ပအိုဝ်ႏအတ္ထုပ္ပတ္တိ
- (၁) ဖရာꩻဂေါတမစိုး ဘုရာꩻကွတ်ꩻဆူႏကို ကပါသော့ꩻဒါႏ သျင်ႏဂဝမ္ပတိနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဒျာႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏဘဝရီးနဝ်ꩻ နဂါꩻပိုအဖြာꩻပေႏ သီဟရသေ့ꩻကထူႏလွူးဒါႏ နဂါꩻပေႏနဝ်ꩻ အသီထွူ အသဲင်ꩻကွုတ်သျင်ႏဂဝမ္ပတိ၊ နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏသဲင်ꩻပျုသာႏသနာႏ အသမ္ဘိန္နခမ်း (ဝေင်ꩻသထုင်ႏ)။
- (၂) သျင်ႏဗုဒ္ဓဃောသနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဒျာႏ၊ အသမ္ဘိန္နခမ်း တဲႏသူရိယစန္တာႏခွန်မာꩻငါ ခွန်(၅၈)ဆက်ကို ခွန်မဉ်ꩻသုဝဏ္ဏမာလာ၊ အဖူးမဉ်ꩻ သုဓမ္မမာလာ၊ သုဓမ္မမာလာခွန်ဆရာႏ ပုရောဟိတနဝ်ꩻ အပိုအဝ်ႏ၊ အပိုထွာရဟန်ꩻ လွေꩻတဲမ်းကူꩻပိဋကတ်သီႏဟိုဠ်ႏ(သီရိလင်္ကာႏ)ခမ်း သုဝဏ္ဏမာလာခွန်စိုး အသမ္ဘိန္နခမ်းမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ဖန်တောသုဝဏ္ဏဘူမိ၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻ မဲင်ꩻခမ်း(ပဂိုꩻ၊ ရန်ႏကုင်ႏ၊ ပသိင်ႏ)ခမ်းကုဲင်တဲင် မဲင်ခွန်ပိုမူႏ လွဉ်အုံကွူꩻဟော်ခံꩻပအိုဝ်ႏအဟေ့ꩻ၊ အဖူးသုဓမ္မမာလာ နေးအုဲင်ႏတငါ မဲင်ꩻခွန်ပိုမူႏ၊ အခမ်းမဉ်ꩻတဲ့ ဖန်တောသုဓမ္မဘူမိ၊ သုဓမ္မနဝ်ꩻ မဲင်ꩻလိုꩻမျိုꩻငဝ်းဟဲ့ꩻ (သုဓောမ်မိဟ်)သုဓောမ်မိဟ်နဝ်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻဒေါ့ꩻဒါႏတဝ်းတဲင် ဟဲ့ꩻယိုꩻယာꩻဗော့ꩻ သုဓုံ၊ အဝ်ႏသုဓုံနဝ်ꩻ ထွာတငါသထုင်ႏ၊ တဲႏနဝ်ꩻမာꩻငါ ပအိုဝ်ႏစူခြောင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ခွန်ကပျားဖုံႏယားကုဲင်၊ ဗꩻတွိုႏမနုဟာႏစိုး ခွန်တဆီသွစ်ꩻဆက် ထွာထိုꩻဗာႏမဲင်ꩻကပျား။
