ဝီခီပီးဒီးယား

ကာဗွန်

လိုꩻမူႏ ကဆွအာဒါႏ သဲင် တွမ်ႏ ခဲးတဲမ်းအီလိတ် (မန်း- ခဲတံ)ယို ထွာ ကာဗွန်စင်စင်သှူ။ ဘူမိမေႏသွာႏ (မန်း- ကျောက်မီးသွေး)၊ မေႏသွာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ကာဗွန်စင်စင်မွေးတောဝ်းရိုꩻကီလဲ့ ကာဗွန်အောဝ်ႏပါ ၉၀ ရျာꩻခှေါင် (၉၀%)သှူ။ ကာဗွန်အောဝ်ႏပါငီꩻ ထာꩻခြိုꩻလောင်းလင်လဲ့ အောဝ်ႏအာဗလေားဗလားတန်။ ကောပ်ကာဗွန်ဒြတ်ငီꩻဝင်ꩻ အာငါႏတဲင် ဓာတုဗေဒယို ဖခါꩻဗာႏနေး အဉ်အောဂဲန်းနေက် ဓာတုဗေဒ ယင်း အောဂဲန်းနေက် ဓာတုဗေဒ( အဉ်းကလစ်ဆျ်: Inorganic chemistry and organic chemistry) သှူ။ အောဂဲန်းနေက်ဓာတုဗေဒယို ထွာ ဓာတုဗေဒ ကရော့ဖုဲင်ႏတုမ်ႏဒါႏ ကာဗွန်ဒြတ်ငီꩻဝင်ꩻ ခြေင်ခြေင်၊ ဗꩻတှိုႏဟန်ႏသနီꩻခါ ကသေထွꩻလဲန်း ကာဗွန်ဒြတ်ငီꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ အဗာႏသုမ်သေင်ႏ (၃၀၀ ၀၀၀)ဗော့ꩻဗော့ꩻတဲ့ရိုꩻ။ ထာꩻခြိုꩻ ကာဗွန်ကပါယို မဉ်ႏလဲ့ꩻဖေႏမေႏ တလီꩻကိုခြာတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အောက်သီစဲန်ကိုတဲ့နောဝ်ꩻ ထွာလှောန် ကာဗွန်ဒုဲင်အောက်သုဲက် ဓာတ်လူး။ မဉ်ႏတလꩻလုမ်းတောဝ်း အောက်သီစဲန်တဲ့ အထွာလှောန် ကာဗွန်မိုနောက်သုဲက်သှူ။ ကာဗွန်တုမ်ႏ ဟုဲက်ဒရိုစဲန် မဉ်ႏကြူဝင်ꩻနောဝ်ꩻ လꩻ မီတိန်းဒြတ်တအှို၊ အောဂဲန်းနေက်အဲက်သစ်ဖုံႏနုဲင်း ကဲတ်သိုလဉ်း (မန်း- ဓာတ်ဆီ)၊ ယင်း ဒေါဝ်ခှိုꩻ (အဉ်းကလစ်ဆျ်- alcohol) ဖုံႏ။ မဉ်ႏအှောန်ႏငီꩻတုမ်ႏ အောက်သီစဲန် ယင်း ဟုဲက်ဒရိုစဲန် နီဗာႏလို့ꩻနောဝ်ꩻ လꩻ ကာဘိုဟုဲက်ဒရိတ် ဒြတ်ငီꩻဝင်ꩻ နုဲင်း အဲက်သီတေက်အဲက်သစ်ဖုံႏနောဝ်ꩻသှူ။ ကာဗွန်ယို တုမ်ႏ သတ္တုဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏငီꩻဝင်ꩻလꩻ၊ ထာနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ ကာဘုဲက်။

