ပအိုဝ်ႏဒေႏသ ဟံႏပထဝီႏ

နီပအိုဝ်ႏဖုံႏယို အဝ်ႏအုံအာဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ အခဝ်နဝ်ကိုသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻစွောန်ႏ စောက်ꩻတနျာႏခမ်းနယ်ႏ ကူထျꩻသွူ။ မျန်မာခမ်းထီ အခဝ်နဝ် ဝေင်ꩻသထွုံႏဒေႏသယိုလဲ့ ပအိုဝ်ႏလိုꩻခွိုꩻဖုံႏ အဝ်ႏအုံအာ ဇာႏတိခင်ႏလမ်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒေႏသနဝ်ꩻကိုယို အုံမန်းအာငါႏထာꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻသီး မဉ်းအဝ်ႏအုံလမ်းကိုယိုမꩻ ဒေါ့ꩻပအိုဝ်ႏနေႏ ကဉ်းအာအာသွူ။ ကရိုꩻဒါႏပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻကိုယို မဉ်ႏခွဲး တွမ်ႏခမ်းရင်ꩻသား အလောင်ႏလင်နဝ်ꩻ ယပ်ꩻငါႏလဲဉ်းသွူ။ ပအိုဝ်ႏဖုံႏ ကအဝ်ႏအုံဒါႏဒေႏသဖုံႏယို ပါတွမ်ႏဟမ်ႏပုံႏ အီးဖောႏနယ်နဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏဌာႏနီႏနဝ်ꩻ ခတွို့ꩻဖဲ့ꩻခမ်းကူယို ခကွဉ်ႏလောင်ဂျီစျု့ ၉၆−ဒီဂရီ ၃၀-မိနစ် တွမ်ႏ ၉၇−ဒီဂရီ ၄၅-မိနစ်၊ ခထင်ꩻလတ္တီစျု့နဝ်ꩻ ၂၁−ဒီဂရီ ၃၀-မိနစ် တွမ်ႏ ၁၉−ဒီဂရီ ၃၀-မိနစ်ခါႏ အဝ်ႏနုဲင်ႏနဝ်ꩻကိုသွူ။ ကရိုꩻဒါႏ ခမ်းအကူအနား အထန်ႏယို ခမ်းရင်ꩻသားအလင် ဓနုꩻ၊ တောင်ႏရွိုꩻ၊ ဖြဝ်ꩻ၊ စောက်ꩻ တွမ်ႏ လိုꩻခွိုꩻအလင်ဖုံႏ အဝ်ႏအုံအာနဝ်ꩻသွူ။

ကရိုꩻခါဒါႏဒေႏသ အကူကိုယို အကဲဉ်ကိုနဝ်ꩻ နောင်ရွီႏအင်းလေးဒေႏသကို လိုꩻဖြာꩻ(၁၂၀၀၀)ကာႏတဝ်ႏ မန်းနောင်ဖုံႏအဝ်ႏအုံ နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း နောင်ဒေႏသ အသောင်ရင်ꩻနဝ်ꩻ ဟမ်ႏဩႏဇာႏကဟဝ်ꩻဒါႏ ကောင်ခါႏ ကောင်ရွေꩻ တွမ်ႏ ဒုံ ၊ ဝေင်ꩻ ဖုံႏနဝ်ꩻကိုယို ဖြောဝ်ꩻဖုံႏအဝ်ႏအုံဒျာႏသွူ ။ ပအိုဝ်ႏဖုံႏယို အုံအာဒျာႏ ကောင်ရွေꩻ ကောင်လောင်း တွမ်ႏ ကောင်ခါႏ ထာꩻတွောင်း ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ ။ ကရိုꩻဒါႏခမ်းအကူအနားကိုယို လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၇၅-အခဲင်ႏ နဝ်ꩻ ထွာꩻဒျာႏပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ဖုံႏသွူ ။ ဝေင်ꩻနယ်ႏမောက်ꩻမုဲင်ႏ ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏမွိုင်ꩻနုဲင်ꩻ ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏလင်ꩻခွိုꩻ တွမ်ႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏမွိုင်ꩻပန်ႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖုံႏယိုလဲ့ ပအိုဝ်ႏဖုံႏအဝ်ႏအုံသွော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ ။ နဝ်ꩻထွူ တကာႏတဝ်း ရောက်ꩻစောက်ꩻ ၊ ယေႏငန်ႏ ၊ မွိုင်ꩻပွဉ် ၊ စံꩻကာꩻ တွမ်ႏ မွိုင်ႏပြုဲင်ꩻ နယ်ႏဖုံႏယိုꩻလဲ့ အဝ်ႏအုံႏဒျားသွူ ။ ဝေင်ꩻနဝ်ꩻဖုံႏယို ပနဲးတန်ကဲးဗာႏအလွောက်ꩻ စဝ်းဖား ဖုံး အုပ်ချုပ်လွေꩻ သွူ ။ ပအိုဝ်ႏကအဝ်ႏအုံဒါႏ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏယိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻခွိုꩻ အဝ်ႏအိုပ်ချုတ်ဒျာႏသွူ ။ ဘန်းယဉ်ႏ ၊ နောင်မွန် ၊ နမ်းခုတ် ၊ စကွယ် ၊ ကျိုင်းခမ်း ၊ လွယ်လဲမ် ၊ ဘော်နင်း ဒေႏသဖုံးယို ပါလွေꩻခန်း ဟမ်ႏထာႏဝကိုဒေႏသ နဝ်ꩻမ အွိုင်ႏနယ်ႏ ဖြားဒုံဖုံႏ အုပ်ချုပ်လွေ သွူ ။ ကရိုꩻဒါႏ ဟမ်းကိုဝ ဒေႏသ ကို ပအိုဝ်ႏကအဝ်ႏအုံꩻအာဒါႏနဝ်ꩻ ပွေးလှ ၊ ဘော်ဆိုင်း ၊ နမ်းခုတ် ၊ ပင်မီႏ ၊ လွယ်မောꩻ ၊ နမ်းတုတ်ꩻ ၊ ပင်ႏတရား ၊ ကျုံး ၊ သာမုဲင်းခမ်း ၊ လွယ်အီး ၊ နမ်းခိုင် တွမ်ႏ မောရွာဒုံဖုံႏ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ ။ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ဖုံႏ အီးလꩻ လိုꩻစရင်ꩻနဝ်ꩻ အယပ်ꩻငါႏသွူ ။ ဖြဝ်ꩻလိုမျိုꩻ အုပ်ချုပ်ꩻရေꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ နွောင်ꩻအံႏငါႏ ပအိုဝ်ႏဖုံႏသွူ ။ အံႏနွောင်ႏခံႏဗာႏ ပအိုဝ်ႏ ယဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖြဝ်ꩻဒါႏစွုမ်ႏထာꩻတွော့ꩻ ကွဉ်ꩻကꩻပါဖြဝ်ꩻဆဲင်ꩻခွမ်ꩻလာတဲင် ခံႏထူႏထွာထိုꩻဒျာႏ ဖြဝ်ꩻလိုမျိုꩻဖုံႏလဲ့အဝ်ႏသွူ။

၁၈၉၇ - ဗာႏ နေင်ႏတွင်ꩻ ဟမ်ႏကိုဒေႏသယို ပအိုဝ်ႏလိုꩻခွိုꩻအဝ်ႏ ၄၃-အခဲင်ႏ တဲင် ခင်ႏလမ်းဒေႏသ နဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻအလင် ၂၀-အခဲင်ႏ အဝ်ႏအုံဒျာႏနေနေသွူ ။ လွယ်လုံကို ပအိုဝ်ႏ အဝ်ႏ ၅၇-အခဲင်ႏ ၊ လွယ်အီးဒေႏသနဝ်ꩻ ၇၀-အခဲင်ႏ ၊ လွယ်မောဒေႏသ နဝ်ꩻလဲ့ ၇၈-အခဲင်ႏ ၊ နမ်းခိုင်ဒေႏသ နဝ်ꩻ ၉၀-အခဲင်ႏ ဖုံႏယို အဝ်ႏဖိုဗာႏနဝ်ꩻသွူ ။ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ ဝေင်ꩻဝန်ႏ ယိုလဲ့ ပအိုဝ်ႏစဲစ်စဲစ်ဒျာႏသွူ ။ ၁၈၉၇-ဗာႏနေင်ႏ နဝ်ꩻ မွိုင်ႏပွဉ်နယ်ႏကို ၅၆-အခင်ႏယိုပအိုဝ်ႏဖုံႏဒျာႏသွူ။ ဖြဝ်ꩻခမ်းအုပ်ချုပ်ရေꩻအစွိုꩻနွို့ ဖြောဝ်ꩻစဝ်းဖား ဖုံးရိုꩻ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻ လိုꩻစရင်ꩻ အဝ်ႏ ၈၅-အခဲင်ႏ ခကီ ဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ မွိုင်ꩻနုဲင်ႏ ဒေႏသယို ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဆေ့ႏလွဉ်သွူ ။ အကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ ခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ ချင်ꩻချင်ꩻ ဗွောတ်ႏလဲဉ်းဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၄၈-ဗာႏနေင်ႏ ခွေသွဉ်းကလွေꩻတွိုႏခိန်ႏ နဝ်ꩻ မွိုက်နုဲင်ႏ ဒေႏသယို ဒေါ့ꩻပအိုဝ်ႏငွေါဝ်ႏ ပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏ အဝ်ႏထီႏလွေꩻဗာႏသွူ ။ ဆုဲင်ꩻသွတ်ႏကသေꩻထွꩻနဝ်ꩻ နဝ်ꩻကိုတွမ်ႏခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻမျိုꩻ အလင်ꩻဖုံႏ ကဗွောတ်ႏ လဲဉ်ႏဒျာႏ ပအိုဝ်ႏဖုံႏယို ခံႏထွူႏလီꩻလီꩻဒျာႏပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻတဲ့ꩻ အဝ်ႏတောႏလန်ႏလွိုဆန်ဒျာႏ စဝ်းဖား ပဒေႏသရာဇ်ဖုံႏသွူ ။ ငီꩻဒျာႏ တွမ်ႏပအိုဝ်ႏပဒေႏသရာဇ်တောႏလန်ႏ ရေꩻသားဖုံႏ နဝ်ꩻသွူ ။၁၉၃၁-ဗာႏ နေင်ႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻအလꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းခဝ်နဝ် ယို လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ အဝ်ႏ ၈၇၁၂၃၀ − ဖြာꩻ နဝ်ꩻသွူ။ စရင်ꩻနဝ်ꩻကိုယို လိုꩻဒေါ့ꩻဒါႏ စောက်ငွေါဝ်း နဝ်ꩻ ၁၇၈၇၆၂-ဖြာꩻ တွမ်ႏ ၁၅၃၉၅၆-ဖြာꩻယို ဒေါ့ꩻပအိုဝ်ႏငွေါဝ်ႏငွါဖုံႏသွူ ။ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻယို ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ ပါထွိုꩻဒျာႏ ကဒေါ့ꩻဒျာႏစောက်ငွေါဝ်းခွိုꩻနွယ်ႏ စရင်ꩻကိုသွူ ။ ခွိုꩻနွယ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ဖြောဝ်ꩻခမ်း လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻစရင်ꩻ ၂၀-အခဲင်ႏ သွူ ။ နဝ်ꩻကိုယို ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻခွိုꩻနွယ်ႏ ၈၆-အခဲင်ႏ အဝ်ႏပါသွော့ꩻသွူ။

ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏအခဝ်နဝ် ကိုယို ဒေါ့ꩻဒျာႏစောက်ငွေါဝ်းခွိုꩻနွယ်ႏ နဝ်ꩻ လိုꩻစရင်အခဲင်ႏ တိုꩻအာ သွတ်ꩻအကျောင်ꩻ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻအလꩻ သေꩻထွꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ ။ ကရီးစခါꩻ နေင်ႏ ၁၉၁၁-၁၉၃၁ ဗာႏ တွင်ꩻနဝ်ꩻ ဖြဝ်ꩻလိုꩻမျိုꩻစရင်ꩻ ၁၀၀၀၀ ကိုယို အယောမ်ꩻ ၈၂၀-ဖြာꩻခန် နဝ်ꩻသွူ ။၁၉၃၁-ဗာႏနေင်ႏ တဲင် လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၁၀၀၀၀ ကို အယောမ်ꩻ လွေꩻ ၇၀၈-ဖြာꩻခန် သွူ ။ နဝ်ꩻခိန်ႏခါႏကာႏလ နဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဒျာႏစောက်ငွေါဝ်းခွိုꩻနွယ်ႏ သီးလိုꩻစရင်ꩻနဝ်ꩻ ၁၉၁၁-ဗာႏနေင်ႏ လိုꩻစရင်ꩻ ၁၀၀၀၀ အကို ၉၀၇-ဖြာꩻခန် အဝ်ႏအာလွဉ်သွူ၊ ၁၉၃၁-ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ ၉၃၄-ဖြာꩻခန် အဝ်ႏအာလွဉ်ဒျာႏသွူ ။ ကအဝ်ႏအာလွဉ်ခန်ယို မန်းခမ်း တခမ်းလွုမ်းအနေႏ ခြွဉ်း ဗူႏ ဒင်ႏပျ ခါꩻဒါႏ တဲင် ရာႏသီႏဥတု ကဟောဝ်ဒါႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းကိုယို လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ အာလွဉ်ခန် အာထဲင်းဒါႏ နောဝ်ꩻ အကျောင်ꩻ ယူႏလွေꩻဗာႏနုဲင်ႏနဝ်ꩻသွူ ။ကအွဉ်ႏနယ်ဗာႏ အချက်အလꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နဝ် ကိုယို ဖြဝ်ꩻလိုꩻမျိုꩻလိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻစရင် ဆေ့ꩻလွဉ်ꩻတဲင် ဒေါ့ꩻဒျာႏစောက်ငွေါဝ်းခွိုꩻနွယ်ႏအကို အဓိကကျꩻဒါႏ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻစရင်ꩻနဝ်ꩻ တိုꩻအာလွဉ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏယို လိုꩻပေႏ ဖုံႏအာငါႏသွူ ။ ဖြဝ်ꩻဒုံဖုံႏယို နုဲင်ႏနောဝ်ꩻ မွေးတဝ်းသွူ ။ ပအိုဝ်ႏဖုံႏ ယို အုံအာငါႏ ကောင်ရွေꩻ ကောင်လောင်း ဖုံႏနဝ်ꩻမ ထာꩻဆော့ꩻရေားဂါႏဖုံႏ ခံꩻစာꩻဗာႏဆေ့ꩻနဝ်ꩻသွူ ။ ဖြဝ်ꩻဖုံႏယိုလဲ့ အုံအာ ထာꩻပြုဲင်ႏ မာꩻအာလုဲင်းတွုံး နဝ်ꩻမ ထာꩻဆော့ꩻရောႏဂါႏ တမ်ႏ ယို ခံꩻဗာႏအာငါႏသွူ ။ ဖြောဝ်ꩻလိုꩻမျိုꩻလမ်းသာႏမူႏဖုံႏလဲ့ လွူးဖွာꩻနုန်း ဆေ့ꩻလွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ ။ ဖြဝ်ꩻလိုꩻမျိုꩻလိုꩻဖြား ဖုံႏ နဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏ ဒုံဖုံႏ တနီꩻတဆေ့ꩻ အာလွဉ်ꩻတဲင် ဖြောဝ်ꩻဒုံဖုံႏနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻလွဉ်အကျောင်ꩻ ဒေါ့လွဉ်နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။ အချက်နုဲင်းနဝ်ꩻအလꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နဝ် ယို ဖြဝ်ꩻလိုꩻမျိုꩻခင်ႏလမ်း နဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဖုံႏနွို့လွဉ်ꩻလဲဉ်း အကျောင်ꩻ ထင်ႏထင်ႏသျာꩻသျာꩻ ထီႏလွေꩻဗာႏ နုဲင်းနဝ်သွူ။

