အာရပ်စဝ်းဖားခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ
ကိုဩဒိနိတ်: 24°N 54°E / 24°N 54°E
အာရပ်စဝ်းဖားခမ်းပေါင်ꩻဗူႏ (အိန်းကလေတ်: United Arab Emirates) အာရပ်စောက်ꩻဖားဖုံႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏခမ်းထီ ယိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏဟဲ့ꩻရောင် အဲမရိတ် မွေးတဝ်းလဲ့ ယူအေအီး နုဲင်းယိုတဲင် အဝ်ႏလွေꩻဒျာႏ အာသျအခဝ်တွို့ꩻနဝ်၊ ပါဆျန်းပင်ႏလယ်ႏကွေ့ကိုကအဝ်ႏဒါႏ အာရပ်ကြွန်စွယ်ႏလောင်း ဖက်ဒရယ်ခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏသွူ။ ဟံႏယာႏအဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻ အိုမန်ခမ်းထီတွမ်ႏ ဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻ သော်ဒီအာရေးဗီးယားခမ်းထီဖုံႏဒျာႏသွူ။ ကာတာခမ်းထီ၊ အီရန်ခမ်းထီဖုံႏလဲ့ တွမ်ႏအီရတ်စဝ်းဖားခမ်းထီနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻတဝင်ꩻ ထီကိုသွူ။ ၂၀၁၃ ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၉.၂ သန်းရပ်တဲင်တွော့ꩻ အဲမေရေက်လိုꩻခွိုꩻအဝ်ႏ ၁.၄ သန်းရပ်၊ လိုꩻခမ်းလင်သား ကလွဉ်မာꩻသော့ꩻထာꩻမာꩻသားအဝ်ႏ ၇.၈ သန်းရပ်နဝ်ꩻသွူ။[၁၁]
| အာရပ်စောက်ꩻဖားဖုံႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏခမ်းထီ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
ဆောင်ႏအွံ: الله الوطن الرئيس God, Nation, President | |||||
.svg) အာရပ်စဝ်းဖားခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီအဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း (green) the အာရေးဗီယားကြွန်စွယ်ႏ အကို | |||||
| ဝေင်ꩻတန် | ဝေင်ꩻအဗူဒဗီ 24°28′N 54°22′E / 24.467°N 54.367°E | ||||
| အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻ | ဝေင်ꩻဒူဗုဲင်း 25°15′N 55°18′E / 25.250°N 55.300°E | ||||
| ရွုမ်ꩻသွုံꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ | အာရဗီ[၁] | ||||
| လိုꩻခွိုꩻ (၂၀၂၀) |
| ||||
| ကိုꩻကွဲႏ | |||||
| Demonym | Emirati[၂] | ||||
| အစိုႏရ | ဖဲတ်ဒရယ် အိစ်သာလမ် ပါလီမန် ခမ်းနမ်းဗွေႏ စည်းမျဉ်းခံ ခွန်ဟော်ခံꩻစနိစ်[၃][၄][၅] | ||||
| en:Mohamed bin Zayed Al Nahyan[၆] | |||||
| en:Mohammed bin Rashid Al Maktoum | |||||
| ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏ | |||||
| တယ်ႏထောင်ႏ | |||||
| ၁၇၀၈ | |||||
• Sharjah | ၁၇၂၇ | ||||
| ၁၇၆၁ | |||||
| ၁၇၆၈ | |||||
• Ajman | ၁၈၁၆ | ||||
• Dubai | ၁၈၃၃ | ||||
• Fujairah | ၁၈၇၉ | ||||
• လꩻခွစ်တခြင်ရေꩻ ဗိတိသျ တောမ်ႏ en:Trucial States ထျꩻ | ၁၉၇၁ ဒီသိဉ်ဗာ ၂ | ||||
| ၁၉၇၁ ဒီသိဉ်ဗာ ၉ | |||||
• Admission of en:Emirate of Ras Al Khaimah to the UAE | ၁၉၇၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ | ||||
| ဧရိယာႏ | |||||
• ခြွဉ်း | ၈၃,၆၀၀ km2 (၃၂,၃၀၀ sq mi) (အရန်း: ၁၁၄) | ||||
• ထီနမ်း (%) | negligible | ||||
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း | |||||
• ၂၀၂၀ အရမ်ꩻ | 9,282,410[၇] (အရန်း - ၉၂) | ||||
• ၂၀၀၅ မွူးကွို့ꩻနာꩻစာႏရင်ꩻ | 4,106,427 | ||||
•
တချ | ၁၂၁/km2 (၃၁၃.၄/sq mi) (အရန်း - ၁၁၀) | ||||
| GDP (PPP) | ၂၀၂၂ အရမ်ꩻ | ||||
• ခြွဉ်း |  $779.234 ဗီလီယံ[၈] (အရန်း - ၃၄) | ||||
• Per capita | $78,255[၈] (အရန်း - ၇) | ||||
| GDP (nominal) | ၂၀၂၂ အရမ်ꩻ | ||||
• ခြွဉ်း | $501.354
ဗီလီယံ[၈] (အရန်း - ၃၂) | ||||
• Per capita | $50,349[၈] (အရန်း - 21st) | ||||
| Gini (၂၀၁၈) | 26.0[၉] ဖွိုႏ | ||||
| HDI (၂၀၁၉) | 0.890[၁၀] ထိုမွေး · ၃၁ | ||||
| ရွဉ်ဗီႏ | ယူအေအီး ဒီဟမ်(UAE dirham) (AED) | ||||
| အခိင်ႏအွိုင်ꩻ | ယူအေအီး အခိင်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+04:00) | ||||
| မွူးနီꩻစွယ်ꩻပွုံႏစံႏ | နီꩻ/လာ/နေင်ႏ | ||||
| ဝါးကာꩻစနိစ် | ထွေ | ||||
| ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင် | +971 | ||||
| Internet TLD | |||||
၁၉၇၁ နေင်ႏတွင်ꩻနဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏစခါꩻ အီရပ်စဝ်းဖါးခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီယိုတဲင် ဖက်ဒရယ်ခမ်းပေါင်ꩻဗူႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻတန်အဗူဒဗီတွမ်ႏ ဒူဗုဲင်း၊ သျာစျာ၊ အဲတ်စ်မန်၊ အွမ်-အယ်-ကဝေင်း၊ ရတ်သ်-အယ်လ်-ခိုင်းမား၊ ဖူစျာအီရာ စတဲင် အဝ်ႏဖွဲ့ဗူႏခါꩻ ခမ်းနယ်ႏ (၇) နယ်ႏယိုဖုံႏသွူ။ ခမ်းနယ်ႏတဗာႏတဗာႏစီႏယို အာႏဏာႏအဝ်ႏ စဝ်းဖါးတဖြာꩻစီႏအုပ်ချုတ်တဲင်တွော့ꩻ ဝွေꩻသီးစဝ်းဖားဖုံႏကားကအဝ်ႏယို ပေါင်ꩻဗူႏယင်းတဝင်ꩻတဲင် ဝွေꩻသီးဖွဲ့ဗူႏခါꩻယင်း ဖက်ဒရယ် အတန်သွတ်ꩻကောင်သီတဗာႏအနေႏနဝ်ꩻသွူ။ စဝ်းဖားနဝ်ꩻဖုံႏအကို လွိုက်ထန်ႏယင်းစဝ်းဖါးတဖြာꩻတဲင်တွော့ꩻ အဝ်ႏဒင်ႏမျောက်ခါꩻ အာရပ်စဝ်းဖါးခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတ)အရာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီတန်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အိစ်သာလမ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻသွူ။ ရွုမ်ꩻသွုံꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ အာရပ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဒျာႏကီလဲ့ ဝင်ꩻသွုံꩻစွစ်ꩻလီအာဒျာႏ အေင်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါသွူ။
ယူအေအီခမ်းထီယိုနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း သတ္တမအရန်း နမ်းမေန်(ရေနံ)ထန်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏသွူ။[၁၂] ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း သဘာႏဝဓာတ်လွီးထန်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီဖုံႏအကို ယူအေအီးခမ်းထီယိုနဝ်ꩻ ပါသော့ꩻ အရန်း (၁၇) ကိုသွူ။ [၁၃] ကသီငါထိုꩻလဲဉ်းဒါႏ အဗူဒါဗီစဝ်းဖါး၊ ယူအေအီးအရီးသွတ်ꩻခမ်းနမ်းဗွေႏ ဆေက်သာယာဒ်နဝ်ꩻ ခွုမ်ꩻမာꩻဗာႏ အဲမေရေက်ခမ်းထီပြွူးဖြိုထင်ႏထိုရေꩻတဲင် အဝ်ႏနမ်းမေန်တွော့ꩻ ကလꩻလွဉ်ဒါႏရွဉ်ဖုံႏယို ဝွေꩻသွုံꩻအီချာ ကျန်ႏမာႏရေꩻထိန်ꩻထွားမုꩻဖုံႏတွမ်ႏ အခေႏခံႏ အဆောက်အအုံဖုံႏကိုသွူ။ [၁၄] ပင်ႏလယ်ႏဝဲက် ပေါင်ꩻဗူႏဆောင်ႏရွက်ရေꩻ ကောင်သီ အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံးအကို ယူအေအီးစီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ ထွာစီꩻပွာꩻရေꩻထာꩻမာꩻအစွုမ်ႏသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏတဲင်တွော့ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဒူဗုဲင်းနဝ်ꩻ ထွာလွဉ်စွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏဝေင်ꩻတန်တဗာႏတွမ်ႏ အဖဲ့ꩻအဖဲ့ꩻအခမ်းခမ်းဆဲင်ႏရာꩻ တဖူꩻတလီꩻလောင်းဆွိုက်သွယ်ႏရေꩻ ဗဟိုႏဌာႏနတဗာႏနဝ်ꩻသွူ။[၁၅][၁၆] ကွဲႏတွော့ꩻ ခမ်းထီစီꩻပွာꩻရေꩻနဝ်ꩻ အဝ်မီꩻခိုႏအုံနောင်ဗာႏနေကဒွိုန်း ဒင်ႏသွင်ꩻစာထန်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီးတွမ်ႏ စာထန်ႏနမ်းမေန်(ရေနံ)စီꩻပွာꩻရေꩻဖုံႏအလောင်းသွူ။[၂][၁၇][၁၈]
ယူအေအီးယိုနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ဝွေꩻသီးယားကုဲင်လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻကိစ္စတဲင်တွော့ꩻ အဝ်ႏခံႏဗာႏနေက ဝင်ꩻဝွေႏဖန်ႏတဲင် နဝ်ꩻအကို ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ ဥပဒေႏကို သျာရီယာဥပဒေႏကပါသော့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏတဲ့ပါနေနေသွူ။ [၁၉][၂၀][၂၁] ကွပ်ပွိုးယူအေအီးခမ်းထီယိုနဝ်ꩻ လꩻသော့ꩻခင်ႏလမ်း ခမ်းထီကားကအဝ်ႏ(နိုင်ငံတကာ)ကိုတွော့ꩻ ကဝွေႏဖန်ႏသွုံꩻစပ်သားယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ဒေႏသကို ဩဇာႏအဝ်ႏခမ်းထီတဖြုံႏတွမ်ႏ ကမ္ဘာႏအာႏရဲင်ꩻအဝ်ႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻဒါႏခမ်းထီတဖြုံႏ စတဲင် အဝ်ႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻနုဲင်းယိုဖုံႏသွူ။ [၂၂][၂၃]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ Fact sheet။ U.ae။
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ The World Factbook။ 6 April 2011 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 21 November 2015 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Stewart၊ Dona J. (2013)။ The Middle East Today: Political, Geographical and Cultural Perspectives။ London and New York: Routledge။ p. 155။ ISBN 978-0415782432။
- ↑ Day၊ Alan John (1996)။ Political Parties of The World။ Stockton။ p. 599။ ISBN 1561591440။
- ↑ United Arab Emirates Constitution။ UAE Ministry of Justice။
- ↑ "Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan elected as new UAE president"၊ Gulf News၊ 14 May 2022။
- ↑ United Arab Emirates Population (2020)။
- ↑ ၈.၀ ၈.၁ ၈.၂ ၈.၃ United Arab Emirates။ International Monetary Fund။
- ↑ GINI index (World Bank estimate) – United Arab Emirates။ World Bank။
- ↑ Human Development Report 2020 (in en)။ United Nations Development Programme (15 December 2020)။
- ↑ Labor Migration in the United Arab Emirates: Challenges and Responses။ migrationpolicy.org။
- ↑ Oil – proved reserves။ Cia.gov။ 20 October 2012 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။
- ↑ Natural Gas. BP Statistical Review of World Energy June 2012
- ↑ United Arab Emirates profile။ BBC News (14 November 2012)။
- ↑ Iyer၊ Srinivasan။ "Dubai International is world’s busiest airport"၊ The National၊ 30 December 2014။
- ↑ IMF Data Mapper။ Imf.org။
- ↑ WTO Trade Statistic 2009။ Stat.wto.org။ 4 March 2016 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 21 November 2015 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Economic diversification in the GCC countries။ 5 December 2014 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 21 November 2015 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Sharia law and Westerners in Dubai: should non-Muslims in UAE be made to face Islamic justice?။
- ↑ United Arab Emirates: Torture and Flogging။ Fanack။ 6 October 2014 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 21 November 2015 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Country Reports on Human Rights Practices for 2008။ Jeffrey T. Bergner။
- ↑ Laipson၊ Ellen (3 September 2014)။ The UAE and Egypt's New Frontier in Libya။ The National Interest။ 26 October 2014 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Evans၊ Gareth (29 June 2011)။ Middle Power Diplomacy။ 26 October 2014 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။