ကာဗွန်,  6C
Graphite (left) and diamond (right), the two most well-known allotropes of carbon
Spectral lines of carbon
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတကာဗွန်, C
အငေါဝ်းထန်ႏ/ˈkɑːrbən/
KAR -bən
အော်လိုထရိုဖီဂရပ်ဖုဲက်၊ သဲင်
အယောင်ꩻgraphite: black
diamond: clear
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို ကာဗွန်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 –
↑
C
↓
Si
ဘိုရွန် ← ကာဗွန် → နုဲက်ထရိုစဲန်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)6
အဗူႏ၊ ဘလော့group 14 (carbon group)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  2
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  polyatomic nonmetal , sometimes considered a metalloid
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (Ar)12.011[၁] (12.0096–12.0116)[၂]
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[He] 2s2 2p2
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 4
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်အခြုံးအတူႏ
Sublimation point3915 K ​(3642 °C, ​6588 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (အခန်ꩻအလျား ၊ လမ်းဟောင်းကိုအလျား)amorphous: 1.8–2.1 g/cm3[၃]
graphite: 2.267 g/cm3
diamond: 3.515 g/cm3
သုမ်စဲင်ႏခွဲးခင်ႏလမ်း 4600 K, ​10,800 kPa[၄][၅]
ဖျှူးဆဉ်းအလျားgraphite: 117 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻgraphite: 8.517 J/(mol·K)
diamond: 6.155 J/(mol·K)
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ+4, +3,[၆] +2, +1,[၇] 0, −1, −2, −3, −4[၈] ​(a mildly acidic oxide)
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန် Pauling scale: 2.55
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 1086.5 kJ/mol
2nd: 2352.6 kJ/mol
3rd: 4620.5 kJ/mol
(more)
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ sp3: 77 pm
sp2: 73 pm
sp: 69 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ170 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံးgraphite: ​ရိုးရှင်း ဆဌဂံ
Simple hexagonal crystal structure for graphite: ကာဗွန်

(black)
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံးdiamond: ​face-centered diamond-cubic
Diamond cubic crystal structure for diamond: ကာဗွန်
အငေါဝ်းအမှိုင် diamond: 18,350 m/s (at 20 °C)
အလျားမာꩻတခြက်ထာꩻdiamond: 0.8 µm/(m·K) (at 25 °C)[၉]
အလျားတွီကာႏထာꩻgraphite: 119–165 W/(m·K)
diamond: 900–2300 W/(m·K)
တျာႏရဲးကမ်းထာꩻgraphite: 7.837 µΩ·m[၁၀]
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်diamagnetic[၁၁]
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)−5.9·10−6 (graph.) cm3/mol[၁၂]
Young's modulusdiamond: 1050 GPa[၉]
Shear modulusdiamond: 478 GPa[၉]
Bulk modulusdiamond: 442 GPa[၉]
ပွုဲင်သွန် အဗျင်ႏ- ပွိုင်စွန် အချိုးdiamond: 0.1[၉]
Mohs hardnessgraphite: 1–2
diamond: 10
CAS Number7440-44-0
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကထုမ်ႏမော့ꩻသားခေတ်ကရီးခါ အီစစ် ယင်း သူမာရီးယန်း[၁၃] (ခါးလား ခရစ်ဗွေႏကလှူး ၃၇၅၀ နေင်ႏကိုခါ)
Recognized as an element byAntoine Lavoisier[၁၄] (1789)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ ကာဗွန်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
11C syn 20 min β+ 0.96 11B
12C 98.9% is stable with 6 neutrons
13C 1.1% is stable with 7 neutrons
14C trace 5730 y β− 0.156 14N
ဝီကီဒေတာကို |
| အုံနောင်

အာႏကွိုꩻ

မွဉ်းဖျင်
  1. ↑ Conventional Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  3. ↑ Lide, D.R., ed. (2005)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.)။ Boca Raton (FL): CRC Press။ ISBN 0-8493-0486-5။
  4. ↑ Haaland, D (1976). "Graphite-liquid-vapor triple point pressure and the density of liquid carbon". Carbon 14 (6): 357. doi:10.1016/0008-6223(76)90010-5. 
  5. ↑ Savvatimskiy, A (2005). "Measurements of the melting point of graphite and the properties of liquid carbon (a review for 1963–2003)". Carbon 43 (6): 1115. doi:10.1016/j.carbon.2004.12.027. 
  6. ↑ Fourier Transform Spectroscopy of the System of CP။ 2007-12-06 ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  7. ↑ Fourier Transform Spectroscopy of the Electronic Transition of the Jet-Cooled CCI Free Radical။ 2007-12-06 ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  8. ↑ Carbon: Binary compounds။ 2007-12-06 ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  9. ↑ ၉.၀ ၉.၁ ၉.၂ ၉.၃ ၉.၄ Properties of diamond, Ioffe Institute Database
  10. ↑ Material Properties- Misc Materials။ 12 November 2016 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  11. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  12. ↑ Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4။
  13. ↑ History of Carbon and Carbon Materials - Center for Applied Energy Research - University of Kentucky။ Caer.uky.edu။ 2008-09-12 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  14. ↑ Senese, Fred (2000-09-09)။ Who discovered carbon?။ Frostburg State University။ 2007-11-24 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
ထူႏ "https://blk.wikipedia.org/w/index.php?title=ကာဗွန်&oldid=28529" ကို