၁၉၅၁-၅၂ ဗာႏ နေင်ႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻနဝ်ꩻ ထေꩻထန်းတဝ်းတဲင် ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻစရင်ꩻနဝ်ꩻ သေခွင်ꩻတလꩻဗာႏတဝ်းသွူ ။ ၁၉၁၁ - ဗာႏနေင်ႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻအလꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻစရင်ꩻ ၁၆၈၈၂၆ ဖြာꩻ တဲင် တွိုႏလွေꩻ ၁၉၃၁-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အာꩻလွေꩻ လိုအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၂၂၅၈၂၂-ဖြာꩻ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ ။ ၁၉၁၈-၁၉ ဗာႏနေင်ႏ တုပ်ကွေးရေားဂါႏ မဉ်းတနွို့ꩻလွဉ်ဗာႏတဝ်းနဝ်ꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ယိင်း အာလွဉ်ꩻထင်းဒါႏ သွူ ။ မိဉ်းအဝ်ႏလွေꩻစွူစွူဗော့ꩻ နုန်းယိုအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ နေင်ႏ (၂၀)မိဉ်းဗွေ ၁၉၅၁-ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻဒါႏ ၃၀၂၉၅၇-ဖြာꩻ နဝ်ꩻသွူ ။၁၉၄၃-ဗာႏနေင်ႏ ထေꩻ မန်းခမ်းလက်စွဲလိတ်အုတ် အလꩻ မန်းခမ်းကို ၁၉၃၁-ဗာႏနေင်ႏ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၁၄၆၄၇၇၅၆(ဆီလစ်သန်ꩻ) မ ၁၉၄၁-ဗာႏနေင်ႏ လို ၁၆၈၂၃-ဖြာꩻ ခန့်မန်း တိုꩻလွဉ်ꩻအကျောင်ꩻသေထွꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။ တိုꩻလွဉ်ꩻနုန်းနဝ်ꩻ တနေင်ႏ ၁.၄ ရာခိုင်နုန်း သွူ ။ မိဉ်းတွက်လွေꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻနုန်းအတွိုင်ꩻ ယို ၁၉၅၁-ဗာႏနေင်ႏ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၂၈၉၀၀၀-ဖြာꩻ အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။ နီသွဉ်းသီး ကသေꩻခါꩻ ဒါႏ ဒေါ့ꩻဒျာႏစောက်ငွေါဝ်းခွိုꩻနွယ်ႏ ယို အတိုꩻနုန်း နဝ်ꩻ လွိုꩻအာထဲင်း ခမ်းရင်ꩻသားအလင်ꩻတွော့ꩻ နဝ်ꩻခွိုꩻနွယ်ႏကို အဓိက ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻဒါႏ ၃၀၀၀၀၀(သွံသိန်ႏ) အကျောင်ꩻယူႏလွေꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်သွူ ။ နဝ်ꩻအကို ယို ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ၂၆၀၀၀၀ ဖြာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံလွေꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းကို နုဲင်းနဝ်သွူ။ ဒုံဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻယို အရေႏတန်ငါႏသွူ ။ ၁၉၃၁-ဗာႏနေင်ႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻအလꩻ ဒုံဖဲ့ꩻ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻ ၂၂၄၈၆ တဲင်ꩻ ဝေင်ꩻ (၄)ဝေင်ꩻယို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ ၅၀၀၀ လွိုꩻ လွိုမ်ꩻသွူ ။ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၅၀၀ ကအဝ်ႏဒါႏ ဒုံတန် ၄၅ ဒုံယို ။ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ၈၇၀၂၃၀ ဖြာꩻ ကိုယို ၈၁၄၄၅၇ ဖြာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ꩻအုံဒျာႏ ၁၀၈၈၇ ဒုံဖုံႏ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။ ဒုံဖုံႏယို လမ်းပေါင်ꩻ ၁၃၃၄၁၈ ယို တပိုတလီꩻတစုလမ်း ကိုယို ပျမ်းမျ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻ ဝင်ꩻ(၄) ဝင်ꩻ (၅) အဝ်ႏအုံꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။ စရင်ꩻယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏလွို့ဒျာႏ ကအဝ်ႏအုံꩻဒျာႏ ဖြောဝ်ႏခမ်းအခဝ်နဝ် လိုꩻဖုံႏနဝ်သွူ ။ဟမ်ႏပထဝီႏ အလꩻ ဖြောဝ်ꩻခမ်းအခဝ်ꩻနဝ်ꩻ ယို ကောင်ရွေꩻခတွို့ꩻဖုံႏယို ထွာဒျာႏကောင်သွတ်ꩻ ဖုံႏ ၊ အဝ်ႏ ရဲဉ်ႏ နောဝ်ꩻ ထင်ꩻ နေးဒျာႏ ပါတွမ်ႏ ထာꩻပြုဲင်ႏ ထာꩻတွောင်း နဝ်ꩻသွူ ။ ထာꩻပြုဲင်ႏ ထာꩻတွောင်း နဝ်ꩻ အဝ်ႏပင်ႏလယ်ꩻ အထိုꩻ ပေ ၃၀၀၀ ခကီꩻ သွူ။

ကောင်ရွေꩻ နဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏ အထို ပေ ၄၅၀၀-ခကီꩻသွူ ။ ကောင်တန်ယဟန်ႏ ဖုံႏနဝ်ꩻ ပေ ၆၀၀၀ ဖုံႏ နဝ်ꩻသွူ ။ ပအိုဝ်ႏဒေႏသကို ကောင်ꩻတန် နီဖြုံႏ နဝ်ꩻ အဝ်ႏ ပေ ၈၀၀၀ စွဉ်ႏ သွူ ။ ဟမ်ႏပထဝီႏ အလꩻ အဝ်ႏခတွို့ꩻ ကွဲးဖွိုႏဖွိုႏ လွေꩻ ခကွဉ်ႏ သွူ ။ နဝ်ႏလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ခထင်ꩻ ဖဲ့ꩻ နဝ်ꩻ အထိုꩻတဲင် ဒေႏသကို ကအဝ်ႏဒါႏ ထီခြောင် ဖုံႏယို အသုဲင် ကွဉ်ႏနောဝ်လွေꩻတဲင် လင်ꩻခွဲး စွဉ်ႏ ခြုံꩻခြောင်ꩻတန်ꩻ နဝ်ꩻသွူ ။ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏကို ကောင်လောင်း ဟမ်ႏဖုံႏယို အရောꩻစွဉ်ႏဒျာႏ လုံးဆွော့ႏ မျိုꩻနဝ်ꩻသွူ ။ ခနဝ်ꩻဖဲ့ꩻ ယို အနယ်ကျလုံႏဖုံႏ ထူႏအာငါႏ အခင်ႏလမ်း နဝ်ꩻသွူ ။ ကအဝ်ႏကုဲင်ဒျာႏ ခင်ႏလမ်းယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ခြောက် ဟမ်ႏမျိုꩻဖုံႏသွူ ။ ကောင်ရွေꩻနီရဲဉ်ႏ အခါႏ ထွာလွေꩻ နောင်တန်တဲင် နောင်ဒေႏသနဝ်ꩻ ဟမ်ႏဩႏဇာႏဟဝ် ဟမ်ႏဆာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

