လိုꩻမူႏလွူးပိုဖေႏကယိုꩻ
"ယောက်ျားဖေါင်စီး၊ မိန်းမမီးနေ"ကရိုꩻဒါႏ မန်းငဝ်းအတွိုင်ꩻ "လိုꩻခိုသီးလွူးနမ်းတွမ်ႏဖေါင်ႏတွော့ꩻ ကလွေꩻသေႏသေႏဗာႏထာꩻ ထီကိုနဝ်ꩻ အသက်အန္တရာယ်ႏအာငါႏ၊ လိုꩻမူႏသီး ကလွူးပိုနဝ်ꩻလဲ့ အန္တရာယ်ႏအာငါႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻခိုသီး ကလွူးနမ်းတွမ်ႏဖေါင်ႏနဝ်ꩻ မီႏငမ်းအသက်အန္တရာယ်ႏလဲ့ မာꩻလုဲင်ႏထာꩻမာꩻလင် အဝ်ႏလꩻနေဒွိုန်း၊ လိုꩻမူႏသီးနဝ်ꩻ တောႏလံးတဝ်းလဲ့ သံးတစုံႏလင်ႏတဝ်း၊ မီႏတောႏလံးလဲ့ လွူးပိုကိစ္စယို လဲ့ꩻတလွစ်တဝ်း၊ မော့ꩻဗာႏကျုံႏဗာႏလွဉ်းလွဉ်းသွူ။
တသီႏဆရာႏ ကဆေ့ꩻဒါႏ၊ ထာꩻသေထာꩻဒါႏ ကဆေ့ꩻဒါႏ အခိန်ႏခါႏ ခွန်ကုဝေသီး အဝ်ႏပေႏခါနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေသီးဒုံယို လိုꩻမူႏလွူးပိုတွော့ꩻသီ (သီမေႏထာꩻ)နဝ်ꩻ ရင်းစွုမ်ႏနေင်ႏနေးစွဉ်ႏသွူ။ ခေတ်ယိုခါနဝ်ꩻ တသီႏဆရာႏလဲ့အာ၊ လိုꩻသီးလဲ့ ထာꩻသေထာꩻဒါႏ ဟံးပေါင်းအာ၊ ဆရာႏမူႏလွူးဖေႏပို (ဝမ်းဆွဲဆရာမ)ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏအာ၊ တဖူꩻလွေꩻသဲင်ꩻလဲ့ ကာꩻတွိုႏစွုမ်ႏဒုံစွုမ်ႏရပ်တဲင် လိုꩻမွူးလွိုပိုတွော့ꩻသီနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻထိုꩻသွူ။ ဆေ့ꩻထိုꩻရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ နီမန်းနွောင်ꩻဟံႏယို မီႏတဲက်ဆဲင်ႏတွမ်ႏ ဝင်ꩻခမ်းနဝ်ꩻ အစွိုးစွိုးအမျိုꩻမျိုꩻ အဝ်ႏလိုႏအာနေဒွိုန်း၊ လိုꩻမူႏသီမေႏထာꩻလဲ့ အာထဲင်းဒွိုန်းဝင်ꩻခမ်းသွူ။ လိုꩻမူႏလွူးပို ကသီမေႏထာꩻနဝ်ꩻ လွူးယပ်ꩻတွော့ꩻသီအဝ်ႏ၊ လွူးထွူသွူလဲ့ အုံအဝ်ႏအံႏအွꩻထာꩻတရောꩻ့တဝ်းတွော့ꩻ သီလဲ့အဝ်ႏသွူ။ နဝ်ꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ကွပ်ပွိုးထာꩻခြေား၊ ကွပ်ရွဉ်ရေꩻ၊ တောင်ꩻရေꩻ တပြဲ့ꩻစုံႏတဝ်းတွော့ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွေꩻသွူ တသီႏခန်ꩻ၊ တသီႏယုံႏလဲ့ လွေꩻလွူးတဝ်း၊ လွူးဒျာႏရင်ꩻ ရပ်ကိုဒုံကိုတဲင် အဆင်ႏတရော့ꩻတဝ်း သီထိုꩻလဲ့ အဝ်ႏသွူ။