- (၃) အနောရဓာ(အနုရုဒ္ဓ)ခွန်နဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဒျာႏ၊ ပကံႏဟော်ခံꩻတပါꩻ လွေꩻဒဲ့ꩻအံႏ ပအိုဝ်ႏဖြားတဒွီ၊ ပအိုဝ်ႏဖြားတွဲႏသီ ခွန်ဗော်ဒီကတ်၊ ငမ်းခမ်းထီသျုက် ထွဉ်ႏပအိုဝ်ႏဖြားထွာခွန်၊ ပအိုဝ်ႏဖြားထင်ႏထွာခွန် သာႏသနာႏသက္ကရာဇ်တွိုႏ (၁၁၈၂) သာႏသနာႏသက္ကရာဇ် အွဉ်ႏစွူစွူ၊ လိုꩻသက္ကရာဇ်နဝ်ꩻ တဲႏတလာꩻလာꩻယင်းနီဗာႏ၊ အဝ်ႏနဝ်ꩻမာꩻငါ ဗꩻယိုခါ သက္ကရာဇ်နဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဖြားသက္ကရာဇ်ဒျာႏ၊ မီႏမဲန်သေပအိုဝ်ႏသက္ကရာဇ်နဝ်ꩻ သာႏသနာႏနေင်ႏ ၂၅၆၄-ကို နုတ်ထိုꩻ ၁၁၈၂-ထွာပအိုဝ်ႏနေင်ႏ ၁၃၈၂၊ မီႏမဲန်သေ သာႏသနာႏနေင်ႏ ပအိုဝ်ႏနေင်ႏ ၁၃၈၂-ကို ရော်ꩻ ၁၁၈၂-ထွာသာႏသနာႏနေင်ႏ။
ပအိုဝ်ႏဖြားနဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻပုပ္ပါးစောရဟန်ꩻခွန်၊ (တောင်သူကြီးမင်းတဲ့ဟဲ့ꩻ)၊ အဝ်ႏခွန်နဝ်ꩻ လွူးလင်ꩻသီလကျောင်မင်း၊ အဝ်ႏသီလကျောင်နဝ်ꩻ လွူးလင်ꩻ အနောရဓာ၊ သျင်ႏအရဟံလွေꩻထေ့ ဒေါ့ꩻနယ်၊ အနောရဓာလင်ꩻသိမ်ꩻ၊ ထူႏသဲင်ꩻလို့ပကံႏခမ်း၊ ဥတ္တရပဉ္စာလခွန်ပိုမူႏ အနောရဓာ ကျမ်ႏမာꩻသီ၊ ပအိုဝ်ႏဖြားခမ်းတွို့ꩻ ကွီဗဲင်းသဲင်ꩻခမ်းတွို့ꩻ လွူးလင်ꩻကျင်စဲ့ꩻသား၊ နဝ်ꩻမꩻ ကျင်စဲ့ꩻသားနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဒျာႏ။
- (၄) (သဲင်ꩻတွိုႏပင်လောင်ꩻခမ်း၊ တလပဲင်ꩻဒုံ၊ ကဟဲ့ꩻဗာႏတလပဲင်ꩻနဝ်ꩻ ကျင်ꩻစဲ့ꩻသားလွဉ်အုံခိုႏဗာႏတလာ၊ အမာမဉ်ꩻနဝ်ꩻ နင်ꩻဆွေအိင်၊ အဖူကျွိုက်တဝ်းလိုꩻလွꩻတဲင် ကျင်စဲ့ꩻသား လွေꩻသူးဖျ၊ အဖျပုမ်ႏ အဝ်ႏဗꩻတွိုႏယိုခါ အဝ်ႏတလပဲင်ꩻခကီတွို့ꩻနဝ် တခြောင်လွယ်လုံကိုအဝ်ႏ၊ အခင်ႏလမ်း ရီလိုꩻခမ်းတွို့ꩻ ယဟန်ႏသားအဝ်ႏသေ၊ အမာလွူးလင်ꩻပိုခို အွဉ်ႏလင်ꩻထေ့ ကျင်စဲ့ꩻသား အဖူဖြား မဲန်လꩻငါႏခမ်းထီတဲင် ကျင်စဲ့ꩻသားဖေႏခမ်းထီ၊ ခꩻတွို့ꩻနဝ် မုဲင်းသင်ꩻ (ယိုခါဟဲ့ꩻ ရမည်းသင်း)၊ ခထင်ꩻသုင်းဆဲ (အဝ်ႏမွိုင်ႏကွုင်နယ်ႏ ကောင်သိုမ်ဆီရပ်)၊ ခကွဉ်ႏခဲႏလဝုံး တွိုႏလဝခမ်း (ကောင်တန်ပင်ပီး ပင်တဝိးအရပ်ယိုခါ ပအိုဝ်ႏဒုံအဝ်ႏ)၊ ခနဝ်လက်ꩻမွိုင်ꩻ၊ လက်ꩻမွိုင်ꩻနဝ်ꩻ သီႏသဲင်ႏတောမ်ႏစောက်ꩻတောႏထာꩻ စောက်ꩻနွောင်ꩻတဲင် ဖေႏထိုꩻဗာႏစောက်ꩻ၊ ထွာထိုꩻစောက်ꩻခမ်း၊ တဲႏနဝ်ꩻမာꩻငါ ပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖြတ်ꩻဖြယ်လီလာလို့၊ ပအိုဝ်ႏခွန်ကတွိုႏဗာႏလွယ်မော်ꩻနဝ်ꩻ တဲႏသုဓမ္မခွန်ကအုဲင်ႏမဲင်ꩻမူႏ၊ ခွန်ကလွင်းထိုꩻလွယ်မော်ꩻ အဖူးနဝ်ꩻ ဝင်ꩻမာꩻသီ ဘုရင့်ညီဂူ သထုင်ႏဖဲ့ꩻကွဉ်ႏ ထီလျားကအဝ်ႏနဝ်ꩻ။
- (၅) နဝ်ꩻမꩻ ကျင်စဲ့ꩻသားသီးလင်ꩻတွိုက်ꩻစဲ့ꩻပဂိုꩻ၊ ထင်ႏနွောင်ꩻတဲင် ပဂိုꩻခွန်သဲင်ꩻ အပိုမူႏမဏိစန္ဒာနဝ်ꩻ ကျင်စဲ့ꩻသားပဲတ်မာႏတဲင် လွင်းထိုꩻဗာႏ၊ လွေꩻအုဲင်ႏရသေ့ꩻပိုမူႏ သမ္ဘူလထွူ အနောရဓာခွန်လျားပြေႏ ဟဲ့ꩻသဲင်ꩻချာ သဲင်ꩻထွာခွန်ပဂံႏ၊ အမာလဲ့ လꩻယင်းဒျာႏလိုꩻမူႏပဂံႏတဲင် အမာတခြာကို အပိုရာဇကုမာရနဝ်ꩻ ထွာဗာႏတဝ်းခွန်၊ ကထင်ႏတဲႏ (လေးမျက်နှာ)ဘုရာꩻ တန်ꩻထွူတဝ်း အီႏသီသွူလေႏလေႏ အပိုရာဇကုမာရ တဲမ်းခါꩻလိတ်လုံး ရာဇကုမာရ၊ လေးမျက်နှာဘုရား ကျောက်စာတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ လိတ်လုံးနဝ်ꩻ အဖဲ့ꩻနဝ် မန်း၊ အဖဲ့ꩻတွိုႏ ပအိုဝ်ႏ(ပျူ)၊ အဖဲ့ꩻထင်ꩻ ပါဠိ၊ အဖဲ့ꩻကွဉ်ႏ မဲင်ꩻ၊ အဝ်ႏလစ်ꩻဘာႏသာႏ။
- (၆) မန်လည်ဆရာႏတောႏအာႏဝါးစိုးနဝ်ꩻတဲ့ ပအိုဝ်ႏဒျာႏ၊ အတဲမ်းခါ အခြဲမ်တရျာꩻအီႏပေါႏ တောမ်ႏအလင်္ကာႏတန်။
- (၇) မင်ꩻတုင်ꩻခွန်စိုး ပအိုဝ်ႏနေင်ႏ ၁၂၂၁၊ သာႏသနာႏနေင်ႏ ၂၄၀၃၊ မွိုင်ꩻပျိုꩻဆရာႏတောႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏပါဠိ မန်း မဲင်ꩻ ဖြဝ်ꩻ ကပါရော်ꩻရယ်ꩻဒါႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ ထွင်ႏထန်ႏ၊ ပအိုဝ်ႏလိုꩻဒါႏ ပင်ပိုမ်၊ စခြွီ၊ ပင်မန်း-စတဲင်ဖုံႏပေါႏလွဉ်။
- (၈) ဂျပန်အီႏသဲင် စောက်ꩻဖါးဖြဝ်ꩻ မဲန်တွိုက်ꩻကိုတဝ်းဂျပန် မာꩻသိင်္ဂါႏယနာႏကို ပင်ꩻစုသင်္ဃာႏ ညောင်ႏရွီႏကို ဒေါ့ꩻလိတ်ခရႏ၊ ဗွေႏဗိုန်ဖြဝ်ꩻဖုံႏ ဒေါ့ꩻ"လိတ်ပအိုဝ်ႏအဲန်ထဝ်း၊ စူꩻလွဉ်ꩻဗော့ꩻနီဖြဝ်ꩻလိတ်"ဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ပအိုဝ်ႏစူꩻတဝ်း အတွင်ꩻနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻဒါႏ ဗွေႏဗိုန်သုနန္ဒအဝ်ႏပါ၊ ဗွေႏဗိုန်နဝ်ꩻစူꩻတဝ်းတဲင် လိတ်မွိုင်ꩻပျိုꩻကို ကဗိုန်နုဲင်းဒါႏ ဖြဝ်ꩻလိတ်နဝ်ꩻ ပြွဉ်းထန်ႏလို့၊ အွဉ်ႏကုဲင်ကဗိုန်မန်း၊ ဗိုန်ဖြားထီသိမ်ႏ လꩻ(၈)ဝါႏ အောင်ႏအငယ်၊ ဗိုန်ဖြား(ပဏ္ဍိတ-နောင်ကာꩻတန်)လꩻနီဝါႏ၊ ဗွေႏဗိုန်ထီသိမ်ႏလိတ်နဝ်ꩻ ယိုခါ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ လိတ်ပအိုဝ်ႏတောင်ႏကီꩻ။
- (၉) ဗိုန်ဖြားသပြေတန်း ထင်ႏလွဉ်ကောင် လိတ်ပအိုဝ်ႏစူꩻမန်းနဝ်ꩻ ဝွေꩻမဲန်ဖေႏစူꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏငဝ်းနဝ်ꩻ သင်္ဃာႏခမ်းကောင် တနာႏတဝ်းတဲင် ဝွေꩻလွေꩻအခြဲမ်တရျာꩻ၊ ထေယင်းလိတ်ပအိုဝ်ႏတမူ အွဉ်ႏဗိုန်မဲင်ꩻ၊ ထွာလိတ်ပအိုဝ်ႏအခြဲမ်တရျာꩻ။
- (၁၀) ၁၃၂၉-အခြဲမ်တရျာꩻခမ်းကောင် ထွာပျဿနာႏ လိတ်ညောင်ႏရွီႏပေါႏဗာႏ၊ ပအိုဝ်ႏလိတ်အဲန်ထဝ်း ဖေႏကအဝ်ႏတဲင် မွိုင်ꩻပျိုꩻထူႏပါဠိ မန်း မဲင်ꩻ ဖြဝ်ꩻ မာꩻထွာပအိုဝ်ႏလိတ်၊ ထီသိမ်ႏစိုးကွိုက်ꩻမန်း၊ အခြဲမ်တရျာꩻစိုး ကွိုက်ꩻမဲင်ꩻ၊ ညောင်ႏရွီႏနဝ်ꩻ ကွိုက်ပါဠိပါ၊ မဲင်ꩻပါ၊ မန်းပါ၊ ဖြဝ်ꩻပါ မာꩻထန်ႏလိတ်တန်၊ လိတ်လွောင်ႏဗူႏ၊ လေက်ပအိုဝ်ႏ (မဲန်ႏ၊ စုမ်ႏ၊ ထွူ)။
နဝ်ꩻမꩻ မော်ငဝ်းရိုꩻ- "ပေါဖြားပမွိုင်ꩻ ကွောက်ꩻသဲင်ꩻလဲန်းသွူထော့ꩻယာႏ (သမ္မာႏ၊ အခြဲမ်တရျာꩻ ခေါမ်ꩻလာꩻဗွာသားအီႏပေါႏ)၊ ပေါႏဖြားပမာႏ ကွောက်ꩻသဲင်ꩻလဲန်းဒဝ်ကောင်ႏ (ပတီꩻဟွဲးသားဖုံႏအီႏပေါႏ)၊ ကကွောက်ꩻသဲင်ꩻထော့ꩻယာႏနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻနောင်သန်ထောင်ႏ၊ ကကွောက်ꩻသဲင်ꩻဒဝ်ကောင်ႏနဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻနောင်ညောင်ႏရွီႏ၊ နောင်သန်ထောင်ႏနဝ်ꩻ ထီသိုမ်တဗွီႏ၊ နောင်ညောင်ႏရွီႏနဝ်ꩻ ထီသိုမ်တကောက်ꩻ (ပရိယတ်၊ ပဋိပတ်၊ ပဋိဝေဓ)၊ ထီနောင်မီႏသေ့ꩻနဝ်ꩻ (မီႏဒါႏသွူလေက်နဝ်ꩻ) ကြေ့ꩻခံꩻပေါႏ (လေက်လွောင်ႏဗူႏအီႏပေါႏ)။[၁]
အာႏကွိုꩻ မွဉ်းဖျင်
- ↑ ဣန္ဒာစရိယ-သုဲင်ꩻခဝ်၊ လိတ်ဖြေ့ꩻတုတ်ꩻလီ