မာꩻကုသိုလ်ႏမင်္ဂလာႏ
"မာꩻကုသိုလ်ႏမင်္ဂလာႏ သူႏရာႏပါမွုန်း" နေင်ႏ ၁၃၆၈-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်----- ( )နီꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏ------၊ အွိုင်ႏ------၊ ကျောင်ꩻ------ ကိုကမာꩻဒါႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻ ပွယ်ꩻဟော်ꩻတရာꩻ အခန်ꩻအနာꩻယို ကကျွꩻလွဉ်ဒါႏ ဗွေႏသံႏဃာႏတွမ်ႏတကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏ ကားကအဝ်ႏ ခြွိုင်ႏသန်ꩻချမ်ꩻသာႏ ယံကငိမ်ꩻခွꩻ သာႏယာႏလွသွော့ကရိုꩻနဝ်ꩻ ရီးသွတ်ꩻယိုခါ ပသာမေတ္တာႏ ဆုတောင်ꩻဖေႏဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် တကာႏမူႏသီးနဝ်ꩻထီႏထို၊ တကာႏခိုသီးနဝ်ꩻ ထီႏတသွောင်းဒျာႏ၊ ဗွေႏသံႏဃာႏသီးနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းရိုႏသေႏဂါရဝဒျာႏ ဗွေႏဩ။ ဖျော်တွိုႏလွဉ်ဗာႏ ရပ်ရာႏယိုကိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ ခွဲးမော့ꩻဒေါ့ꩻရီဗာႏ ဗွေႏသံႏဃာႏတွမ်ႏ တကာႏမူႏခိုသီးတဲ့နဝ်ꩻ တကာႏမူႏသီး ထာꩻသေတရာꩻ ယံကတိုꩻပွာꩻငါငါ ကျွꩻကာဟော်ꩻဗာႏ တရာꩻယာႏနုဲင်းယိုတဲ့နဝ်ꩻ စွိုးခွိုꩻဘာႏသာႏအတွက် ကဆောင်ႏရွက်ဗာႏနုဲင်းယိုတဲ့နဝ်ꩻ သꩻရေꩻငါႏ မရေႏမရာႏ၊ တကာႏမူႏခိုသီးတဲ့ လောကီꩻချမ်ꩻသာႏ၊ လောကုတ္တရာႏသုခ ယံကလꩻလွနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသꩻခွꩻခွꩻ၊ အွဉ်ႏသꩻစင်စင် နီပင်သောႏတာႏ နာႏလွသွော့တရာꩻ။ "မာꩻကုသိုလ်ႏမင်္ဂလာႏ သူႏရာႏပါမွုန်း" တရာꩻယို ကအီႏဟော်ꩻဒါႏ ခွေသွဉ်းယိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ----၊ ကျောင်ꩻ-----၊ ဗွေႏ----သွူဗွေႏဩ။ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး - နီဟွုန်ဗာႏ ဗွေႏဗွန်အံႏထွဉ်ႏ တကာႏဖုံႏထွူတွော့ꩻ တကာႏရိုꩻ" ဗွေႏဗွန်-နီသွဉ်းသီးမာꩻထာꩻရွိုးငါႏ၊ ဖြေꩻလွူးနီသွဉ်းသီး ဘီယာမွိုင်ဗွေႏ"အတဝ်ႏဗွေႏဗွန်နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့၊ ဝွေꩻသီးကယူႏနဝ်ꩻ ဘီယာယို ဒဝ်မွေးတဝ်း၊ ဖျောႏထီတမျိုꩻဒျာႏ အလွိုးယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ဘီယာတဲ့ အွꩻအာမွန်ꩻဒါႏ သူႏရာႏဒျာႏနေနေ။ ယရပ်ရပ်၊ ယလဲင်ႏလဲင်ႏ၊ ယဖြာꩻဖြာꩻ ကမာꩻကုသိုလ်ႏကိုနဝ်ꩻ သူႏရာႏ၊ ဘီယာ၊ ပါဏာတိပါတ-စတဲင် အကုသိုလ်ႏဖုံႏ ပါရော်ꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ယဟန်ႏလဲ့ အဗွေႏစွော်စွော် အွဉ်ႏတံꩻဒျာႏ၊ ယဟန်ႏတဲ့ ဝင်ꩻတဝ်ႏတဲ့အဝ်ႏ။ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၃၈)ပါꩻကိုနဝ်ꩻ "ဒါနဉ္စ-ဖေႏလူႏစာႏဂ မာꩻဒါႏနနဝ်ꩻ ထွာမင်္ဂလာႏ"တပါꩻတဲင် မာꩻမုꩻလူႏ မုꩻတန်ꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း ထွာကုသိုလ်ႏမင်္ဂလာႏလွဉ်လွဉ်း၊ အဝ်ႏမာꩻကုသိုလ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွင်ꩻ အွဉ်ႏတံꩻသူႏရာႏ၊ ဖေႏဗာႏဘီယာနဝ်ꩻ ထွာတဝ်း "မဇ္ဇပါနာစ သံယမော-မင်္ဂလာႏ"၊ ပေါႏထွာတဝ်းမင်္ဂလာႏတဲ့ ထွာတော အမင်္ဂလာႏ၊ ထွာတော အကုသိုလ်ႏ။ ကုသိုလ်ႏတာႏဝွန်ႏနဝ်ꩻ "အနဝဇ္ဇ သုခဝိပါက လက္ခဏာ-အပဲစ်ကင်ꩻဒျာႏ၊ ချမ်ꩻသာႏမာꩻထွာ"၊ အကုသိုလ်ႏထုံꩻစံႏနဝ်ꩻ "သာဝဇ္ဇဒုက္ခဝိပါကလက္ခဏာ-အပဲစ်အဝ်ႏဟ ဒုက္ခခံႏဗာႏ လက္ခဏာႏ"အဝ်ႏလွနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မာꩻအဟဝ်တဲ့ အကျိုꩻဟဝ်ဖေႏ၊ မာꩻအကုဲင်တဲ့ အကုဲင်ကျိုꩻဖေႏ၊ ဒါႏနကျိုꩻနဝ်ꩻ ခြွေခြာႏ၊ သူႏရာႏကျိုꩻနဝ်ꩻ ယောင်ႏဗား။ ဥပမာႏ- အခိုလူႏ အမူႏတန်ꩻတဲင် သဲင်ခြွေခြာႏ၊ သူႏရာႏသံးပါ ဘီယာသမ်းရော်ꩻတဲင် သဲင်ꩻထွာတောဒျာႏ သဌေꩻမူႏယောင်ႏ၊ သဌေꩻမောင်ႏဗား၊ သဲင်ꩻမို့လိုꩻဒုံ သံးယောင်ႏ၊ သဲင်ꩻမို့လိုꩻခြောင်ႏ သံးဗာႏ-နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ သွုမ်ꩻစိုးငါႏ မရေႏမရာႏ၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဒါႏနတွမ်ႏအထီ၊ အဝ်ႏကုဲင်က ဒါႏနတွမ်ႏအသီ။ မာꩻပွယ်ꩻကုသိုလ်ႏအမျိုꩻမုဲင်ꩻတယဝ်း နမ်း(ကိုႏတဲင်ႏ)တဲ့ မာꩻသီမွုန်းထော့ꩻ၊ အွဉ်ႏဒေါ့ꩻခါꩻမွုန်းဆျာ၊ ထိုမ်ႏဒျာႏသွော့ အသီထွူအွိုးဆေꩻ၊ ဖြေꩻဒျာႏသွော့ အသီထွူအွိုးဝင်ꩻကစာ၊ ကုသိုလ်ႏကိုနဝ်ꩻ ပါဏာတိပါတ-အကုသိုလ်ႏ ဖေႏနေးကပါသော့ꩻမွုန်း။ ထမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပါဏာတိပါတ၊ ကွပ်မာꩻသီဝင်ꩻသက် အကုသိုလ်ႏကံႏတွော့ꩻ လင်ꩻထဲ့ငါးရုဲင်ꩻ၊ အဝ်ႏငါးရုဲင်ꩻမဉ်ႏလွစ်ချာ မဉ်ႏသဲင်ꩻထွာလိုꩻနဝ်ꩻ သက်ထိုစိုးဆွာꩻတဝ်း၊ သီပေႏသီဆားဗာႏထာꩻ၊ ကွပ်ဒါႏနတဲင် ခြွေခြာႏ၊ ကွပ်မာꩻသီဝင်ꩻသက်တွော့ꩻ သက်ဒွေါင်ႏ၊ ရွဉ်သားပိုမူႏ သီတခြို၊ လိုꩻခြွေပိုခို သီတရတ်၊ ထွာဒါႏနုဲင်းနဝ်ꩻ။ ဘဝမူႏနံꩻ ကပျောႏသွင်ႏ၊ ဘဝခိုဗင်ႏ ကပျောႏတွင်ꩻ မာꩻသီဝင်ꩻအတွက် သက်မဉ်ႏဒွေါင်ႏထိုꩻနဝ်ꩻ သွုမ်ꩻစိုးငါႏနေနေ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဒါႏနတွမ်ႏအသီ-တဲ့နဝ်ꩻ၊ ကုသိုလ်ႏကို အကုသိုလ်ႏရော်ꩻတဲင် ကုသိုလ်ႏအကျောင်ꩻတရာꩻ ကြောင်းစင်တဝ်း၊ ပေါႏအကျောင်ꩻတရာꩻ ကြောင်းစင်တဝ်းနဝ်ꩻ အကျိုꩻတရာꩻတဲ့ တရောင်းဖျင်တဝ်းနေနေ။ တကာႏတဖြာꩻရိုꩻ- "ဒဝ်ဆဲင်ႏကို ယိုခါလဲင်ႏနဝ်ꩻ ထီႏအာမွေးစွဉ်ႏပအိုဝ်ႏ၊ ခေတ်ယိုခါ အခိုလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း အမူႏအမာႏတဲ့ အွꩻလဲဉ်းသူႏရာႏဒဝ်၊ 'လိုꩻမူႏအွꩻဒဝ် လွေꩻညီꩻဟဝ်"အရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ ယဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ဖါမဉ်ꩻကနွိုး၊ မွိုးမဉ်ꩻကအွီႏတဲ့ တွိုႏပိုနဝ်ꩻ ကနုတ်ꩻကနာ၊ မွိုးဖါသွဉ်လꩻတဝ်း၊ စွယ်ꩻဒဝ်၊ စွယ်ꩻယာ၊ မွိုးဖါခိုးလျားလွဉ်ꩻဗာႏ၊ မွိုးဖါဒုက္ခ၊ မွိုးဖါကေန်ꩻမွလွဉ်ꩻဗာႏတဲ့အဝ်ႏ။ မွိုးမဉ်ႏစွယ်ꩻထဲင်းယာ၊ ဖါမဉ်ႏစွယ်ꩻထဲင်းသူႏရာႏဟ ပိုဖုံႏနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻစောင်းအီႏနာႏဒွုမ်ဟောင်း၊ ဗွေႏဘုရာꩻဟော်ꩻသေꩻခါꩻ အွꩻဒဝ်သူႏရာႏ ပဲစ်သူဗာႏ "ဥစ္စာႏကုဲင်ပြင်ꩻ၊ ထေင်ညင်ꩻရွို့ꩻအာ၊ ဆော့ဆာမော့ꩻခွိုꩻ၊ ဝင်ꩻရိုꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻ၊ ခွမ်ꩻနမ်းမဒါႏ၊ ပညာႏဆေ့ꩻခြေား၊ စူစွိုးဩ၊ တောင်ꩻနေား ဒဝ်ထီပဲစ်"။ တနယ်ꩻ- "တခြိုꩻယွမ်ꩻလင်ꩻ၊ ထေင်ညင်ꩻရွို့ꩻရန်ႏ၊ ဆင်ႏဆင်ႏဆာတဝ်၊ မဉ်ꩻဟဝ်တဝ်းငါႏ၊ အင်္ဂါႏလိုထေ၊ ထာꩻသေကင်ꩻဆွိုး၊ ယိုသူစွိုး၊ ကွပ်ပွိုးအွꩻဒဝ်အပဲစ်သွူ"။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မာꩻကုသိုလ်ႏရေꩻတဲ့ မာꩻလွေꩻသွော့ကြောင်းကြောင်း၊ မာꩻဘာႏသာႏရေꩻတဲ့ မာꩻလွေꩻသွော့စင်စင်၊ မာꩻသာႏသနာႏရေꩻတဲ့ မာꩻလွေꩻသွော့သျင်ꩻသျင်ꩻ၊ ဖိန်ꩻဖင်ꩻယာဗွာ၊ ဘီယာယာမ၊ သုရာမေရယဒဲဉ်ဒဝ်၊ တဟဝ်တဝ်းလာꩻလာꩻ၊ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻသျောင်ႏသွော့၊ တွမ်ႏရော်ꩻမွော့ကုသိုလ်ႏ။ မဉ်ႏတွိုႏဒဲဉ်သီႏ၊ ဒဲဉ်ဟား ပေ့ꩻကျောင်ꩻတွင်ꩻသူꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဗုဲင်သျင်ႏ၊ အွဉ်ႏခံႏစင်ꩻ၊ ပွယ်ꩻပင်ꩻအီႏအဝ်ႏ၊ ပွိုင်းဝွို့ꩻတွမ်ႏပွယ်ꩻပင်ꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဝင်ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻခရာႏ ပါဒါႏနေနေ။ ပိုခို မဉ်ႏအွဉ်ႏဗုဲင်သျင်ႏနဝ်ꩻ ထင်ႏအပ်စဝ်းစဝ်းသွော့ ဗွေႏဗွန်ထျꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏသွဉ်ဖေႏ ငဝ်းကွီသင်္ကန်ꩻ၊ ငဝ်း(ကွီ)သီႏလ-စတဲင်စားနဝ်ꩻဖုံႏ၊ ကထွာဗွေႏဗွန်တဲ့ အမဉ်ႏတရဒါႏလို့တဝ်းနဝ်ꩻ သွဉ်ဖေႏဒါႏဒါႏရီးသွော့ သီႏလငတ်ꩻပါꩻ၊ သီꩻလပါꩻဆီ၊ ငဝ်းကွီသင်္ကန်ꩻပါဠိ (သကလ ဝဋ္ဋ)နဝ်ꩻ ဒါႏတဝ်းတဲ့ယဝ်း သွဉ်ဖေႏနေးသွော့ မဉ်ႏထွာပအိုဝ်ႏတဲ့ ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ၊ မဉ်ႏထွာဖြဝ်ꩻတဲ့ ဖြဝ်ꩻဘာႏသာႏ၊ အတန်ꩻတဲ့တန်၊ အခိန်ႏတဲ့ မဉ်ႏအဝ်ႏအာနဝ်ꩻ သွဉ်ပါပါဠိတဲ့ ယိန်းဟဝ်ဒျာႏ။ နီကထီႏဗာႏ ယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ အပေႏငါႏလွဉ်ꩻ၊ ယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ သီႏလငါတဲ့ တဒါႏတဝ်း၊ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏနဝ်ꩻ ပေါႏပိုလီꩻဗုဲင်ဗာႏငါ သင်္ကန်ꩻတသီးသီးငါ၊ ထင်းဒျာႏထွာသျင်ႏ၊ ဗုဲင်ဗာႏငါ သင်္ကန်ꩻငါ ထွာသျင်ႏမွေးတဝ်း၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ-သရဏဂုဏ်ႏပါဠိဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ကောကဖေႏသီႏလ ဆရာႏဗွေႏဗွန် ရဟန်ꩻယင်၊ ကောကဗုဲင်သျင်ႏ သျင်ႏလောင်ꩻယင်-စတဲင် ဌာန်ကရိုဏ်းစဲင်းစဲင်းမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏနဝ်ꩻမꩻ ထွာလꩻဗွေႏသျင်ႏ။ သျင်ႏလောင်ꩻ မဉ်ႏတရွစ်လွဉ်ꩻတဝ်းတရိုꩻတဝ်း၊ ရွစ်ကီတဲ့ မဉ်ႏတမဲဉ်ႏတဝ်းတရိုꩻတဝ်း၊ မဲဉ်ႏကီတဲ့ စွုမ်ႏငွါငွါရွစ်လွဉ်ꩻတဝ်း၊ တငွါရွစ် တငွါရွစ်တဝ်းတရိုꩻတဝ်း-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻ ဗုဲင်ဗာႏကီသင်္ကန်ꩻတဲ့ တထွာတဝ်းသျင်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ တောင်ꩻတောင်ꩻခါꩻသွော့။ ပွယ်ꩻပင်ꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ သျင်ႏလောင်ꩻတဲ့အာ၊ မွိုးဖါတဲ့ ခံႏလို့မွေးစွဉ်ႏ မာꩻတဲးတဲးဝါးဝါး၊ အပိုအလီꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ပေႏငါႏလွဉ်ꩻ၊ ယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ မဉ်ခြွိုင်းနမ်း၊ မဉ်ထိုမ်းသေလွုမ်ꩻ၊ ယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻရိုꩻ "မခွိုက်အဝေးကဗုဲင် အဝ်ႏကုဲင်အဖူးတဲ့ ပေႏတဲ့ယဝ်း ဖေႏကထွူတလဲင်ႏချင်ႏ အွဉ်ႏဗုဲင်ပါစွဉ်ႏ အဖူးပေႏ"အရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ အရေႏဖေႏကရော့ꩻ အဒေါ့ꩻထာꩻသက်သာႏနယ်ꩻတဲ့ အခိန်ႏထင်ႏဗုဲင်သျင်ႏနဝ်ꩻ ယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ အပိုငွိုးဒျာႏထာꩻ၊ ထေဒျာႏအသꩻ၊ အဖါသီး အဖါဖြားသီး အသျင်ꩻလောင်ꩻတပဲ့ꩻ ယွော့ခါꩻနေးသွူတဲ့ ထွဉ်ႏရိုꩻလွဉ်ꩻတဲ့ ရိုꩻတဝ်း၊ အဝ်ႏပြန်အဝ်ႏပြဉ် ယိန်းငွိုးသန်ထဲင်းထာꩻ၊ မာꩻရာꩻဒါႏဒွုမ်၊ တွမ်ႏစူကြက်ꩻ မဉ်ႏအွဉ်ႏလျက်ꩻတယ်ꩻတဲ့ သံးထွာသျင်ႏလောင်ꩻ၊ ဝင်ꩻတကျောင်ꩻလွုမ်း သံးထွားရိုမ်၊ အမွိုးအဖါနဝ်ꩻ ကတူႏပိုမ် မဲ့ငါလျား၊ ငွိုးတိတ်ꩻနားငါႏထာꩻတွော့ꩻ ယွော့လင်ꩻထိုꩻဗာႏစွဉ်ႏဒျာႏ။ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ နီထီႏဗာႏတွမ်ႏမဲ့၊ တကာႏမူႏခိုသီး ယင်ဟန်ႏတဲ့ ထီႏဗာႏ ဟွုန်ဗာႏတဲ့အဝ်ႏဒျာႏ၊ ပေါႏအပေႏငါႏလွဉ်ꩻ၊ ပေါႏသူႏသေတဝ်းထာꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻရပ်တဲ့ပီပီ၊ နီရပ်တဲ့နုဲင်းနုဲင်း တပွိုင်းပုဲင်းတဝ်းလို့ဝင်ꩻ။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး- ဗုဲင်သျင်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ "သကလ ဝဋ္ဋ နိဿဏ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကရဏတ္ထာယ-အဝ်ႏသံႏသရာႏ ဝဋ်ဒုက္ခကို ယံကလွစ်ထန်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏ ယံကလꩻဗာႏ"ရေႏမိုးချက်အထျꩻထျꩻ အဓိကနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ။ ယူႏစဲင်းစဲင်းမွိုင် သံႏဃာႏငါ၊ အမျာꩻပရိသတ်ငါတန်သွူမဉ်ႏတဲ့ အရေꩻကတန် အဝ်ႏလိုႏရွစ်ငဝ်း၊ အဝ်ႏလိုႏဗုဲင်သွူသျင်ႏမဉ်ႏတဲ့ တသေဒို့ꩻတဝ်း အတရေႏ၊ အွဉ်ႏတဗေႏအလွိုး၊ ငွိုးတောဒျာႏထာꩻ၊ လွတောဒျာႏအသꩻ၊ အမျိုꩻအီႏလꩻနိဗ္ဗာန်ႏနဲ့။ ယူႏတောအမွိုးအဖါ၊ အတကာႏဖုံႏမွိုင် ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ လိုꩻတဝ်းဂုဏ်ႏပကာႏသန၊ ထွားနုဲင်းဒျာႏ ဗွေႏဘုရာꩻကအွဉ်ႏဗုဲင် ရာဟုလာႏ၊ မာꩻဒျာႏရိုꩻရိုꩻသာꩻသာꩻ၊ ဆေ့ꩻဆေ့ꩻဖြွောင်ႏဖြွောင်ႏ၊ ကြောင်းကြောင်းစင်စင်၊ သူႏရာႏဘီယာ ပါတဝ်းတစိꩻစိꩻ။ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ရွဉ်အာထာလွိုင်ႏလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း မဉ်လꩻပါမဉ်ꩻ၊ လိုႏပါဂုဏ်ႏပကာႏသန၊ ခေးလို့ဝင်ꩻ မဏ္ဍပ်တရေꩻ၊ ခေးလို့ဝင်ꩻဟန်ႏအိုအွီႏ၊ ခေးလို့ဝင်ဖစ်လိုꩻအာ၊ ခေးလို့ဝင်ꩻ ဘီယာပဉ်တွိုက်တွိုက်။ ကထင်ႏနာႏအကျိုꩻတွော့ꩻ သꩻလျားဒျာႏ အပိုတဖဲ့ꩻ၊ ထာꩻဗေင်ႏကုဲင်တဖဲ့ꩻ၊ ရွိုးပင်ႏပန်ꩻတဖဲ့ꩻ၊ အဝန်ႏဟမ်းလွဉ်ꩻလွဉ်ꩻ၊ ဟမ်းတကယ်ကယ်တဖဲ့ꩻတဲင် နာႏတရာꩻတွင်ꩻ ထွားနဝ်ထွားထင်ꩻဒျာႏတဲ့အဝ်ႏ၊ တခေင်ꩻဒျာႏထာꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ အတွက်တေ့ꩻဒျာႏ အလို့ကားမုဲင်ꩻ၊ အလꩻကားမုဲင်ꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ကလို့အာမို့၊ ကယပ်ꩻပင်ႏပန်ꩻမို့ဟ နစ်နစ်သက်သက် အဝ်ႏလိုႏနာႏတရာꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏဆုတောင်ꩻမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ အဝ်ႏလိုႏကွီဆုꩻ နိဗ္ဗာန်ႏမွေးတဝ်းနဲ့၊ နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ထွာနဲ့ထွာတဝ်းနဲ့ကရိုꩻနဝ်ꩻ တကာႏခိုသီးယူႏ တကာႏမူႏသီး စဉ်ꩻစာꩻစံꩻဒျာႏသွော့။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး- ဗုဲင်သျင်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ အဓိကအထျꩻနဝ်ꩻ ဖေႏကထွာသျင်ႏ၊ ဖေႏကလꩻအာအာကုသိုလ်ႏဒျာႏ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ ကအွဉ်ႏဗုဲင် ရာဟုလာႏနဝ်ꩻ တကာႏတဖြာꩻငါတဲ့ တဖစ်တဟဲ့ꩻတဝ်း၊ ဗွေႏမဟာမောဂ္ဂလာန်ႏနဝ်ꩻ ကြော့ꩻဖေႏကလူꩻ၊ အွဉ်ႏဗုဲင်ဖေႏသင်္ကန်ꩻ၊ ဗွေႏသာရိပုတ္တရာႏနဝ်ꩻ ဖေႏသရဏဂုဏ်ႏ(သီႏလ)၊ ဗွေႏမဟာကဿပနဝ်ꩻ ထွာဩဝါဒဆရာႏနဝ်ꩻပေႏလွုမ်ꩻ။ ကဖြွောင်ႏတကားမုဲင်ꩻ၊ ကဒွေါင်ႏတကားမုဲင်ꩻ၊ ရာဟုလာႏနဝ်ꩻ ခွန်ပို၊ ရာႏဇာႏခွန်တန်သုဒ္ဓေါဒနလီꩻ၊ မဉ်ႏနေးဂုဏ်ႏပကာႏသန မာꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ နွုတ်ꩻနီꩻနွုတ်ꩻနာꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း နွုတ်ꩻလာခန်းတဲ့ယဝ်း မာꩻနွောင်ꩻဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဂုဏ်ႏပကာႏသနနဝ်ꩻ ဗွေႏဘုရာꩻ တမဉ်မာꩻတဝ်း၊ ထာꩻကျွားဂုဏ်ႏပကာႏသနနဝ်ꩻ ဗုဒ္ဓဗွေႏစဝ်း တကျွိုက်တဝ်းတစိꩻစိꩻ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ အဟဝ်သွတ်ꩻနဝ်ꩻ ကွီကူးကွီငါးမွုန်းဝင်ꩻ၊ ဗုဲင်ဗာႏတဝ်းအလောင်ꩻတဲ့ယဝ်း၊ ထိုမ်းဗာႏတဝ်းသေတဲ့ယဝ်း၊ ဗုဲင်ရိုꩻရိုꩻ (ဗုဲင်တသဉ်ဗာႏနေးခန်းတဲ့ယဝ်း) အဓိကထွာသျင်ႏဒျာႏ၊ ဗုဲင်ရိုꩻရိုꩻတဲ့ ထွာသျင်ႏ၊ ခံႏနေးအလောင်ꩻတဲ့ ထွာသျင်ႏ၊ ထွာသျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻ၊ ခံႏနေးကီအလောင်ꩻတဲ့ နွုတ်ꩻနီꩻဗွေတဝ်း ထွက်ချာ၊ တွိုႏမွိုးဖါနဝ်ꩻ နီးလꩻဖေႏဒွိုန်း၊ နီးလꩻကေႏဒွိုန်း။ ဗုဲင်ရိုꩻရိုꩻနေးငါတဲ့ သမ်းတထွက်မွိုင်တဝ်း၊ အုံတငါ၊ အုံလိတ်သွဉ်တွိုက်၊ သွဉ်ဘုရာꩻလိတ်၊ အောင်ႏဘုရာꩻလိတ်၊ ဗꩻလꩻစင်ꩻမွိုင် ယိန်းမွေးတဝ်းနဲ့။ ကဗုဲင်သျင်ႏခါနဝ်ꩻ ယူႏငါပါသွော့ပိုလီꩻ ပညာႏရေꩻတာႏ၊ မဉ်ႏအုံတငါတဝ်းကျောင်ꩻတဲ့ ထင်ႏယင်းအတန်ꩻကျောင်ꩻ၊ ချင်းပါသွော့ ဝွေꩻသီးကျောင်ꩻ တနေင်ႏထွူတနေင်ႏတာႏ။ မဉ်ႏအုံတငါကျောင်ꩻတဲ့ ပေါႏအဟော်ꩻဒါႏလိတ်နဝ်ꩻ ပသာသွော့ လိတ်သွဉ်တွိုက်၊ ထောက်လွဉ်ꩻသွော့၊ ဖေႏအာႏလွဉ်ꩻသွော့၊ ဖေႏကဗꩻလꩻစင်ꩻ၊ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ပေါႏအဗွေႏသျင်ႏနမ်းထို၊ ပေါႏအပိုရလိုပ်ꩻဒါႏထာꩻတဲ့ ဟဲ့ꩻသဲင်ꩻချောက်သဲင်ꩻထိုꩻလမ်း၊ "ဗွေႏသျင်ႏဝေးမူႏ ပါꩻထူႏထိုꩻလဲဉ်း၊ သဲင်ꩻလွဉ်ꩻထိုꩻလဲဉ်းပါꩻ၊ ကောမာꩻကိုမွိုးဖါ အဲဉ်ထဝ်းဒွုမ်၊ ဗွေႏသျင်ႏထွက်သဲင်ꩻထိုꩻခန်းလုဲင်း" အရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ နီဗွေႏသျင်ႏ၊ နီဗွေႏစင်ꩻဖုံႏယိုခါ ကဗွိုထာꩻ၊ ခေတ်ကမီထာꩻ "တကာႏလုံ တကာႏမသီး ဖြေꩻဖေႏခွမ်ꩻလာꩻ ရွှေနားမꩻ၊ ဖြေꩻဖေႏနားရီႏ အော်တော်မꩻ၊ ဆွဲကျိုးမꩻ၊ စူသွို့ꩻမꩻ၊ ဖြေꩻဖေႏကဲစ်သဲစ်မꩻ၊ ဖြေꩻဖေႏဆိုင်ကယ်မꩻ"အတဝ်ႏဖေႏထာꩻ၊ မꩻကားမုဲင်ꩻ မမꩻပဉ်။ အဖါရိုꩻ-" ပါꩻမူႏဖြားနဝ်ꩻ နာꩻပိုကတဝ်ႏအတွိုင်ꩻ ဖေႏနဲ့ ဖေႏတဝ်းနဲ့" ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ အမာရိုꩻ-" ဖေႏလဲ့ လꩻဒျာႏမတဝ်၊ အဒါႏလဲဉ်းပညာႏဟ၊ မဲ့ꩻဝွေꩻထိုမ်ႏကျမ်ႏယင်း၊ မဲ့ꩻလꩻချာယင်းဒျာႏ"ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။ ဖြေꩻဖေႏခန်းဒျာႏ၊ အပိုတဲ့ ထွက်ခန်းဒျာႏ၊ တွမ်ႏဆိုင်ကယ် "ဗုတ်-ဗုတ်"မာꩻနဝ်၊ ဗုတ်ဗုတ်မာꩻထင်ꩻ၊ မူႏနံꩻလော်လယ် တိန်ႏထီႏသျင်ႏထွက် ထိုမ်းဆိုင်ကယ်တွော့ꩻ ထင်းတန်၊ ပယွုမ်းထေ့ခန်းဒျာႏထွက်၊ နီသျင်ႏထွက်တဲ့ အဝ်ႏကျောင်ꩻစသဲင်ꩻ၊ နမ်းမော့ꩻ (အတွေ့အကြုံ)အဲဉ္ထဝ်းတဲင် ထင်းဒျာႏအရော့ꩻ၊ တွမ်ႏမူႏနံꩻနဝ်ꩻ ထိုမ်းညီꩻခန်းဒျာႏလို့ဝင်ꩻ ဆိုင်ကယ်၊ တောႏလမ်းလော်လယ်ခန်းဒျာႏလို့ဝင်ꩻ၊ အမွိုးအဖါတဲ့ တကွိုꩻဗာႏတဝ်း၊ တပေါႏညတဝ်းအခိန်ႏနဝ်ꩻ ထွက်သီးတဲ့ ခြောဒုက္ခ။ အမွိုးအဖါရိုꩻ-" မဉ်ႏသေ အွဉ်ႏအုံစွူစွူဒျာႏကျောင်ꩻ" ထွက်တဲ့ရိုꩻ-" မဉ်ႏသေ ခွေအုံစွူစွူဒျာႏကျောင်ꩻ" အမာတဲ့ရိုꩻ-"မဉ်ႏသေ ခွေအီႏယူႏပက်နုဲင်းယိုနဝ်ꩻ တောႏလမ်းတဝ်းထွက်" ကော့ꩻမာꩻချာအနမ်းနုဲင်းနဝ်ꩻ ပငါပရာꩻ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကထွာမွိုးဖါတဲ့ ဟဲ့ꩻထွက်သဲင်ꩻမွုန်း ဗွေႏသျင်ႏဗွေႏစင်ꩻ၊ ဗွေႏသျင်ႏဗွေႏစင်ꩻသီးတဲ့ ယူႏခူခူဗဲင်းထာꩻ၊ ထွက်မွိုꩻမာꩻသဲင်ꩻမွုန်းလမ်း၊ အုံစွူစွူဒျာႏသွော့ကျောင်ꩻ၊ မဉ်ႏအုံဟဝ်ဟဝ် အဝ်ႏဒါႏဒါႏကျောင်ꩻနဝ်ꩻ တကာႏအမျာꩻတဲ့အာႏကွိုꩻဗာႏ၊ နမ်းတာႏတဲ့ ကုသိုလ်ႏလꩻအာ။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ တကာႏမူႏခိုသီးဖုံႏဟွေး - ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏကုသိုလ်ႏရေꩻ၊ သာႏသနာႏရေꩻဖုံႏနဝ်ꩻ လိုႏဒေါ့ꩻခရာႏ၊ ဟော်ꩻခရာႏ အဝ်ႏအာနေကꩻ ကွဲႏတွော့ꩻ အခိန်ႏလꩻလဲဉ်းသွူ၊ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏထွူလဲဉ်း၊ သွိုꩻသွိုꩻသွင်ႏသွင်ႏ ကနာႏထင်ႏဗာႏတရာꩻ အမျာꩻတန်ပေႏ ယံဖေႏခြွိုင်ႏသန်ꩻ လူႏတန်ꩻဒါႏန ထဲင်းကသီႏလာႏ ဘာႏဝနာႏတရာꩻ သွံပါꩻသွံပွိုင် ထွိုင်ထွိုင်ထပ်ထပ် ကျိုꩻစာꩻကျပ်ထွူတဲင်ခါ မဂ်တရာꩻဖိုလ်ႏဉာဏ်ႏ နိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏ ယံကလꩻဗာႏဝင်ꩻကွိုနဲး တရာꩻနာႏအပေါင်ꩻ သူႏတောႏကောင်ꩻသီးယာဟွေး။ [၁][၂][၃]