မဲန်ႏမဲန်ႏနဝ်ꩻ ပိုတခိုႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ လိုꩻမူႏလွူးပိုယပ်ꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ တဟဝ်တဝ်း လိုꩻမူႏအာႏပေႏလဲ့နဝ်ꩻ မီႏလွေꩻလွူးဒျာႏ တသီႏယုံႏနဝ်ꩻ ဖေꩻကင်ꩻသွူ။ ခါးလားကလွူး ကအဝ်ႏနမ်းလောင်းတွင်ꩻယိုလဲ့ တလာတလဲင်ႏ၊ နီလာတလဲင်ႏ အဝ်ႏလိုႏလွေꩻပျꩻနယ် "မိခင်နှင့်ကလေးစောင့်ရှောက်ရေးဌာန"ဆရာႏမူႏထျꩻသွူ။ အဝ်ႏနမ်းလောင်းတွင်ꩻနဝ်ꩻ တသီႏအာႏဖုံႏယို လိုႏအံႏလဲ့အံႏဗာႏ၊ လိုႏထိုးလိုႏသွင်ꩻလဲ့ ထိုးသွင်ꩻဗာႏသွူ။ အံႏအွီႏအွီႏ ဗေင်ႏကွို့ꩻကွို့ꩻဗာႏမꩻ အာႏဗွေသွူ။ ကွပ်အကျောင်ꩻတစွိုစွိုး၊ ပွိုးတစုံႏလင်ႏတဝ်း တမျိုꩻမျိုꩻတဲင် တလွေꩻလွူးနွောင်ꩻတဝ်း အွိုးဝေင်ꩻတွော့ꩻ မီႏလွူးဗော့ꩻဒုံကိုရပ်ကိုလဲ့ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ ဖေႏကတွမ်ႏအဝ်ႏပုဲင်ႏ၊ ဖေႏကလွူးနွောင်ꩻဒျာႏယိုꩻယိုꩻနဝ်ꩻ လွူးပိုယိုꩻနယ်ꩻဖုံႏယို တဲမ်းနယ်လွေꩻဗာႏ နုဲင်းလယိုဖုံႏသွူ။
လိုꩻမူႏလွူးပို ဖေႏကယိုꩻအနယ်ꩻဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁။ လိုꩻမူႏအဝ်ႏနမ်းလောင်းနဝ်ꩻ "ကွတ်ꩻလာအီ၊ လာဆီဖွါꩻ"ကရိုꩻဒါႏ ပအိုဝ်ႏငဝ်းအတွိုင်ꩻ ကဲန်းအာအာနဝ်ꩻ အလာဆီဗွေမꩻ လွူးသွူ၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ၇-၈-၉-လာလွူးလဲ့ အဝ်ႏဒျာႏနေနေသွူ။ မဲန်လွူးခွိုင်းမုဲင်ꩻလာလွူး ပေါႏအီႏလွူး၊ ဟို့ꩻခြေညသွူလဲ့ မီႏတလွူးတဝ်း၊ လွူးသွူတဲ့ ခါးလားကဗွာဗွာ၊ ခါးလားကလွစ်လွစ် မီႏအဝ်ႏခံꩻညဗာႏဒုက္ခနဝ်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻသီး ဓလေ့ထုံꩻစံႏအလꩻနဝ်ꩻ လံးကိုကအဝ်ႏဒါႏ ကအဝ်ႏဒို့ꩻခါꩻဒါႏ တွိုက်ဖုံႏ၊ ဖွိုင်ꩻဖုံႏ၊ ပလဲင်ꩻဖုံႏယို "(တနင်ꩻနွေꩻသာꩻ)(နင်ႏအောင်ႏ)ပိုယို ယံဖေႏကလွူးဖွါꩻထန်ႏလꩻသွော့ယိုꩻယိုꩻ"သꩻကိုယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ လယ်ႏဗွောင်ဖေႏလို့လို့နဝ်ꩻ လွူးယိုꩻရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
- ၂။ လွူးပိုဖေႏကယိုꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻသီးခꩻတနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏကအီႏလွူးဒါႏပို ကတူႏလောင်းယို မေႏရထာꩻလက်မှတ်လဲ့ဟဝ်၊ ကာꩻလက်မှတ်လဲ့ဟဝ် မီႏအွဉ်ႏဒျာဖေႏနဝ်ꩻ လွူးယိုꩻရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ မေႏရထာꩻလက်မှတ်၊ ကာꩻလက်မှတ်ယနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏလွူးပိုတာႏ ထွာတသီႏတဲင် ပိုဖါယွဲး ကမဲန်လွူးအာဒါႏ ပိုဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏသိမ်ꩻခါꩻဒျာႏနေနေသွူ။
