ဝီခီပီးဒီးယား

ဘိုရွန်

ဘိုရွန်(boron) ယို ထွာ သတ္တုတမွေးတောဝ်း ဓာတုဒြတ်စင်တစား၊ အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်ကိုနောဝ်ꩻ အလဲန်းအဗူႏ ၃၊ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ သတ္တုလှိုႏ (non-metal)။ ဘိုရွန်ယို ခရစ်နေင်ႏ ၁၈၀၈ ဗာႏကိုခါ ဓာတုဗေဒ ပညာႏသျင်ႏ သာ ဟမ်းဖှရီး ဒဲဗ္ဗီ (Sir Humphrey Davy) ယင်း ဂေး လာ့သဲက် (J.L Gay Lussac) သီး ထွားထောင် မော့ꩻစ။ သဘာဝကို ထီႏနှောင်ꩻ အအုံအောဝ်ႏထာꩻ ပဉ်စားစား၊ ကဉ်းအာအာနောဝ်ꩻ ထွာ amorphous Boron ၊ အဖွန်ႏခေ့ꩻ ဖြေင်း (a dark powder)။ တုမ်ႏ အောက်သီစဲန်၊ ထီ၊ အဲက်သစ်၊ ယင်း အယ်လ်ကာလီဖုံႏ မာꩻတောဝ်းဝင်ꩻဓာတ် (မန်း- ဓာတ်မပြု)။ ကွယ်ႏတှော့ꩻ တုမ်ႏသတ္တု (metal) ဖုံႏ မာꩻဓာတ်၊ အကြုဲင်းလုဲင်ႏလွေꩻထိုꩻ ဘိုးရုဲက်ဒ် (borides) သှူ။ ကပှိုင်ခါꩻဖေႏဒါႏ အလျားအှောန်ႏထော့( မန်း- သတ်မှတ်စံအပူချိန်) ကိုယို တျာႏမေႏ ကာႏစပ်ꩻ ဘိုရွန် ဆေ့ꩻလုမ်ꩻ (poor electric conductor) ကွယ်ႏတှော့ꩻ အလျားမဉ်ႏသန်လှောန်နောဝ်ꩻ ဘိုရွန်ယို ထွာလှောန် တျာႏ ကာႏစပ်ႏအာႏဟောဝ် ဒြတ်စင်သှူ။

ဘိုရွန်,  5B
boron (β-rhombohedral)[၁]
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတဘိုရွန်, B
အငေါဝ်းထန်ႏ/ˈbɔːrɒn/
အော်လိုထရိုဖီα-, β-rhombohedral, β-tetragonal (and Allotropes of boron)
အယောင်ꩻညိုႏဖြေင်း
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို ဘိုရွန်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 –
↑
B
↓
Al
ဘယ်ရီလီယမ် ← ဘိုရွန် → ကာဗွန်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)5
အဗူႏ၊ ဘလော့group 13 (boron group)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  2
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  metalloid
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (Ar)10.81[၂] (10.806–10.821)[၃]
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[He] 2s2 2p1
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 3
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်အခြုံးအတူႏ
အခြုံးခြီအီအလျား2349 K ​(2076 °C, ​3769 °F)
အထီဗို့ꩻအီအလျား4200 K ​(3927 °C, ​7101 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ 2.08 g/cm3
ဖျှူးဆဉ်းအလျား50.2 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား508 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ11.087 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 2348 2562 2822 3141 3545 4072
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ3, 2, 1, −1, −5[၄][၅] ​(a mildly acidic oxide)
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန် Pauling scale: 2.04
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 800.6 kJ/mol
2nd: 2427.1 kJ/mol
3rd: 3659.7 kJ/mol
(more)
အဲက်တမ်မေက် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻempirical: 90 pm
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ 84±3 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ192 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး ​rhombohedral
Rhombohedral crystal structure for ဘိုရွန်
အငေါဝ်းအမှိုင် 16,200 m/s (at 20 °C)
အလျားမာꩻတခြက်ထာꩻβ form: 5–7 µm/(m·K) (at 25 °C)[၆]
အလျားတွီကာႏထာꩻ27.4 W/(m·K)
တျာႏရဲးကမ်းထာꩻ~106 Ω·m (at 20 °C)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်diamagnetic[၇]
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)−6.7·10−6 cm3/mol[၈]
Mohs hardness~9.5
CAS Number7440-42-8
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကထုမ်ႏမော့ꩻသားJoseph Louis Gay-Lussac and Louis Jacques Thénard[၉] (30 June 1808)
ဖဖြှဲ့ꩻထန်ႏအရီးသွတ်ꩻလဲင်ႏHumphry Davy[၁၀] (9 July 1808)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ ဘိုရွန်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
10B 20% is stable with 5 neutrons[၁၁]
11B 80% is stable with 6 neutrons[၁၁]
10B content may be as low as 19.1% and as high as 20.3% in natural samples. 11B is the remainder in such cases.[၁၂]
ဝီကီဒေတာကို |
| အုံနောင်

အာႏကွိုꩻ

မွဉ်းဖျင်
  1. ↑ Van Setten et al. 2007, pp. 2460–1
  2. ↑ Conventional Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  3. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  4. ↑ "Infrared Emission Spectroscopy of BF and AIF" (1995). J. Molecular Spectroscopy 170. doi:10.1006/jmsp.1995.1058. en:Bibcode: 1995JMoSp.170...82Z. 
  5. ↑ တမ်းပလေက်:Cite article
  6. ↑ "Physical-Chemical Properties of beta-Rhombohedral Boron" (October 1973). High Temp. Sci. 5 (5): 349–57. 
  7. ↑ Lide, David R. (ed.) (2000)။ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics (PDF)။ CRC press။ ISBN 0849304814။CS1 maint: extra text: authors list (link)
  8. ↑ Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4။
  9. ↑ "Sur la décomposition et la recomposition de l'acide boracique" (1808). Annales de chimie 68: 169–174. 
  10. ↑ Davy H (1809). "An account of some new analytical researches on the nature of certain bodies, particularly the alkalies, phosphorus, sulphur, carbonaceous matter, and the acids hitherto undecomposed: with some general observations on chemical theory". Philosophical Transactions of the Royal Society of London 99: 39–104. doi:10.1098/rstl.1809.0005. 
  11. ↑ ၁၁.၀ ၁၁.၁ Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements။ National Institute of Standards and Technology။ 2008-09-21 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  12. ↑ Szegedi, S. (1990). "Determination of boron in glass by neutron transmission method". Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry Letters 146 (3): 177. doi:10.1007/BF02165219. 
ထူႏ "https://blk.wikipedia.org/w/index.php?title=ဘိုရွန်&oldid=16769" ကို