အောက်သီစဲန်

အောက်သီစဲန် (အိန်းကလေတ်: Oxygen) အောက်သီစိဉ် ယို အောဝ်ႏပါသော့ꩻ တလီꩻကို၊ ထွာ ထာꩻသꩻသားဖုံႏအတာႏ ကအောဝ်ႏလိုႏတသေႏဒါႏ ထာꩻတအွိုတဗာႏ။ အဲတ်တမ်အမုဲင်ရဲန်ႏနောဝ်ꩻ ထွာ (၈)၊ အွောန်ႏနယ်တွမ်ႏ သင်္ကေႏတ အဉ်းကလစ်ဆျ် အက္ခရာႏ O သွူ။ အမဉ်ꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ ဂရိဝေါးဟာရ ὀξύς (oxys) (အဲက်သစ် - အလွီးသန်ခြေင်း အဓိပ္ပာယ် လꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ မဉ်ရိုꩻ အဲက်သစ်သီး အရသာႏဆျာႏ။) ယင်း -γενής (-genēs) (ထေဖေႏ၊ အထွာဖေႏ အဓိပ္ပယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ) ကိုဖျောလင်ꩻ။ ပအိုဝ်ႏနေး ရိုꩻလꩻ ထာꩻခြိုꩻမာထွာ အဲက်သစ် သွူ။ ကဖေႏအမဉ်ꩻ အောက်သီစဲန်ခါ လိုꩻသီးဖုံႏ ယူႏလွဝင်ꩻ အဲက်သစ်ကားကအောဝ်ႏကိုယို အောက်သီစဲန်အောဝ်ႏပါတဲင် အမဉ်ꩻထွာလွောန်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

အောက်သီစဲန်,  ₈O

Spectral lines of oxygen
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတ	အောက်သီစဲန်, O
အငေါဝ်းထန်ႏ	/ˈɒksɪdʒən/ OK -si-jən
အယောင်ꩻ	gas: colorless liquid: pale blue
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို အောက်သီစဲန်
– ↑ O ↓ S နုဲက်ထရိုစဲန် ← အောက်သီစဲန် → ဖလိုရဉ်း
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)	8
အဗူႏ၊ ဘလော့	group 16 (chalcogens)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်	period  2
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ	diatomic nonmetal
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (Ar)	15.999 (15.99903–15.99977)
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ	[He] 2s2 2p4
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်	2, 6
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်	အတအှို
အခြုံးခြီအီအလျား	54.36 K ​(−218.79 °C, ​−361.82 °F)
အထီဗို့ꩻအီအလျား	90.188 K ​(−182.962 °C, ​−297.332 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (သုည °C)	1.429 g/L
(အထီဗို့ꩻအီအလျား )	1.141 g/cm3
သုမ်စဲင်ႏခွဲးခင်ႏလမ်း	54.361 K, ​0.1463 kPa
Critical point	154.581 K, 5.043 MPa
ဖျှူးဆဉ်းအလျား	(O2) 0.444 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား	(O2) 6.82 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ	(O2) 29.378 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K)       61 73 90
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ	2, 1, −1, −2
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန်	Pauling scale: 3.44
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း	1st: 1313.9 kJ/mol 2nd: 3388.3 kJ/mol 3rd: 5300.5 kJ/mol (more)
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ	66±2 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ	152 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး	​ကုဗတုံး
အငေါဝ်းအမှိုင်	330 m/s (gas, at 27 °C)
အလျားတွီကာႏထာꩻ	26.58×10−3  W/(m·K)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်	paramagnetic
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)	+3449.0·10−6 cm3/mol (293 K)
CAS Number	7782-44-7
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကထုမ်ႏမော့ꩻသား	Carl Wilhelm Scheele (၁၇၇၁)
ကဖေႏခါꩻ အမဉ်ꩻသား	Antoine Lavoisier (၁၇၇၇)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ အောက်သီစဲန်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE ( MeV) DP 16O 99.76% is stable with 8 neutrons 17O 0.04% is stable with 9 neutrons 18O 0.20% is stable with 10 neutrons