- ၃။ လုꩻမူႏလွူးပိုယိုꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻသီးထုံꩻဒျာႏနေနေသွူ။ လိုꩻမူႏအဝ်ႏနမ်းလောင်း လွူးပိုဖေႏကယိုꩻနဝ်ꩻ ကဖြေꩻထာꩻ ဆေꩻကို၊ ဝေင်ꩻကို၊ ဆဲင်ႏကိုနဝ်ꩻ (မုဲင်ꩻကိုကိုတယဝ်း) ဆဲစ်ဗာႏတဝ်း၊ ဝင်ꩻဗွေႏကကွီအတွိုင်ꩻဖေႏနဝ်ꩻ လွူးပိုယိုꩻရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ မွေးတမွေးတဝ်း သေတဝ်း၊ မန်းသီးထုံꩻဒျာႏသွူ။
- ၄။ လိုꩻမူႏလွူးပို ခါးလားကဗွာဗွာတွော့ꩻ မီႏအဝ်ႏခြꩻည၊ မီႏအဝ်ႏခံညနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻမာႏမာႏပုဲင်ꩻ လိုꩻမူႏလင် အဝ်ႏနမ်းလောင်းသား အကူႏအညီႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဟဲ့ꩻတဝ်းတယဝ်း၊ လိုꩻမူႏလင် အဝ်ႏနမ်းလောင်းသားနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ အမီႏလွဉ်ဒျာႏလဲ့ ဖေႏအုံဗော့ꩻပုဲင်ႏ၊ အွဉ်ႏလဲ့ꩻညာꩻထိုꩻဗာႏ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
- ၅။ လိုꩻမူႏလွူးပို ဖေႏကယိုꩻ အနယ်ꩻတမျိုꩻနဝ်ꩻ ထန်ꩻလာႏလောင်း တရိုꩻတဝ်း၊ ဝါႏဗင်ႏလောင်း တရိုꩻတဝ်း၊ စေးဒွုန် စေးဆွော့ꩻလောင်းတရိုꩻတဝ်း တဲမ်းသွူ ဋ-သံလျင်းချိတ် 'ဋ'နုဲင်းယိုတွော့ꩻ ကျာႏ(ရုဲင်ꩻ) ဟံးပေႏပေႏဆွာꩻဆွာꩻတွော့ꩻ အွဉ်ႏဆဲ့ꩻတဗန်ႏဖေႏ အကတူႏထိုမ်းကိုနဝ်ꩻ လွူးယိုꩻသွူ၊ အွဉ်ႏဆဲ့ꩻတဗန်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ဋ-သံလျင်းချိတ် ခင်ႏဖေႏကအဝ်ႏဖဲ့ꩻကီသွူ။
- ၆။ လိုꩻမူႏလွူးပို ဖေႏကယိုꩻ တသီႏနယ်ꩻတနယ်ꩻနဝ်ꩻ နီကအဝ်ႏဒွိုႏအံႏဒါႏထာꩻ နီမေႏဖါႏယို ပေါႏဒဲန်စေင်လာလို့(ဒဲန်စေင်မား)လဲ့ ဖါႏလီꩻနဝ်ꩻလို့ထိုꩻလို့လို့ဗာႏသွူ။ ဒဲန်ကံတလာ ကလꩻဒါႏဖါႏယို ပေါႏတွိုႏဒဲန်ကံမားလဲ့ လို့ထန်ႏသွူတဲင် တွမ်ႏတသီႏခြွောင်၊ ခြွောင်ဖေႏမုဲင်ꩻလဲင်ႏလဲင်ႏထွူ၊ ကလꩻဒါႏ ဖါႏနုနုယို နွတ်ꩻတွမ်ႏဒဲန်ထီတွော့ꩻ မာꩻခါꩻပဉ်တဲင်းတဲင်း၊ နုဲင်းဝင်ꩻကတဲင်း တသီႏနဝ်ꩻသွူ၊ ထွာလဲန်းတသီႏသွူ။
ဖါႏဒဲန်ကံလာတဲင်းယိုနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏလွူးပိုယပ်ꩻ တရိုꩻတဝ်း၊ ထာꩻဗွို့ꩻထာꩻမွို့ꩻ ဝင်ꩻကျ့ႏဝင်ꩻလောင်ꩻတရိုꩻတဝ်း၊ ဖေႏအံႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻနဝ်ꩻ လွူးပိုယိုꩻ၊ ထာꩻဗွို့ꩻလꩻတဝ်း၊ ဝင်ꩻကျံႏလꩻတဝ်း၊ ထာꩻဗွို့ꩻမီႏအဝ်ႏလဲ့ ထန်ႏထိုꩻဒျာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဖါႏဒဲန်ကံလာယိုနဝ်ꩻ ဟဝ်ထူႏခါꩻ၊ ဟဝ်တဲင်းခါꩻအွဉ်ႏခါꩻငါႏသွူ။
- ၇။ လိုꩻမူႏလွူးပို ယံကယိုꩻ ဂါႏထာႏစုတ်နေးထီနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဗွုန်ႏသွူ ထီကြောင်းကြောင်း၊ ထီစွူစွူတကောက်ꩻတွော့ꩻ ခွယ်ႏထေ့ဘုရာꩻ၊ သꩻကိုအာႏရုံႏပျဒသွော့ဘုရာꩻ၊ ရွစ်သွော့ သရဏာႏဂုံႏ (၃)ခေါက်၊ ထွူနဝ်ꩻ "ဥုံနင်ပင်း၊ နင်ရှင်းထွက်"ကရိုꩻဒါႏ ဂါႏထာႏယိုနဝ်ꩻ ရွစ်သꩻကိုနေးသွော့ (၇)ပြန်ႏ၊ ရွစ်သꩻကိုနေး အွဉ်ႏထန်ႏဗာႏတဝ်းငဝ်း၊ အရေꩻမီႏတန် အလွိုးမီႏရယပ်ꩻလဲ့ ရွစ်သွော့(၃၇)ပြန်ႏ။
ရွစ်ထွူသꩻကိုနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ "မွိုးယင်ပိုယင် ခြွိုင်ႏခြွိုင်ႏသန်ꩻသန်ꩻ ချံꩻချံꩻသာႏသာႏ တလဲင်ႏချင်ꩻ လွူးဖွါꩻလင်ꩻခန်းသွော့"သꩻကို ဖေႏအမိန်းအာႏဏာႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ဖေႏအွꩻသွော့ ကလွူးပိုသားနဝ်ꩻနေား၊ ဟဝ်ဟဝ်ဒါႏဒါႏ ယိုꩻယိုꩻမာꩻမာꩻ မဲ့ꩻလွူးလင်ꩻဒျာႏသွူ။
- ၈။ လိုꩻမူႏလွူးပိုယိုꩻနယ်ꩻ ဂါႏထာႏနေးထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ထူႏထီကြောင်းကြောင်း တကောက်ꩻတဲက် စုတ်တွမ်ႏဂါႏထာႏယယို (၇)ပြန်ႏတွော့ꩻ ဖေႏအွꩻသွော့နေား၊ မဲ့ꩻယိုꩻယိုꩻမာꩻမာꩻ ဖွာꩻလင်ꩻဒျာႏသွူ။
ဂါႏထာႏနဝ်ꩻ "ဥုံဘုရားမြတ်စွာ သံတော်ပါ၏ နင့်အိမ်သစ်ခေါင်း မအောင်းရရာ၊ ထွက်စရာထွက်"။
- ၉။ ဂါႏထာႏနေး လွူးပိုယိုꩻနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းကီယိုအတွိုင်ꩻ ထူႏထီကြောင်းကြောင်းတကောက်ꩻတဲင် စုတ်တွမ်ႏဂါႏထာႏလယို (၇)ပြန်ႏတွော့ꩻ ဖေႏအွꩻသွော့နေား၊ မဲ့ꩻဖွာꩻဒျာႏသွူ။
ဂါႏထာႏနဝ်ꩻ- "ဥုံကြောမသုံးဆယ်၊ ကြောသားငယ်၊ သက်ဆရာသက်"။
