ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ
ဘုရာꩻပွင်ꩻခိန်ႏ၊ ဘုရာꩻသာႏသနာႏ မီႏအဝ်ႏတောင်ႏလေနေကဒွိုန်းခိန်ႏနဝ်ꩻ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏသီး တပွင်ꩻနွောင်ꩻတဝ်း(ထုင်ꩻစံႏတအဲဉ်ထဝ်း) နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏနဝ်ꩻ တပွင်ꩻတဝ်း ဘုရာꩻသာႏသနာႏတောႏကို နဝ်ꩻသွူ။ သာႏသနာႏတောႏတအဝ်ႏတဝ်း(သာႏသနာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ)ခိန်ႏ ကထီႏကသေငါꩻဒါႏ မဂ်ဖိုလ်ႏ၊ နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏ(ဘုရာꩻပေႏ) နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါပွင်ꩻခိန်ႏ
မွဉ်းဖျင်ဘုရာꩻတပွင်ꩻတဝ်း (သံဝဋ္ဋကပ်)သုညကမ္ဘာႏကိုလဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏတပွင်ꩻတဝ်း နဝ်ꩻသွူ။ ပွင်ꩻဒျာႏ (ဝိဝဋ္ဋကပ်)အသုညကမ္ဘာႏကိုတဲင် ကုဲင်းပွင်ꩻဒျာႏ ဘုရာတဆူႏတွမ်ႏတဆူႏခါႏ သာႏသနာႏ ကဖေ့ဝုဲင်ꩻထိုႏခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏသီးဖုံႏအကို မာတင်္ဂပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏနဝ်ꩻ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻပစ္စေကဗုဒ္ဓါတဆူႏဒျာႏ နဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံသတင်ꩻသွုံꩻ မဗော့ꩻမညာꩻတွမ်ႏ ရာႏဇဂြိုဟ်ႏခမ်းထျꩻ ဗꩻတွိုႏထံစွဉ်ႏဒျာႏ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဂေါတမနီဘုရာꩻလောင်ꩻ ကလွူးဖွာꩻလင်ꩻခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ တိန်ႏထီႏဗာႏ လူꩻတနံသီးဖုံႏ လွေꩻပူႏဇောႏကန်းတော့ꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻ "သွꩻသီးဖုံႏဟွေး လောကလိုꩻအခမ်းကို ဘုရာꩻပွင်ꩻလဲဉ်းတဲ့" တိန်ႏဟွိုန်ဗာႏ ငဝ်းနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏလဲ့ သတိꩻလꩻခန်း နမ်းအသက်တန်ꩻလို့ထိုꩻလဲဉ်းအကျောင်ꩻ နဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻမꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏလဲ့ ကျွꩻကာထင်ႏ ဟိမဝန္တာႏ တခြာတန်အကို၊ မဟာပပါတကောင်းလောင်းတဲင် ကူꩻခန်း ပရိနိဗ္ဗာန်ႏ နဝ်ꩻသွူ။[၁]
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏသီးနဝ်ꩻ ယလဲင်ႏလဲင်ႏလဲ့ ပွင်ꩻတဆူႏဒျာႏ၊ ယလဲင်ႏလဲင်ႏလဲ့ ပွင်ꩻအဆူႏပဉ်ရေင်ရေင်တဲ့ အဝ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပဒုမဒေႏဝီႏအပိုခို (၅၀၀)နဝ်ꩻတဲ့ ထွာလို့စွဉ်ႏ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏ တလဲင်ႏချင်ꩻ၊ ဆဒ္ဒလွန်ခွန်ဟော်ခံꩻ ဝတ္ထုကိုနဝ်ꩻလဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏ (၅၀၀)ခွဲးကျုံႏတဝင်ꩻ အဝ်ႏပါ၊ မဟာကပ္ပိနခွန်ဟော်ခံꩻ ဝတ္ထုကိုလဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏ အဆူႏပေါင်ꩻတရေင်ခွဲကျုံႏတဝင်ꩻအကျောင်ꩻ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မီႏစာႏနာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏသီးနဝ်ꩻ ပွင်ꩻတပါꩻစားလွုမ်ꩻ မွေးတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏသီးဖုံႏနဝ်ꩻ ဖြဲ့ꩻဗာႏပါႏရမီႏ နီသင်ႏခေႏပုဲင် ကမ္ဘာႏတသဲန် နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသီး အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဘဝနဝ်ꩻ ခွန်ခွိုꩻ၊ ပုဏ္ဏာꩻခွိုꩻ၊ သူဌေꩻသူႏကျွယ်ႏခွိုꩻအကို တမျိုꩻတဝ်းလဲ့တမျိုꩻ သဲင်ꩻထွာဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ဗောဓိဆုꩻ
မွဉ်းဖျင်မီႏထွားနုဲင်း ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ ကျမ်ꩻကန်ႏကိုအလꩻ ဗောဒိဆုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသွံမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၁။ သမ္မာသမ္ဗောဓိဆုꩻ = ယံကထွာ သဗ္ဗညုဘုရာꩻအကျောင်ꩻ ကကွီဒါႏဆုꩻ၊
- ၂။ ပစ္စေကဗောဓိဆုꩻ = ယံကထွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဘုရာꩻပေႏအကျောင်ꩻ ကကွီဒါႏဆုꩻ၊
- ၃။ သာဝကဗောဓိဆုꩻ = ယံကထွာ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ တပဲ့ꩻသာႏဝကအကျောင်ꩻ ကကွီဒါႏဆုꩻ၊
နိယတ ဗျာႏဒိတ် (၅)ပါꩻ
မွဉ်းဖျင်ပစ္စေကဗောဓိဆုအလꩻ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဝ်ꩻ -
- ၁။ ထွာဗာႏမနုဿလိုꩻပို၊
- ၂။ ထွာဗာႏ လိုꩻခို၊
- ၃။ ဝုဲင်ႏပူႏဇောႏဖိုဗာႏ ဘုရာꩻ (မွေးတဝ်းလဲ့) ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏ (မွေးတဝ်းလဲ့) ဗွေႏဘုရာꩻသာဝက တပဲ့ꩻတပါꩻပါꩻ ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။
- ၄။ စွဉ်ꩻကြယ်ꩻဗာႏဖို အသက်၊
- ၅။ မဲဉ်ထွာမွေးမွေးဗာႏဘုရာꩻ - စတဲင် အင်္ဂါႏယိုငတ်ꩻပါ ဗွေပြဲ့ꩻစွုံႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ဘုရာꩻတောမ်ႏပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏကွာႏဝင်ꩻပုင်ႏ
မွဉ်းဖျင်ဘုရာꩻလောင်ꩻနဝ်ꩻ အင်္ဂါႏ(၈)ပါꩻ ဗွေပြဲ့ꩻစွုံႏမꩻ ထွာလꩻဘုရာꩻ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏနဝ်ꩻ အင်္ဂါႏ(၅)ပါꩻ ဗွေပြဲ့ꩻစွုံႏမꩻ ထွာလꩻပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏ နဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဘုရာꩻလောင်ꩻနဝ်ꩻ (အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ) ဖြဲ့ꩻဗာႏ ပါႏရမီႏ လစ်ꩻသင်္ချေႏပုဲင် ကမ္ဘာႏတသဲဉ် နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏအလောင်ꩻနဝ်ꩻ (အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ) ဖြဲ့ꩻဗာႏပါႏရမီႏ နီသင်္ချေႏပုဲင် ကမ္ဘာႏတသဲဉ် နဝ်ꩻသွူ။ ဘုရာꩻလောင်ꩻနဝ်ꩻ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဘဝ ထွာဗာႏ ခွန်ခွိုꩻတွမ်ႏပုဏ္ဏာꩻခွိုꩻ နီမျိုꩻလွုမ်ꩻ နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသီး အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဘဝနဝ်ꩻ ထွာဗာႏ ခွန်ခွိုꩻ၊ ပုဏ္ဏာꩻခွိုꩻ၊ သူႏကျွယ်ႏခွိုꩻ သွံမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဘုရာꩻနဝ်ꩻ သဲစ်ကလꩻမဂ်၊ လꩻဖိုလ်ႏတဲင် တလဲင်ႏချင်ꩻ လꩻသွူးစွဉ်ႏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတောႏ တောမ်ႏ အာသယာ နူသယဉာဏ်ႏ၊ ဣန္ဒြိယ ပရောပရိယတ္တ ဉာဏ်ႏ (အသာဓာရဏ ဉာဏ်ႏ) ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စကဗုဒ္ဓါႏနဝ်ꩻ သဲစ်ကလꩻမဂ်၊ လꩻဖိုလ်ႏတဲင် လꩻပါသွူးစွဉ်ႏ ပဋိသမ္ဘီဒါ၊ အဘိညာဉ်ႏ၊ သမာႏပတ် စတဲင် ဉာဏ်ႏတံꩻခိုꩻ၊ ဈာန်ႏတံꩻခိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဘုရာꩻစွုမ်ႏဆူႏစွုမ်ႏဆူႏနဝ်ꩻ ခွုင်းကထီႏကသေခါꩻအတွိုင်ꩻ ဟော်ꩻနယ်ဖေႏချာ၊ ကယ်ႏချွစ်ချာဒါႏ သတ္တဝါႏသီးဖုံႏ နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏနဝ်ꩻ ဟော်ꩻချာꩻဖေႏဒါႏတဝ်း သတ္တဝါႏသီးနဝ်ꩻသွူ။ ကျမ်ꩻကန်ႏအကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဝ်ꩻ သေလယ်ႏကွို့ꩻ အတ္တရသလွုမ်ꩻ၊ သေပါတဝ်း ဓမ္မရသ နဝ်ꩻသွူ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသေကီ တရာꩻသဘောꩻတရာꩻဖုံႏလဲ့ အီႏဟော်ꩻဖေႏချာနဝ်ꩻ ဒါႏတဝ်း နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။[၂][၃]