ဝီခီပီးဒီးယား

နီယွန်

နီယွန် တောဝ်းလဲ့ နီယိုန်ယို ထွာ ဒြတ်စင်တဗာႏ၊ သင်္ကေႏတနောဝ်ꩻ ထွာ N၊ အဲတ်တမ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ လဲန်း အမုဲင် (၁၀) သှူ။ ဝွေꩻယို အောဝ်ႏပါ Noble gas ကို။ တလီꩻယဉ် တေက်ꩻအာႏဆလကို အယောင်ꩻအရောင်ႏ အဲန်ထောဝ်း။ အောဝ်ႏ တလီꩻတဉ်ႏအာႏ တလီꩻနဲန်းခြေင်းအာႏ သုမ်ပွန်းနီပွန်း။ ဝွေꩻယို မော့ꩻသှို ခရစ်ပတွန်၊ သီနွန်သီး ခရစ်နေင်ႏ ၁၈၉၈ ဗာႏကိုခါ။ နီယွန်ယို အောဝ်ႏဂရိငေါဝ်း νέον ကိုဖျောလှောန်၊ အဓိပ္ပယ်ႏလꩻ အတသာ။ နီယွန်ယို တုမ်ႏဓာတုဒြတ်ခြှောန်း (မန်း-ဒြပ်ပေါင်း)လင် မာꩻတောဝ်းဒြတ်။ ဟုဲက်ဒရိုစဲန်၊ ဟီလီယမ်၊ အောက်သီစဲန်၊ ကာဗွန် သီးဖုံႏမဉ်ႏထှူ စကျဝဠာႏကို နီယွန်ယို ထွာ ပဉ္စမ အပြန်ꩻပြောꩻအာသွတ်ꩻ ဒြတ်စင်သှူ။ ကမ္ဘာႏဟမ်ႏလောင်းနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဆေ့ꩻလုမ်ꩻ၊ ဖွီထဲင်းက တလီꩻ။ နီယွန်ယို သော့ꩻအီလွေꩻ မေႏဖန်လီး(ဖန်ချောင်း) ကထေဖေႏဒါႏအရောင်ႏ မောက်ꩻစောက်ꩻတနျာႏရောင်ႏကို။ [၁] ကွယ်ႏတှော့ꩻဝွေꩻယို အငိုꩻလို့အာထဲင်းက ဟီလီယမ်သှူ။

နီယွန်,  10Ne
Spectral lines of neon in the visible region
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတနီယွန်, Ne
အငေါဝ်းထန်ႏ/ˈniːɒn/
အယောင်ꩻcolorless gas exhibiting an orange-red glow when placed in an electric field
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို နီယွန်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 He
↑
Ne
↓
Ar
ဖှလိုရဉ်း ← နီယွန် → သိုဒီယမ်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)10
အဗူႏ၊ ဘလော့group 18 (noble gases)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  2
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  noble gas
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (±) (Ar)20.1797(6)[၂]
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[He] 2s2 2p6
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 8
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်အငွေ့
အခြုံးခြီအီအလျား24.56 K ​(−248.59 °C, ​−415.46 °F)
အထီဗို့ꩻအီအလျား27.104 K ​(−246.046 °C, ​−410.883 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (သုည °C)0.9002 g/L
(အထီဗို့ꩻအီအလျား )1.207 g/cm3[၃]
သုမ်စဲင်ႏခွဲးခင်ႏလမ်း 24.556 K, ​43.37 kPa[၄][၅]
Critical point44.4918 K, 2.7686 MPa[၅]
ဖျှူးဆဉ်းအလျား0.335 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား1.71 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ20.79[၆] J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 12 13 15 18 21 27
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ0
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 2080.7 kJ/mol
2nd: 3952.3 kJ/mol
3rd: 6122 kJ/mol
(more)
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ 58 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ154 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး ​face-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for နီယွန်
အငေါဝ်းအမှိုင်435 m/s (gas, at 0 °C)
အလျားတွီကာႏထာꩻ49.1×10−3 W/(m·K)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်diamagnetic[၇]
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)−6.74·10−6 cm3/mol (298 K)[၈]
Bulk modulus654 GPa
CAS Number7440-01-9
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကဟောꩻခြုဲင်းခါꩻရီးထာꩻWilliam Ramsay (၁၈၉၇)
ကထုမ်ႏမော့ꩻ ယင်း ဖဖြှဲ့ꩻထန်ႏ အရီးသွတ်ꩻလဲင်ႏWilliam Ramsay & Morris Travers[၉][၁၀] (၁၈၉၈)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ နီယွန်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
20Ne 90.48% is stable with 10 neutrons
21Ne 0.27% is stable with 11 neutrons
22Ne 9.25% is stable with 12 neutrons
ဝီကီဒေတာကို |
| အုံနောင်

အာႏကွိုꩻ

မွဉ်းဖျင်
  1. ↑ Kohmoto, Kohtaro (1999)။ "Phosphors for lamps"။ in Shionoya, Shigeo; Yen, William M. (eds.)။ Phosphor Handbook။ CRC Press။ p. 940။ ISBN 978-0-8493-7560-6။
  2. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  3. ↑ Hammond၊ C.R. (2000)။ The Elements, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition (PDF)။ CRC press။ p. 19။ ISBN 0849304814။
  4. ↑ Preston-Thomas, H. (1990). "The International Temperature Scale of 1990 (ITS-90)". Metrologia 27: 3–10. doi:10.1088/0026-1394/27/1/002. en:Bibcode: 1990Metro..27....3P. 
  5. ↑ ၅.၀ ၅.၁ Haynes၊ William M., ed. (2011)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.)။ Boca Raton, FL: CRC Press။ p. 4.122။ ISBN 1439855110။
  6. ↑ Shuen-Chen Hwang, Robert D. Lein, Daniel A. Morgan (2005). "Noble Gases". Kirk Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. Wiley. pp. 343–383. doi:10.1002/0471238961.0701190508230114.a01.
  7. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D.R., ed. (2005)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.)။ Boca Raton (FL): CRC Press။ ISBN 0-8493-0486-5။
  8. ↑ Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4။
  9. ↑ William Ramsay (1898). "On the Companions of Argon". Proceedings of the Royal Society of London 63 (1): 437–440. doi:10.1098/rspl.1898.0057. 
  10. ↑ Neon: History။ Softciências။ 2007-02-27 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
ထူႏ "https://blk.wikipedia.org/w/index.php?title=နီယွန်&oldid=16716" ကို