- ၁၀။ လွူးပိုယိုꩻနယ်ꩻ ဂါႏထာႏနေးထဲင်းဖျင် တနယ်ꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းကီယိုအတွိုင်ꩻ ထူႏထီကြောင်းကြောင်း တကောက်ꩻတဲင် စုတ်တွမ်ႏဂါႏထာႏလယို (၇)ပြန်ႏတွော့ꩻ ဖေႏအွꩻသွော့နေား၊ မဲ့ꩻဖွာꩻဒျာႏယိုꩻယိုꩻသွူ။
ဂါႏထာႏနဝ်ꩻ- "ဥုံကောသမ္ဘီရာဇာ ဥတေနမင်းလာလာ"။
- ၁၁။ လွူးပိုယိုꩻနယ်ꩻ ဂါႏထာႏနေးထဲင်း တနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဗွေႏဘုရာꩻစိုး ဘုရာꩻတပဲ့ꩻ ဗွေႏအင်္ဂုလိမာလနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻလံးခါ မွိုက်ငါႏ၊ မာꩻသီလိုꩻ တဒွေါ့ꩻဝင်ꩻစူနုံနဝ်ꩻ တွက်နေးအရျာꩻအရေင်သွူ။ ဗွေႏဘုရာꩻ ကဲႏချွစ်တွော့ꩻ ဗုဲင်ရဟန်ꩻ၊ ထွိုင်ႏထွာရဟန်ꩻ လွေꩻတုံꩻသွမ်ꩻတွင်ꩻ လွေꩻထီႏခန်း တကာႏမူႏတဖြာꩻ လွူးပိုယပ်ꩻတွော့ꩻ အဝ်ႏသောင်အဝ်ႏခြင်ꩻထာꩻသွူ။
ဗွေႏအင်္ဂုလိမာလနဝ်ꩻ သညင်ꩻငါႏ တကာႏမူႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ သဲင်ꩻတွိုႏကျောင်ꩻနဝ်ꩻ ခြုဲင်းနယ်ခန်း ဗွေႏဘုရာꩻသွူ၊ ဗွေႏဘုရာꩻလဲ့ သွဉ်ဖေႏသွူ ဝွေꩻငဝ်းပျုသစ္စာႏတွော့ꩻ စုတ်ထီ(၇)ပြန်ႏ အွဉ်ႏဖေႏအွꩻသွူ။ ဗွေႏအင်္ဂုလိမာလလဲ့ ဗွေႏဘုရာꩻသွဉ်ဖေႏအတွိုင်ꩻ ထွိုင်ႏသဲင်ꩻမာꩻဖေႏနဝ်ꩻ တလဲင်ႏချင်ꩻ လွူးဖွါꩻလင်ꩻခန်းဒျာႏသွူ။
ဗွေႏဘုရာꩻ ကသွဉ်ဖေႏဒါႏငဝ်းပျုသစ္စာႏနဝ်ꩻ "ယတောဟံ ဘဂိနိ အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတော နာဘိဇာနာမိ၊ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ၊ တေန သစ္စေန သောတ္ထိ တေ ဟောတု၊ သောတ္ထိ ဂဗ္ဘဿ"။ ဂါႏထာႏယို အဓိပ္ပါယ်ႏနဝ်ꩻ "ဖူးမူႏဟွေး- ခွေယိုနဝ်ꩻ တဲႏစွဉ်ႏကထွာ အရိယာႏပုဂ္ဂိုလ်ႏနဝ်ꩻကာႏ ဝင်ꩻအသက်ယို မာꩻသီဗာႏဖိုတဝ်း၊ ကွပ်ပွိုးငဝ်းမဲန်ႏယိုတဲင် နာꩻယံချံꩻသာႏသွော့၊ နာꩻပိုလဲ့ ယံချံꩻသာႏသွော့"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ခေတ်ယိုခါ လိုꩻမူႏလွူးပို မီႏယပ်ꩻနဝ်ꩻ ထူႏထီစုတ်တွမ်ႏ အင်္ဂုလိမာလ ငဝ်းပျုသစ္စာႏယို (၇)ပြန်ႏတွော့ꩻ ဖေႏအွꩻနဝ်ꩻ လွူးပိုယိုꩻနေနေသွူ။ [၁]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ ခွန်ကုဝေ-မုဲင်းကောင်၊ ခမ်းသားငဝ်း အမုဲင်-၅၊ အစဲဉ်ႏ-၄၃