ဟီလီယမ်

ဟီလီယမ် (အဉ်းကလစ်ဆျ်: Helium) ယို ထွာ noble gases ဖုံႏကို ဓာတ်ထာꩻအှိုတဗာႏ ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာရှောင် ကိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအဗူႏ သုည (Group 0)။ ဓာတ်တအှိုယိုဗာႏနောဝ်ꩻ ဟုဲက်ဒရိုစဲန် မဉ်ႏထှူ ထွာ ဒုတိယအဖွီသွတ်ꩻသှူ။ ကမ္ဘာႏဟမ်ႏလောင်းကို ဟီလီယမ်ထာꩻအှို ကဉ်းအာအာနောဝ်ꩻ မော့ꩻအမေရိကန်ႏခမ်းကို။ ဟီလီယမ်ယို ထွာ အရောင်ႏ၊ အလွီး၊ အရသာႏတအဲန်ထောင်း ထာꩻတအှို။ အစှူႏတဲ့ အောဝ်ႏတောဝ်းနေနေ။ မဉ်ႏခေးတုမ်ႏ ဓာတ်တအှိုလောင်းလင်နောဝ်ꩻ အစိုႏ အခြီထီကို ဆေ့ꩻလုမ်ꩻ။ မဉ်ႏတမဉ်အောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻ ထာꩻယို တမာꩻတောဝ်းဓာတ် တုမ်ႏဓာတုဒြတ်ငီꩻ (ဒြတ်ပေါင်း) ဖုံႏသှူ။ ဟီလီယမ်ဓာတ်တအှိုယို အတဉ်ႏအနဲန်းဆေ့ꩻခြေားတန်။ ဝွေꩻလောင်းကို ထာꩻလျားတွီကာႏထာꩻ တုမ်ႏ ကယ်လိုရီနမ်း ပါအာတန်သှူ။ ဟီလီယမ်ယို ရိုꩻကီအခြီဒါႏလဲ့ ထာꩻလျားမာꩻထီတအှိုထာꩻဖဲ့နောဝ်ꩻ ဒြတ်စင်လို့လို့ကို ထွာ အဖှိုႏသွတ်ꩻသှူ။

ဟီလီယမ်,  ₂He

ဟီလီယမ် ရောင်ႏရဲန်ႏ
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတ	ဟီလီယမ်, He
အငေါဝ်းထန်ႏ	/ˈhiːliəm/ HEE -lee-əm
အယောင်ꩻ	colorless gas, exhibiting a red-orange glow when placed in an electric field
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို ဟီလီယမ်
– ↑ He ↓ Ne ဟုဲက်ဒရိုစဲန် ← ဟီလီယမ် → လီတီယမ်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)	2
အဗူႏ၊ ဘလော့	group 18 (noble gases)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်	period  1
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ	noble gas
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (±) (Ar)	4.002602(၂)
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ	1s2
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်	၂
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်	အတအှို
အခြုံးခြီအီအလျား	0.95 K ​(−272.20 °C, ​−457.96 °F) (at 2.5 MPa)
အထီဗို့ꩻအီအလျား	4.222 K ​(−268.928 °C, ​−452.070 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (သုည °C)	0.1786 g/L
0.145 g/cm3
(အထီဗို့ꩻအီအလျား )	0.125 g/cm3
သုမ်စဲင်ႏခွဲးခင်ႏလမ်း	2.177 K, ​5.043 kPa
Critical point	5.1953 K, 0.22746 MPa
ဖျှူးဆဉ်းအလျား	0.0138 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား	0.0829 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ	20.78 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ (defined by ITS-90) P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K)     1.23 1.67 2.48 4.21
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ	0
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန်	Pauling scale: no data
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း	1st: 2372.3 kJ/mol 2nd: 5250.5 kJ/mol
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ	၂၈ pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ	၁၄၀ pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး	​hexagonal close-packed (hcp)
အငေါဝ်းအမှိုင်	972 m/s
အလျားတွီကာႏထာꩻ	0.1513 W/(m·K)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်	diamagnetic
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)	−1.88·10−6 cm3/mol (298 K)
CAS Number	7440-59-7
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကဖေႏအမဉ်ꩻသား	after Helios, Greek god of the Sun
ကထုမ်ႏမော့ꩻသား	Pierre Janssen, Norman Lockyer (1868)
ဖဖြှဲ့ꩻထန်ႏအရီးသွတ်ꩻလဲင်ႏ	William Ramsay, Per Teodor Cleve, Abraham Langlet (1895)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ ဟီလီယမ်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE ( MeV) DP 3He 0.0002% is stable with 1 neutron 4He 99.9998% is stable with 2 neutrons