လိတ်ခလယို နဝ်ꩻ ထွာꩻဒျာႏ လုံးအစားစား ဟမ်ႏအစားစား ဖုံႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ −

• လုံးဂဝံ တွမ်ႏ လုံးသုဲင်ꩻဖုံႏ- လုံးယိုဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏအခဝ်နဝ်ကို ကောင်လောင်း ခတွို့ꩻဖဲ့ꩻ ပေ ၃၀၀၀ မာꩻကီ ပအိုဝ်ႏဒေသကိုနဝ်ꩻသွူ။ လုံးအမျိုꩻနဝ်ꩻ ကအာဒါႏရပ်နဝ်ꩻ ဆို့ႏအမ်ႏထာꩻ တထွာတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။
• လုံးထွန်ဖုံႏ- လုံးထွန်(ခြောက်)ယိုနဝ်ꩻ ကောင်ရွေꩻတွမ်ႏ ထာꩻပြင်ႏ ထာꩻတွောင်း ကဲဉ်းအာအာ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ ။ ကွပ်နဝ်ꩻမ ဟမ်ႏအမျိုꩻခွယ်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုသွူ −
• ဟမ်ႏယာႏကင်ꩻ လုံးထွန်(ခြောက်) ကောင်ဖုံႏ သုဲင်ကောင်ဖုံႏ။
• ဟမ်ႏတနျာႏ- ဟမ်ႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလဲ့အဝ်ႏအာ ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻဖုံႏလဲ့ထွာအီငါႏနဝ်ꩻသွူ။
• လုံးသုဲင်ꩻ၊ လုံးထွန်ဖုံႏ တွမ်ႏ လုံးအလင်- ပေါႏလုံႏယိုစားနဝ်ꩻ မိဉ်းမော့ꩻ ဟမ်ႏဆွော့ꩻကိုယို ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻ တထွာꩻတဝ်းနဝ်ꩻသွူ ၊ မိဉ်းမော့ꩻ ဒျာႏ ဟမ်းပနဲဉ်ႏ ကိုနဝ်ꩻမ ဆို့ရုဲင်ရေꩻအတာႏ ယံသေႏချာႏငါႏသွူ ။ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏအကိုယို ရာႏသီပြောင်ꩻလုဲင်ႏ အဝ်ႏအာꩻငါႏသွူ ။ ထာꩻခွꩻလာနဝ်ꩻ လာဒီဇင်ဘာ ဗလွေꩻ လာဖေဖော်ဝါရီ သွူ ၊ ထာꩻလျားလာနဝ်ꩻ တယ်ႏစ မတ်လာ ဗလွေꩻ မေလာ သွူ (နဝ်ꩻကာႏလ ယို ထာꩻလျာႏဒီဂရီနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻဒါႏ ၉၀-ဖာရင်ဟိုက် သွူ ) ။ ခမ်းခါꩻလာ ယို တယ်ႏစ မေလာ လွို့ နဝ်ꩻ ခမ်းမုတ်သုံ နွို့လာဒါႏနဝ်ႏသွူ ။ လာဩဂုတ် ယို ခမ်းအာသွတ် လာသွူ တဲင် တွိုႏလာအောက်တိုဘာနဝ် ခမ်းဆေ့ꩻလွဉ်ချာသွူ ။ ခမ်းလော့ ဒီဂရီနဝ်လဲ့ ထာꩻပြုဲင်ႏ ထာꩻတွောင်း နဝ်ꩻ ၆၀-လက်မ ၊ ကောင်လောင်းကောင်ရွေꩻ နဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻ ဒါႏ လက်မ ၁၀၀ နဝ်ꩻသွူ ။ပေပေါင်ꩻ ၃၀၀၀- ခကီ နဝ်ꩻ ယဟန်ႏဒေႏသယို ဝ(ထာꩻဆမ်ꩻထီ)ဖုံႏ လင်ꩻဒါႏနဝ်ꩻသွူ ။ ဒေႏသနဝ်ꩻကိုယို သိင်ႏခင်ႏထောက်မွူး ၊ ငိုမွူး ဖုံႏ အာငါႏသွူ ။ ကောင်တန်လောင်းဖုံႏယိုလဲ့ ဟန်ႏဟိုင်တောင်မွူး ဖုံႏ ဒေါ့အဝ်ႏနဝ်သွူ။။ ချာႏဘာႏသာႏ − ခွန်မင်း (လွယ်လုံ) ။