ပြွောင်ႏလွဉ်ꩻရောႏဂါႏ
"ပြွောင်ႏလွဉ်ꩻရောႏဂါႏတွမ်ႏ မာꩻယွောင်ချာအနယ်ꩻဖုံႏ" လိုꩻသီးယို ကဲဉ်းအာအာနဝ်ꩻ မဲဉ်ပြွောင်ႏထာꩻသွူ။ အပြွောင်ႏ အယွောင် အမဲဉ်ႏ(၃)မျိုꩻအကိုယို အမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဟဝ်သွတ်ꩻလဲ့ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ တမဲဉ်လꩻတဝ်းအမဲဉ်ႏ၊ မဲဉ်လꩻဒျာႏ အပြွောင်ႏသွူ။ လိုꩻယွောင်သီးနဝ်ꩻ ထီႏဝင်ꩻပြွောင်ႏနဝ်ꩻ ယဉ်ꩻသဖော်ꩻကျ၊ ယဉ်ꩻအာႏလꩻတဲင် မဲဉ်ပြွောင်ႏနုဲင်းငါႏသွူ။ လိုꩻသက်ရွယ်ႏပေႏ နီသွံဆီမာꩻလနဝ်ꩻ တပြွောင်ႏကြွို့ꩻတဝ်း၊ လိုꩻကပြွောင်ႏ ရွယ်ႏပေႏထာꩻနဝ်ꩻ ခြောလွုမ်ꩻသွူ။ သက်ထွိုင်ႏတန်သွူမꩻ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ မဲဉ်ပြွောင်ႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ မဲဉ်ပြွောင်ႏတဝ်းလဲ့နဝ်ꩻ အပြွောင်ႏလွဉ်ဒျာႏသွူ။ လိုꩻသက်တန်နဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ သမ်းတမဲဉ်ပြွောင်ႏတဝ်းဒွုမ်ထာꩻသွူ။ ပွိုးနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻပြွောင်ႏနဝ်ꩻ နမ်းအာႏခဉ်ႏထွူႏပိုႏတဲင် အုံထွိုင်ႏအုံလင်ꩻလဲ့ယပ်ꩻ၊ လုပ်ꩻမာꩻထာꩻ၊ လွေꩻသဲင်ꩻထာꩻလဲ့ ရွိုးယိုꩻသွူ။ လိုꩻသက်ထွိုင်ႏတန်နဝ်ꩻ သေနာႏစဲင်းထာꩻပြွောင်ႏအပဲစ်တဲင် တမဲဉ်ပြွောင်ႏတဝ်းထာꩻသွူ။ လိုꩻပြွောင်ႏနဝ်ꩻ တသိုꩻလဲ့အာငါႏတဲင် လုပ်မာꩻထာꩻတယဝ်း၊ လွေꩻသဲင်ꩻထာꩻတယဝ်း ဝင်ꩻတသိုꩻတထန်ႏတဝ်းဒွိုန်းလဲ့ လိုꩻပြွောင်ႏတသိုꩻထန်ꩻလဲဉ်းသွူ။ တသိုꩻထွိုင်ႏထန်ႏအာနဝ်ꩻ ဆဲင်ꩻခွမ်ꩻလာꩻစဝ်ႏ၊ အုံအဝ်ႏထာꩻယပ်ꩻတန်တဲင် လုပ်ꩻမာꩻလွေꩻသဲင်ꩻထာꩻလဲ့ လိုႏစွဉ်ႏတွမ်ႏဆဲင်ꩻပြွတ်သွူ။
ဆဲင်ꩻတသိုꩻစဝ်ႏယို တပြွတ်တဝ်းတွော့ꩻ မဉ်ႏကꩻစွူစွူနဝ်ꩻ အုံခွꩻအုံရျူႏ၊ အုံပဆားထိုꩻတွော့ꩻ တသိုꩻမဉ်ႏထန်ႏဒွုမ်၊ တသိုꩻမဉ်ႏယွုတ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ ဆဲင်ꩻတသိုꩻစဝ်ႏယို ခွꩻတောတဲင် တလီꩻတဖူꩻ (အဆုတ်)ခွꩻထိုꩻတွော့ꩻ ကုဲင်းထွာဒါႏ တဟေရောႏဂါႏသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဆဲင်ꩻတသိုꩻစဝ်ႏယို မဉ်ႏအုံခွꩻရျူႏထိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏပြွတ်လုဲင်ႏဒျာႏ ခွမ်ꩻလာꩻဆဲင်ꩻသဲင်သွူ။ ယွောင်ထာꩻလဲ့ အံႏမဉ်ႏအဝ်ႏအွီႏဒျာႏ၊ ဗေင်ႏမဉ်ႏအဝ်ႏအွီႏဒျာႏ၊ လုပ်မာꩻလွေꩻသဲင်လဲ့ မဉ်ႏအဝ်ႏဒါႏဒျာႏ၊ မဉ်ႏအုံဟဝ်ခြွိုင်ႏသန်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻ မွေးလဲဉ်းဟဝ်လဲဉ်း၊ ပြွောင်ႏထာꩻခရာႏတလိုႏတဝ်းသွူ။ လိုꩻယွောင်တွမ်ႏလိုꩻပြွောင်ႏ နီဖြာꩻယို သက်ထွိုင်ႏတန်နဝ်ꩻ လိုꩻပြွောင်ႏယို ရောႏဂါႏအာလဲဉ်း လိုꩻယွောင်သွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ခါးလားကပြွောင်ႏလွဉ်ꩻနဝ်ꩻ ယွောင်ပသာႏသာႏနဝ်ꩻ ဟဝ်ထဲင်းသွူ။ ကမ္ဘာႏလောင်း လိုꩻသက်ထိုစိုးဆွာꩻ သက်တရျာꩻလွိုဖုံႏနဝ်ꩻ လိုꩻယွောင်မဲဉ်ႏဒျာႏလွဉ်းလွဉ်း၊ လိုꩻပြွောင်ႏတပါတဝ်းသွူ။ လိုꩻယွောင်လိုꩻမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ ဓာတ်မေႏအာႏဟဝ်၊ အံႏတွိုင်ꩻအံႏတွိုင်ꩻ အာဟာႏရယို ကေႏပဲစ်ꩻဟဝ်၊ အာဟာႏရထွိုင်ႏကေႏပဲစ်ꩻဟဝ်နဝ်ꩻ ထွာသွီႏထွာယာႏ ထွာႏအာႏရဲင်ꩻတဲင် ရောႏဂါႏတောႏတောႏ ထွာကြွို့ꩻတဝ်းတွော့ꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻဟဝ်သွူ။ လိုꩻပြွောင်ႏနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာ လိုꩻထာꩻအံႏတန်၊ လိုꩻမက်အဆိမ်ꩻအဗွမ်ႏ အနွိုးအဗဲ့ꩻမျိုꩻဖုံႏတဲင် အံႏတွိုင်ꩻ အဆာႏတကေႏတဝ်း၊ သွီႏတစင်ႏကြယ်ႏတဝ်း၊ အာဗော့ꩻအဗဲ့ꩻဓာတ်လွုမ်ꩻသွူ။ ခေတ်ယိုခါနဝ်ꩻ လိုꩻပြွောင်ႏလွဉ်ꩻထာꩻယို ဝင်ꩻရိုꩻရောႏဂါႏတမျိုꩻတဲင် မဉ်ႏယွောင်ပသာႏသာႏ၊ မဲဉ်ႏရာႏနဝ်ꩻ ဟဝ်သွူ။ လိုꩻကလွူးနမ်းတွမ်ႏငဝ်း၊ တွမ်ႏယောင်ꩻဆင်ꩻ အနုပညာႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ မဲဉ်ပြွောင်ႏတဝ်းထာꩻတဲင် ထာꩻအံႏလဲ့ချင်းအံႏ၊ တသီႏလဲ့အံႏ၊ အဗဲ့ꩻကယွမ်ꩻအီဒါႏအနယ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ထုမ်ႏလွဝင်ꩻဖုံႏသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ခေတ်ယိုခါနဝ်ꩻ တသီႏဗဲ့ꩻယွမ်ꩻဗဲ့ꩻဆေ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ စာဟဝ်ငါႏသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ကထွာဒါႏ လိုꩻပြွောင်ႏသီး မဉ်ႏမဲဉ်ယွောင်ထာꩻနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းကထီႏဗာႏမော့ꩻဗာႏ တသီႏယွောင်နယ်ꩻဖုံႏယို တဲမ်းနယ်လွေꩻဗာႏနုဲင်းငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
