စီꩻပွာꩻရေꩻ

စီꩻပွာꩻရေꩻ (မွေးတဝ်းလဲ့) လွိုင်ႏအာတာႏစနိစ် (အိန်းကလေတ်: Economy) နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထေမာꩻထန်ႏကွန်ႏ၊ ဖန်းဖြယ်ဖြေ့ꩻလီ (မွေးတဝ်းလဲ့) ဖြေꩻစာကူꩻကားချာငါ ကွန်းအစားစား တောမ်ႏ အွဉ်ႏထွော့ချက်ကအဝ်ႏဒါႏ ကွန်ႏတခြိုꩻဖုံႏ တောမ်ႏ ဝန်ဆောင်မုဖုံႏယို ဟံႏနယ်ႏတဗာႏအကို နမ်းခြောင်ꩻကိုႏစာႏလယ်ႏဖုံႏ အဝ်ႏထူႏသုင်ꩻဖေႏ စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။ စီꩻပွာꩻရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ နမ်းခြောင်ꩻတင်ကိုႏစာႏလယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏပါသော့ꩻဒါႏ အုံထွိုင်ႏတနွောင်းခေါ်သား၊ စီꩻပွာꩻရေꩻထာꩻမာꩻတန်သား၊ အစွိုꩻအဗူႏဖုံႏ (တဝ်းလဲ့) အစိုႏရအစွိုꩻအဗူႏဖုံႏကိုသွူ။ တဖဲ့ꩻတောမ်ႏတဖဲ့ꩻ ဖြေꩻစာကူꩻကားဖလူႏလုဲင်ႏဝင်ꩻသားနဝ်ꩻ အွောန်ႏထွော့ဖေႏ ကွန်ႏအငိုꩻ ရွဉ်တန်ႏငိုꩻတဗာႏတဲင် သꩻဖော်ꩻမဉ်ႏတူႏနဝ်ꩻ ထွာလွဉ်အဖြေꩻအစာ စီꩻပွာꩻတမျိုꩻဒျာႏသွူ။

ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းထီအလွောက်ꩻ စီဒီပီတန်ႏဖိုꩻ (၂၀၂၀) (Purchasing power parity – international dollars)

•   >50,000
•   35,000–50,000
•   20,000–35,000
•   10,000–20,000
•   5,000–10,000
•   2,000–5,000
•   <2,000
•   Data unavailable

စီꩻပွာꩻရေꩻစနိစ်တဗာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ အွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻမုꩻ၊ ပညာႏရေꩻ၊ အနယ်ꩻပညာႏထင်ႏထိုမုꩻ၊ သမဲင်ꩻရဲဉ်ႏ၊ လိုꩻအစွိုꩻအဗူႏ၊ ခမ်းထီရေꩻ ဖြွမ်းဗူႏပုင်ႏတောမ်ႏ ဥပဒေႏစနိစ်၊ ဟံႏယာႏအပုင်ႏအငုဲင်ꩻ၊ သဘာႏဝအရွီးခိုႏအဝ်ႏသော့ꩻမုꩻ ဂေဟစနိစ် စတဲင်အခေႏခံႏအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏ ထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏခွုမ်မာꩻမုꩻ လꩻလဒ်အဖြေႏဒျာႏသွူ။

တဲက်ထွားစီꩻပွာꩻရေꩻအနယ်ꩻဖုံႏ

တဲက်ထွားအီ ခမ်းထီတဖြုံႏဖြုံႏ စီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ တဲက်ထွားနယ်ꩻ အဝ်ႏအာတန်သွူ။ အနယ်ꩻနဝ်ꩻဖုံႏအကို အချက်လ့ယိုဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။

• ထူႏသုင်ꩻသား သုင်ꩻစုဲင်ႏမုꩻ (Consumer Spending)
• လုဲင်ႏရွဉ်ခန်နုံꩻ (Exchange Rate)
• ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမုꩻတဗာႏ စီဒီပီ (GDP per capital)

စီအဲဉ်ပီ (GNP)

• စတော့ဆေꩻကွက်ꩻ (Stock Market)
• (ရွဉ်)အအေႏနုံꩻ (Interest Rate)
• ခမ်းထီနီး (Government Debt)
• ရွဉ်ပီႏဖောင်းပွမုꩻအာႏ (Rate of Inflation)
• ထာꩻမာꩻအဝ်ႏတဝ်းသားဆေ့ꩻအာ (Unemployment)
• ဖလူႏလုဲင်ႏကွန်ႏဟန်ချက် (Balance of Trade)

ကမ္ဘာႏလောင်းခမ်းထီဖုံႏ စီဒီပီတန်ႏဖိုꩻအခေႏနေႏ ၂၀၂၀။ This map shows the gross domestic product (GDP) per capita for every country (2020).

1. စီဒီပီ

"စီဒီပီ"(Gross Domestic Product, GDP) ခမ်းကိုထေမာꩻနွောင်ꩻအာႏခြွဉ်း နဝ်ꩻ ထွားသွူ ခမ်းနဝ်ꩻတဖြုံႏဖြုံႏ စီဒီပီတန်ႏဖိုꩻတဲင် တဲက်ထွားရမ်ꩻအီနွောင်ꩻ ခမ်းနဝ်ꩻစီꩻပွာꩻရေꩻ ပမာႏဏအခေႏနေႏသွူ။