သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻ
သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻ (အိန်းကလေတ်: Blood type) ဟဲ့ꩻ သွီႏအမျိုꩻအစာꩻစွုမ်ႏစွိုꩻယို ဖꩻပုံႏ၊ ဖꩻနယ်ꩻနောဝ်ꩻ သွီႏတနျာႏဆဲလ်ကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ပရိုတင်း ပုံႏစံႏဖုံႏနောဝ်ꩻ သွီႏထီစွူကဟဲ့ꩻဒါႏ ပလာစမာကို ကအောဝ်ႏဒါႏပုံႏစံႏဖုံႏယိုအလောင်း အွဉ်ႏခေါ် ၊ အွဉ်ႏထွော့ ထူႏခါꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ သဲး(ဆဲလ်)ကိုကအောဝ်ႏထီႏဒျာႏ ပရိုတင်းနောဝ်ꩻ အဟဲ့ꩻအက်ဂလူတီနိုဂျင်သွူ။ ပလာစမာကို ကအောဝ်ႏထီႏဒျာႏ ပရိုတင်းယိုနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻလုဲင်ႏ အက်ဂလူတီနင်း နောဝ်ꩻသွူ။ အက်ဂလူတီနိုဂျင်ယို သမ်းခွယ်ꩻခါꩻယင်းနီမျိုꩻတွော့ အွဉ်ႏထွော့ခါꩻဗာႏအမုဲင် A တောမ်ႏ B နောဝ်ꩻသွူ။ အက်ဂလူတီနင်းတဲ့သမ်းအောဝ်ႏယင်း နီမျိုꩻ နောဝ်ꩻမꩻ အမုဲင် a တောမ်ႏ အမုဲင် b ယို စဲင်းစဲင်းစဲ့စဲ့ အွဉ်ႏထွော့ထူႏခါꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ−မောင်ႏဗွာယို ရိုꩻခန်းသွီႏ A စွုမ်ႏစွိုꩻကိုဟုဲင်း ဝွေꩻနောဝ်ꩻ A အက်ဂလူတီနိုဂျင်ယို အောဝ်ႏထီႏဗာႏ ဆဲလ်အကို b အက်ဂလူတီနင်းယို အောဝ်ႏထီႏလုဲင်ႏ ပလာစမာကို နောဝ်ꩻသွူ။ မောင်ႏနျာႏယို ရိုꩻခန်း သွီႏ B စွုမ်ႏစွိုꩻကိုဟုဲင်း ဝွေꩻနောဝ်ꩻ B အက်ဂလူတီနိုဂျင်ယို အောဝ်ႏထီႏဗာႏဆဲလ်အကို၊ a အက်ဂလူတီနင်းယို အောဝ်ႏထီႏဗာႏလုဲင်ႏ ပလာစမာကိုနောဝ်ꩻသွူ။ မောင်ညိုနောဝ်ꩻရိုꩻခန်း သွီႏAB စွုမ်ႏစွိုꩻကိုဟုဲင်း ဝွေꩻနောဝ်ꩻ A အက်ဂလူတီနိုဂျင်တဲ့နောဝ်ꩻ B အက်ဂလူတီနိုဂျင်တဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထီႏဗာႏဆဲလ်ကိုနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏပလာစမာကိုနောဝ်ꩻ အက်ဂလူတီနင်းတအောဝ်ႏထီႏဗာႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နေးနောဝ်ꩻနေနေ မောင်ႏဝါနောဝ်ꩻရိုꩻခန်း သွီႏ O စွုမ်းစွိုꩻဟုဲင်း ဝွေꩻနောဝ်ꩻ အက်ဂလူတီနိုဂျင် တပါတောဝ်းတစိစိသွူ။ ပလာစမာကိုနောဝ်ꩻ a အက်ဂလူတီနင်းတောမ်ႏ b အက်ဂလူတီနင်း နီမျိုꩻလွုမ်းအောဝ်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထီႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ꩻတွော့ မောင်ႏဗွာယို ထွာကီသွီႏ A စွုမ်ႏစွိုꩻလဲ့ သွီႏ B စွုမ်ႏစွိုꩻအတာႏ အသွင်ꩻမိဉ်ႏခံႏဗာႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻကိုကအောဝ်ႏထွူလီꩻဒါႏ b အက်ဂလူတီနင်းကနွို့လွဉ်ဒျာႏ တောမ်ႏဆဲလ် B စွုမ်ႏစွိုꩻဖုံႏယို ခြွောန်းစပ်ငီꩻဝါင်ꩻတလꩻတောဝ်း ထွာအီဒျာႏအလွိုခြေင်ခြေင်နောဝ်ꩻသွူ။
မိဉ်ႏထွူ လွစ်လွစ်တခြင်ခြင် လွေꩻနွောင်ꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအခေႏအနေႏတမွေးတောဝ်းဒွုမ်တွော့ နမ်းခန္ဓာႏအကို ကအီႏပသာနွောင်ꩻဒါႏ အောက်ဆီဂျင် နုဲင်းကတူႏခီးနောဝ်ꩻ ပသာနွောင်ꩻတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ နောဝ်ꩻမꩻကွဲးထိခွိုက်နွောင်အီဒါႏ နီကျံႏမာႏရေꩻသွူ။ သွီႏ B စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့တဖြာꩻယို သွီႏ A စွုမ်ႏစွိုꩻသွင်ꩻသော့ꩻနောဝ်ꩻ တလက်ခံႏနွောင်ꩻတောဝ်းသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ကအီႏသွင်ꩻဒါႏသွီႏဖုံႏယို သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻ အမျိုꩻအစာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ စဲစ်ဆေဗာႏကနောဝ်ꩻသွူ။သွီႏ A စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့သားအတာႏ A တောမ်ႏ O ယို လက်ခံႏနွောင်ꩻဒျာႏ။ သွီႏ B စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့သားအတာႏ B တောမ်ႏ O ယိုတဲ့ လက်ခံႏနွောင်ꩻဒျာႏနေနေသွူ။ သွီႏ AB စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့သားအတာႏ A, B တောမ်ႏ O ဖုံႏယို လက်ခံႏနွောင်ꩻလို့လို့ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။သွီႏ O စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့သားအတာႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻယို လက်ခံႏဗော့ꩻ သွီႏ O တဗာႏလွုမ်သွူ။ သွီႏO စွုမ်ႏစွိုꩻယို အက်ဂလူဆီနိုဂျင် တအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻအမျိုꩻအစာꩻအလင် နွို့ရော်ꩻလေꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။AB သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻယို ပရိုတင်း A တဲ့နောဝ်ꩻ ပရိုတင်း B တဲ့နောဝ်ꩻသမ်းအောဝ်ႏပါရော်ꩻဒျာႏ နောဝ်ꩻမꩻ ကားကအောဝ်ႏယို ဝွေꩻလက်ခနွောင်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻယဟန်ႏနောဝ်ꩻ သွီႏတနျာႏဆဲလ်ကို Rh Factor ကဟဲ့ꩻဒါႏ ပရိုတင်းဖုံႏ မိဉ်ႏအောဝ်ႏအာနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏသွူနောဝ်ꩻကိုဗွာꩻတွော့ ဟဲ့ꩻလုဲင်ႏ Rh Positive (Rh+)နောဝ်ꩻသွူ။ Factor တပါတောဝ်းသား လိုꩻယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻလုဲင်ႏ Rh Negative (Rh-)နောဝ်ꩻသွူ။သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻ ကကြာꩻဗာႏဝါင်ꩻနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏမွိုးဖါသီး သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻယို တဗွိုန်ပီတောဝ်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻမꩻ ကြာꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏအလောင်းကအောဝ်ႏဒါႏလိုꩻ ကလူꩻအရောင်ႏတောမ်ႏ သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻအမျိုꩻအစာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏ ထီဟံႏအုံအောဝ်ႏရပ်တဗွိုန်တောဝ်းနောဝ်ꩻမꩻ ကွာခေါ်ဗာႏဝါင်ꩻသွူ။ ထီ၊ ဟံႏ အုံအောဝ်ႏရပ်တဗွိုန်တောဝ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရိုꩻဒျာႏလိုꩻမျိုꩻ အလွောက်ထွာလွဉ်ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မိဉ်ႏရိုꩻ ဥပမာႏ−အမေရိကန်ႏလိုꩻမျိုꩻယို သွီႏ A စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့သား အောဝ်ႏဒါႏ ၄၇ရျာꩻခဲင်ꩻနုံး၊ ပီရူးလိုꩻမျိုꩻ ၉၀ ရျာꩻခဲင်ꩻနုံးနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ O သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အာရှတွိုက်အကဲဉ်သားဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏသွီႏ B စွုမ်ႏစွိုꩻနွို့သားနောဝ်ꩻ ကဲဉ်းကဲဉ်းအာအာသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသားဖုံႏနောဝ်ꩻ သွီႏစွုမ်ႏစွိုꩻအောဝ်ႏလစ်မျိုꩻ ၊ တမျိုꩻတောမ်ႏတမျိုꩻ သဘာဝတရာꩻချင်ꩻထုမ်ႏမော့ꩻဗော့ꩻလွုမ် တဗွိုန်ပီတောဝ်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ပွိုးတမုဲင်ꩻ ယိုလစ်မျိုꩻကွားခေါ်ဗာႏဝါင်ꩻနောဝ်ꩻအဖြေႏမိဉ်ႏဖုံႏယို အီႏထေဖော်ႏထန်ႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻ ကလုဲင်ႏထီႏဗာႏတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။[၁]
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း