကအောဝ်ႏဒါႏ လမ်းခန်ꩻကိုငါမိဉ်ႏတဲ့ ဒြပ် (ခယ်ꩻ၊ ရိုꩻရိုꩻ၊ အလွီး) အခေႏအနေႏ သွံရပ် အကို အောဝ်ႏနွောင်ꩻအခေႏအနေႏ နီရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ Oxygen အောက်သီစေဉ် နောဝ်ꩻထွာနွောင်ꩻအလွီးအခေႏအနေႏလွုမ်ꩻတဲင် Carbon ကာဗွန်နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏနွောင်ꩻ အခဲꩻအခေႏအနေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ Oxygen တွမ်ႏ Carbon ယိုနီမျိုꩻယို အရောင်ႏတဆောဝ်နုဲင်း သတ္တုရောင်ႏ တွမ်ႏ အရောင်ႏအီႏဆဲစ်ပြန်ႏချာနွောင်ꩻအစွန်ꩻအထီတအောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုနီမျိုꩻ ဓါတ်တိုꩻကိန်ꩻအမုဲင် Oxidation Number နောဝ်ꩻ + -၄ -၃ တွမ်ႏ -၂ ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။

မော်လီစျူး ကရိုꩻနောဝ်ꩻအက်တမ်စွုမ်ꩻစွိုꩻတစွိုꩻအကို ကပါသော့ꩻဒျာႏ ဓါတုပြန်ႏချာနွောင်ꩻစွန်ꩻပါ ဓါတုဒြပ်ပေါင်ꩻကို အပေႏသွတ်ꩻအခေႏခံယူနစ် Unit နောဝ်ꩻသွူ။

Ref: Scientific articles from Google

& ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား(www.thanlonnge.net)