ဖေင်ꩻဖင်ꩻယာလူးခြာ
"ဖေင်ꩻဖင်ꩻယာလူးခြာကို လိုꩻယွဲးသီးဖဝ အနာႏဂတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ" ကမ္ဘာႏလောင်းယို ယာကထန်ႏအာခမ်းထီဖုံႏအကို မြန်မာခမ်းတဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနေနေတခမ်းသွူ။ မြန်မာခမ်းကို ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏယို ယာအထန်ႏအာသွတ်ꩻသွူ။ ကလိုပ်ꩻမာꩻဆို့ꩻရုဲင်ဒါႏယာယို ဖြဝ်ꩻခမ်းလိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏအကို ပအိုဝ်ႏခွိုꩻနွယ်ႏသီးတဲ့ တလွစ်တဝ်း မဉ်ႏဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ တမာႏတဝ်းသွူ။ မြန်မာခမ်းကို ၂၀၁၂-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ထွတ်ထေထန်ႏယာအဝ်ႏ ၆၉၀-မက်ထရစ်တန်နဝ်ꩻသွူ၊ ထွိုင်ႏတွိုႏ ၂၀၁၃-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွဉ်ထဲင်းစွဉ်ႏ ၈၇၀-မက်ထရစ်တန်နဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻမꩻ လွိုလွဉ်ထဲင်းစွဉ်ႏ ၂၆-ရျာꩻခေါင်ꩻနဝ်ꩻ ထီႏဗာႏသွူ၊ လိုꩻကဆို့ꩻရုဲင် လိုပ်ꩻမာꩻယာသားယို အတယွမ်ꩻထိုꩻတဝ်း၊ အယိန်းအာလွဉ်ထဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ မြန်မာခမ်းကို ဆို့ꩻရုဲင်ဒါႏ ယာပျဿနာႏယို မွန်ꩻမန်ꩻဖေင်ꩻဖင်ꩻထိုꩻမားရေꩻ (၁၅)နေင်ႏစီႏမံႏကိန်ꩻ ကအွဉ်ထွော့စဒါႏ တယ်ႏ(၁၉၉၉)ဗာႏနေင်ႏ ဗꩻ(၂၀၀၆)ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ယာယွမ်ꩻလင်ꩻစွဉ်ႏတအိုအိုနဝ်ꩻသွူ၊ ကွဲးတွော့ꩻ တယ်ႏ(၂၀၀၇)နေင်ႏမာꩻငါ ဗꩻလွဉ်ယိုခါဟန်ႏနီꩻနဝ်ꩻ အယွမ်ꩻသဲင်ꩻဖဲ့ꩻ တအဝ်ႏတဝ်းဒွုမ်သွူ။ ဖေင်ꩻဖင်ꩻယာလံ၊ ယာဗွာ၊ ယာမား သꩻထွိုင်ႏတသီႏဖြုံႏဖုံႏယို ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻတွမ်ႏအခြောင်ꩻတွိုင်ꩻ ယိုꩻယိုꩻမာꩻမာꩻ ကလꩻနွောင်ꩻဗာႏ နီလိုꩻသီးအသောင်အရင်ꩻကို နုဲင်းဟန်ႏသနီꩻယို နီခမ်းထီမွူးရဝ်ꩻနီꩻ ရဲင်ꩻအာႏထွာ လိုꩻယွဲးသီးဖဝအတာႏ ထွာအီဒါႏ သꩻခြွောင်းတဝ်းခရာႏသွူ။ လိုꩻယွဲးသီးကလွူးဖွါꩻနဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻအနာႏဂတ်တာႏဒျာႏသွူ၊ လိုꩻယွဲးသီးနဝ်ꩻ ခမ်းထီအနာႏဂတ်ရဲင်ꩻအာႏဒျာႏသွူ၊ ကယောင်းမိုး ကဒဲင်ထို ကယီးညာꩻ ကလွင်းမွေးငါႏ လိုꩻယွဲးသီးဖဝ စော့ꩻလာႏဆားယို အာႏဗွေလွငါႏသွူ။ ယိုခါ လိုꩻယွဲးသီးအသောင်အရင်ꩻ ယာဖေင်ꩻဖင်ꩻအလူး ဖေႏကယွိုင်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻမာꩻဟောင်း၊ တလောကလွုမ်း ယာကယားဒါႏ လိုꩻယွဲးသီးဖဝစော့ꩻလာႏ ကလူးကြွုံႏ၊ ကလူးဆွိုင်ဗာႏ လိုꩻအခြာနဝ်ꩻ ကွပ်ပါꩻမုဲင်ꩻဟောင်း။ နုဲင်းယိုခါ ပအိုဝ်ႏသီးဖုံႏ ကအဝ်ႏအုံဒါႏ ရပ်ရာႏကဲဉ်းအာအာကို လိုꩻရွယ်ႏမဲဉ်ႏ၊ လိုꩻယွဲးသီးအတာႏ ကအဝ်ႏလောက်ꩻအံႏနေဒါႏ အတန်သွတ်ꩻအန္တရာယ်ႏနဝ်ꩻ ထွာထာꩻမွန်ꩻမန်ꩻဖေင်ꩻဖင်ꩻယာပျဿနာႏနဝ်ꩻသွူ။ သွုံꩻစွဲꩻဖေင်ꩻဖင်ꩻယို ဖုဲင်းကံသင်ꩻငါႏနဝ်ꩻ လိုꩻတွိုင်ꩻရင်းစွုမ်ႏဖြာꩻ အဝ်ႏသေဒျာႏလဲ့ ကွပ်ယာဖေင်ꩻဖင်ꩻတွမ်ႏ အထီမွန်ꩻမန်ꩻဖုံႏတဲင် အရွယ်ႏတတွိုႏတဝ်း သီစဝ်းထိုꩻဗာႏ၊ ဖဝကုဲင်ထိုꩻဗာႏ လိုꩻရွယ်ႏမဲဉ်ႏသီး တနီꩻတစိꩻ ကွဲးအာလွဉ်နဝ်ꩻ သေအွဉ်ႏသတိꩻလွတဝ်းဖုံႏသွူ။ အဝ်ႏယာဗွာတွော့ꩻ ဒွိုႏထွာလွဉ်တသီႏဖြုံႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဒုံဆောင်ႏတွိုင်ꩻ လꩻယိုꩻငါႏ၊ အဝ်ႏလွိုင်ႏငါႏတဲင် လိုꩻယွဲးသီးကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်းဒွုမ်၊ စီꩻပွါꩻရေꩻသေထိုမ်ႏသေမာꩻဒွုမ်၊ ပညာႏလဲ့ သေသွဉ်ဒွုမ်၊ အခိန်ႏလို့ဒျာႏတွမ်ႏယာ၊ အကျင်ꩻကုဲင်လဲဉ်းတွမ်ႏယာ၊ ခွိုꩻနွယ်ႏသွုပ်တသာဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာလို့လဲဉ်း ယာသားဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻ ကအဝ်ႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ ပတ်သဲစ်တွမ်ႏယာဖုံႏ၊ တသီႏဖြုံႏဖုံႏယို လိုꩻယွဲးဖုံႏ ကျင်ꩻဖေႏကုဲင်ဗာႏမွုန်း၊ ဖေႏကသွုံꩻစွဲꩻဗာႏမွုန်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏရဲးပေ့ꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏထိန်ꩻသိမ်ꩻ၊ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏထွားမာꩻလွေꩻငါႏလဲဉ်းသွူ။ မွေးတဝ်းနဝ်ꩻ အနာႏဂတ်ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻကို ပအိုဝ်ႏပိုလီꩻ ဒါႏပညာႏသား၊ အာႏကွိုꩻလꩻမျိုꩻသွုပ် ရတနာႏ အီႏထန်ႏလွဉ်၊ အီႏအဝ်ႏလꩻဗာႏနဝ်ꩻ ထွာအီငါႏ သꩻထွူႏခရာႏသွူ။ တရာꩻဝင်ႏခွင်ꩻပျုခါꩻ တအဝ်ႏတဝ်း၊ ဖြေꩻစာကူꩻကားယာယို ကွပ်ထမုဲင်ꩻ မွော့စွစ်ꩻလီဗာႏတွိုး စွုမ်ႏရပ် စွုမ်ႏဒုံကိုဟောင်း၊ မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻ ကအဝ်ႏယို သွုံꩻလွဲꩻတေား နမ်းတဖြာꩻအကျိုꩻထွာငါ ပအိုဝ်ႏရပ်ဒုံကို ကအဝ်ႏအုံဒါႏ ပအိုဝ်ႏမွိုးဖါ၊ ပအိုဝ်ႏပိုလီꩻ၊ ပအိုဝ်ႏမူႏခိုဖုံႏ မဉ်ကေန်ꩻကေန်ꩻ၊ မဉ်မွမွ၊ မဉ်အဝ်ႏမမ၊ မဉ်သီသီ မာꩻခွင်ꩻကအဝ်ႏအတွိုင်ꩻ မာꩻဒျာႏတိတ်ꩻတိတ်ꩻဟောင်း။ အကျိုꩻဟဝ် အဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ကွပ်လိုပ်ꩻမာꩻယာတွော့ꩻ စေꩻစိန်ႏဗာႏ သꩻချံꩻသာႏ အုံအဝ်ႏချံꩻသာႏဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ မဉ်ႏထွားအကျိုꩻကုဲင်လဲ့ ကွပ်လိုပ်ꩻယာတဲင် အုံစိုႏရိန်ႏဗာႏထာꩻ၊ အုံဗာႏတွမ်ႏထာꩻတရျိုး၊ အဝ်ႏငမ်းအဝ်ႏနန်းဗာႏ သေႏသေႏစွဉ်ႏဝင်ꩻလွဉ်မာꩻ၊ ဝင်ꩻလွဉ်ယားနဝ်ꩻ လိုႏခိဉ်ႏထွားငါႏလဲဉ်းသွူ။ ယိုခါ ကွပ်ယာတဲင် လိုꩻယွဲးသီးတဖူꩻတရွို့ꩻမာႏလဲ့ တဆေ့ꩻတဝ်းဒွုမ်သွူ၊ ကွပ်ယာတဲင် လိုꩻယွဲးသီးတဖူꩻကွင်ထိုꩻလို့လဲဉ်းသွူ၊ အနာႏဂတ်ရေႏရွယ်ႏချက် တဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏတဲ့ တထီႏစဲင်းတဝ်းဒွုမ်၊ တမိုႏထိုꩻလို့လဲဉ်းသွူ။ ပအိုဝ်ႏသီးလိုပ်ꩻမာꩻ သွုံꩻစွဲꩻယာသား ဆေ့ꩻဟောင်း၊ အာဟောင်း မဉ်ႏထွားနဝ်ꩻ ထောင်ႏတောင်လေးလုံးကို လဲင်ꩻအဝ်ႏနေး ဒဲဉ်သီႏလာဗွေနဝ်ꩻသွူ။[၁][၂]