- ၁။ အဗဲ့ꩻအယွမ်ꩻနယ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအေင်တသဉ်၊ တဒွီရာႏတလောင်ꩻလောင်ꩻတဖြုံႏ၊ မောက်ꩻဖါးရာႏ တလောင်ꩻလောင်ꩻတဖြုံႏ၊ ဒွန်း ၁၂-စော့ꩻ ယို ၄-မျိုꩻသွူ။
၄-မျိုꩻအကို အေင်နဝ်ꩻ ပသေကြောင်းကြောင်း ခြွစ်ꩻဗွိုဗွိုထွူနဝ်ꩻ တစောနေင်းထီနွိုး၊ တဒွီရာႏနဝ်ꩻလဲ့ ဖꩻပဉ်ခေင်ႏခေင်ႏ ခြွစ်ꩻထိုꩻအခူꩻထွူတွော့ꩻ သွယ်ꩻဗွိုဗွိုခါꩻသွော့၊ မောက်ꩻဖါးရာႏနဝ်ꩻလဲ့ သွယ်ꩻဗွိုဗွိုသွော့၊ ဒွန်း ၁၂-စော့ꩻနဝ်ꩻလဲ့ သွယ်ꩻခါꩻသွော့။ အသွယ်ꩻထွူ ၄-မျိုꩻယို သော့ꩻပလဲင်ꩻ (ဗုတ်ꩻ)ငွါဟမ်းလုဲင်း၊ ဟမ်းတန်တန်နဝ်ꩻတွော့ꩻ သော့ꩻသွော့ထီ ရေသန့်ဗူးတန် တဗူးခွယ်ꩻရပ်၊ ထွူနဝ်ꩻ ဒို့ꩻတဉ်ႏတဉ်ႏထွူတဲင် အွဉ်ႏသွော့တနာꩻ၊ မဉ်ႏထွာမွူးယာခိုႏလဲ့ အွဉ်ႏသွော့ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ၅-နားရီႏ၊ မဉ်ႏအွဉ်ႏသော့ꩻနေး ရေခဲ့သေတ္တာကိုနဝ်ꩻ ယိန်းဟဝ်ဟဝ်သွူ။ တသီႏစဲထီယိုနဝ်ꩻ တနီꩻချင်ႏ အွꩻလို့လို့ဗာႏသွူ။ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻ မဉ်ႏမာꩻနုဲင်းယို၊ မဉ်ႏအွꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ၄-နီꩻငါလဲ့ သေနာႏလဲဉ်း အဗဲ့ꩻယွမ်ꩻရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏစဲအွꩻတသီႏနယ်ꩻယိုနဝ်ꩻ အဗဲ့ꩻလဲ့လင်ꩻ၊ နမ်းကို အာဟာႏရစွူႏဖုံႏမဉ်ႏအဝ်ႏလဲ့ပြေႏ၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ဟို့ꩻရောႏဂါႏဖုံႏလဲ့ ထွာကြွို့ꩻတဝ်းသွူ။ အွꩻအထီလွုမ်ꩻ အသေ့ꩻနဝ်ꩻ အံႏခရာႏလိုႏတဝ်းသွူ။ ယို ၄-မျိုꩻနေနေ ဖောႏပွုံႏဖောႏနယ်ꩻဗွိုန်တဝ်း ဆရာႏထဲင်းတဖြာꩻနယ်ꩻနဝ်ꩻ တဒွီရာႏတဖြုံႏ၊ စောက်ꩻသွီရာႏတဖြုံႏ၊ အေင် အယာႏခဉ်ႏ-၃ိ၊ ဒွန်းအယာႏခဉ်ႏ-၁ိ၊ ယို ၄-မျိုꩻနဝ်ꩻ သွယ်ꩻဗွိုဗွိုထွူ စဲတွမ်ႏထီ ၅-ဖိုးနဲဉ်းထီဗုတ်ꩻတနာꩻငါ၊ နုဲင်းမွူးရဝ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ ထူႏထိုꩻအသေ့ꩻတဲင် အွꩻဖေႏလို့လို့သွော့ တနီꩻချင်ꩻနော၊ အဗဲ့ꩻဖုံႏ ယွမ်ꩻယိုꩻငါႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၂။ အဗဲ့ꩻယွမ်ꩻ တသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ကြူးအံႏဖက်ꩻဗိုႏဒီႏတွမ်ႏ မောက်ꩻဖါးသွူ။ ဖက်ꩻဗိုႏဒီႏယို သွယ်ꩻဗွိုဗွိုထွူတဲင် သော့ꩻသွော့ဝန်ႏကို၊ စေ့ꩻသော့ꩻသွော့ မောက်ꩻဖါးရာႏ၊ မဉ်ႏကျွိုက်အဟတ်ꩻလဲ့ သွယ်ꩻသော့ꩻပါသွော့ ခဲဉ်ႏတသဉ်ဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ တဒွီႏရာႏမဉ်ႏအဝ်ႏလဲ့ ချင်းသွယ်ꩻဗွိုဗွိုသော့ꩻပါ တဒွီႏရာႏလဲ့ လꩻဒျာႏ၊ ဖက်ꩻဗိုႏလာႏဖုံႏ၊ ဒွန်းလာႏဖုံႏ၊ ဖက်ꩻစီꩻခယ်ႏ (တရုတ်နံနံပင်)ဖုံႏနဝ်ꩻ မဉ်ႏအဝ်ႏလဲ့ ချင်းသော့ꩻပါလꩻဒျာႏ၊ တသာႏနဝ်ꩻ ထွားအနမ်းတဲင် ချင်းသော့ꩻဒျာႏ၊ ထွူနဝ်ꩻ ကြူးရော်ꩻဝင်ꩻတဲင် အံႏလꩻလဲဉ်းသွူ။
မဉ်ႏမဲဉ်အံႏခြေင်နေးတဝ်းလဲ့ အံႏတွမ်ႏဒဲဉ်၊ အံႏတွမ်ႏခေါက်သွယ်ႏကြော်ဖုံႏလဲ့ လꩻဒျာႏသွူ။
- ၃။ အဗဲ့ꩻယွမ်ꩻ (အဆီကျ) တသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ မူအွꩻသက္ကရင်ꩻတန်ရွီးသွူ။ သက္ကရင်ꩻတန်နဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဒေႏသကိုယို အဝ်ႏလွိုင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။
သက္ကရင်ꩻတန်ရွီးယို ခွုမ်မူဖေႏကဟဝ် ချင်းတဒွေါ့ꩻဖျတ်ထွူတွော့ꩻ လိုႏပသေကြောင်းကြောင်းသွူ။ သက္ကရင်ꩻရွီးယို သေ့ꩻ(ရောဂါပိုး)မဉ်ႏဗွို့ꩻလဲ့ ဖေႏကသီထိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏမောင်းခြောင်နေး သွံနားနားရီႏရပ်သွူ။ မောင်းခြောင်ထွူနဝ်ꩻ အွဉ်ႏလိုသဲင်သဲင်ချာယင်းမꩻ တအိုႏဒါႏတဝ်းသွူ။ သက္ကရင်ꩻတန်ရွီးယို မူလုံးပဲဉ်လောင်းတွော့ꩻ ကလꩻဒါႏမူထီ တစောစတီး အံႏဟန်ႏအိုယို သော့ꩻတွမ်ႏတသာႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻတွော့ꩻ မွူးရဝ်ꩻခိုႏ ၆-နားရီႏတွမ်ႏ ၇-နားရီးခါႏ၊ ခါးလားကအံႏဒဲဉ်နဝ်ꩻ အွꩻဖေႏသွော့နော၊ အွꩻဗာႏ တနီꩻတလဲင်ႏလွုမ်ꩻသွူ။ အွꩻထွူတနားရီႏ နီနားရီႏရပ်နဝ်ꩻ ဟို့ꩻလွေꩻဒါႏသွူ။ ဟို့ꩻမဉ်ႏလွေꩻတဝ်း၊ ဓာတ်မဉ်ႏဆွော့ꩻလဲ့ အွꩻဟမ်းပေါင်းအာသွော့နော။ ဟို့ꩻမဉ်ႏလွေꩻသွူတလဲင်ႏနဝ်ꩻ အံႏဒဲဉ်လꩻလဲဉ်းသွူ။ ဟို့ꩻလွေꩻထွူတလဲင်ႏ အဝ်ႏခါႏတခွယ်ꩻ(တဝ်းလဲ့) တနားရီႏရပ်နဝ်ꩻ အီႏလွေꩻထဲင်းဒွိုန်းသွူ။ ဟို့ꩻကလွေꩻပထမလဲင်ႏနဝ်ꩻ ဓာတ်နမ်းပါလွေꩻလို့လဲဉ်းတဲင် မဉ်ႏလွေꩻထဲင်း ဒုတိယလဲင်ႏနဝ်ꩻ ဓာတ်လွီးနွုမ်ꩻကုဲင်ဒါႏ နုဲင်းဟန်ႏအိုတနျာႏ နမ်းဖူꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ဟို့ꩻလွေꩻလဲ့ အာႏတယွမ်ꩻတဝ်း၊ တအွန်းဖူးတဝ်းသွူ။ အွꩻတသီႏမူထီ မဉ်ႏဟမ်းအာလွဉ်ꩻနဝ်ꩻ မဉ်ႏအော့ꩻထာꩻလွိုႏလွိုႏ ထွာဒါႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နန်းခရာႏအဲဉ်ထဝ်း၊ တဆင်ႏလွုမ်ꩻ ဟဝ်ယင်းဒျာႏသွူ။ မဉ်ႏအွꩻထွူ တသီႏမူထီယို မွူးနီꩻတဆီရပ်နဝ်ꩻ အဗဲ့ꩻယွမ်ꩻထိုꩻတဲင် လိုꩻဟို့ꩻပီဒွုန်၊ ဟို့ꩻပူႏ၊ ဟို့ꩻပုံးဖုံႏနဝ်ꩻ ယွမ်ꩻသဲင်ꩻဒျာႏ တနီꩻတစိꩻစိꩻသွူ။ ယွမ်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻယွောင်ထိုꩻမွေးတဝ်း၊ အဗဲ့ꩻအာမုဲင်ꩻကိုလဲ့ ယွမ်ꩻဒျာႏ(ယွောင်ဒျာႏ)မုဲင်ꩻကိုလွုမ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏအွꩻသက္ကရင်ꩻရွီးမူထီယိုနဝ်ꩻ မာꩻယွမ်ꩻအဗဲ့ꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း အကျိုꩻတရာꩻနုဲင်းလယိုဖုံႏလဲ့ လꩻနွောင်ꩻပါအီသွူ။ (က) အဟွီအဟဲင် မဉ်ႏအဝ်ႏလဲ့ထိုꩻမား၊ (ခ) မဲ့လဲ့ စင်းပိုႏစွူလွဉ်၊ (ဂ) ဓာတ်ပေႏဓာတ်တန်လွေꩻမဲဉ်ႏထွူတဲင် သွီႏယာႏစင်ႏကြယ်ႏလွဉ်၊ (ဃ) အုံအဝ်ႏထာꩻလဲ့ လုမ်ꩻလွဉ်၊ ဖွီလွဉ်၊ (င) ဆီႏနွိုးရောႏဂါႏ မဉ်ႏအဝ်ႏလဲ့ သက်သာႏအီပါသွူ။
- ၄။ ဗဲ့ꩻယွမ်ꩻ၊ ယာႏစေင်ႏ၊ ဖေႏကယွောင် တသီႏနယ်ꩻဒွေါင်ႏ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ သင်္ဘောꩻမဲဇရီႏလာႏသဲင် ထောင်းဖွန်ႏ အယာႏခဉ်ႏ ၂၅ိ-ယို နွတ်ရော်ꩻတွမ်ႏ စောက်ꩻသွီႏရာႏထီ အယာႏခဉ်ႏ ၁ဝိ-တွော့ꩻ အွဉ်ႏလိုသဲင်သွော့နော၊ မဉ်ႏသဲင်ထွူနဝ်ꩻ နွတ်ရော်ꩻယင်း တဝတ်ꩻ(တမူ)ထီ အယာႏခဉ်ႏ ၁ဝိ-တွော့ꩻ လုံꩻတတွာသွော့ ကော်ဖီရာႏဟမ်းတန်တန်နဝ်ꩻနော။
ထွူနဝ်ꩻ မဉ်ႏသဲင်သွူလဲ့ အွဉ်ႏသော့ꩻဟဝ်ပလဲင်ꩻတွော့ꩻ အံႏသွော့မွူးခိုႏတလဲင်ႏ၊ မွူးဟာခိုႏအီႏဗေင်ႏထာꩻတလဲင်ႏ၊ အံႏတလဲင်ႏ ၃-လုံꩻ၊ အံႏတွမ်ႏထီခွꩻနော၊ မဲ့ꩻအဗဲ့ꩻယွမ်ꩻလွဉ်ဒျာႏ၊ ယာႏစေင်ႏ ယာႏနဲဉ်းလွဉ်ဒျာႏသွူ။ ၅။ အဗဲ့ꩻယွမ်ꩻတသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ တသာႏသိကျာꩻ စောအံႏဟန်ႏအို ၃-စောယို သော့ꩻထွူ ပလဲင်ꩻတန်ကိုတွော့ꩻ သော့ꩻသမ်းပါစောက်ꩻသွီလာႏ ၉-ဗီႏ၊ သော့ꩻလွဉ်ꩻဗွေဗွေထီလုမ်ꩻခွꩻ၊ အွဉ်ႏတင်းယာခိုး ၉-နီꩻထွူနဝ်ꩻ အွꩻဖေႏ တနီꩻ ၂-လဲင်ႏ၊ အွꩻတလဲင်ႏ ထာႏဝနေင်းထီနွိုးဝန်ႏနဝ်ꩻနော၊ အနယ်ꩻယိုနဝ်ꩻ စောက်ꩻသွီမွူးကအဝ်ႏဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ ယိုꩻလွုမ်ꩻတဲင် အဝ်ႏလိုႏစဲအွꩻအာအာသွူ။[၁][၂]